KĨ NĂNG LỰA CHỌN VÀ VẼ BIỂU ĐỒ - Bđ cột chồng, tròn, miền có ưu thế trong việc thể hiện cơ cấu

1. KĨ NĂNG LỰA CHỌN VÀ VẼ BIỂU ĐỒ - Bđ cột chồng, tròn, miền có ưu thế trong việc thể hiện cơ cấu - Bđ đường có ưu thế trong thể hiện tốc độ phát triển của sự vật và hiện tượng Bđ cột thể hiện qui mô, độ lớn... Của sự vật

2. BIỂU ĐỒ ĐƯỜNG • Yêu cầu của đề bài là vẽ biểu đồ biểu diễn tốc độ phát triển của sự vật địa lí so với một mốc xã định trước • Cách vẽ: + có một số bài số liệu tuyệt đối phải chuyển sang số liệu tương đối + Trục Ox : năm + Trục Oy: tốc độ tăng trưởng + Đường biểu diễn có gốc nằm trên trục Oy + Nếu có nhiều đường biểu diễn, các đường đều chung gốc 100% trên Oy

5. VD2: Cho BSSL sản lượng gia súc của nước ta (nghìn tấn) a. Tính tốc độ tăng trưởng đàn trâu, lợn, bò (lấy năm 1980 là 100%) b. Vẽ biểu đồ thể hiện tốc độ tăng trưởng đàn gia súc nước ta trong giai đoạn trên

6. HƯỚNG DẪN • Xử lí số liệu: lấy năm sau chia cho năm 1980 x 100% (năm 1980 = 100%) • Cách vẽ: cả 3 đường biểu diễn đều xuất phát từ 100% trên trục Ox • Khoảng cách năm phù hợp

7. BIỂU ĐỒ CỘT • - Được sử dụng biểu hiện động thái phát triển, so sánh tương quan về độ lớn giữa các đối tượng hay thể hiện cơ cấu thành phần của một tổng thể. Nhưng được sử sụng nhiều nhất cho sự thay đổi về quy mô số lượng, tình hình phát triển của một hay nhiều đối tượng * Tiến trình vẽ: • - Chọn tỉ lệ thích hợp (phù hợp với số liệu và khổ giấy) + Kẻ hệ trục vuông góc, trục đứng thể hiện các đôn vị đại lượng của đối tượng (tấn, người…), trục ngang thường là năm hay các đại lượng khác + Tính độ cao của từng cột cho đúng tỉ lệ rồi thể hiện lên giấy • Chú ý: Các cột chỉ khác nhau về độ cao còn về chiều ngang thì hoàn toàn bằng nhau. Nếu có 2 đồi tượng trong một năm thì cần vẽ hai cột liền kề nhau • - Hoàn thiện biểu đồ: + Ghi các số liệu tương ứng vào các cột (Có liệu ở đỉnh và năm ở chân + Vẽ kí hiệu vào cột và thành lập bảng chú giải + Ghi tên biểu đồ

8. Vd: cho BSL giá trị sản xuất công nghiệp phân theo thành phần kinh tế của vùng ĐNB (Đv: tỉ đồng) vẽ bđ thể hiện giá trị sản xuất công nghiệp phân theo thành phần kinh tế của ĐNB qua các năm trên

9. BIỂU ĐỒ CỘT CHỒNG

11. SAN LUONG DAU KHAI THAC O DONG NAM BO QUA MOT SO NAM Nghìn tan 18519 20000 7700 16000 12000 8000 4000 2700 40 Năm 0 1986 1990 1995 2000 2005

12. COT NHOM Sản lượng cao su, cà phê của ĐNÁ và của thế giới

13. BIỂU ĐỒ CỘT THỂ HIỆN SỐ LƯỢT KHÁCH TRONG DU LỊCH NƯỚC TA

15. BIỂU ĐỒ KẾT HỢP - Yêu cầu: vẽ biểu đồ thể hiện ba đại lượng trên cùng một biểu đồ thì: + Nếu 3 đại lượng có quan hệ với nhau, trong đó một đại lượng là hiệu số của 2 đại lượng kia (bđ thể hiện tỉ suất sinh, tỉ suất tử và tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên) +Nếu chỉ có 2 đại lượng quan hệ với nhau mà phải thể hiện cả 3 đại lượng thì dùng bđ kết hợp

