Trajnim me rrjetin e shoqerise civile Shtator 2011

1. Trajnim me rrjetin e shoqerise civileShtator 2011

2. 1.Legjislacioni i Menaxhimit të Mbetjeve.

3. StrategjiadhePolitikaKombëtarepërMenaxhimin e Mbetjeve • Përcakton drejtimin e politikave të Qeverisë Shqiptare për menaxhimin e qëndrueshëm të mbetjeve deri në 2025. • Parashikon 4 shtylla kryesore për menaxhimin e mbetjeve 1. Planifikimi • Plani Kombëtar për Menaxhimin e Mbetjeve: është miratuar nga Qeveria më 19.1.2011. PKMM merr plotësisht në konsideratë kërkesat e legjislacionit të BEsë në fushën e menaxhimit të mbetjeve • Planet Lokale dhe Rajonale të Menaxhimit të Mbetjeve: do të përgatiten për t’ju përgjigjur nevojave afatshkurtra dhe afatmesme. 2. Edukimi • Njerëzitdo të vënë në përdorim sistemin dhe do tamenaxhojnë atë,praduhet të edukohen me qëllim që të realizojnë potencialet e tyre brenda sistemit • Plani detajuar që të lehtësojë zbatimin gradual të një sistemi të ri. 3. Financimi • Ofrimi i niveleve të nevojshme dhe të qëndrueshme të financimit 4. Legjislacioni • Paisja e sistemit me procedura dhe rregullore • Pjesë e procesit anëtarësues në BE, është edhe puna që po bëhet për transpozimin e legjislacionit të BEsë në legjislacionin shqiptar

4. StrategjiadhePolitikaKombetare per Menaxhimin e Mbetjeve • Përcakton parimet kryesore për orientimin e qasjeve dhe përmbushjen e objektivat statutore të menaxhimit te mbetjeve • Hierarkia e menaxhimit të mbetjeve • Afërsia dhe mbështetja në forcat e veta • Ndotësi paguan • Opcioni Mjedisor Praktikisht më i Mirë • Parashikonndryshimrrënjësor tësistemitnëtërësipërmenaxhimin e mbetjevenëShqipëri • Mbylljetë vend-depozitimeve që nuk janë në përputhje me kërkesat e Direktivës së Landfilleve, duke zvogëluar numrin dhe përmasat e lendfilleve të reja në vend. 2. Ndryshim rrënjësor të mbështetjes në landfille, përmes zvogëlimit të përqindjes aktuale nga 90% të depozitimit të mbetjeve, drejt qëllimeve afatgjata të zvogëlimit të kësaj sasie në vetëm 30% mbetje të depozituara në landfilledhe shfrytëzimit të pjesës së mbetur prej 70 % për ripërtëritje, riciklim, kompostim dhe prodhim energjie.

5. PlaniKombetar per Menaxhimin e Mbetjeve • Përcakton objektiva realistë për zhvillimin e qëndrueshëm të menaxhimit të mbetjeve në Shqipëri, periudha 15 vjecare • Shpjegonmënyrat se siQeveria e Shqipërisënëbashkëpunim me AgjencinëKombëtaretëMjedisitnëShqipëri (AKM), pushtetin vendor dheaktorët e tjerë do tëzbatojëpolitikat e saj QELLIMI AFATGJATE Ofrimiinjësistemitëintegruarmbetjesh, icilipas vitit 2025: • do tëriciklojëosekompostojëmëshumë se gjysmën e mbetjeve, • do tëgroposënëlendfillemëpak se njëtëtretën e sasisësëmbetjeve • dhe do tëshfrytëzojëpjesën e mbeturpërprodhimenergjie.

