LEKSIONI X

1. LEKSIONI X PATOLOGJITË E SISTEMIT GENITAL MASHKULLOR DHE FEMËROR

2. PATOLOGJIA E ORGANEVE GENITALE FEMËRORE • Patologjia e organevegjenitalefemëroreparaqetmjaftkarakteristikatëpërgjithshme, tëcilatijapinasajnjë vend tërëndësishëmdhenjëfizionomitëposaçmendërmjetpatologjivetëtjeratëtrupittëgruas. • Organetgjenitalefemëroreshfaqinndryshueshmëritëtheksuardhetëvazhdueshmetëstrukturavemorfologjiketëtyre. Nërradhëtëparëndyshueshmëriaqëndronnëveçoritëstrukturoreqëvihen re nëorganetdheqëlidhen me moshën e femrës.

3. PATOLOGJIA E ORGANEVE GENITALE FEMËRORE • Morfologjia e këtyreorganevenëfëmini, nëpubertet, nëmoshën e tërriturve, pas menopauzësdhenëpleqëri ka variushmëritëkonsiderueshme. • Ngaanatjetërdhenëperiudhatëcaktuaratëjetësaktiveseksuale, organetgenitalefemërorekanëndryshimeperiodikenëpërputhje me fazën e ciklit menstrual. • Këtondryshimekrijojnëproblemetërëndësishmenëdydrejtime:

4. PATOLOGJIA E ORGANEVE GENITALE FEMËRORE • Ndryshimetkrijojnënëjopakrastevështirësinëdiagnozënmorfologjiketësëmundjevetëorganevegenitale. • Disaprejndryshimevestrukturorefavorizojnëzhvillimin e patologjivetëcaktuaratëorganevegjenitalefemërore.

5. PATOLOGJIA E ORGANEVE GENITALE FEMËRORE • Patologjiae organevegenitale ka ndikimetërëndësishmenëfunksioninriprodhues. Atoshpeshherëndikojnëdukshëmdekursin e shtatzanisëdhebëhenshkakpërpasojatërëndësishmesiçjanë: sterilitetiprimarosesekondar, abortete hershëmdhetëvonshëmoseilindjesparakohe. Nëkëtëmënyrëpatologjitë e organevegenitaleparaqitenjovetëmsinjëshqetësimimadhmjeksor, poredhesinjë problem irëndëfamiljar e shoqëror.

6. PATOLOGJIA E ORGANEVE GENITALE FEMËRORE b. Patologjiae organevegenitalefemërore ka ndikimeseriozejovetëmnësëmundshmërinëfemërore, poredhenësëmundshmërinëdhevdekjenfetale, perinataledhe neonatal. • Prapatologjia e ekëtyreorganevenuk ka tëbëjë me jetëndheshëndetin e nënësporedhetëfëmijës. Pikërishtpërkëtëspecifikëkjopatologjizakonishtemërtohetpatologjianënadhefëmija.

7. PATOLOGJIA E ORGANEVE GENITALE FEMËRORE c. Ndryshimetmorfologjikenëorganetgenitalendikohenshumëngastimulimethormonale, sitësistemitendokrintëvetëgruas, ashtuedhetëndikimevetëlëndëvetëndryshmeterapeutike me bazëhormonale, qëajopërarsyetëndryshmemundtëpërdorë. • Duke u bazuarnëkëtëveçorimundtëarrihetnëdisapërfundime me vlerëpraktikejotëvogël;

8. PATOLOGJIA E ORGANEVE GENITALE FEMËRORE • sëparihulumtimethormonalemundtëshërbejnësimetodatërëndësishmediagnostikepërpatologjitënëfjalë, • sëdytiekzaminimetmorfologjikeduhenkombinuardhepërqasur me atohormonale, • sëtretimjekimi me hormone mundtëparaqesidobireale.

9. PATOLOGJIA E ORGANEVE GENITALE FEMËRORE d. Nëorganetgenitalefemëroredhemashkulloreshpeshherëruhen pas lindjesgrupeqelizoreembrionaleose primitive. • Atoqëndrojnëpërnjëkohëtëgjatëtëqetadhetëheshtura, pornërastetëcaktuarafitojnëaftësitëriten e tëproliferojnë. • Kjoështëarsyejapsenëorganetgenitalelindindhezhvillohenshpeshtumoreembrionale. • Realishtvezoretdhetestetjanëorganetkushumëshpeshzhvillohentumoretëtillë.

