ZASOBY WĘGLA W POLSCE I PERSPEKTYWA ICH DOSTĘPNOŚCI DLA ELEKTROWNI WĘGLOWYCH

1. ZASOBY WĘGLA W POLSCE I PERSPEKTYWA ICH DOSTĘPNOŚCIDLA ELEKTROWNI WĘGLOWYCH • W opracowaniu zaczerpnięto dane i informacje z: • STRATEGIA działalności górnictwa węgla kamiennego w Polsce w latach 2007-2015, Ministerstwo Gospodarki, 4 wrzesień 2006 • Prace własne GIG, Katowice. Prof. dr hab. inż. Józef Dubiński Doc. dr hab. inż. Marian Turek

2. WZROST CEN NOŚNIKÓW ENERGII Rosną ceny atrakcyjnych nośników energii,gazu i ropy naftowej. Relatywnie wysokie ceny będą sięprawdopodobnie utrzymywać.

3. POTRZEBY ENERGETYCZNE - WZROST Węgiel (kamienny i brunatny)zaspakaja dziś niemal ¼ potrzeb energetycznych. Równocześnie wytwarzanie energii elektrycznejw ok. 40% oparte jest na węglu. Przewiduje się, że w okresie najbliższych 30 lat zapotrzebowanie na energię elektryczną w świecie wzrośnie o ok. 60 %, przy czym większość tego wzrostu wystąpi w krajach rozwijających się,w szczególności w krajach azjatyckich,stąd potencjalne zapotrzebowaniena źródła energii.

4. ZALETY WĘGLA KAMIENNEGO • Węgiel jako najbardziej dostępne źródło energii w wielu krajach na świecie, odgrywa tradycyjnie główną rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego, a obecnie dzięki zastosowaniu nowych technologii staje się coraz czystszym źródłem energii. Inne atuty węgla to m.in.: • duże zasoby węgla i ich lokalizacja na obszarach wolnych od konfliktów oraz dostępność w przewidywalnej przyszłości, • dostępność wysokorozwiniętych technologii wydobycia węgla orazjego przetwarzania, • wysoka skuteczność międzynarodowej sieci logistycznej, która umożliwia handel węglem drogą morską, zgodnie z zapotrzebowaniem rynków międzynarodowych, • wysokie bezpieczeństwo składowania oraz transportu węgla, • niskie koszty pozyskania energii w porównaniu z innymi nośnikami energetycznymi, • rozwój technologii „czystego węgla”, zmniejszających uciążliwość tego paliwa dla środowiska naturalnego.

5. STRUKTURA NOŚNIKÓW ENERGETYCZNYCH - ŚWIAT (2003 rok)

6. CENY WĘGLA ENERGETYCZNEGO W LATACH 1989-2006 W PORTACH ARA

7. PROGNOZA ZUŻYCIA ENERGII PIERWOTNEJ W ŚWIECIE, lata 2020 i 2050 [mld t]

8. PROGNOZA WIELKOŚCI I STRUKTURY WYTWARZANIA ENERGII ELEKTRYCZNEJ,lata 2010 i 2020 [TWh]

9. 37% energii pierwotnej pochodziło z ropy naftowej, 24% z gazu ziemnego 18% z węgla (kamiennego i brunatnego) 14% to energia jądrowa 7% z odnawialnych źródeł energii ZUŻYCIE ENERGII PIEROWTNEJ W 25 KRAJACH UE ZA 2004r. Zużycie energii pierwotnej w 25 krajach Unii Europejskiej kształtuje się na poziomie 2,4 mld ton jednostek paliwa umownego, za 2004r.: • ograniczone zasoby nośników energetycznych, • stały wzrost krajów UE od dostaw zewnętrznych, • wzrost cen ropy i gazu.

10. ZASOBNOŚĆ UE W NOŚNIKI ENERGETYCZNE Unia Europejska posiada ograniczone zasoby nośników energetycznych. Na obszarze UE zlokalizowane są zasoby ropy naftowej, gazu oraz węgla kamiennegoi węgla brunatnego, przy czym żywotność dwóch pierwszych nośników energii oceniana jest na ok. 25 lat, natomiast węgla przy obecnym stanie rozpoznania zasobów na ok. 100 lat.

11. 55% to produkcja energii z węgla kamiennego 40% to produkcja energii z węgla brunatnego DOMINACJA WĘGLA W POLSCE DOMINUJĄCYM PALIWEMDO PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCEJEST WĘGIEL z węgla pochodzi 95% produkowanej energii elektrycznej Można przyjąć, iż w perspektywie najbliższych lat nie nastąpią znaczące zmiany w strukturze nośników do produkcji energii elektrycznej.