6. PlaniKombetar per Menaxhimin e Mbetjeve Zbatimii PKMM do të : • ofrojë gjerësisht grumbullimin e diferencuar të mbetjeve në gjithë Shqipërinë, për letrën, kartonin, metalet, qelqin dhe plastikën; • synojë të ndalojë shtimin e sasisë së mbetjeve urbane të prodhuara deri në vitin 2020; (riciklojë dhe kompostojë 25% të mbetjeve urbane deri në 2015, dhe 55% deri në vitin 2020) • shfrytëzojë për prodhim energjie sasinë prej 15% të mbetjeve urbane; • zvogëlojë nga 90% që është aktualisht, në 30% sasinë e mbetjeve urbane për depozitim në landfille; • japë informacione dhe këshilla për bizneset lidhur me minimizimin të mbetjeve; dhe zhvillojë tregje për materialet e riciklueshme, duke e ndihmuar këtë të fundit të bëhet i zbatueshëm dhe me kosto të reduktuara.

7. I. Kuadri Ligjor. • Ligji nr.10431, dt.9.06.2011 “Për mbrojtjen e mjedisit” PARIMET E MBROJTJES SË MJEDISIT: * Parimi i zhvillimit të qëndrueshëm * Parimi i parandalimit dhe marrja e masave paraprake * Parimi i ruajtjes së burimeve natyrore * Parimi i zëvendësimit dhe/ose kompensimit * Parimi i qasjes së integruar * Parimi i përgjegjësisë së ndërsjellë dhe bashkëpunimit * Parimi "Ndotësi paguan” * Parimi i së drejtës për informim dhe i pjesëmarrjes së publikut * Parimi i nxitjes së veprimtarive për mbrojtjen e mjedisit • VKM 175, Datë 19.01.2011 “Për miratimin e strategjisë dhe Planit Kombëtar të Menaxhimit të Mbetjeve”. • Ligji nr. 10463, Datë 22.09.2011 “Për Menaxhimin e Integruar të Mbetjeve”. • Vendimi nr. 705, Datë 10.10.2012 “Për Menaxhimin e Mbetjeve të Automjeteve në Fund të Jetës”. • Vendim nr. 178, Datë 06.03.2012 “Për incenerimin e Mbetjeve”. • Vendim nr. 452, Datë 11.07.2012 “Për Landfillet e mbetjeve”. • Vendim nr. 765, Datë 07.11.2012 “Për Miratimin e Rregullave për Grumbullimin e Diferencuar dhe Trajtimin e Vajrave të Përdorura”. • Vendim nr. 866, Datë 04.12.2012 “Për Bateritë , akumulatorët dhe Mbetjet e tyre”.

8. 1. Rrymat e mbetjeve. Si i përcakton ligji shqiptar: • Mbetjet bio • Ambalazhet dhe mbetjet e tyre • Ndotësit organikë të qëndrueshëm • Bateritë dhe akumulatorët • Automjetet në fund të jetës • Mbetjet e pajisjeve elektrike dhe elektronike • Llumrat e ujërave të zeza • Mbetjet spitalore • Nënproduktet shtazore • Mbetjet inerte • Mbetjet e industrisë nxjerrëse • Mbetjet e industrisë së dioksidit të titanit • Mbetjet nga anijet dhe tepricat nga ngarkesat • Mbetjet nga gomat e përdorura • Rryma të tjera mbetjesh

9. 2. Mënyra e trajtimit tëIntegruar dhePërpunimit të Mbetjeve në Shqipëri.

10. .

11. 3. Aktorët Përgjegjës dhe Rolet. Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit të Ujërave (MMPAU) institucioni kryesor i Ngarkuar në menaxhimin dhe politiken e mbetjeve Agjencia e Mjedisit dhe e Pyjeve (AMP) mbledhja e të dhënave dhe menaxhimi i tyre Inspektorati i Mjedisit (IM ) pjesë e MMPAU-së është një organ i specializuar në kontrollin dhe forcimin e ligjeve mjedisore Ministria e Punëve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit (MPPTT) institucioni që kryen investimet si autoritet kontraktues për koncesionet e aktiviteteve ekonomike Ministria e Shëndetësisë Trajton mbetjet spitalore Ministria e Ekonomisë, Tregtisë dhe Energjitikës Trajton mbetjet industriale dhe minerare Ministria e Bujqësisë, Ushqimit dhe Mbrojtjes së Konsumatorit Trajton mbetjet bujqësore dhe të kafshëve Ministria e Mbrojtjes Trajton mbetjet ushtarake Ministria e Financave Trajton taksat dhe tarifat Qeverisja vendore • të hartojë dhe miratojë rregulloret specifike territoriale për çdo metodë të menaxhimit të mbetjeve

