330 likes | 674 Views
Açık Bütçe Endeksi 2012 - Türkiye. Doç.Dr . Murat ŞEKER İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi mseker@istanbul.edu.tr 01.02.2013 Midas Hotel – Ankara. International Budget Partnership.
E N D
Açık Bütçe Endeksi 2012 - Türkiye Doç.Dr. Murat ŞEKER İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi mseker@istanbul.edu.tr 01.02.2013 Midas Hotel – Ankara
International Budget Partnership • Ülkelerde bütçe şeffaflığının sağlanmasına yönelik çeşitli aktiviteler düzenleyen uluslararası bir sivil toplum kuruluşu • Ülke deneyimlerinden karşılıklı yararlanma ihtiyacı • Bütçe süreçleri konusunda uluslararası karşılaştırmaların eksikliği • 2006 yılında Açık Bütçe Endeksi’ni yayınlama kararı
Açık Bütçe Anketi (Open Budget Survey) • IBP’nin en önemli ve kapsamlı çalışmalarından birisi OBI (Open Budget Index)’dir. • OBI, Açık Bütçe Anketi (Open Budget Survey) ile ülkeleri bütçe yılı içinde vatandaşlarla paylaşılan bilgiler ve vatandaşların bütçe süreçlerine katılma imkanları üzerinden değerlendirerek, bütçe sürecinin şeffaflığını ölçen bir endekstir. • IBP, her ülkede bu araştırmayı yapması için TESEV gibi düşünce kuruluşları ile çalışmaktadır. • Bu ankete 2006 yılında 59, 2008 yılında 85, 2010 yılında 94 ve 2012 yılında ise 100 ülke katılmıştır.
2012 Anketindeki Yenilikler • Önceden 3 olan alt başlık, 5’e çıkarıldı, sorular yeniden kategorize edildi. • Vatandaş bütçesi ile ilgili yeni sorular eklendi, ağırlığı arttı. • Bütçe süreçlerinin tümünde halkın ne ölçüde katılımcı olabildiği sorgulandı. • Yasama gücünü ölçmek için kullanılan sorular yeniden düzenlendi.
Küresel Bir Bakış • Açık Bütçe Anketi 2012 sonuçlarına göre, ankete katılan sadece 6 ülke kamu bütçeleri hakkında kapsamlı bilgi yayınlıyor. • 26 ülke ise hiçbir anlamlı bilgiyi paylaşmıyor. • Bu yıl en iyi performans gösteren ülkeler Yeni Zelanda, Güney Afrika, Birleşik Krallık, İsveç, Norveç ve Fransa olarak sıralanıyor.
Bütçe Süreci ve Dökümanları Hakkında Tespitler, Öneriler • Bütçe takviminin yeniden düzenlenmesi ve uluslararası formlara dönüştürülmesi • Kapsamlı bir yarıyıl raporunun yayınlanması • Vatandaş bütçesinin yayınlanması • Bütçe tasarısının daha ayrıntılı, program bazında, performans kriterleri ile birlikte sunulması • Yıl sonu raporunda, makroekonomik tahminler ile gerçekleşmeler arasındaki farkların açıklanması • Bütçe dışı fonlar, savunma ve güvenlik sektörü ile örtülü ödeneklere ilişkin denetimlerin gerçekleştirilmesi ve yıllık raporların oluşturulması
Bütçe Denetimi HakkındaTespitler, Öneriler • Yasama organı, bütçe analizi yapabilmek veya bu tür analizler için gereken bağımsız araştırmaları yaptırabilecek kapasiteye sahip olmalı • Yasama organı, bütçe tasarısı üzerinde daha fazla etkin olmalı • Yasamaya sadece bütçe onaylanırken değil, mali yıl içerisinde bütçeye revizyonlar yapılırken de yürütmeyi denetleme yetkisi verilmesi • Tüm denetim raporları, yasama organının bir komisyonu tarafından incelenmeli • Sayıştay kurumunun bütçesi yasama tarafından belirlenmeli ve kurumun ihtiyaçları ile uyumlu olmalı • Sayıştay’ın denetim alanı genişletilmeli
Katılımcı Bütçeleme HakkındaTespitler, Öneriler • Bütçe sürecinde vatandaşların katılımı için gerekli yasal mekanizmaların geliştirilmesi • Bütçe meclise henüz varmadan bütçe sürecine vatandaşların da katkıda bulunabilmesinin sağlanması • Sayıştay raporları ile vatandaşlar arasında anlamlı bir iletişimin kurulması • Bütçenin makro çerçevesi için yasama organında kamusal oturumun sağlanması • Belirli kurumların bütçeleri görüşülürken, yasama organında kamusal oturumun sağlanması • Denetim gündemine katılım için Sayıştay tarafından mekanizmaların geliştirmesi • Bütçe ve denetim süreçlerinin ardından vatandaşlara uygun geribildirim mekanizmalarının geliştirilmesi • Şeffaf olmak konusunda sadece merkezi hükümetin değil daha alt kademedeki seviyelerin de harekete geçirilmesi • Vatandaşların özellikle belediye harcamalarını rahatlıkla izleyebilmesi
Bütçe Hazırlama Süreci OVP OVMP