10. Patologjia e vulvësdhevaginës • Vulva përbëhetngamonsveneris, labia pudenta major e minor, klitoris, vestibulumvaginedhegjëndrat e Bartholinit. Tëgjithasëbashkukëtostrukturapërbëjnëorganet e jashtmegjinoretefemra. • Patologjitëe vulvësdhevaginëspoitrajtojmësëbashkujovetëm se atojanëorganeme vazhdueshmërianatomikedirekte me njëratjetrën, poredhesepsepatologjitë e tyrekanëpërafërsitëmadhenëpikëpamjenetiopatogjenetike, morfologjikedhebiologjike.

11. Patologjia e vulvësdhevaginës

12. Keqformimete lindura • Ndërkeqformimet e linduratëvulvësdhevaginësmundtëpërmenden: agenezia, aplaziaosehipoplazia. • Imperforacioniihimenitështënjëkeqformimdisiishpeshtëdheirëndësishëm, sepseaimundtëmbetetsiitillëderinëpubertetdhenëkëtëmënyrëbëhetshkakpërtëpenguarzbrazjen e gjakuttëciklit menstrual dhepërpasojëaigrumbullohetnëvaginë.

13. Keqformimet e lindura

14. Keqformimet e lindura • Lezionetdistrofike –kuptohendisalezioneinflamatoredhejoneoplazikeporqëjanëregresive e involutive. • Atrofia e mukozëssëvulvësdhevaginësshoqërohet me sklerozëtësubmukozësdhe me degjenerimtëstrukturaelastikestromale. Ajondodhkryesishtnëpleqëri, porndërkohëkjolidhetdhe me aktivitetin hormonal qëekzistontekgruaja. • Kurlezioniatrofiktheksohetshumëshfaqet e ashtuquajrurakraurosisvulval (tharja e vulvës). Lezioniatrofikdhesklerozantmundtëbëhetaqithellësaqëkrijontharje, rigidifikimdhestenozimtëvulvësdhevaginës, sidhedëmtimetëmukozësnëformëtëlaceracionevedhefisuravetëcilatshfaqinprurittëtheksuar. • Lezionet e përmendurashoqërohenedhe me praninë e kontigjentevetëpaktatë infiltrative inflamatorekryesishtlimfoplazmocitare.

15. Keqformimet e lindura • Hiperplaiziaepiteliale– ështënjëtjetërleziondistrofikivulvësdhevaginësqëshoqërohetedhe me pakelementeinflamatore. Prandajquhetedhevulvithipertrofik, icilimakroskopikishtmerrpamjen e leukoplakisë (pllakatëbardha). • Kyndryshimmundtëtransformohetnëkarcinomëepidermoide me njëshpeshtësiqëarrinderinë 5% tërasteve. Nëdisarastepërbërëstëveçantëtëvulvësmundtëzmadhohenshumë duke dhënëpamjen e elefantiazësvulvare. • Kjogjëndjezakonishtlidhet me bllokimin e qarkullimitlimfatikrajonalqëmëshpeshshkaktohetngakarcinomaepidermoide.

16. Lezionetkistikevulvovaginale • Janëdukurirelativishttëshpeshtadhejodomosdoshmërishtkanënatyrëdistrofike. Format mëkryesoretëtyrejanë: • KistetëgjëndravetëBartholinit -qëlidhen me bllokimin e kanaleveekskretoretëgjëndravepërkatësetëshkaktuarangainflamacioniityre. Sekreti glandular nukeleminohetporgrumbullohetgjithnjë e mëshumëdhekështuformohetkisti. Prakemitëbëjmë me kiste 3-5cm tëmbushur me sekrecionekryesishtmukoz

17. Lezionetkistikevulvovaginale b. Kistete inkluzionit epithelial – janëformacione me përmasa 1-3 cm diametërtëvendosurkryesishtnëanëtlateraletëvaginës. c. Kistetvestigiale– janëkiste fare tëvoglatëvendosuranëfaqet e anshmedhetëpërparmetëvaginës.

