THERAPEUTISCHE PATIENTEN EDUCATIE

1. THERAPEUTISCHE PATIENTEN EDUCATIE NVKVV 15 feb 07 opfrisdagen diabetelogie Miriam van Agtmaal

2. PRAKTIJK Aantal diabeten in België 30.000 type 1 400.000 type 2

3. PRAKTIJK Behandeling (binnen conventiecentra! IKED-rapport) Type 1 Type 2 • Uitsluitend insuline 93% 36% • Insuline + metmorfine 5% 34% • Insuline + sulfonylurea 1% 10% • Insuline + sulfonylurea + metmorfine 0,6% 13% • Insuline + andere combinaties 0,1% 7%

4. PRAKTIJK HBA1C <7% 7-7,9% 8-8,9% >- 9% • Type 1 29% 28% 20% 23% • Type 2 34% 27% 18% 21%

5. PRAKTIJK Roken • uit IKED onderzoek blijkt dat 24% van de type 1 diabeten rookt en 15% van de type 2 tegen 28% van de Belgische bevolking (rapport 2001 op 55000 diabeten) • gemiddeld 15 per dag.

6. PRAKTIJK BMI <25 25-30 >30 • Type 1 28,5% 37,6% 14,8% • Type 2 15,9% 34,8% 49,3%

7. PRAKTIJK • Een derde van mensen met type2 diabetes volgen min of meer het voorschrift voor inname voor pillen correct. Deze medicatie wordt volledig kosteloos verstrekt. • Van 3000 mensen met diabetes volgde slechts 31% het voorschrift voor sulfonylurea en 34% deze voor metformine correct. • Bij mensen met een combinatietherapie volgde zelfs minder dan 13% het voorschrift correct. • Evengoed zijn er zeer slechte cijfers voor therapietrouw wat betreft cholesterol en hypertensie.(11 juni 2000 ADA congres St. Antonio) • **

8. DM2 • U hebt diabetes. • Mits op voeding en beweging te letten en uw behandeling te volgen kan u even goed leven als een ander. • We passen diabetes aan aan uw leven, niet omgekeerd. • U kan even oud worden als een ander. • Het ligt in uw handen om uzelf gezond te houden. • Iedereen zou eigenlijk zo gezond moeten leven als we u aanbevelen.

9. DM2 • Dieet • uitgebalanceerd, koolhydraten bij elke maaltijd, regelmatig eten • kennis voedingsgedrag • uitlokkers van eet- en drinkgedrag herkennen en vermijden, regelmatig eten • gewichtsdaling: • vetinname verminderen, alcoholinname verminderen, meer groente en fruit, uitzonderingssituaties op feestjes e.d. kunnen opvangen • medicatie • dosering, geregelde inname, symptomen van over- en onderdosering • fysieke activiteit: • regelmatig, effecten kunnen opvangen, invloed op regeling • zelfcontrole: • urine, capillair bloed, regelmatige controle, interpretatie van de cijfers • bij ziekte: • meer testen, veel drinken, arts contacteren na een bloedsuikerspiegel va, meer dan 270 mg/dl over 36 uren • ouder worden: • hypogevoelens worden anders, andere aanpassingen • preventie cardiovasculaire complicaties: • stoppen met roken, vetinname verminderen, alcoholinname verminderen, meer sport, zelfcontrole • specifieke situaties • feesten, restaurant, reizen, hoeveelheid, weigeren • voeten • preventie voetcomplicaties door wonden te vermijden, nooit blootsvoets te lopen, adequate verzorging en juiste schoenkeuze

10. PRAKTIJK Diabetes is deprimerend! • Meer depressie bij diabeten dan bij doorsnee bevolking:Doorsnee: 10-25% bij vrouwen, 5-12% bij mannen, tot 33% bij diabeten. • Verwerkingsproces • Spuit- en prikangst • Eetproblemen • Seksuele problemen • Angst voor complicaties (ogen, nieren, voeten) • Angst voor hypo’s • Psychologische gevolgen van hypo’s en hypers • Sociaal aspect, niets is nog spontaan • Aangepast rijbewijs • Verhoogde premies voor verzekeringen • Weigering van lening en verzekering • Werkbekwaamheid

11. DM2 • William • Monique • Maurice

12. TPE • Ken de persoon achter de diabeet. • Hou rekening met de sociale context en persoonlijk proces. • Maak educatie op maat. • Diabetes betekent een levenslange behandeling en begeleiding.

13. preventie motiveren op lang termijn

14. vraag 1 • Je wint de lotto. Je mag kiezen tussen de prijzen. Je kan nu onmiddellijk € 500,- meenemen of ……………… na één jaar. • Kies het bedrag dat je zou wensen (dat voor jou de moeite waard is om één jaar te wachten) vergeleken met de € 500,- die je nu onmiddellijk kan meekrijgen en het bedrag dat je over één jaar kan krijgen. • € 750,- € 1000,- €1500,-

15. vraag 1 • 500 euro onmiddellijk mee • 750 euro na één jaar • 1000 euro na één jaar • 1500 euro na één jaar

16. vraag 2 Je hebt medicatie nodig één maal per dag. Je moet ook erg opletten wat je eet en je besteedt daar ook erg veel aandacht aan. Je moet ook heel dikwijls naar toilet om te plassen. Je voelt je vermoeid en hebt regelmatig lichte hoofdpijn. Soms slaap je moeilijk in en je hebt ook wel eens nachtmerries. Het voedsel smaakt je niet meer zo als voorheen en je mond is dikwijls droog. Je hebt minder zin in seks en als je seks hebt is het minder prettig als anders. Je bent dikwijls prikkelbaar en verliest je concentratie.

17. vraag 2 • Je mag kiezen tussen twee behandelingen. • Behandeling A zal je je volledige gezondheid teruggeven gedurende één jaar én vanaf het eerste moment dat je dit medicament neemt. Daarna is de toekomst onduidelijk. • Medicament B zal je opnieuw volledig gezond maken gedurende ……X….. jaren maar pas nadat je dit medicament gedurende één jaar genomen hebt. • Kies het aantal jaren dat voor jou de moeite waard lijkt om voor medicament B te kiezen dat pas over één jaar werkt maar voor …X… aantal jaren vergeleken met A dat nu onmiddellijk werkt maar slechts voor een periode van één jaar. • 2 jaren 3 jaren 4 jaren

18. discount rate • De meeste analyses wijzen uit dat een rate van 5% de moeite loont om een beloning uit te stellen, zowel financieel als op vlak van gezondheid. • Maar verschillende studies tonen ook aan dat bij jonge mensen de rate meer – verschillende malen- dan 100% bedraagt wat gezondheid betreft. Dit betekent dat lang termijn denken op gezondheidsvlak voor jonge mensen bijna niet haalbaar is.

19. odysseus

20. discount rate

21. discount rate

22. praktisch • Doelstellingen op lang termijn worden altijd positief ontvangen. • Wanneer de tijd verstrijkt wordt een doelstelling op kort termijn véél belangrijker. • Patiënten worden belaagd door ‘sirenen’.

23. praktisch • Naast het duidelijk maken van doelstellingen op lang termijn moet je steeds samen overlopen wat er op kort termijn in het leven van de patiënt te wachten staat.

24. praktisch • Educatie naar preventie dient met hele concrete doelen op kort termijn te gebeuren. De educatie of de bevraging er van dient zeer regelmatig herhaald te worden en ondersteund om de motivatie erin te houden. • Educeren in motivatie is veel intensiever en lijkt tijdrovend. Op termijn boek je tijdswinst en een grotere levenskwaliteit.