12. ZNACZENIE POLSKIEJ PRODUKCJI WĘGLA W UE Produkcja węgla kamiennego w Polscestanowi ponad 50% produkcji unijnej, przy czymw przypadku węgla energetycznego jest to ok. 59%, natomiast węgla koksowego ok. 39%. Polska jest drugim, po Niemczech, producentemwęgla koksowego w Unii Europejskiej.

13. STRUKTURA PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ W LATACH 2004, 2005

14. BILANS ZASOBÓW WĘGLA W POLSCE stan na 31.12.2004 r.

15. PODZIAŁ ZASOBÓW OPERATYWNYCH wg TYPÓW WĘGLA stan na 31.12.2004 r.

16. PODZIAŁ ZASOBÓW OPERATYWNYCH ZE WZGLĘDU NA ZAWARTOŚĆ SIARKI stan na 31.12.2004 r.

17. PODZIAŁ ZASOBÓW OPERATYWNYCHZE WZGLĘDU NA ZAWARTOŚĆ OPAŁOWĄ I ZAWARTOŚĆ POPIOŁU

18. SCZERPYWANIE SIĘ ZASOBÓW OPERATYWNYCH

19. Zasoby węgla kamiennego w spółkach węglowych w Polsce wg stanu na dzień 31.12.2005r.(bez Siltech Sp. z o.o.) ZASOBY WĘGLA ENERGETYCZNEGO W PRZEDSIĘBIORSTWACH

20. WYSTARCZALNOŚĆ ZASOBÓW OPERATYWNYCH – KW S.A.

21. WYSTARCZALNOŚĆ ZASOBÓW OPERATYWNYCH – KHW S.A.

22. WYSTARCZALNOŚĆ ZASOBÓW OPERATYWNYCH – POZOSTAŁE PRZEDSIĘBIORSTWA

23. ZAGROŻENIA - SZANSE Nadmierna dynamika narastania kosztów produkcji jest istotnym zagrożeniem dla sytuacji ekonomiczno-finansowej przedsiębiorstw górniczychoraz konkurencyjności polskiego węgla kamiennego wobec innych producentów światowych,a także wobec innych nośników energetycznych. Aby zrealizować cele stawiane przed systemem bezpieczeństwa energetycznego kraju,który w znaczącym stopniu oparty jest o węgiel kamienny, niezbędne jest podejmowanie długofalowych działań zmierzających do ograniczenia dynamiki narastania kosztów wydobycia węgla.

24. WNIOSKI - PODSUMOWANIE • W bilansie energetycznym Polski węgiel kamienny zajmuje wiodącą pozycję. Łącznie z węglem brunatnym jest paliwem pierwotnym dla produkcji 97% energii elektrycznej kraju • Polska posiada zasoby węgla kamiennego, które mogą zapewnić bezpieczeństwo energetyczne na kilka dziesięcioleci. Mimo wzrastającego udziału ropy naftowej i gazu w zużyciu paliw, węgiel kamienny również w przyszłości będzie ważnym stabilizatorem bezpieczeństwa energetycznego kraju • Obecnie stan bazy zasobowej węgla kamiennego w Polsce jest wynikiem zmian w ocenie zasobów złóż kopalń czynnych wynikających z wdrażania od 1990 roku zasad gospodarki rynkowej oraz wskutek kolejnych działań restrukturyzacyjnych. • Zmiany te wymusiły w głównej mierze: • - inne podejście w stosunku do wartości gospodarczej zasobów, tak w kopalniach czynnych jak i w złożach niezagospodarowanych • - likwidację kopalń uznanych za trwale nierentownych • - dążenie do rentowności pozostałych kopalń przede wszystkim poprzez wzrost koncentracji wydobycia

25. WNIOSKI - PODSUMOWANIE • W latach 1990-2005 zasoby bilansowe wszystkich krajowych złóż węgla kamiennego zmniejszyły się o 13 846 mln ton, z tego zasoby operatywne o 8 560 mln ton • Na dzień 31.12.2005 r. w Polsce zlokalizowanych było ok. 3 807,3 mld Mg zasobów operatywnych węgla kamiennego, w tym 2 000 mld Mg zasobów operatywnych na poziomach czynnych. • Największe zasoby operatywne, bo wynoszące 839 mln Mg posiadała wg stanu na 31.12.2004 r. kopalnia „Janina”, która od 01.01.2005 r. funkcjonuje jako Zakład w strukturach Południowego Koncernu Węglowego S.A. • Największą wystarczalność zasobów w kopalniach o dominującym udziale węgla energetycznego posiadała ZGE „Janina” Sp. z o.o. (573 lata). • Istniejący potencjał w zakresie przeróbki zapewnia produkcję dla energetyki węgla o korzystnych parametrach energetycznych i ekologicznych, a w szczególności produkcję węgla o niskiej zawartości siarki poniżej 0,6% w ilości około 12 mln ton/rok.

26. DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ Prof. dr hab. inż. Józef Dubiński Doc. dr hab. inż. Marian Turek