1 / 73

EKO205 : Mikroiktisat Ders 14

EKO205 : Mikroiktisat Ders 14. Tekel Gücü ve Fiyatlandırma. Tartışılacak Konular. Tüketici Rantını Ele Geçirme (rant kollama) Fiyat Farklılaştırması ( Price Discrimination ) Dönemler arası fiyat farklılaştırması ve Peak-Load Pricing. Tartışılacak Konular.

caia
Download Presentation

EKO205 : Mikroiktisat Ders 14

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. EKO205: MikroiktisatDers14 Tekel Gücü ve Fiyatlandırma

  2. Tartışılacak Konular • Tüketici Rantını Ele Geçirme (rant kollama) • Fiyat Farklılaştırması (Price Discrimination) • Dönemler arası fiyat farklılaştırması ve Peak-Load Pricing Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  3. Tartışılacak Konular • İki taraflı tarife (Two-Part Tariff) • Çapraz satış (Bundling) • Reklam (Advertising) Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  4. Giriş • Tekel gücü yokken (tam rekabet koşullarında) fiyatlandırma arz ve talep güçlerince belirlenir. • Bireysel olarak üretici piyasanın durumunu tahmin edebilmesi ve üretimin (maliyetler) yönetimine odaklanarak karlarını maksimize etmesi gerekir. Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  5. Giriş • Tekel gücü olması durumunda (aksak rekabet; imperfect competition) üretici sadece üretimin (maliyet) yönetimiyle ilgilenmekle kalmaz, ürettiği ürüne olan talebin özellikleri hakkında ayrıntılı bilgilere sahip olması gerekir. Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  6. 0 ile Q* arasında tüketiciler P*- düzeyinden daha çok öderler -tüketici rantı (A). Pmax A P1 PCtam rekabet koşullarında ortaya çıkan dengedir P* B P2 MC PC D Q*,düzeyini aşan üretim düzeylerinde, ancak fiyatlar düşerse tüketici rantı(B) elde edilir. MR Q* Tüketici Rantını Ele Geçirme $/Q Fiyat P*,düzeyinin üzerine çıkarsa firmanın satışları düşer ve kar kaybına uğrar. Miktar Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  7. $/Q Pmax A P1 P* B P2 MC PC D MR Miktar Q* Tüketici Rantını Ele Geçirme • P*Q*:dengePveQ @ MC=MR • A: fiyat P* iken tüketici rantı • B:P>MCve tüketici daha düşük • fiyattan alabiliyor • P1: daha satış ve kar • P2 :satış artıyor, gelir ve kar düşüyor • PC: tam rekabet dengesi Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  8. Tüketici Rantını Ele Geçirme Soru Firma A’daki tüketici rantını ele geçirip karlı bir biçimde B’de satış yapabilir mi? $/Q Pmax A P1 P* B Yanıt evet Fiyat farklılaştırması İki taraflı tarifeler Çapraz Satış P2 MC PC D MR Miktar Q* Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  9. Tüketici Rantını Ele Geçirme • Fiyat Farklılaştırması (Price discrimination) benzer veya aynı ürünleri farklı tüketicilere farklı fiyatlardan satmaktır. Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  10. Fiyat Farklılaştırması • Birinci Derece Fiyat Farklılaştırması • Her bir tüketiciye farklı bir fiyat uygulanabiliyorsa, başka bir değişle tüketicilerin ödemeye razı oldukları maksimum fiyatla (reservation price) satış yapılıyorsa birinci derece fiyat farklılaştırması söz konusudur. Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  11. Fiyat farklılaştırması yoksa, çıktı Q* ve fiyat P*. Kar sarı renkte verilen ve Değişen MC ve MR arasıdır. Tüketici rantıP* denge fiyatının üstünde ve talep eğrisinin altında kalan alandır. MC P* PC D = AR ÇıktıQ** düzeyine yükselir ve fiyat PCdüzeyine; MC = MR = AR = D olduğu noktaya gelir. Karlar eski MR eğrisinin üzerinde ve D eğrisinin altında (aynı zamanda MC eğrisinin üzerinde) kalan mor renkli alan kadar artmıştır. MR Q* Q** Tam Fiyat Farklılaştırmasından (Birinci Derece) Kazanılan Ek Karlar $/Q Pmax Tam fiyat farklılaştırması ile her tüketici ödemeye razı olacağı en yüksek fiyatı öder. Miktar Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  12. $/Q Tek fiyat (P*) uygulandığında tüketici rantı. Pmax Tek fiyat (P*) uygulandığında değişen karlar. MC P* Tam fiyat farklılaştırmasından kaynaklanan ek karlar PC D = AR MR Miktar Q* Q** Tam Fiyat Farklılaştırmasından (Birinci Derece) Kazanılan Ek Karlar • Mükemmel farklılaştırma ile, • Her tüketici ödemeye razı • olduğu en yüksek fiyatı öder • Karlar yükselir Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  13. Tam Fiyat Farklılaştırmasından (Birinci Derece) Kazanılan Ek Karlar • Soru: • Üreticiler birinci derece fiyat farklılaştırmasını neden uygulamada zorluklarla karşılaşırlar? • Yanıt: 1) Çok sayıda tüketici olduğu için pratik değildir 2) Her tüketici için ödemeye razı olduğu en yüksek fiyatı (reservation price) tahmin etmek imkansızdır Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  14. Fiyat Farklılaştırması • Birinci Derece Fiyat Farklılaştırması • Model belli ölçülerde fiyat farklılaştırmasına gitmenin sağlayabileceği potansiyel kar artışlarını göstermektedir. Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  15. Fiyat Farklılaştırması • Birinci Derece Fiyat Farklılaştırması • Gerçek hayatta mükemmel fiyat farklılaştırması sağlanamaz. Ancak belli derecelerde farklı fiyatlar uygulanabilir. Örnekler: • Avukatlar, hekimler, muhasebeciler • Özel Okullar ve Üniversiteler Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  16. Tek fiyat P*4, yerine altı farklı fiyat uygulanmış ve kar artmıştır. P1 P2 P3 MC P*4 P5 P6 D MR Q Birinci Derece Fiyat Faklılaştırması $/Q Miktar Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  17. İkinci-derece fiyat farklılaştırması tüketilen miktarın büyüklüğüne bağlı olarak yapılır. (grup, blok) P1 Tek fiyat uygulandığında: P = P0 ve Q = Q0. 2. Derece fiyat farklılaştırması durumunda üç fiyat P1, P2, ve P3. ortaya çıkmaktadır (ör. Elektrik, ev, tarım, sanayi) P0 P2 AC P3 MC D MR Q1 Q0 Q2 Q3 1. blok 2.blok 3.blok İkinci Derece Fiyat Farklılaştırması $/Q Miktar

