Kujtesa

1. Kujtesa

2. Shikoni përreth klasës? Cka po shihni?

3. Në të njejtën kohë ne kapim: Tingujt Erërat Format Ngjyrat Përbërjet Të gjitha këto infomacione kanë të bëjnë me rregjistrat shqisor

4. Rregjistrat shqisor • Paraqesin të gjithë rregistrin shqisorë që paraqet disa dhoma pritjeje ky informacioni hyn edhe qëndron vetëm për pak kohë • Rregjistratë pamor • Rregjistratë dëgjimor

5. Rregistrat pamorë dhe dëgjimor • Rregistratë shqisorë kanë kapacitet pa kufi por • Informacioni zhduket shumë shpejt • Fotografoni dhomën • Përpiquni të mban në mend sa më shumë detaje nga dhoma

6. Eksperimenti i Sperling (1960) • Shfaqte në pak sekonda grupe germash të grupuara në tri rradhë • Kur germat nuk shaqeshin më aty ai përdorte disa tingujë për t’ua bërë me dije pjesëmarrësve se cilën rradhe të germave do të duhej ta përkujtonin • Tinglli i lartë nënkuptonte kujtimin e rradhës së lartë, i ulët rradhën e ulët edhe tingulli i mesëm rradhën e mesme.

7. Nëse tingulli lëshohej menjëherë pas shfaqjes se germave ata mund të kujton 3-4 germa për secilën rradhë. • Por nëse kalonte qofte edhe një sekond ata mund të kujtonin 1-2 germa për secilën rradhë • Në jetën e përditshme kjo dukuri quhet maskim (informacioni i vjetër zëvendësohet me të riun) • Informacioni dëgjimor zgjatë më shumë • Jehona

8. Definicioni për kujtesën • Kujtesa është proces që ka të bëjë me ruajtjen e asaj që është mësuar, me rinjohje dhe riprodhim të asaj që është fituar në bazë të përvojës së individit dhe në bazë të mësaurit aktiv të tij (P.Nushi, 1995). • Lui Terston e konsideron kujtesën edhe si aftësi të posacme të individit.

9. Proceset e kujtesës • Retencioni- ka të bëjë me të mbajturit në mend të përmbajteve të ndryshme mësimore. - Engrame apo neurograme • Rinjohja apo rekognicioni – ka të bëjë me bëjë me vetëdijen e individit se lënda që po e lexon apo mëson nuk po e lexon për herë të parë. • Riprodhimi – është forma më objektive e kujtesës për lëndën e mësuar

10. Si merren informacionet ?Ku vendosen?Si ruhen?Si riprodhohen?Si harrohen?

11. Fazat e kujetesës • Kujtesa sensorike • Kujtesa afatshkurtët • Kujtesa afatgjatë

12. Kujtesa sensorike • Informatat merren përmes shqisave: të parit, të dëgjuarit. • Në formë të figurave mentale • Figura mentale zgjatë disa sekonda • Informacioni nuk ka domethënie të veqante • Informatat marrin domethënie pasi që individi fillon të ju kushtojë vëmendje • Informatat të cilave nuk iu kushtojmë vëmendje zhduken nga “depo shqisore” • Kjo fazë e kujtesës ka volum shumë të madh por kohëzgjatje të shkurtë

13. C X ë M N K T Y R P J H B Z S G B M P V Q F J D E G Q ë J P B H K A

14. T J Y F A V M C F K I B TV FBI JFK YMCA 10661941812 1066 1945 1812

15. Kujtesa afatshkurtër • Faza e dytë e kujtesës • Dëprtojnë vetëm disa nga figurat mentale të kujtesës shqisore • Krijohen kushtet për t’I dhënë domethënie informatës • Bartjen e tyre në depo e kujtesës afatgjatë • është më e gjatë se kutjesa sensorike mirëpo vëllimi apo kapaciteti i saj është i vogël. • Në kujtesën afatshkurtër mund të qëndrojnë në të njejtën kohë 5-7 elemente

16. Kodimi në KASH • Fonologjikisht (ashtu sic tingëllon) • Gjërat që tingëllojnë njësoj kanë tendencë të ngatërrohen • Zog, zot, sot kot • Diell, bar, lopë ditë • Në formën pamore (ashtu sic e shohim) • Një pjesë e materialit mbahet mend ashtu sic duhet edhe sipas asaj cfarë kuptimi ka • Hartat, grafikët, pikutrat

17. Kodimi i dyfishtë • Fonologjikisht • Pamjet

18. Mirëmbajtja në KASH • Provat e mirëmbajtjes • Përsëritja mekanike

19. Kujtesa afatgjatë • është faza më e rëndësishme e kujtesës • Informatat barten përmes përsëritjeve • Gjurmët që krijohen me anë të përsëritjeve janë gjurmë të stabilizuara • Zgjasin shume, madje edhe tërë jetën • Informacionet e vendosura në këtë kujtesë nuk harrohen • Harresa I atribuohet mungesës së strategjisë së individit për t’a riprodhuar lëndën

