251 likes | 743 Views
آشنايي با سبك هاي شعري ادب فارسي. سبك : روشي كه گوينده به نحو خاص و مشخصي مطالب خود را بيان كرده باشد در یونان باستان نخستین بار ارسطو از سب ک سخن گفته است . تقسيم سبك از ديدگاه هاي مختلف 1- بر حسب نام افراد: فردوسي ، حافظ ، صائب ، نيما 2- بر حسب درك مطلب : دشوار، ساده ، بينابين
E N D
سبك : روشي كه گوينده به نحو خاص و مشخصي مطالب خود را بيان كرده باشد در یونان باستان نخستین بار ارسطو از سبک سخن گفته است . تقسيم سبك از ديدگاه هاي مختلف 1- بر حسب نام افراد: فردوسي ، حافظ ، صائب ، نيما 2- بر حسب درك مطلب : دشوار، ساده ، بينابين 3- نوع زبان : سبك شاعرانه ، علمي ،روزنامه اي 4- بر حسب موضوع : صوفيانه ، مذهبي ، تاريخي 5- براساس دوره : سبك خراساني ، عراقي ، هندي .
تقسيم بندي سبك بر مبنا ي دوره • 1- سبك خراساني ( 3- 4- 5) طاهريان وصفاريان،سامانيان، غزنويان • 2- سبك حد واسط ( 6) سلجوقي • 3- سبك عراقي (7- 8- 9) مغول و تيموري ،ايلخانان ،آق قويونلو، قراقويونلو • 4- سبك حد واسط ( 10) مكتب وقوع و واسوخت • 5- سبك هندي (11-12) • 6- دوره بازگشت (12- 13) • 7- سبك حد واسط (نيمه اول 14 ) دوران مشروطيت • 8- سبك نويا معاصر ( نيمه دوم 14 به بعد)
سبك خراساني يا تركستاني • مناطق جغرافيايي : شامل خراساني كنوني ، افغانستان و تاجيكستان كنوني ، ماوراء النهر و تركستان و ... . • 58 بيت ازپيشاهنگان شعر فارسي دوره طاهريان و صفاريان باقي مانده است • پيشاهنگان :محمد بن وصيف سگزي ،بسام كرد خوارجي، فيروز مشرقي ، ابوسليك گرگاني، حنظله بادغيسي • شاعران : ابوشكور بلخي ، ابوالمويد بلخي ، ابوالحسن شهيد بلخي ، عماره مروزي ،كسايي مروزي ، منجيك ، رابعه، رودكي ، دقيقي ، فردوسي • نويسندگان : ابوعلي محمد بلعمي ، ابن قتيبه دينوري ، حمزه اصفهاني ، محمد بن جرير طبري ، ابن فقيه همداني ، محمد بن يعقوب كليني ، ابن بابويه ، محمد زكرياي رازي ، اسحاق موصلي ، ابومعشر بلخي
مقايسه دو سبك ساماني و غزنوي • دوره ساماني دوره غزنوي • ايجاز و اختصار و كوتاهي جملات اطناب • كمي لغات عربي استعمال لغات عربي • تكرار فعل يا اسم حذف افعال به قرينه • لغات فارسي كهنه ......................... • مطابقت عدد و معدود در جمع تمثيل و استشهاد به آيات و اشعار عربي • افزايش جمع فارسي بر عربي تقليد از نثر عربي • محتواي علمي بيشتر محتواي علمي • نمونه هاي موفق : ترجمه تفسير طبرسي نمونه هاي موفق : تاريخ بيهقي ، قابوس نامه سفرنامه ناصرخسرو،سياستنامه ،كشف • تاريخ بلعمي، التفهيم،شاهنامه ابومنصوري المحجوب ،كيمياي سعادت
