POZ: Przedsiębiorczość, Organizacja i Zarządzanie Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

1. POZ: Przedsiębiorczość, Organizacja i ZarządzanieWojciech St. Mościbrodzkiwojmos@wojmos.com

2. Plan przedmiotu • Materiał (15h): • Podstawy ekonomii (ujęcie mikro i makro) – 3h • Marketing i negocjacje – 2h • Komunikacja i soft skills – 2h • Podstawy prawa dla menedżerów – 2h • Zarządzanie przedsiębiorstwami – 1h • Wstęp do rachunkowości, zarządzanie finansami – 2h • Zarządzanie strategiczne, korporacyjne, cross-cultural – 1h • Praktyka organizacji: biznesplan, harmonogram, ocena ryzyka – 1h • Zasady zaliczenia: • wykład (max = 50): • kolokwium (50 pkt) • BONUS • ćwiczenia (max = 50): • prezentacja (15 pkt.) • projekt biznesowy (20 pkt.) • praca na zajęciach (15 pkt.) • BONUS

3. Zarządzanie i gospodarowanie • Co to jest gospodarowanie? • Jakie są motywy działania człowieka? • Co i jak wybieramy? • Początki gospodarki • społeczeństwo pierwotne łowiectwo ( do ok. 10.000 pne)  rolnictwo • Sumer – ok. 4200 p.n.e. • cywilizacja miejska – ok. 3500 p.n.e. • teoria państwa Platona: państwo idealne • teoria państwa Arystotelesa: państwo jako narzędzie (oikoskomepolis) • homo oeconomicus (oikos = gospodarstwo domowe, nomos = prawo) • homo oeconomicus: człowiek racjonalny

4. Gospodarowanie • Gospodarowanie • działanie służące optymalnemu zaspokojeniu potrzeb (w długim okresie czasu) • Co to jest potrzeba? • piramida Masłowa • Jakie są środki zaspokajania potrzeb • konsumpcja dóbr • Dobra. Produkować czy kupować? • konsumpcja, produkcja, tezauryzacja • Czy wszystko można kupić?

5. Ekonomia • Historia nauki: • Starożytność: podstawy pragmatyczne • Średniowiecze: Ekonomia jako moralność • Oświecenie: Ekonomia jako polityka • Nowożytność: Ekonomia jako nauka (economics) • Obszar badany: • Ekonomia bada przesłanki podejmowania decyzji oraz skutki ich realizacji w realiach ograniczonej dostępności (rzadkość) • Ekonomia pozytywna: jak JEST • Ekonomia normatywna: jak POWINNO BYĆ / co ROBIĆ (sądy wartościujące) • Główne podejścia: • mikroekonomia • makroekonomia • zarządzanie EKONOMIA NIE JEST ŚCISŁA!

6. Krzywa ograniczenia budżetowego Produkcja samochodów Granica możliwości Konfiguracja niemożliwa 1400 1200 Konfiguracje równorzędne KOSZT ALTERNATYWNY 600 Konfiguracja nieoptymalna Produkcja maszyn 0 400 200 500

7. Popyt • POPYT (D – DEMAND) • ilość produktów lub usług, którą nabywcy chcą i mogą nabyć w danym czasie po określonej cenie • charakterystyka popytu: • krzywą popytu wykreśla się jako p = f(Q), a nie jako Q=f(p)! • wraz ze spadkiem cen danego produktu zwiększa się zapotrzebowanie na ten produkt, a wraz ze wzrostem cen - zapotrzebowanie spada • wyjątki?

8. Paradoksy popytu • paradoks Giffena: na skutek WZROSTU ceny popyt ROŚNIE • pojawia się dla dóbr podstawowych (na skutek rezygnacji z innego dobra mamy większy dochód, który wzmacnia popyt na dobro podstawowe) • paradoks Veblena: na skutek WZROSTU ceny popyt ROŚNIE • pojawia się dla dóbr luksusowych (konsumpcja na pokaz) • paradoks Leibensteina (efekt owczego pędu) • kopiowanie zachowań (np. wykupywanie mąki przed wojną, moda) • paradoks snoba: na skutek SPADKU ceny popyt SPADA • konsumenci odrzucają popyt na dobra uznane za masowe • PYTANIE: Jak firmy wykorzystują paradoksy w strategiach?

9. Podaż • PODAŻ (S – SUPPLY): • ilość towaru lub usług, którą producenci chcą i mogą sprzedać po określonej cenie • charakterystyka podaży: • wraz ze spadkiem cen danego produktu lub usługi maleje ich ilość na rynku, a wraz ze wzrostem cen podaż wzrasta • krzywą popytu wykreśla się jako p = f(Q), a nie jako Q=f(p)! • wyjątki?

