Strategy for Inclusion of Roma, Askali, and Egyptian Communities in Education 2007-2017

1. Strategjija za integraciju zajednica Roma, Askalija i Egipcana komponenta obrazovanje 2007-2017 Enesa Kadic Ministarstvo obrazovanja nauke i tehnologije (MONT) Struga 25. 04.2008

2. Sadrzaj • Uvod • Sadasnje stanje obrazovanja Roma, Askalija i Egipcana - Djelimicna integracija RAE zajednica u obrazovanje - Nezadovoljavajuce ucesce zajednica RAE u obrazovanje 3. Vizija i misija 4. Strateski ciljevi 5. Plan za realizaciju strategije 6. Budzet strategije

3. Uvod • Identifikovanje i mobilisanje svih reklevantnih obrazovnih faktora za pobpoljsanje stepena obrazovanja Roma, Askalija i Egipcana u periodu od 10-godina. • Ocuvanje kulturnog i etnickog identiteta zajednica Roma, Askalija i Egipcana • Oslajnjanje na medunarodna dokumenta; Univerzalnu deklaraciju o Ljudskim pravima, Osnovnu Konvenciju o zastiti nacionalnih manjina, Konvenciju o djecjim pravima, Medunarodnu konvenciju o Civilnim i Politickim pravima itd. • Sva cetiri strateska cilja o integraciji Roma, Askalija I Egipcana mogu se naci u okviru normi koje su sadrzane u pravnim aktima E Z.

4. Sadasnje stanje obrazovanja Roma, Askalija i Egipcana • Mali broj ucenika do nivoa viseg srednjeg obrazovanja koji iznosi po (SMIA ) za skolsku 2005/06 1.1% (4527) • Problem upisa, poznavanja jezika i prihvatanja od vecinske zajednice • Mali broj zaposlenih u obrazovanju, prema podacima Ministarstva Javnih Sluzbi iz maja 2007 iznosi svega 140 ili 0.53 u odnosu na vecinsku zajednicu • Broj djece koja su zavrsila nizu srednju skolu na Kosovu je 4.5%, u Albaniji 4.3, u Srbiji 9%, u Makedoniji 11.6 I u Crnoj Gori 3.7%

5. Djelimicna integracija Roma, Askalija i Egipcana u obrazovanje • Nedovoljna mobilisanost vladinih organa, limitirani fondovi Vlade Kosova i donatora • Mali broj promocija o znacaju obrazovanja • Nepovoljan socio- ekonomski status • Mali broj nastavnog osoblja iz redova Roma, Askalija I Egipcana • Postojanje predrasuda i stereotipova u odnosu na ove zajednice • Nepostojanje obrazovanja na jeziku Roma • DOBRE STRANE:programi protiv analfabetizma, programi za motivisanje ucenika za skolu, neformalno obrazovanje i uvodenje kvota za srednje i visoko obrazovanje

6. Nezadovoljavajuce ucesce Roma, Askalija i Egipcana u obrazovanje Postignuca • MONT je u saradnji sa partnerima uveo programe za intenzivno ucenje Slabosti • Siromastvo • Neregistrovanje i napustanje skole • Postojanje stereotipova • Nedovoljna saradnja MONT i NVO

7. MISIJA: Izgradnja kvalitetnog i sveobuhvatnog sistema obrazovanja, zasnovanog na pravu, jednakosti i postovanju razlicitosti, koji doprinosi punoj integraciji zajednice Roma, Askalija i Egipcana VIZIJA: Kosovo –drustvo znanja i sveobuhvatnosti uz postovanje razlicitosti, integrisano u evropske tokove, sa jednakim mogucnostima za licni razvoj svih pojedinaca iz zajednice Roma, Askalija i Egipcana koji doprinose stabilnom ekonomskom i drustvenom razvoju.

8. 1. Osposobljavanje vaspitaca, nastavnika i njihovih asistenata Roma, Askalija i Egipcana za rad u predskolske institucije kao i za redovno skolovanje 2. Omogucavanje programa za reintegraciju djece iz dijaspore 3. Motivacija za ucesce u dodatno obrazovanje 4. Uvodenje romskog jezika kao nastavnog predmeta 5. Dopunski jezicki programi za djecu romske zajednice 6. Obuhvacenost djece sa umanjenim sposobnostima u redovni obrazovni sistem 7. Povecana obuhvacenost profesionalnim obrazovanjem 8. Stvaranje seme grantova (donacije) za zajednicu Roma, Askalija i Egipcana Strateski objektiv 1 Znacajno poboljsanje ucesca u obrazovanje i kvalitet obrazovanja za pripadnike zajednica Roma, Askalija i Egipcana

9. Analiza stanja u vezi sa diskriminacijom i segregacijom • Sprecavanje diskriminacije i segregacije zakonskim aktima • 3. Treninzi za radnike i zvanicnike obrazovanja radi eliminisanja predrasuda • 4. Podizanje svijesti kod Roma, Askalija i Egipcana o formama diskriminacije i segregacije Strateski objektiv 2 Sprecavanje diskriminacije i segregacije u obrazovanju

10. . • Preduzimanje mjera u slucaju nepostovanja zakona o obaveznom skolovanju • Zajednicke aktivnosti sa policijom vezane za sigurnost • 3. Koordinacija politika i aktivnosti kroz redovne sastanke MONT-a, Opstinskih organa sa civilnim drustvom • 4. Izgradivanje partnerstva izmedu zajednica Roma, Askalija i Egipcana i institucija i organizacija koje se bave problemima zastite prava radnika obrazovanja • 5. Preduzimanje afirmativnih aktivnosti za obrazovanje i zaposljavanje pripadnika romske, askalijske i egipcanske zajednice • 6. Priblizivanje programa za smanjenje analfabetizma, jednako vrednovanje kao i akreditovanih programa • 7. Osnivanje u pet opstina izvornih (edukativnih) centara Strateski objektiv 3 Kvalitetna i efikasna saradnja izmedu relevantnih organizacija i institucija

11. 1. Organizovanje kulturno –sportskih aktivnosti van procesa nastave 2. Ponovno razmatranje i izrada novih skolskih udzbenika 3. Promovisanje vrijednosti i identiteta zajednica Roma, Askalija i Egipcana kroz izradu udzbenika 4. Izgradnja odnosa povjerenja izmedu skole i porodice Strateski objektiv 4 Razvijanje svijesti i spremnost relevantnih faktora da podrze edukativno –obrazovne procese

12. Plan primjene 1. 24 mjere 2.Prioriteti za period 2007 -2012 3.Imenovani nosioci 4.Period primjene

13. Budzet strategije 2007 -2012

14. 1. Poboljsanje obuhvacenosti u obrazovanju 2. Sprecavanje diskriminacije i segregacije u obrazovanju 3. Kvalitetna I efikasna saradnja izmedu relevantnih institucija I organizacija 4.Podizanje svijesti I spremnost relevantnih faktora da potpomognu obrazovno vaspitne procese

15. HVALA NA PAZNJI