Παρουσίαση Protégé-2000

1. Παρουσίαση Protégé-2000 Αλέξανδρος Βαλαράκος, Γεώργιος Παλιούρας NCSR “Demokritos”, Inst. of Informatics & Telecommunications, SKEL {alexv, paliourg}@iit.demokritos.gr

2. Περιεχόμενα • Protégé-2000 • Οντολογία - ανάγκη ύπαρξης • Διεπαφή χρήστη(GUI) • Αρχιτεκτονική • Επιπλέον χαρακτηριστικά • Βήματα για τη δημιουργία οντολογίας • Εισαγωγή/Δημιουργία πραγματώσεων (instances) • Συμπερασμός με τη χρήσηοντολογίας ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine

3. Protégé-2000 • Είναι ένα γραφικόπεριβάλλον για την ανάπτυξη ΒάσεωνΓνώσεων και σχεδιασμό οντολογιών • Βασικά χαρακτηριστικά: • Java Εφαρμογή • Επεκτάσιμη και προσαρμοστική component-basedαρχιτεκτονική. • Επεκτάσιμο μοντέλο χειρισμού Γνώσης (Knowledge Model - ΚΜ), • Γλωσσικό Ανεξάρτητο • Scalability σε πολύ μεγάλες Βάσεις Γνώσεως • Ανοιχτός κώδικας (Οpen source)(GPL license) ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine

4. Οντολογία • Η οντολογία είναι μία τυποποιημένη και ρητή δήλωση των εννοιών και σχέσεων που ομόφωνα αντιλαμβανόμαστεότι υπάρχουν σε μία θεματική περιοχή. • Αποτελείται: • Έννοιες(Concepts) • Χαρακτηριστικά(Attributes) • Σχέσεις(Relationships) • Πραγματώσεις(Instances) • Οι πραγματώσειςκαι η οντολογία συγκροτούν την Βάση Γνώσης ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine

5. Tabs Buttons and widgets class hierarchy ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine

6. Κατηγορία,Ιεραρχία (is-a) Slots & Κληρονομικότητα Property’s Restrictions Instance ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine

7. Παρουσίαση Κουμπιών και Καταλόγων Επιλογής ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine

8. Σχέση οντολογίας με το default Κ.Μ. του Protégé ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine

9. Protégé-2000 Αρχιτεκτονική Adopted from [1] ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine

10. Αντικατάσταση component Καθένα από τα τρία componentτου Protégé μπορεί να αντικατεσταθεί από ένα καινούργιο. Storage Model User Interface Knowledge Model ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine

11. Περισσότερα Χαρακτηριστικά • Front end:Java Swings • Ontology storage:text & DBMS • Back-end: XML, RDF, OWL, DAML+OIL, UML, XMI • Inference-engine:PAL (built-in), Jess, FaCT, Flora, Prolog, RACER • Tabs:FCA, WordNet, PROMPT etc. ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine

12. Protégé v2.0 • Released 3 February 2004 • Multi-user development • Built-in support for XML • Semantic Web support ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine

13. Δημιουργία οντολογίας (Περιεχόμενα) • Protégé-2000 • Βήματα για τη δημιουργία οντολογίας • Απαρίθμηση εννοιών και χαρακτηριστικών • Ιεραρχία εννοιών, κληρονομικότητακαι τεκμηρίωση • Χαρακτηριστικά και Restrictions on attributes (attributes) • Σχέσεις μεταξύ εννοιών (Relationships) • Εισαγωγή/Δημιουργία Instances • Συμπερασμός με τη χρήση οντολογίας ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine

14. Απαρίθμηση Εννοιών & Χαρακτηριστικών • Προσδιορισμός του θεματικού πεδίου (Domain) της οντολογίας • Σενάρια χρήσης της οντολογίας για τον προσδιορισμό: • Της δομής • Της λεπτομέρειας Έννοιες, Χαρακτηριστικά & Σχέσεις Επηρεάζουν • Απαρίθμηση όρων(term) που ονοματίζουν τις έννοιες, τα χαρακτηριστικά καιτις σχέσεις ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine

