Nijmegen, 14 maart 2009 VEEHOUDERIJ EN MILIEU DE SIAMESE TWEELING:

1. Nijmegen, 14 maart 2009 VEEHOUDERIJ EN MILIEU DE SIAMESE TWEELING: Lokale politiek en juridische procedures Mr. Valentijn Wösten Wösten juridisch advies, Den Haag

2. Korte geschiedenis veehouderij en politiek • Gehoord worden door de politiek, wat is er politiek aan de veehouderij? • Waarom niet enkel juridische procedures? • Samenspel politieke en juridische actie • Burgernetwerk: doorbreken fragmentatie belangen.

3. 1. Korte geschiedenis veehouderij en politiek in Nederland: Meest veedichte gebied ter wereld • Van oudsher: melkveeland • Infrastructuur optimaal: transport voer, mest en dieren • Wageningen: internationale landbouw wetenschap: trendsetter in intensivering

4. Waar komen we vandaan? Jaren ‘70/’80: Eerste golf schaalvergroting en specialisatie, waaronder veehouderij Relatie met overheid, boeren-vrijstaat Koekoek: het platteland is van de boeren! Talloze illegale uitbreidingen. Mestoverschot, uitrij-normen, milieuvergunningen, Ecologische richtlijn, IAV, stanknormen

5. En toen: Dierziekte epidemiën, ruimingen: Politiek momentum: Reconstructiewet, varkensvrije zones zonering extensivering en landbouwontwikkeling, later ook verweving (het blijven politici ...). 2002-2009: reflex sector: nog meer schaalvergroting: varkensflats, megastallen: Van bedrijven van 2.000 varkens naar 20.000 varkens.

10. 2. Gehoord worden door de politiek: • Er is genoeg politiek aan de veehouderij! • Milieu: stank, geluid, fijnstof • Volksgezondheid: MRSA, fijnstof • Ruimtelijk: landschap (welstand), inpasbaarheid, functies • Natuur: ammoniak / stikstof • Gebrekkige duurzaamheid • Economisch belang

11. Maar... Politieke organisatie veehouderij: LTO, NVV, NMV, productschappen, LNV En, politieke organisatie overige plattelandsbelangen: dorpsraden, omwonenden, milieufederaties, natuurbeheerders, enz.

12. Politiek = keuzes maken • Veehouderij en milieu: politiek verzuim. • Valse win-winbelofte, de grote mistmachine. • Help de politici keuzes maken, het piepsysteem. • Het beleid noemt al alle politieke argumenten; genoeg informatie.

13. 3. Waarom niet enkel juridische procedures? • Als politiek heeft besloten, is dat vaak politiek een point of no return • Rechtszaak = vaak achterhoedegevecht • Rechter toets enkel juridisch, niet politiek • Rechtszaak vraagt vaak kostbare kunde: beleidsvrijheid, zware bewijslast appellanten • Overheden mogen fouten herstellen

14. 4. Samenspel politieke en juridische actie • Reconstructiepolitiek: beleidsontwikkeling: kennis • Ruimtelijke ordening: Best. Plan; politieke kansen: waar liggen kansen? • Milieu: gebonden beschikking • Overig: o.a. Volksgezondheid, technische kennis (o.a. luchtwassers)

15. Bestemmingsplan • Bestemmingsplan is vaak ook politiek • Bevoegdheid Raad? • Tijdig in actie komen: te laat = te laat • Ambtelijk advies, standpunt B&W • Commissievergadering • Raadsvergadering

16. Milieuvergunning • Milieu is gebonden beschikking • Bevoegdheid B&W • Lokaal politiek nauwelijks iets te winnen • Daarom: wél vooral juridisch aanpakken • Hoog kennisniveau jurisprudentie vereist

17. Tips voor de politiek • Maak een PvA: KT en LT • Hoofdregel: niet gelijk hebben, maar gelijk krijgen, én houden • Hardnekkiger zijn dan tegenstander • ‘Nee’ bestaat niet • Het lijntje mag niet breken • Politici: lege hulzen: vullen!

18. De politici • Lege hulzen • In het begin is iedereen aardig: kan dat zo blijven? • Spanning langzaam opbouwen • Zorgen dat je aandacht blijft houden • Afstemmen op politieke agenda • Politiek initiatief naar je toe trekken

19. 5. Burgernetwerk: doorbreken fragmentatie belangen • Hoe heet je? • Gratis en voor niks: het gelijk aan je zijde • Taakverdeling: netwerk, politiek, media, strategie • Gun elkaar ruimte fouten te maken • Draagvlak (óók van agrariërs!) • Kennisopbouw • Wiel deels steeds opnieuw uitvinden, maar: burgernetwerk: samenwerken, netwerken