سه سبك مورد توجه قرن6(سلجوقي) • 1- خراساني • 2- آذربايجاني :خاقاني ، نظامي ، مجير و فلكي • 3- بين بين يا سبك سلجوقي : انوري و ظهير( قصيده ، خراساني و غزل عراقي) • شاعران : باباطاهر ، ابو سعيد ابوالخير،عبدالله انصاري ،سنايي ، عطار ، اسدي طوسي ، ناصر خسرو ، قطران تبريزي ، مسعود سعد سلمان ، عمرخيام نيشابوري،امير معزي، اسعد گرگاني ، انوري ، ازرقي هروي ، اديب صابر ، رشيد وطواط، ظهير فاريابي ، جمال اصفهاني ، ابوالفرج روني ، سوزني سمرقندي ، عبدالواسع جبلي ، عمعق بخارايي ، خاقاني، فلكي شرواني و نظامي گنجوي. • نويسندگان : شيخ طوسي ،محمد غزالي،شيخ طبرسي ، امام فخر رازي ، زمخشري ، شهرستاني . • عرفا : سهروردي ، نجم الدين رازي ، قطب الدين رازي ،قطب الدين شيرازي، خواجه نصير طوسي ، زكريا قزويني ، قاضي بيضاوي
خراساني عراقي 1- ستايش خرد ستايش عشق 2- اعتدال در اغراق غلو و مبالغه 3- تفكر حماسي تفكر غنايي 4- فقدان عرفان رواج عرفان 5- شادي گرايي غم گرايي 6- وصال فراق 7- واقع گرايي آرمان گرايي 8- عينيت يا توجه به دنياي بيرون ذهنيت يا توجه به دنياي درون 9- توجه به حماسه ملي ايران توجه به معارف اسلامي 10- اختيار و اراده قضا و قدر 11- مناعت و غرور زبوني 12- پستي مقام معشوق علو مقام معشوق 13- عدم توجه به علوم بازتاب علوم مقايسه مختصات فكري خراساني و عراقي
سبك عراقي(7-8-9)مغول ،تيموري • شاعران گروه تلفيق : (8 )به دو شيوه غزل عارفانه و عاشقانه توجه دارند از تلفيق اين دو نوع غزل ( غزل قلندرانه ) به وجود آمد • شاعران:سعدي،شبستري، محمد بلخي،كمال الدين اسماعيل، همام تبريزي، اوحدي مراغه اي، امير خسرو دهلوي،خواجوي كرماني، اميرحسن دهلوي سجزي، ابن يمين،سلمان ساوجي،حافظ وعبدالرحمن جامي . • شاعران عارف : قاسم انوار تبريزي،شاه نعمت الله ولي و مغربي تبريزي و جامي
سبك حدواسط (10) : وقوع و واسوخت • شعر قرن دهم حد واسط سبك عراقي و سبك هندي است • وقوع : واقعيت گويي • واسوخت : شكل خارج از اعتدال وقوع گويي كه شاعر احوال و عواطف واقعي در كشاكش رويدادهاي عاشقانه عادي را نكته به نكته با بيان شاعرانه شرح و وصف مي كند • مبدع واسوخت : وحشي بافقي
سبك هندي(11-12) دوره صفويه،زنديه ،افشاريه،قاجاريه • شاعران : محتشم كاشاني ،عرفي شيرازي ، صائب، بابافغاني شيرازي، هلالي جغتايي،اهلي شيرازي،وحشي بافقي،نظيري،طالب آملي ،كليم همداني ، فيضي دكني ، هاتف اصفهاني، مجمر اصفهاني ، كمال الدين بهزاد، عليرضا عباسي • شعرا و نويسندگان : لطفعلي بيگ آذربيگدلي ، مجمراصفهاني،نشاط اصفهاني ، فتحعلي خان صبا ، وصال شيرازي ، قائم مقام خراساني ، ملك الشعراي بهار ، قاآني ، فروغي ، سروش اصفهاني ، پروين اعتصامي، فرخي يزدي و ايرج ميرزا
شاعران سبك هندي دو گونه اند • 1- داراي بسامد ساختار سبك هندي كم :صائب و كليم و حزين • 2- شاعران رهروان طرز خيال كه : داراي بسامد زياد ساختار سبك هندي • نابود كننده سبك هندي / بناي شعر بر تك بيت : بيدل دهلوي ، ميرزا شهرستاني ، قدسي ، محمد قلي سليم ، اقبال لاهوري ، قاسم مشهدي و شوكت بخاري (هندي بودند )
