Koncesionet dhe P PP - sipas legjislacioni europian

1. Koncesionet dhe PPP - sipaslegjislacioni europian SAMI UKA 6-8 Prill, 2012

2. Rezyme “Ajo qe do te arrihej per 50 vite nga sektori publik do te arrihej per nje te dhjeten e saj nga sektori privat”(per 10 vite v.j) M.Friedman

3. Çka jane PPP-it? • Karakterizohen nga; • Kohezgjatja e Marrveshjes ne mes partnerve • Menyra e financimit te projekteve • Roli i partnerve ne definimin e objektives, dizajnit, kompletimit , implementimit, etj • Bartja e ‘rrezikut’

4. Orjetimi kah PPP-te (arsyet) • Kater rolet principore te sektorit privat ne skemen e PPP-ve; • Investimi I kapitalit (te cilin AK nuk e ka) • Te ofroj njohuri alternative ne menaxhim dhe implementim • Te ofroj vlera te reja per shfrytzuesit dhe publikun ne tersi • Te ofroj identifikimi me te mire te nevojave dhe shfrytzim optimal te burimeve

5. Instrumentet ligjore • SPECIFIKE; • Nderto, opero dhe Transfero (BOT) • Vetnderto, opero (BOO) • Dizajno, nderto, financo dhe opero(DBFO)

6. Pse perdoren? Kur rregullohen ne menyre efektive, PPP lejojne ndarje fleksibile te rrezikut ne mes sektorti publik dhe privat, me qellim qe te sigurohet infrastruktura ose ofrimi i sherbimeve per qytetaret.( A.Zverev, EBRD)

7. Fushat e mundshme te aplikimit • JANE; • Transport • Menaxhimi i mbeturinave • Uje • Shendetsi • Edukim

8. Biografia e PPP-ve ne BE • Perdorimi PPP-ve ne BE ka shenuar rritje • Nuk ka rregulla specifike te komunitetit per PPP-it • Kjo ka shkaktuar pasiguri per akteret e komunitetit dhe ngecje ne krijimin ose suksesin e PPP-ve ne BE(Direktiva 2004/18 rregullon vetem koncesionet per pune dhe mallra e jo per sherbime)

9. Legjislacioni i BE-se per PPP dhe Koncesionet • NUK ka provizione specifike per prokurimin, PPP dhe as Koncesionet ne ligjin primar te BE-se (Traktatin e BE-se) • Sidoqofte, • Principet gjenrale te Traktatit aplikohen • Direktivat e Prokurimit Publik (2004/18 dhe 2004/17) dhe • Rast ligji GJED-se

10. Rregullimi i PPP-ve dhe Koncesioneve (1) • BE-ja (ne nivelin e BE-se) • Tregu I brendhsem (p.sh Liria e themelimit, liria e ofrimit te sherbimeve) brenda vendeve anetare • Nuk lejohen marveshje ilegale shtetrore • Konkurrenca efektive dhe qartesia ligjore e dhenies se kontratave publike dhe koncesioneve (sipas direktivave) • Selektimi i partnerve privat ne pajtim me principet e trajtimit te barabart, transparences, proporcionalitetit dhe njohjes se perbashket

11. Nevoja e Rregullimit tePPP-ve dhe Koncesioneve (2) • Vendet anetare;(pse duhet?) • Obligimi te jene ne pajtim me ligjin e BE-se (ne theks te veqanet direktivat e prokurimit ) • Krijimi i kuadrit funksional per prjektet PPP-ve • Pajtueshmeria me kriteret e Mastrihtit /kufizimet buxhetore • Permiresimet ne sherbime ne intersin e pergjithshem, infrastrukturaetj.

12. Nevoja e Rregullimit tePPP-ve dhe Koncesioneve (3) • Sektori Publik;(pse duhet?) • Prokurimet per sherbime/pune (infrastruktura) • Nevoja per financim privat (munfgesa e fondeve) • NEVOJA per te perfituar nga eksperienca e sektorit privat • Vlera me e mire per parane

13. Nevoja e Rregullimit tePPP-ve dhe Koncesioneve (4) • Sektori Privat;(pse duhet?) • Provizionet e sherbimeve dhe puneve (intersi i larte) • Permiresimi I metodave operative dhe te puneve “avantazhet konkurruese” • Roli i pershtatshem (hapsira per te vepruar) • Korniza e qarte ligjore dhe institucionale

