ДОКТОРСКА ШКОЛА НА УКИМ НАУЧНО-ИСТРАЖУВАЧКА ЕТИКА - 3 SOVREMЕNITE ЕТИЧKI KONCEПCII И

ДОКТОРСКА ШКОЛА НА УКИМ НАУЧНО-ИСТРАЖУВАЧКА ЕТИКА - 3 SOVREMЕNITE ЕТИЧKI KONCEПCII И OSNOVNI ЕТИЧКИ НОРМИ

DUBITO ERGO SUM. SE SOMNEVAM, ZNA^I POSTOJAM. (sv. Avgustin) Je pense, donc je suis. COGITO ERGO SUM. MISLAM, ZNA^I POSTOJAM. (Rene Dekart) Vo po~etokot be[e Slovoto (Logos, Re~, Misla)… (Evangelie spored Jovan) Am Anfang war die Tat. Vo po~etokot be[e Deloto, Dejnosta. (J. V. Gete)

КЛАСИЧНИТЕ ЕТИЧКИ КОНЦЕПЦИИ СЕ ТРАЈНИ И УНИВЕРЗАЛНИ (некои) х х х НО СЕ ЈАВИЈА НОВИ ЕТИЧКИ КОНЦЕПЦИИ - ВО СОГЛАСНОСТ СО РАЗВОЈОТ НА СВЕТОТ И СО НОВИТЕ СОЦИЈАЛНИ, ДУХОВНИ И НАУЧНИ ТЕНДЕНЦИИ

? ДАЛИ ПОСТОИ ПЛУРАЛИЗАМ НА МОРАЛНИ ОПРЕДЕЛБИ? ДАЛИ ТОА ЗНАЧИ ДЕКА НЕМА ОСНОВНИ / СЕКОГАШ ВА@ЕЧКИ ЕТИЧКИ ОПРЕДЕЛБИ?

PRAVETE ONA {TO E NAJDOBRO VO VA{ATA POZICIJA I RABOTA (DOL@NOST)! • VNIMAVAJTE NA SVOJOT LIK I POSTAPKI! • SO SVOITE NAMERI I DELA NE GI POVREDUVAJTE DRUGITE! • HURT NEVER, HELP EVER! !! ОСНОВНИ ЕТИЧКИ ОПРЕДЕЛБИ

ZNA^AJNI ETI^KI KONCEPCII ETIKA NA UMERENOSTA Aristotelova koncepcija na najdobra pozicija (sredna mera) = niti preterano, niti nedovolno - (ideal za izgradba na sovr[eno su[testvo i dobra zaednica i za sekoga[ najdobro odnesuvawe)

ZNAÂJNI ETI^KI KONCEPCII SLEDEWE NA RAZUMOT, t.e.ETIKA SPORED NAÊLATA NA PRIRODATA Koncepcija na stoicite - ìveewe bez burno vozbuduvawe, umno (najvlijatelno eti~ko u~ewe vo istorijata)

ZNAÂJNI ETI^KI KONCEPCII МЕЛИОРИЗАМ Se moè da bide podobro i sekoj i se moè da se popravi (lat. melior = podobro) (eti~ka pozicija na pragmatizmot na Vilijam Xejms, Xon Djui, kibernetikata, informatikata i mnogu sledbenici

ZNA^AJNI ETI^KI KONCEPCII ЕТИКА НА ДОЛЖНОСТА (Deontologija) Pravi i zavr[i ja obvrskata, pred se i sekoga[! - Nastoj~ivo izvr[uvaj go ona [to e potrebno i [to spored pozicijata ti pripa\a za dejstvuvawe! (u~ewe na Kikeron i na Kant - osnovno za profesionalnata, semejnata i politi~kata etika)

Ser Vilijam Ros - Dol`nostite se del od fundamentalnata priroda na Univerzumot POSVETENOST - dol`nost da se odr`uva vetuvaweto NADOMESTUVAWE - dol`nost da im se kompenzira na drugite [tetata [to sme im ja napravile BLAGODARNOST - dol`nost da im blagodarime na onie koi ni pomognale SPRAVEDLIVOST - dol`nost da go priznaeme ona [to dobro e storeno, a da go kritikuvame ona [to lo[o e storeno PODOBRUVAWE - dol`nost da gi unapreduvame uslovite za drugite SAMODOKA@UVAWE - dol`nost da ja poka`uvame svojata dobrodetelnost i razumnost NE PRAVEWE ZLO - dol`nost da ne povreduvame drug