18. Lezionetkistikevulvovaginale

19. Inflamacionet • Rrugëtgenitalefemërorekanëflorëtëpasurmikrobiale, e cilaështë e lidhurdhe me nivelin e higjenëspersonaledhetëzhvillimitekonomiko – shoqëror. • Megjithatënëkushtetnormale vagina mbrohetngainfeksionetfalë PH acid qëajo ka. Aciditetiivaginësrealizohetngaprodhimiiaciditlaktiknënveprimin e laktobacilitDöderlein. • Sidoqoftëpjesamë e madhe e inflamacionevevulvovaginalejanëseksualishttëtransmetueshme

20. Vulvovaginiti • Vulvovaginitingatrichomonasvaginalis. Ështënjëinfeksionparazitargatigjithnjëvenerianqëkarakterizohetnga edema, hyperemia, pikahemoragjikedheerozione, qëpërveçmukozësvulvovaginaleprekindheqafën e mitrës. • Përveçshenjavetëinflamacionitvihen re dhendryshimetëqelizaveepitelialenëformëtëdisplazivetërëndadhederinë carcinoma in situ. • Vulvovaginitizakonishtshoqërohet me sekrecionevaginaletëshumta me ngjyrëtëbardhënëgri. • Trikomonasiështëshkaktarikryesor.

21. Vulvovaginiti

22. Kandidoza • Kandidoza – ështëinfeksionimykotikmëishpeshtëicilishkaktohetngacandidaalbicansdheqëkarakterizohetnganjëinflamacionedematozhiperemikdhengaformimiidisamembranavetëbardha. Inflamacioniprekmukozën e vulvës, vaginësdhetëqafëssëmitrës. • Ajoprekfemrat e çdomoshepormëshumëatoqëvuajnëngadiabeti, qëjanështatzënaoseqëijanënënshtruarmjekimit me antibiotikëoseqëpërdorinlëndëanovulatore. • Ka edheinflamacionetëtjerasisifilitike,tuberkulareetj.

23. Kandidoza

24. Tumoret • Tumoretbeninj – këtufutenpapilomadhecondylomat. Një tumor ishpeshtëështëhidroadenoma, e cila del ngagjëndrat e djersës. • Nëvaginëmundtëvihen re formacionepolipozeosepolipoidetëzakonshme, pornjëformë special ështëpolipi vaginal me qeliza bizarre. • Nëvulvëdhenëvaginëtakohendisalezionedisplazikeoseprekancerozesi p.sh. condilomaatipikeose carcinoma in situ.

25. Papiloma

26. Condyloma

27. Tumoretmalinj • Tumoretmalinjmëtëzakonshëmtëvulvësdhevaginësjanëkarcinomat, tëcilatpërbëjnëjomëshumë se 3% tëgjithëkarcinomavetëaparatit genital femëror. • Këtongaanahistologjikedhengapikëpamja e shtrirjesjanëtënjëjta me atotëqafëssëmitrësdhe sit ë tillamundtëjenëjo infiltrative ose in situ dhe infiltrative. • Njëformë e karcinomësqëlokalizohetnëvulvëdhevaginëështësëmundja Paget, e cilanë 25% tërasteveshoqërohet me njëkarcinomëtëgjirit. Nëvulvëdhevaginëtakohenedherastetëpaktatëmelanomavemalinjë, rhabdomiosarkomaembrionale.

28. Rhabdomiosarkomaembrionale.

29. Patologjitë e qafëssëmitës • Cervicitet – qafa e mitreska kanalin e sajqëquhetendokolumioseendocerviksi, dhepjesënvaginaletësajqëquhetekzokolioseekzocerviksi. • Tekfemrat e rrituraendokoliështëiveshur me epitelnjështresortëtipitcilindriknëntëcilin ka gjëndra. Përkundraziekzokoliështëiveshur me epitelshumështresorepidermoid. • Kufirindërmjetendodheekzokolumitështëpikërishtorificiumieksternikanalit cervical.