14. Situata aktuale legale ne nivelin e KE-se • PPP konsiderohen si Pune Publike me Koncesion ose kontrate per sherbime jo prioritare; aplikimi i disa provizioneve nga legjislacion sekondar (direktivave) • PPP e kualifikuara si Koncesione sherbimesh nuk ka legjislacion sekundar te aplikueshem, por, • GJED kerkon qe praimet fundamentale te traktatitit te aplikohen koncesionet e sherbimeve (jo-diskriminimi dhe publikimi duhet jene ne nivel te mjaftueshem por edhe pariemt tjera (I permendem me lart) .

15. PPP – te Institucionale • Per te arritur avatazhet e plota te PPP-ve • AK-te krijojin entitete te perbashketa (te udhehequra bashkarisht) • Ligji ne kontratat publike dhe koncesionet nuk aplikohet ne transakcionet qe krijojne entitete me kapital miks, POR, • Ne rast se ai transakcion eshte bere permes dhenies publike te kontrates ose koncesionit eshte me rendesi se principet e ligjit dhe rregullat plotesohen . *shih skemen e PPP institucional

16. Prokurimet per Kontrata PPP • Kontratat e PPP-ve • Nuk ka definicion ligjore • Nuk ka as koncept te qarte ligjore • “Kushtet e pergjithsme” – per te gjitha llojet e bashkepunimet kontraktuale ne mes sektorit publik dhe privat

17. Koncesionet per pune publike • Te hyrat konsistojne ne te drejten e koncesionerit per te eksplatuar “punet” se bashku me pagesat e AK-se • Kerkon transferimin e rrezikur esencial lidhur me ekspaltimin e puneve • Nuk aplikohet dir.2004/17 por principet fundamentale te traktatit • Jan subjekt i disa provizioneve nga dir.kalsike 2004/18 *situat e njejte eshte edhe me sherbimet

18. Koncesionet per pune publike • E drejta per shfrytzim…perfshine edhe • Pergjegjesite per operim • Aspektet teknike,finaciare dhe menaxheriale ne ndertim • Investimet e nevojshme • Pagesat e ndertimit • Jo vetem rreziku I ndertimit por edhe I shfrytzimit dhe menaxhimit

19. Koncesionet per pune publikeapo kontrate pune? • Transferimi I rrezikut per operim se bashku me te drejten per shfrytzim ne kete rast Komsione e konsideron Koncesion por, • Nese AK merre pjese ne ndarjes e rrezikut p.sh duke garantuar se financimi do te rimbursohet aty ska elemente te rrezikut andaj Komisioni e konsideron kontrat publike per pune dhe jo koncesion

20. Procedurat specifike per PPP • Dialogu konkurrues • Perdoret edhe per PPP • Eshte procedura e reja te vendosura ne Dir.2004/18 • Perdoret per kontrata koplekse (perfshi edhe ato klasike te prokurimit) • AK-te kan te drejt ta perdorin kur nuk jane te afta ta specifikojne teknikisht apo financiarisht per nevojat e veta nje kontrate

21. Opcionet per vendet anetare per PPP • Ligjet nacional ne PPP • Traktati obligon vendet anetare te jene ne pajtim me legjislacionin primar dhe sekondar te KE-se • Vendet anetare jane te lira te nxjerrin rregulla per situata te cilat nuk mbulohen me dirtektiva por duhet jen ne pajtim me pricipet gjenerale te traktatit • Nuk ka nevoje per ligje nacionale te PPP • Nese nxjerrin do te ndihmojne ne implementimin dhe funksionimin e PPP-ve

22. Kush ka e kush nuk ka ligje te PPP-ve • Vendet me ligje specifike; • Franca –Partnership contract dhe Concession contract • Polonia – Public Privat Partnership • Gjermania – PPP Acceleration • Romania – PPP law • Vendet pa ligje specifike ne PPP • Austria, Irlanda, Britania, Italia etj.