ZNA^AJNI ETI^KI KONCEPCII ЕТИКА НА ПРАВЕДНОСТА Fer, nepristrasno odnesuvawe sekoga[ i kon sekogo! - se poddr`uva idejata deka site lu\e se ednakvi (razni socijalni u~ewa, sega razvieno od Xon Rols i od Martin Luter King)

ZNA^AJNI ETI^KI KONCEPCII ЕТИКА НАSOLIDARNOSTA So napredokot na ~ove[tvoto doa\a do razvoj na duhot i moralot - [to se olicetvoruva so solidarnosta kako razbirawe i me\usebno pomagawe na lu\eto (Herbert Spenser, Pjotr Kropotkin)

ZNA^AJNI ETI^KI KONCEPCII ЕТИКА НА DOBRODETELTA Barawe da se sledi i realizira najdobar moral, kako standardni vrednosti i normi na dobroto mislewe i postapuvawe (klasi~no eti~ko u~ewe i praktika)

NOVI ZNA^AJNI ETI^KI KONCEPCII UTILITARIZAM Pravi dobro za site! - za lu\eto i za site `ivi su[testva (u~ewe na Xeremi Bentam i na Xon Stjuart Mil - dominantna eti~ka doktrina vo najrazvienite zemji)

NOVI ZNA^AJNI ETI^KI KONCEPCII ЕТИКА НА ОДГОВОРНОСТА Sekoj treba da go pravi ona [to e potrebno - toa zavisi od problemite i od znaewata i pozicijata na li~nosta - koncepcija za realno u~estvo na ~ovekot vo glavnite delovi na aktivnosta (kritika na nuklearnoto oru`je i na hemiskata nevnimatelnost)

NOVI ZNA^AJNI ETI^KI KONCEPCII КОНСЕКВЕНЦИЈАЛИЗАМ Misli na posledicite - dali se dobri ili lo[i (lat.Consequentio) - sekoj mora da misli na drugite i na Prirodata, za ona [to mo`e da proizleze od negovoto delo - ne smee da ima nebre`nost, ne~uvstvitelnost za problemite, povreduvawe i korupcija (osnovna evropska ideja e INTENCIONALIZAM - imawe jasna i ~ista namera (Pjer Abelar) - mora da se smenat ~ove~kite pogledi i vrednosti, lo[i rezultati se dobivat i pokraj dobrite nameri - lu\eto se odgovorni i za rezultatite)

NOVI ZNAÂJNI ETI^KI KONCEPCII ЕТИКА НА ГРИЖАТА Najnova eti~ka ideja - qubov i grià za za ìvoto (d-r Albert {vajcer) + ukaùvawe na opasnostite od hemiskite sredstva (Rej~el Karson) i od radijacijata - bidi empati~en, misli na problemite i re[avaj gi so pozitiven stav (@enska etika)

? KOJA OD OVIE KONCEPCII VI SE DOPA|A? KOJA NADOBRO VI UKA@UVA {TO E PRAVILNO DA PRAVITE, A {TO DA IZBEGNUVATE?

^OVEK E SU{TESTVO NA VREDNOSTI IZBIRA CELI i POSTAPKI, DEJSTVUVA OSNOVNI ^OVE^KI VREDNOSTI SE DOBRO I ZLO SPORED NIV SE MERI SE, SE POFALUVA, SE KRITIKUVA I OSUDUVA

OBLAST NA VREDNOSTITE (4 STAPKI) IDEALVrvna cel, son, kopne` na du[ata i vo ìvotot VREDNOSTIzbor na najdobri kvaliteti, spored idealot - koi moàt da posluàt da se ostvari kako cel NORMI!!!Operativni zapovedi(!!!) za da se realiziraat izborot i zamisleniot ideal i vrednostite DELO, AKTSo dejnosta se zavr[uva moralniot pat, se izvr[uvaat normite - se gleda kakvi se idealot i vrednostite