20. Depo e kujtesës Sensorike Kujtesa afatshkurëe Hyrje Dalje Depo e kujtesës Afatgjatë

21. Fig. 9.2 Remembering is thought to involve at least three steps. Incoming information is first held for a second or tëo by sensory memory. Information selected by attention is then transferred to temporary storage in short-term memory. If neë information is not rapidly encoded, or rehearsed, it is forgotten. If it is transferred to long-term memory, it becomes relatively permanent, although retrieving it may be a problem. The preceding is a useful model of memory; it may not be literally true of ëhat happens in the brain (Eysenck & Keane, 1995). Table of Contents Exit

22. Kodimi në KAGJ • Kodimi sipas kuptimit • Efekti i pozicionit serial • Efekti i përparëm – përsëritja e sendeve të para rrit gjasat që ato të dërgohen në kujtesën afatëgjatë • Efekti i fundëm – informatat ende ndodhën në kujteësën afatshkurtër

23. Mirëmbajtja e KAGJ • Përsëritja mekanike • Ushtrimin e një aftësie në mënyrë mekanike • Përsëritja e përpunuar • Lidhja e një informacioni të ri në kujtesën afatëshkurtër me materialin e ngjashëm të ruajtur në kujtesën afatëgjatë • Materialet e kuptimshme lidhen me materialet e reja • Teknika mnemonike

24. Skemat • Një kornizë apo strukturë e krijuar nga përvoja • Pritjet janë një lloj i skemave • Skema e një orë mësimore, skema e një restoranti etj • Stereotipet

25. Llojet e kujtesës • Kujtesa e qëllimshme dhe e paqëllimshme • Kujtesa figurative • Kujtesa semantike – të dhënat, faktet, rregullat, parimet, nocionet. Ka të bëjë me kujtesën afatgjatë. Ndryshe quhet edhe kujtesa verbalo-logjike. • Kujtesa episodike – fillimi dhe mbarimi kohor të ngjarjeve, dukurive të caktuara të cilat përjetohen personalisht • Kujtesa procedurale – kujtimet afatgjatë që kanë të bëjnë me shprehitë, zakonet, detyrat shqisore dhe motore

26. Kujtesa figurative, semantike dhe epsidoike quhet edhe kujtesë intelektuale Kujtesa emocionale janë reagime emocionale të mësuara ndaj ngacmuesve të ndryshëm Kujtesa implicite dhe eksplicite

27. Kujtesa ekspilicte • Kujtimet për të cilat ne jemi të vetëdijshëm • Kujtesën episodike • Kujtesën semantike • Kujtimet për informacionin që e zotërojmë, kuptojmë edhe e shprehim me fjalë • Kujtesa implicite • Kujtimet procedurale • Kujtimet emocionale • Për të cilat ne nuk jemi të vetëdijshëm • Nuk mund t’i shprehim me fjalë edhe • Nuk jemi të vetëdijshëm që i zotërojmë

28. Kujtesa motorike- është bazë e të mësuarit të lëvizjeve, shkathësive dhe shprehive të njeriut. .

29. Dallimet e njerëzve sipas kujtesës së tyre • Njerëzite dallohen sipas shkallës së zhvillimit të kujtesës, sipas mënyrës së marrjes dhe mbajtjes mend të informacioneve, sipas mënyrës së riprodhimit të tyre. • Prandaj dallojmë disa tipe në këtë aspekt: - tipin dëgjmor - tipin pamor - tipin motorik

30. Metodat e gjumrmimit të kujtesës • Metoda e kursimit – Ebingausi • Metoda e rinjohjes • Metoda e rikonstruktimit • Metoda e ripordhimit

31. Crregullimet e kujtesës • Humbja e kujtesës ose amnezia • Aftësia e kufizuar e mbajtjes mend dhe ripordhimit të përjetimeve dhe përmbajtjeve – hipoamnezia • Përzirja përmbajtësore, kohore dhe sipërfaqësore e kujtimeve – paramnezia • Paaftësia e harresës së përjetimeve dhe përmbajtjeve të mësuara – hiperamnezia

32. Amnezia • është formë e rëndë e crregullimit të kujtesës • Mund të shfaqet në formë të plotë apo të pjesëshme • Amnezia e plotë • Amnezia e pjesëshme: - amnezia anterograde dhe - amnezia retrograde

33. Paraamnezia • Paraamnezia ndodh kur individi i përzien kujtimet e tij për njërez, për ngjarje. • Format e paramenzisë janë: - dezha vy (tashmë e parë) - zhame vy (kurrë e parë) • Hiperamnezia

34. Pyetje?