30. Patologjitë e qafëssëmitës • Cervicitetjanëinflamacionetëqafëssëmitrës. Atomundtëjenë acute dhekronike. • Etiologjiamundtëjetëbakteriale, virale, parazitareetj. • Nëkëndvështriminetiologjikcervicitetmundtëjenëspecifikedhejospecifike. • Ngaanatjetërshpeshherëcervicitetnukjanëinflamacionetëizoluaraportëkombinuara me vulvovaginiteoseedhe me endometrite.

31. Patologjitë e qafëssëmitës • Cervicitet acutepërkojnëmjaft me inflamacionet e organevedheindevetëtjeratëorganizmit. • Porcervicitetkronikeshoqërohen me shndërimetëshumtatëmukozëssëqafëssëmitrës. • Disaprejshndërimevetëtillajanëproliferimepolipoidetëepitelit

32. Patologjitë e qafëssëmitës • Praktikishtshumica e formacionevepolipozenëqafën e mitrësnukjanëtumorenëkuptimin e vërtetëtëfjalës, porproliferimenëkuadrin e cervicitevekronike. • Epitelicilindrikikanalit cervical oseaiigjendravetëtijshpeshherëgjatëcervicitevekronikepësonmetaplaziepidermoide me shkallëtëndryshmepjekurie. • Prandajmetaplaziaepidermoideështënjëtjetërshndërimshumëirëndësishëmiqafëssëmitrës. • Tërësiae këtyrendryshimevequhetdisplazidhekarcinomë in situ.

33. Patologjitë e qafëssëmitës

34. Patologjitë e qafëssëmitës

35. Cervicitis

36. Patologjitë e qafëssëmitës • Displazitë - paraqesinprishjetëarkitekturëssëpërgjithshmetëepitelitsipërfaqësortëqafëssëmitrësdheshfaqjen e shkallëvetëndryshmetëatipizmitqelizoratje. • Nëvarësingatrashësia e epitelitkuvihen re ndryshimetëtilladisplazitëndahennë : • Displazitëlehta, • tëmesmee • tërënda.

37. Displazia

38. Tumorete qafëssëmitrës • Shumica e tumorevetëqafëssëmitrësjanëtërenditepiteliale. Tumoretmezenkimalëjanëmjafttërrallë. • Tumoretbeninj – përbëhenngapapilomatdhepolipet. Papilomatnukkanëndonjëveçoringapapilomatngapapilomat e lokalizimevetëtjera, kursepolipetjanëformacionetëvoglatëfiksuara me njëkëmbëzëtëhollë. • Atokosiderohenmëtepërsilezioneinflamatoretumoroidesesasitumoretëmirëfillta. Jo çdoformacionmakroskopik me dukjepolipiapopapilomejanëtëtillë. • Sëparidisaformacionenëdukjepapilomatozëmundtëjenëkondiloma, dhe • Sëdytimjaftformacionepolipoidenëtëvërtetënukjanëtumoreporproliferimeinflamatore.

39. Tumoret e qafëssëmitrës

40. Tumoretmalinj • Tumoretmalinj– nëqafën e mitrësjanëkryesisht carcinoma. • Sipasshkallëssëdepërtimittëelementeveneoplaziknëstrukturatsubepiteliale, karcinomat e qafëssëmitrësndahen • në carcinoma in situ dhe • nëcarcinoma infiltrative ose invasive.

41. Carcinoma in situ • Carcinoma in situ – nëkëtëpërfshihenatorastekuratipizmitumoralështëzhvilluarporqelizatendenukkanëinfiltruardhegjendenendeatjeku u krijuan (in situ) osebrëndatrashësisësëepitelit. • Kjomjekohet me shumësukses. Nërastetkurqelizatatipikekanëkaluarshtresënbazaletëepitelitmbuluesdhekanëdepërtuarnëthellësitëndryshmetëindevenëntë, kemitëbëjmë me carcinoma infiltrative ose invasive. • Nëbazëtëshkallëssëinfiltrimitnëthellësi, tëprekjessëorganeveoseindevefqinjedhetëmetastazaverajonaledhetëlargëtaqëkanë, bëhetstadifikimiikarcinomavetëqafëssëmitrës.