23. Ligji i ri Europian (Soft law) • Komunikata C (2007) 6661; komunikata interpretuese ne aplikimin e Ligjit Komunitar ne Prokuirm Publik dhe PPP Institucional(shkurt 2008) • PPPI – nenkuptohen nga komisioni si bashkpunim ne mes sektorit publik dhe privat duke involvuar krijimin e nje entitetit me kapital miks i cili permbush kontrata publike ose koncesione • Imputet private konsistojne perveq kapitalit apo aseteve tjera edhe pjesmarrjen aktive ne operim te kontrates te dhene per entitetin publiko-privat (kompanin e re) si dhe menaxhimin e saj.

24. Principet • Ne paraktike nje PPPI zakonish krijohet; • …duke krijuar nje kompani te re, kapitali i te ciles eshte krijuar bashkarisht nga AK dhe partneri privat – ose ne disa raste nga disa AK dhe disa partner privat dhe duke i dhen ketij entiteti (kompanie) te krijuar nje kontrate apo koncesion perkates, OSE • ..duke inkorporuar nje (disa) partner privat ne nje ndermarrje publike egzistuese e cila mirembane nje kontrate ose koncesion tani apo ka mirembajtur ne te kaluaren.

25. Principet (2) • Pamvareisht se si PPPI eshte krijuar , ligji komunitar per kontrata publike dhe koncesione kerkon nga AK te zbatoji procedura fer dhe transparente • gjate selektimit te partnerit privat I cili furnizon mallra, pune apo sherbime permes pjesmarrjes se tij ne PPPI, • apo, gjate shperblimit me kontrate ose koncesion per nje entitet publiko-privat.

26. Sigurimi i tregut te hapur dhe konkurrences fer • Nje zgjedhje e pranueshme (per ligjin komunitar) Procedura e ntenderimit te dyfishte; • Nje per selektimin e partnerit privat per PPPI dhe • Nje tjeter procedure per dhenien e kontrates publike ose koncesionit per entitetin publiko-privat

27. Selektimi i PPPI baza ligjore • Nese projekti (detyra) eshte nje pune koncesioni ose nje kontrate publike e cila vetem pjeserisht mbulohet nga Direktiva, principet fundamentale te Traktaitit te KE-se aplikohen si plotesim i dispozitave relevante te direktives. • Nese, eshte nje koncesion per sherbime ose kontrate publike e cila nuk mbulohet nga Direktiva, selektimi i partnerit privat duhet bere ne pajtim me pricipet e traktatit te KE-se

28. Selektimi i PPPI baza ligjore • Per KONTRATAT tersisht te mbuluara nga Direktiva 2004/18; • Dilaogu konkurrues eshte procedura e preferuar, ajo ofron fleksibilitet te mjaftueshem dhe me shume se sa ajo e hapur apo kufizuar. Qellimi i procedures se dialogut konkurrues nuk eshte vetem ruajtja e konkurrences por edhe marrja parasysh e nevoajve te AK-se per te diskutuar te gjitha aspektet e kontrates me secilin kandidat.

29. Procedurat e Prokurimit • Per KONTRATAT tersisht te mbuluara nga Direktiva 2004/18, procedura e negociuar pas publikimit te njoftimit per kontrate mund te perdoret gjithashtu, ne raste perjashtimi. • Anasjlltas, per kontrata publike apo concesione te cilat nuk jane tersisht te mbuluara nga Direktiva 2004/18 AK-te munden gjithnji te perdorin PNMPPNJK-se

30. Kriteret per dhenie dhe kerkesat per transparence • Kriteret per dhenie duhet e jene ne pajtim me pricipin e trajtimit te barabarte • Kerkesa objektive dhe te lidhura me; kapacitetin personal te partnerit privat, situatuata personale e kandidatit, gjendja ekonomike dhe financiare, aftesite profesionale te realizoi aktivitetin ne fjale si dhe aftesite teknike dhe profesionale sikur jane specifikuar ne Direktive.

31. Transparenca • AK duhet perfshij ne njoftimin dhe dokumetet e kontrates informatat baze sikur; • Llojin e kontrates apo koncesionit I cili priteti ti jepet entitetit te ri publiko-privat • Marveshja e aksionarve dhe te gjithe elementet tjera lidhur me mardheniet ne mes AK dhe partnerit privat ne njeren ane dhe AK-se dhe entitetit te ri ne anen tjeter. • Informatat lidhur me afatin e pritshem te Koncesiont • Percaktimi se qfare mund te ndodhe nes e kontrata nuk I jipet ketij entiteti ne te ardhmen • Mundesia e ndrrimit te partnerit ne te ardhmen