15. Ιεραρχία Εννοιών • Μία κατηγορία (Class) είναι μία έννοια(concept) του θεματικού πεδίου. • Στοιχεία με κοινά χαρακτηριστικά (properties) συγκροτούν τις κατηγορίες. • Οι κατηγορίες σχηματίζουν Ταξονομίες (Σχέση γενίκευσης-ειδίκευσης ή“is-a”) • Οι πραγματώσεις μιας κατηγορίας ανήκουν και στις υπερ-κατηγορίες της. ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine

16. Δημιουργία Κατηγοριών ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine

17. Παραδείγματα Ταξονομίας • Το μήλο ορίζει μια υποκατηγορία των φρούτων • Apple (is-a) fruit Director is-a Manager Manager is-a(n) Employee Employee is-a Person ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine

18. Χρησιμότητα της Τεκμηρίωση • Περιγράφει σε φυσική γλώσσα της έννοιας ή του χαρακτηριστικού που σκοπεύουμε να καταγράψουμε. • Παραθέτει υποθέσεις που σχετίζονται με μια έννοια ή ένα χαρακτηριστικό. • Παραθέτει συνώνυμα. ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine

19. Properties • Τα Slots (properties μιας Class) ορίζουν τα χαρακτηριστικά των εννοιών και τις σχέσεις τους με άλλες. • Property Constraints(facets)περιγράφουν ή οριοθετούν το σύνολο των πιθανών τιμών ενός slot. ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine

20. Παράδειγμα Ονομασία properties Facets Σχέσεις ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine

21. Facets Αριθμός στοιχείων συνόλου Τεκμηρίωση Ονομασία Slot Είδη τιμών Προκαθορισμένη τιμή ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine

22. Κληρονομικότητα και Properties • Μία κατηγορία(class)κληρονομεί όλα τα slots από τιςυπερ-κατηγορίες(super-class) • Τα facets που ορίζονται στις υποκατηγορίες υπερισχύουν αυτών που κληρονομούνται ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine

23. Δημιουργία Instances (Περιεχόμενα) • Protégé-2000 • Βήματα για τη δημιουργία οντολογίας • Εισαγωγή/Δημιουργία Instances • Τι είναι ένα instance • Δημιουργία (Instances Tab) • Φόρμες(Forms Tab) • Συμπερασμός με τη χρήση οντολογίας ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine

24. Εισαγωγή/Δημιουργία Instances • Μία πραγμάτωση(instance)είναι μέλος μίας κατηγορίας. • Η απόδοση τιμών στα Slotsμιας κατηγορίας δημιουργεί μία πραγμάτωση (instance)γι’ αυτή. • Η αυτόματη δημιουργία φορμών και η εύκολη προσαρμογή τους στις ανάγκες μας διευκολύνουν την απόκτηση πραγματώσεων (instances). ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine

25. Instances Tab ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine

26. Αυτόματη παραγωγή Φόρμας ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine

27. Form Tab ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine

28. Δημιουργία οντολογίας (Περιεχόμενα) • Protégé-2000 • Βήματα για τη δημιουργία οντολογίας • Εισαγωγή/Δημιουργία Instances • Συμπερασμός με τη χρήση οντολογίας • Παρουσίαση Query Tab • Δημιουργία και εκτέλεση ερωτημάτων • Αποθήκευση και ανάκληση ερωτημάτων ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine

29. Query Tab ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine

30. Χρήσιμες Πηγές • Programming Development Kit – Πληροφορίες για τη χρήση του API και τη δημιουργία plug-in. • Advanced Widget Tutorials – Πληροφορίες για το πώς να χρησιμοποιήσετε και να ρυθμίσετε widgets. • User's Guide - Περιγραφή της γραφικής διεπαφής χρήστη. • Tutorial: Getting Started-Βήματα για τη δημιουργία Βάσης Γνώσης • Ontology Development 101 – Κατευθυντήριες οδηγίες και υποδείξεις για τη κατασκευή οντολογιών • Protégé Web Site http://protege.stanford.edu/ ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος – Multi-Mine