LEADER – czy można lepiej? Wyniki debaty

1. Warszawa 17 marca 2011 Fundacja Wspomagania Wsi LEADER – czy można lepiej?Wyniki debaty

2. Debata • Inicjatorem była Fundacja Wspomagania Wsi • Udział wzięli przedstawiciele FWW, 11 LGD z całej Polski, Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, ARiMR, wybranych Urz. Marszałkowskich oraz naukowcy i działacze pozarządowi spoza LGD • Moderator – red. Krystyna Naszkowska („Gazeta Wyborcza”) • Debata została zarejestrowana na video • Debata ujawniła szereg dysonansów („mówimy to samo, ale czy o tym samym?”)

3. Pozytywy LEADER’a w Polsce Wskazano wiele pozytywów oraz sukcesów – • mobilizację zasobów społecznych, • przełamywanie bierności, • wartość LSR jako alternatywnych wizji rozwoju, • LGD jako świeży potencjał administracyjny na wsi, dysponujący niespotykanym dotąd budżetem • poszerzenie odpowiedzialności za rozwój lokalny, • próba wprowadzenia do inicjatyw rozwojowych lokalnego biznesu oraz innych „niewidzialnych” aktorów życia zbiorowego • wzrost zainteresowania turystyką wiejską, ochroną dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego • powstanie regionalnych i ponadregionalnych sieci współpracy lub co najmniej dialogu

4. Pozytywy LEADER’a? • „Pozytywy dotyczą tylko pierwszego okresu wdrażania LEADER’a – jeszcze w ramach Pilotażu” • „Potem LEADER stawał się coraz bardziej swą parodią” • Winne było m.in. wprowadzenie LEADER’a do PROW-u jako jego IV Osi, zamiast pozostawienie go jako osobnej inicjatywy wspólnotowej , rządzącej się swoimi prawami

5. Przeszkody we właściwym funkcjonowaniu LEADER’a w Polsce • Przeszkody administracyjno – proceduralne - długi czas rozpatrywania wniosków i brak równowagi w reżimie czasowym pomiędzy LGD i beneficjentami „Wdrażania…” a IW - wysokie koszty przygotowania wniosków i załączników - brak odwagi IW do interpretowania pewnych sytuacji, skutkujący żądaniem coraz bardziej szczegółowych wyjaśnień - delegowanie odpowiedzialności i „piramida strachu” - konieczność osobistego dowożenia załączników

6. Przeszkody finansowe • Brak środków na prefinansowanie i na wkład własny • Konieczność zaciągania kosztownych pożyczek i kredytów oraz uzyskiwania kosztownych gwarancji • Wielomiesięczne opóźnienia w wypłatach środków – naruszanie prawa (wypłaty dla etatowych pracowników biur), „pożyczki na spłatę pożyczek” • Burzenie harmonogramu działań – brak środków-> zmiana planów->brak czasu

7. Przeszkody związane z funkcjonowaniem LGD • Brak kompetencji pracowników biur • LGD zostały zepchnięte do funkcji administracyjnych, zamiast czuwać nad wdrażaniem LSR i wzbogacać ją • Biura LGD zamieniają się w urzędy • Słaba wiedza mieszkańców o LGD • Ekskluzywny charakter LGD

8. „Cofająca się fala” • Entuzjazm zamienia się w rutynę, zniechęcenie • Odpływ najbardziej aktywnych członków LGD • „Co będzie, gdy pojawi się strach przed konsekwencjami finansowymi niewykonania LSR?”

9. Przeszkody związane z nadmiernym wpływem samorządów na działalność LGD • DYLEMAT: LGD i LSR czasami podporządkowane interesom gmin – lecz często bez udziału gmin nie poradziłyby sobie (kredyt, poręczenie, składki) • Pojawiają się przypadki „układu” w LGD • Dominacja gmin w zarządach, radach LGD • „Co będzie, jak LGD wyda pieniądze z Wdrażania LSR na odnowę wsi? Co wtedy zrobią gminy?”

10. Jak pokonać przeszkody? • Wyłączenie LEADER’a z PROW-u • LGD jako instytucja nie tylko rekomendująca wnioski, ale je oceniająca: formalnie i merytorycznie • Grant globalny • Radykalne uproszczenie „małych projektów” • Wprowadzenie porządnego generatora wniosków • Wprowadzenie możliwości rozliczania niektórych kosztów w formie ryczałtu • Wprowadzenie oświadczeń, zamiast zaświadczeń • Ujednolicenie definicji i interpretacji w ramach LEADER’a

11. Dziękuję za uwagę!