18. VD: Cho BSL: giá trị xuất nhập khẩu của nước ta giai đoạn 1990 – 2005 (tỉ USD) Vẽ Bđ thể hiện giá trị xuất nhập khẩu của nước ta giai đoạn 1990 – 2005

19. BIỂU ĐỒ THỂ HIỆN CƠ CÂUa. Biểu đồ hình tròn hay hình vuông • TRÒN: thể hiện qui mô và cơ cấu của một hiện tượng địa lí + Với 3 năm trở xuống + Chú ý bán kính của bđ: • Thông thường lấy 1năm nào đó có R1 = 1ĐVBK • R2 = Căn Của tổng năm 2 chia cho tổng năm lấy qui ước là 1 • R3 = Căn của tổng năm 3 chia cho tổng của năm lấy qui ước là 1

20. - Được dùng để thể hiện cơ cấu các thành phần trong một tổng thể • - Khi vẽ biểu đồ tròn cần tiến hành theo các bước: + Xử lí số liệu đưa về % ( % thành phần = số liệu thành phần/ tổng x 100%) • Chú ý: Khi tính toán có thể làm tròn số đến hàng chục của số thập phân nhưng tổng phải bằng 100% +Xác định bán kín hình tròn: Có mấy hình tròn (to hay nhỏ). + Chia hình tròn thành những nan quạt theo đúng tỉ lệ và trật tự của các thành phần trong đề bài ( Nên bắt đầu vẽ từ mũi 12h và thứ tự các thành phần ở tất cả các biểu đồ đều phải giống nhau) + - Hoàn thiện biểu đồ: Ghi tỉ lệ các thành phần vào biểu đồ + Chọn kí hiệu và lập bảng chú giải + Ghi tên biểu đồ

23. Nếu bảng số liệu vừa có thể vẽ biểu đồ cột chồng vùă có thể vẽ biểu đồ miền thì: + Nếu có 2 họăc 3 năm thì lựa chọn bđ cột chồng + Nếu nhiều năm thì lựa chọn bđ miền(thể hiện sự chuyển dịch cơ cấu nhưng từ 4 năm trở lên)

25. Cho BSL tỉ suất sinh và tỉ suất tử ở nước ta giai đoạn 1979 – 2006 (đơn vị%0) BÀI TẬP ĐỀ 2 Vẽ biểu đồ phù hợp nhất thể hiện tỉ suất sinh, tỉ suất tử và tỉ suất gia tăng tự nhiên nước ta giai đoạn 1979 - 2006

26. Tỉ suất gia tăng tự nhiên

27. VD: Cho BSL: giá trị xuất nhập khẩu của nước ta giai đoạn 1990 – 2005 (tỉ USD) Vẽ Bđ thể hiện giá trị xuất nhập khẩu của nước ta giai đoạn 1990 – 2005

28. Biểu đồ thể hiện giá trị xuất khẩu, nhập khẩu nước ta giai đoạn 1990 - 2005 Cán cân thương mại

29. BT3: Cho BSL: cơ cấu giá trị sản xuất nông nghiệp (ĐV: %) Vẽ biểu đồ thể hiện sự chuyển dịch cơ cấu giá trị sản xuất NN của nước ta trong 2 năm

30. 79,3 2,8 17,9

31. Btập 4: Cho BSL (đvj: mm) Vẽ biểu đồ thể hiện lượng mưa, lượng bốc hơi và cân bằng ẩm của 3 địa điểm trên

32. Biểu đồ cột gộp nhóm mm Địa điểm

33. VD2: Cho BSSL: Cơ cấu sản lượng điện phân theo nguồn của nước ta (%) Vẽ biểu đồ thích hợp nhất thể hiện sự thây đổi cơ cấu sản lượng điện phân theo nguồn của nước ta