VREDNOSTITE VO LI^NIOT @IVOT (Kako da se bide dobra, pristojna i uspe[na li~nost) PRISTOJNOST - dobro odnesuvawe spored pravila RACIONALNOST - umno povedenie, razmisluvawe za site aspekti na `ivotot i na problemot TRPELIVOST - tolerantnost, bez preteruvawa KOREKTNOST - odnesuvawe spored pravilata vo strukata ili socijalna pozicija - vodewe smetka za drugite ^ISTOTA - telesna ~istota, du[evna stabilnost i moralna ~esnost - samokontrolirawe, vodewe smetka za ~uvstvata i strastite STABILNOST - postojanost na celite i postapkite, sekoga[ ednakvo odnesuvawe

VREDNOSTITE VO ODNOSITE SO DRUGITE (Kako da se bide dobra i prijatelska li~nost) Hristos - SAKAJ GO BLI@NIOT KAKO SEBESI! RAZBIRAWE - imawe ~uvstvo za drugite i za nivnite misli, vrednosti i dela POÎTUVAWE - uvaùvawe na drugi, vmimanie QUBOV - silna emocija, naklonetost, povrzanost - 3 formi - posvetenost kon ne[to (hel. Filia), seksualna simpatija i privlekuvawe (Eros), qubov za seto ~ove[tvo, posvetenost da se pravi dobro (Agape) = milosrdie EMPATIJA - so~uvstvo za drugite i nivnite maki POMO{ - pravewe ne[to korisno za drugiot LOJALNOST - prijatelska i rabotna naklonetost i vernost, me\usebna po~it ÊSNOST - otvorenost, postojana vistinoqubivost, bez skri[ni dela NENASILSTVO - grià za drugite, bez povreduvawe

VREDNOSTITE VO SOCIJALNATA SFERA (Kako da se bide dobar gra\anin i sonarodnik) DOBRO @IVEEWE - kvaliteten ìvot so sovremeni vrednosti i standard, so humanost ZAEDNI^KO @IVEEWE - spodeluvawe na ìvotnite uslovi, celi, aktivnosti - gradewe na op[testvo so bliski lu\e i so sli~ni idei DOVERBA - edna od bazi~nite vrednosti vo zaedni~koto ìveewe - vera vo nekogo i ne[to, ~uvstvo na prijatelstvo i na sigurnost (treba da bide osnovna vrednost vo 21 v.) PODDR{KA - pomagawe i za[tita PRIJATELSTVO - iskrena bliskost pome\u lu\eto, zaemni ~uvstva i dlaboka po~it BRATSTVO - po~it za site lu\e, èlba so site da se spodeluvaat vrednosti i celi SOLIDARNOST - zaedni~ki misli,razbirawe i branewe na interesite, ednodu[nost vo celite i akcijata

OP{TOÔVE^KITE VREDNOSTI (Kako da se bide dobro ~ove~ko su[testvo i gra\anin na svetot) MIR - sostojba bez konflikt i vojna, nu`na za lu\eto i za Zemjata, re[avawe na problemite so soglasnost RAZBIRAWE - zaemno dobro razmisluvawe za ìvotot, celite i delata, umno odnesuvawe @ELBA ZA MORALNO ODNESUVAWE - osnova za etikata DOBRA VOLJA - pottik za moralnost i humano ìveewe NENASILSTVO - mirno odnesuvawe, bez upotreba na sila i pritisok - nepovreduvawe nikogo ni so mislite, ni so lo[i nameri, ni so grdi zborovi ni so nemoralni postapki TOLERANCIJA - trpelivost, razbirawe na drugite, prifa]awe na razli~nostite i vodewe dijalog POMAGAWE - davawe materijalna i duhovna poddr[ka na site

GLAVNITE RABOTNI VREDNOSTI (Kako da se bide vreden i dobar rabotnik) @ELBA (Dobra volja) ZA RABOTEWE RABOTLIVOST NASTOJ^IVOST, VOLJNO PRAVEWE NAPORI AKTIVNOST ANGA@IRAWE ISPOLNITELNOST PROFESIONALNOST SORABOTKA SOLIDARNOST KOLEGIJALNOST

ЕТИЧКИТЕ ПРИНЦИПИ ТРЕБА ДА СЕ УЧАТ, СЛЕДАТ И ИЗВРШУВААТ!!!

ДОКТОРСКА ШКОЛА НА УКИМ НАУЧНО-ИСТРАЖУВАЧКА ЕТИКА - 3 SOVREMЕNITE ЕТИЧKI KONCEПCII И