42. Carcinoma in situ • Stadisëbashku me tipinhistologjikdheshkallën e diferencimittëkarcinomës, ka vlerëtëmadhepërtëpërcaktuarprognozën e tësëmurës. • Karcinomat e qafëssëmitrësjanëtumoretëshpeshtëtëgjinisëfemërore. Format invasive tëtyrenukpërbëjnëmëshumë se 12% tënumrittëpërgjithshëmtëkarcinomaveqëtakohentekfemrat. • Megjithëatëjoshumëkohëmëparëkarcinomat e qafëssëmitrësishinshumëtëshpeshta se tani.

43. Carcinoma in situ • MirëpopërdorimiitestitcitologjikPapanikolaouka mundurtëdepistohenherëtkëtopatologji, e cila ka ndikuarnëshërimin e plotëtërasteve duke moslejuarmundësinë e evoluimitnëkarcinomën invasive. • Sipasnjëstatistike 85%e grave me kancertëmitrëskanëmbijetuarmëshumë se 5 vjet n.q.se diagnostikohennëkohë. • Ekzaminimicitologjikmundtëzbulojëndryshimeqelizoreshumëkohëmëparë se tëshfaqenndyshimemakroskopikishttëvrojtueshme me ekzaminimetkolposkopike.

44. Carcinoma in situ

45. Faktorkryesor • Faktorkryesortëriskutpërzhvillimin e kancerittëqafëssëmitrësmendohet se janë: • Kryerjaherët e kontaktittëparëseksual. • Kryerjae kontakteveseksuale me shumëpartnerë. • Njëpartner mashkullqë ka paturmjaftpartnereseksualetëmëparëshme. • Infeksionpersistent me papilomë virus me “risk tëlartë”. • Pjesëmarrjanënjëbashkësi me niveltëulëtekonomiko – shoqëror. • Numriimadhishtatzaniveështëfaktorfavorizues.

46. Karcinoma e qafëssëmitrës • Ngaanamakroskopikekarcinomat e qafëssëmitrësmundtëjenëvegjetative d.m.th. qëkanëbërërritjeekzofite, silulelakër,duke e deformuarmëshumëosemëpakqafën e mitrës. Nërastetëtjeraatomundtëjenëulçerozeose infiltrative. • Ngaanamikroskopikeshumicadërmuese e karcinomavetëqafëssëmitrësjanëtëtipitepidermoid. Vetëmnjëpjesë e vogël e tyrejanëadenokarcinoma

47. Karcinomatepidermoide • Karcinomatepidermoide – e marrinorigjinëndhepërbëhenngaqelizat e epitelitshumështresortësheshtë, tëpjesësvaginaletëqafëssëmitrës. • Sipasshkallëssëdiferencimittëelementeveqelizoreatomundtëjenë: • Karcinomaepidermoidetëdiferencuara • Karcinomaepidermoidetëpadiferencuara • Adenokarcinoma

48. Patologjitëe trupitëmitës • Keqformimet e uterusit – nukjanëtërralladhezakonishtjanëtëkombinuara me keqformimet e qafëssëuterusit, vaginësdhetëtubaveuterinë, ndoshtaedhetëvezorevedhetëorganevetëtjerapelvikeoseekstrapelvike. • Kështu p.sh. kemidyfishimtëuterusit, • uterusiështëindarënëmes me septum ose • ka një uterus por vagina është e dyfishuar

49. Keqformimet e uterusit

50. Endometritet • Endometritet – janëinflamacionetështresëssëbrendëshmetëmitrës. Atosipasdekursitmundtëjenëakutedhekronike, kursesipasshkaktarëveetiologjikëmundtëjenëspecifikeosejospecifike. • Faktorëtetiologjikëmëtëshpeshtëjanëatobakterialë. Nëmjaftrasteendometritetzhvillohen pas aborteveose pas lindjeve, sidomoskuratokryhennërrethanatëmosrespektimittërregullavehigjenikedhetësterilizimittëmjeteveqëpërdorenpërkryerjen e tyre. • Nëkëtorasteendometritetmundtëshoqërohen me gjendjeseptike.