  18. AC MC D MR İkinci Derece Fiyat Farklılaştırması $/Q • Ölçek Ekonomileri: • Tüketici refahının artmasına • Daha yüksek karlara • olanak verebilir. P1 P0 P2 P3 Q1 Q0 Q2 Q3 Miktar 1. blok 2. blok 3. blok

  19. Fiyat Farklılaştırması • Üçüncü Derece Fiyat Farklılaştırması 1) Pazarı iki gruba ayırır. 2) Her grubun kendi talep eğrisi mevcuttur. Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  20. Fiyat Farklılaştırması • Üçüncü Derece Fiyat Farklılaştırması 3) En yaygın kullanılan fiyat farklılaştırması türüdür. • Örnekler: havayolu şirketleri, öğrencilere ve emeklilere sağlanan indirimler vs. Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  21. Fiyat Farklılaştırması • Üçüncü Derece Fiyat Farklılaştırması 4) Üçüncü derece fiyat farklılaştırmasının uygulanabilmesi için piyasanın iki farklı gruba bölünebilmesi ve her bir grubun talep esnekliklerinin farklı olması gerekir. (ör.İş için uçanlar ile tatil amacıyla uçanlar) Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  22. Fiyat Farklılaştırması • Üçüncü Derece Fiyat Farklılaştırması • Amaçlar • MR1 = MR2 • MC1 = MR1 ve MC2 = MR2 • MR1 = MR2 = MC Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  23. Fiyat Farklılaştırması • Üçüncü Derece Fiyat Farklılaştırması • P1: birinci gruba uygulanan fiyat • P2: ikinci gruba uygulanan fiyat • C(Qr) = toplam maliyetQT = Q1 + Q2 • Kar ( ) = P1Q1 + P2Q2 - C(Qr) Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  24. Fiyat Farklılaştırması • Üçüncü Derece Fiyat Farklılaştırması • 1. gruba satışlar için yavaşça arttırılırsa Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  25. Fiyat Farklılaştırması • Üçüncü Derece Fiyat Farklılaştırması • İkinci gruptaki tüketiciler: MR2 = MC • MR1 = MR2 = MC Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  26. Fiyat Farklılaştırması • Üçüncü Derece Fiyat Farklılaştırması • Göreli fiyatların belirlenmesi (formülü hatırlayalım) Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  27. Fiyat Farklılaştırması • Üçüncü Derece Fiyat Farklılaştırması • Göreli fiyatların belirlenmesi • Fiyatlandırma: düşük talep esnekliğine sahip gruba daha yüksek bir fiyatla satış yapılır. Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  28. Fiyat Farklılaştırması • Üçüncü Derece Fiyat Farklılaştırması • Örnek: E1 = -2 & E2 = -4 • P1en az P2 ‘nin 1,5 katıdır. Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  29. Tüketiciler 2 gruba bölünür, ve her bir grup farklı talep eğrisine sahiptir. MRT = MR1 + MR2 D2 = AR2 MRT MR2 D1 = AR1 MR1 Üçüncü Derece Fiyat Farklılaştırması $/Q Miktar Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  30. Q1ve P1de MC = MR1 • QT: MC = MRT • 1. Grup: P1Q1 ; daha esnek • 2. Grup: P2Q2; daha katı • MR1 = MR2 = MC • QT control MC P1 MC P2 Q1 Q2 QT Üçüncü Derece Fiyat Farklılaştırması $/Q D2 = AR2 MRT MR2 D1 = AR1 MR1 Miktar Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  31. Küçük Pazara Satış Yapmama Üçüncü derece fiyat farklılaştırması uygulanabilir olsa bile, her iki gruba satış yapmak, marjinal maliyet artıyorsa karlı olmayabilir. Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  32. 1. Grup, talep D1, iken fiyat farklılaştırmasına gitmek karlı olmayabilir. MC P* D2 MR2 D1 MR1 Q* Küçük Gruba Satış Yapılmaması $/Q Miktar Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  33. Kupon ve İndirim (Coupons and Rebates) Fiyat Farklılaştırması • Talep esnekliği daha yüksek olan tüketiciler (talep esnekliği düşük olanlara kıyasla) kupon/iskonto olayını daha çok kullanma eğilimi taşırlar. • Kupon ve indirim programları firmalara fiyat farklılaştırmasına gitme şansı verirler. Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  34. Fiyat Esnekliği Ürün Kullanmayanlar Kullananlar Kupon Toplayanlar ile Toplamayanların Talep (fiyat) Esneklikleri Tuvalet Kağıdı -0.60 -0.66 Giyim/Kuşam -0.71 -0.96 Şampuan -0.84 -1.04 Peynir/Zeytin -1.22 -1.32 Fast Food -0.88 -1.09 Kek/Pasta -0.21 -0.43 Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  35. Fiyat Esnekliği Ürünler Kullanmayan Kullanan Kupon Toplayanlar ile Toplamayanların Talep (fiyat) Esneklikleri Jelatin -0.97 -1.25 Soslar -1.65 -1.81 Çorba -1.05 -1.22 Hot dogs -0.59 -0.77 Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  36. Havayolu Şirketlerinde Fiyatlar • Esnekliklerin farklı olması, farklı tüketicilere farklı fiyatlar uygulanabilmesine olanak verir. • İş için seyahat edenler daha az seçeneğe sahip olduklarından; talep esneklikleri daha katıdır. • Diğer yolcular ise daha çok esnekliğe sahip ve talep esneklikleri yüksektir. Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  37. Havayolu Şirketlerinin Fiyatlandırmasına Örnek Ücret Kategorisi Fiyat -0.3 -0.4 -0.9 Gelir 1.2 1.2 1.8 Esneklik First-Class Economyİndirimli Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  38. Havayolu Ücretleri • Havayolu firmaları biletlere değişik kısıtlamalar getirerek piyasayı bölümlemektedirler. • Pahalı olmayan: haber verilecek, hafta sonu kalınacak, geri ödeme yok • En pahalısı: kısıtlama yok Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  39. Dönemler Arası Fiyat Farklılaştırması ve Peak-Load Fiyatlandırma • Piyasayı Zaman Dilimine Göre Bölme • Ürün ilk piyasaya çıktığında, talep esnek değildir: • Kitap • Sinema • Bilgisayar Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  40. Dönemler Arası Fiyat Farklılaştırması ve Peak-Load Fiyatlandırma • Piyasayı Zaman Dilimine Göre Bölme • Bu piyasa elde edebileceği maksimum karı elde edince, firmalar fiyatı düşürüp daha geniş bir kitleye (talep esnekliği daha yüksek) hitap etmeyi tercih ederler. • Kitabın daha ucuz baskısı • Sinema günleri • İndirimli bilgisayar kampanyaları Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  41. Tüketiciler zaman içinde gruplara ayrılmış olur. Başlangıçta, talep oldukça katı ve fiyat P1 düzeyinde oluşur. P1 Zaman içinde, talep daha esnek hale gelir ve fiyat daha geniş kitlelere hitap edecek düzeye düşer. P2 D2 = AR2 AC = MC MR2 MR1 D1 = AR1 Q1 Q2 Piyasayı Zaman Dilimine Göre Bölme $/Q Miktar Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  42. Dönemler Arası Farklılaştırma ve Peak-Load Pricing Peak-Load Pricing • Belli dönemlerde belli ürünlere olan talep tavan yapabilir. • Trafiğin yoğun olduğu saatler • Yazın Sıcak Günlerinde Elektrik Talebi • Hafta Sonları Kayak Rezervasyonları Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  43. Dönemler Arası Farklılaştırma ve Peak-Load Pricing Peak-Load Pricing • Kapasite kısıtları da marjinal maliyetleri (MC) yükseltir. • Artan MR ve MC daha yüksek fiyat anlamına gelir. Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  44. Dönemler Arası Farklılaştırma ve Peak-Load Pricing Peak-Load Pricing • Her bir piyasa için marjinal hasıla (MR) eşit değildir çünkü bir piyasa diğerini etkilememektedir. Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  45. MC Peak-load price = P1 . P1 D1 = AR1 Off- load price = P2 . P2 MR1 D2 = AR2 MR2 Q2 Q1 Peak-Load Pricing $/Q Miktar Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  46. İki Taraflı Tarife • Bazı ürünleri ve hizmetleri satın almak iki karara bağlı olabilir; dolayısıyla iki fiyat söz konusu olur. Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  47. İki Taraflı Tarif (Two-Part Tariff) • Örnekler: 1) Lunapark • Parka giriş ücreti • Çarpışan oto vs. için ayrı ödeme 2) Tenis Kulübü • Üyelik ücreti • Oynamak için ödeme Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  48. İki Taraflı Tarife (Two-Part Tariff) • Örnekler 3) Traş bıçağı • Traş Makinası • Traş bıçağı 5) Polaroid Film • Fotoğraf makinası • Film Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  49. İki Taraflı Tarife(Two-Part Tariff) • Fiyat belirleme kararı (1) giriş ücretini (T) ve (2) kullanım fiyatını (P) belirleme • Serbest giriş, yüksek kullanım fiyatı ya da yüksek giriş ücreti düşük kullanım ücreti arasında seçim (trade-off) yapmak zorunludur. Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

  50. İki Taraflı Tarife • Çok sayıda tüketicinin durumunda iki taraflı tarife • P* veT* düzeylerini belirlemenin kesin bir yolu yoktur. • Karar verici giriş ücreti T* ve kullanım ücreti P* arasındaki değişime bakacaktır. • Karları maksimize edecek T* ve P* değerleri seçilmelidir. Bölüm 8 EKO 208: Mikro İktisatBölüm 8 Tekel Gücü Durumunda Fiyatlandırma

More Related