مختصات ادبي سبك هندي تازه گويي ، دقت در جزئيات رواج لغز و معما و ماده تاريخ تك بيت هاي داراي تمثيل و ارسال المثل و اسلوب معادله رواج زبان كوچه بازاري در شعر مختصات فكري سبك هندي رواج خرافات و فرهنگ عاميانه در شعر فراواني لغات عامه مختصات فكري وادبي سبك هندي
دوره فترت • دوره فترت : دوره ي بين انقراض صفويه تا آغاز سلطنت فتحعلشاه كه از نظر شعري دوره فقيري است • متاثر از مكتب وقوع . • شاعران معروف فترت: هاتف اصفهاني و سحاب اصفهاني ( پسر او )
سبك بازگشت ( 12-13) • قصيده به سبك خراساني /غزل به سبك عراقي • شاعران : عاشق اصفهاني ، ميرزا نصير اصفهاني ، سروش اصفهاني ، هاتف اصفهاني ، سيد محمد علي مشتاق ، سيد محمد علي شعله ، آذر بيگدلي • نوسندگان : رضا قلي خان هدايت ، ميرزاتقي خان سپهر ، قائم مقام ، عبدالطيف طسوجي ، فرهاد ميرزا معتمد الدوله
حد واسط دوره بازگشت وشعر نو: دوره مشروطه ( نيمه اول 14) • مختصات مشروطه • 1- توجه به مسايل اجتماعي و سياسي روز • 2- توجه به تاريخ ايران باستان • شاعران : فرخي يزدي – ميرزاده ي عشقي • نويسندگان : جمال زاده ، دهخدا ، عبدالرحيم طالبوف ، زين العابدين مراغه اي .
ادبيات معاصر - سبك نو ( نيمه دوم قرن چهاردهم به بعد) نيما يوشيج آغاز گر سبك نوين با انتشار افسانه، درسال1301
سه شيوه رايج در شعر نو • 1- شعر آزاد : داراي وزن عروضي،مصراع هاي نامساوي،نا مشخص بودن جاي قافيه ( نيما يوشيج ، مهدي اخوان ثالث ، فروغ فرخزاد و سهراب سپهري) • 2- شعر سپيد : آهنگين اما فاقد وزن عروضي، نامشخص بودن جاي قافيه ( احمد شاملو) • 3- شعر موج نو : فاقد وزن و آهنگ و قافيه
مقايسه مختصات شعر نو و شعر سنتي شعري سنتي........................................شعر نو لغات و تركيبات ادبي كهنه لغات و تركيبات زبان فارسي امروز قائل بودن به واژگان خاص شعري آزادي استفاده از همه واژه ها الف : مختصات زباني
مقايسه مختصات شعر نو و شعر سنتي مختصات فكري • معشوق آسماني معشوق زميني • معشوق مذكر معشوق مونث • مخاطب، دربار يا فضلا مخاطب، مردم معمولي • عرفاني دنيوي • طرح موضوعات محدود و مشخص تنوع موضوعات • عدم ذكر مسايل خصوصي اشاره به مسائل خصوصي • عدم توجه به مسائل اجتماعي و سياسي توجه شديدبه مسايل اجتماعي و سياسي • فاضلانه صميمانه • مفاخره ندارد • هجو و مدح ندارد • عدم پيوستگي در محور عمودي استواري و پيوستگي در محور عمودي
مقايسه مختصات شعر نو و شعر سنتي بيت واحد شعر است بند واحد شعر است توجه آگاهانه به صنايع ادبي وجودصنايع ادبي به صورت طبيعي قالب هاي سنتي چون قصيده و غزل قالب نيمايي يا سپيد مصرع ها مساوي مصرع ها نامساوي تعقيد ( دشواري ) ابهام تشبيهات و استعارات كليشه اي تشبيهات و استعارات نو استفاده آگاهانه از سمبل و نماد استفاده خودآگاه و ناخودآگاه از نمادها موسيقي قديم و لحن غير طبيعي نا آشنا موسيقي و لحن طبيعي با زبان ما