12. 4. RoliiNjQVbrendaKuadrit Ligjor. • Sipas Ligjit 8094, datë 21.03.1996 “Për largimin publik të mbetjeve” NJQVtë janë përgjegjëse për organizimin e largimit të mbetjeve dhe kontraktimin e kompanive që bëjnë pastrimin e qyteteve (Neni 20), përcaktimin e tarifave për largimin e mbetjeve nga territori që kanë nën juridiksion dhe autorizimin e personave që bëjnë grumbullimin e tyre (Neni 31 & 34); • Ligji nr.8652, dt.31.07.2000 “Mbi organizimin dhe funksionimin e pushtetit vendor” (Neni 10) e njeh aktivitetin lokal të menaxhimit të mbetjeve (grumbullimin, transportin, trajtimin dhe depozitimin) dhe e konsideron funksion të rëndësishëm në fushën e investimeve dhe shërbimeve publike. Njësitë e qeverisjes vendore janë përgjegjëse për; grumbullimin e mbetjeve dhe përcaktimin e vendeve të trajtimit të tyre; organizimin e vend-depozitimeve për të dyja llojet e mbetjeve (mbetje urbane dhe substanca të rrezikshme). • Sipas Ligjit 9663, datë 18.12.2006 “Mbi koncesionet” NJQVtë janë autoritete kontraktuese për koncesionet lokale (Neni 5). • Sipas Ligjit Nr. 10119, datë 23.04.2009 “Mbi planifikimin e territoreve”, Kryetari Bashkisë/Komunës miraton lejet për infrastrukturën lokale, që rrjedhimisht përfshin edhe landfillet (Neni 78). • Sipas VKM Nr.333, datë 26.1.2011 “Mbi menaxhimin e landfilleve rajonale të mbetjeve” Këshillat e Qarqeve bashkëpunojnë me NJQV, MPPT, MMPAU për identifikimin dhe miratimin e fushave të synuara për landfille rajonale mbetjesh. • Sipas Ligjit Nr.10463, datë 22.09.2011 “Mbi menaxhimin e integruar të mbetjeve” - çdo rajon/qark është përgjegjës për hartimin e Planit të tij të Menaxhimit të Mbetjeve, në përputhje me Planin Kombëtar të Menaxhimit të Mbetjeve dhe kërkesat e këtij ligji (Neni 12). - të gjithë personat fizikë dhe juridikë që ndërtojnë, prodhojnë, përpunojnë, trajtojnë, shesin ose importojnë produkte në baza profesionale, duhet të aplikojnë sa më shumë të jetë e mundur hierarkinë e mbetjeve (Neni 6). Ata duhet të menaxhojnë mbetjet pa përdorur metoda që mund të shkaktojnë dëme në shëndetin e njerëzve ose në mjedis (Neni 5). - Sektorët “Shtëpiak” dhe “Jo-shtëpiak” kanë detyrimin të veprojnë në përputhje me rregullin e grumbullimit të diferencuar të mbetjeve urbane, që në burim; shkarkimin në koshat përkatës pranë vendit të përcaktuar nga NJQVja. Të dy kategoritë, “Shtëpiak” dhe “Jo-shtëpiak” kanë detyrimin të paguajnë tarifën e pastrimit/mbetjeve sipas kërkesës që cilëson rregullorja e NJQVsë së tyre.