10. Rynek • Rynek • miejsce wymiany dóbr • mechanizm, polegający na określaniu warunków kupna-sprzedaży przez zainteresowane strony • kształtuje i reguluje procesy gospodarcze poprzez relacje popytu i podaży • możliwość uzyskania informacji o przebiegu procesów gospodarczych • Równowaga rynkowa: • sytuacja, w której przy określonej cenie (cena równowagi rynkowej) dochodzi do stabilizacji podaży i popytu • UWAGA: to NIE OZNACZA, że w punkcie równowagi ilość sprzedawanych dóbr równa jest ilości dóbr nabywanych (!!!) • punkt przecięcia się krzywej popytu z krzywą podaży to punkt równowagi rynkowej

11. Równowaga rynkowa • W rzeczywistości punkt równowagi jest "rozmyty" krzywa popytu (D) krzywa podaży (S)

12. Urzędowe naruszenia równowagi • W rzeczywistości punkt równowagi jest "rozmyty" krzywa popytu (D) krzywa podaży (S) cena minimalna cena maksymalna

13. Przesunięcia krzywych • Wzrost popytu • Wzrost podaży - analogicznie • Determinanty popytu: • moda • przewidywania • zmiany preferencji • pogoda • pora (roku, dnia) • dobra komplementarne • dobra substytucyjne • dochód rozporządzalny

14. Dobra substytucyjne i komplementarne • komplementarność: • uzupełnianie (A potrzebuje B do zaspokojenia potrzeb) • monitor – komputer • typowe efekty: załamanie/boom rynkowy (paliwożerne samochody w USA) • substytucyjność: • zastępowania (zamiast A można użyć B) • masło – margaryna • typowe efekty: załamanie/boom pod wpływem ceny (mieszkania – domy)

15. Kto uczestniczy w grze rynkowej • Rynek: • Państwo • Inne państwa (!) • Samorządy • Przedsiębiorcy / firmy • Osoby fizyczne (klienci i producenci indywidualni) • Rola państwa: • stabilizacja: gospodarki i społeczeństwa • alokacja: środków produkcji • redystrybucja: dochodu • Instrumenty państwa: • stopa podatkowa • stopa procentowa • zasady systemowe

16. Państwo w gospodarce • Po co istnieje państwo? • koncepcja teistyczna – nadanie przez absolut (Boga, Tao, Harmonię Kosmosu) • koncepcja patriarchalna – państwo jako spuścizna po "domenie władcy" • koncepcja marksistowska – państwo jako metoda podziału pracy i własności • koncepcja umowy społecznej: • Platon: twór idealny • Arystoteles: twór ewolucyjny (utylitarny) • Cyceron: państwo rzymskie vs barbarzyńcy • Hobbes: "dziki" stan natury samoobrona jednostki  umowa społeczna  władca (niepodważalny) • Locke: "semi-altruistyczny" stan natury  społeczeństwo  umowa społeczna  władca (odwoływalny) • koncepcja władzy (Webera) – państwo jako aparat utrzymania władzy

17. Przedsiębiorstwo w gospodarce • Po co istnieje firma? • firma = nazwa, marka • prowadzenie działalności gospodarczej • rozdzielenie majątku koncepcja spółki (societas)  formy działalności • określenie odpowiedzialności: firma, człowiek, członkowie spółki • nowe formy uczestnictwa w gospodarce: • właściciel (przedsiębiorca) • współwłaściciel • akcjonariusz / inwestor • manager (kierownik) • pracownik najemny

18. Samorząd w gospodarce • Po co istnieje samorząd • bliżej ludzi • bezpośredni wpływ społeczny • zasada subsydiarności (pomocniczości) • lepsza alokacja zasobów • CZY JEST POTRZEBNY? CZY JEST POTRZEBNY W GOSPODARCE?

19. Wartość • Jak mierzyć wartość dóbr? • wartość pieniężna, wartość wymienna • Czy dobra mają określoną (obiektywną) wartość? • paradoks wody i diamentu • wartość nominalna i wartość realna factoring • Skąd się bierze wartość? • Marks: wartość bierze się z pracy robotników • Czy wartość może być probabilistyczna? • wartość kuponu loterii, wartość w warunkach niepewności • Czy wartość można dyskontować? • obligacje i weksle

20. Pieniądz • Czym jest pieniądz: • ekwiwalent towarów i usług w gospodarce • Jakie są funkcje pieniądza: • transakcyjna (środek wymiany dóbr) • obrachunkowa (wyznacznik wartości) • płatnicza (oddzielenie w czasie transakcji i przepływu dóbr) • tezauryzacyjna (gromadzenie wartości) • motywacyjna (wpływ na zachowanie) • państwotwórcza (denar Mieszka I) • unifikująca (euro!)

21. Krótka historia pieniądza • Rozwój pieniądza: • pieniądz pierwotny – wymiana barterowa • pieniądz kruszcowy – pieniądz metaliczny (złoto, srebro) • pieniądz monetarny (poświadczona autorytetem państwa moneta) • pieniądz papierowy ("bank note") – pieniądz zobowiązaniowy • pieniądz bankowy – pieniądz wirtualny (mnożnik pieniądza) • pieniądz niewymienialny na złoto • pieniądz elektroniczny

22. Podsumowanie wykładu I • Ekonomia – myślenie racjonalne w warunkach rzadkości • Pojęcia podstawowe: rynek, dobro, popyt, podaż, cena • Równowaga rynkowa, kształtowanie się ceny • Aktorzy na rynku: państwo, firma, samorząd, człowiek • Pieniądz i jego rola