13. 5.Skema e menaxhimitaktual • Gjeneruesit e mbetjeve (familjet, bizneset apo institucionet) janë të detyruar të nxjerrin jashtë dhe te depozitojnë mbetjet urbane ditore. • Operatori i shërbimit (kontraktuesi) ben mbledhjen e te gjitha mbetjeve te grumbulluara ne kontenierete perbashket nga gjeneruesit dhe transportimin e tyre në vendin e përcaktuar për depozitimin final

14. 6.Skema e Menaxhimit modern tëmbetjeve Sistemi i kazanëvetëgrumbullimit Fushëtansferimi Gjeneruesi Depozitim Landfill sanitar Depozitim hiri Stacionndarje (ripërdorim, riciklim, rekuperim) Incenerim

15. 7.Cikli i menaxhimit • Me njëdrejtim – konsumburimesh • Me cikëltëintegruar, samëpakoseaspakmbetje • Lënda e parë • ngavetëmbetjet • Produktejetëgjatë • dhemiqësore • Ripërdorim • dhe • Riciklim • Parandalim, • zonandarje • Minimizim

16. 8.Afatet e detyrimeveligjore • Hartimiiprogrameve per parandalimin e krijimittembetjeveeshtejo me vone se data 1 Janar 2017 • NjQVgrumbullojne ne menyretediferencuarmbetjetsipasnenit 16 teligjitbrenda 31 dhjetorit 2018, tepakten per ketorrymambetjesh : leter/karton, qelq, plastike, metal

17. 9.Plani I menaxhimitteintegruartembetjeve • Identifikimiinevojave (mbetjetqegjenerohen) • Rishikimiigjendjesaktuale(simenaxhohenaktualisht) • Kuadriligjorekzistues • Kuadrivendimarres • Vendosja e objektivave • Aktivitetet e mundshme (parandalimi, riciklimi, depozitimietj) • Krahasimi me mundesite, perzgjedhja • Hartimiiplanitdhembeshtetjafinanciare • Zbatimiiplanit (forma e menaxhimit) • Monitorimidhevleresimi

19. 10.Identifikimi iaktivitetevetemundshme • Strategjiadheplaniimenaxhimittëmbetjevenaudhëheqnëndjekjen e hirearkisësëmenaxhimittëmbetjeve. • Vlerësojmëmundësitësipashallkave: • A mundetnjësiatëvendosësistemparandalimitëmbetjeve? • A mundetnjësiatëvendosënjësistemtëriciklimittëmbetjeve? • A mundetnjësiatëdepozitojëmbetjetnëmënyrëpërfundimtaredhesanitare? • Bëjmëvlerësimin e teknologjisëdhemjeteveqënevojitenpërtëvendosurnjësistemtëcaktuar. • Vlerësojmë se nëçfarështrirjeapopjesëtëveçantatëteritoritkëtoveprimtarijanëtëdomosdoshmeapotëmundshme;

20. 11. Ndarja e mbetjeve ne konteniere • kazanbojekafeosejeshilpërmaterialin e kompostueshemorganik • kazanblupërmaterialet e thatatericiklueshme • kazanizipërmbetjet e tjerabashkiake

21. Diskutim : Si tipërdorimkëtodetyrime • Ngritjen e sistemevepritëse/grumbulluesetëkëtyrerrymavespecifikedheatotëpërgjithshme • Përllogaritjen e kostovedhepërballueshmërisësëkëtijsistemi • Marrjen e masavenërastpamundësiepërt’iupërgjigjurkërkesave • Kontribuarnëgjetjen e zgjidhjevenëshkallëtëgjerë • Cfarekonkretishtpo/do tebejnetezgjedhuritlokale • Rolii OSHC (Listojmëveprimtari)

22. 12.Shoqeria Civile • Hartimi i fushatave të plota për ndërgjegjësim dhe shpjegimin e rolit të gjithësescilit në sistem • Shpjegimi i detyrimeve që lindin nga parimet e ligjit të mjedisit dhe atij të menaxhimit të integruar të mbetjeve, vecanërisht të parimit ndotësi paguan • Organzimi i takimeve teknike dhe informative me të gjithë grupet