De oude patiënt: operatie of verband

1. De oude patiënt: operatie of verband K. Everaert Prof. Neurourologie UZ-Gent H. Cobussen-Boekhorst Nurse Practitioner continentiezorg UMC St Radboud, Nijmegen

2. Inhoud presentatie Theoretische basis en Aan de hand van casuïstiek bekijken welke mogelijkheden er zijn. Zowel op conservatief als operatief gebied presentatie 18 jan 2007 arts assistenten Urologie

3. Causes of Transient Incontinence D.I.A.P.P.E.R.S. • Delirium • Infection • Atrophic urethritis • Pharmaceuticals • Psychological • Excessive urine output • Restricted mobility • Stool impaction Adapted from: Resnick NM. Med Grand Rounds. 1984;3:281-290. presentatie 18 jan 2007 arts assistenten Urologie

4. Prevalentie OAB bij patiënten ouder dan 65 Data From the National Overactive BLadder Evaluation (NOBLE) Research Program. presentatie 18 jan 2007 arts assistenten Urologie

5. Polypharmacy • Oude patiënten nemen gemiddeld 5 verschillende medicamenten • Evaluatie van de patiënt moet rekening houden met concomitante medicatie: • Medicatie die symptomen van overactieve blaas mimeert bv, diuretica • Medicatie die stressincontinentie mimeert, bv, alfa-blokkers • Medicatie met anticholinergische nevenwerkingen bv, antidepressiva, antihistaminica, antipsychotica, codeine, slaappillen DuBeau CE. Geriatrics. 2002;57:12-17. presentatie 18 jan 2007 arts assistenten Urologie

6. Comorbiditeit • Dementie: belangrijkste reden tot institutionalisering is incontinentie! • Maligniteit, obstructie en chirurgie hiervoor, UWI • Doorligwonden • Fracturen: incontinentie/urgency + gangproblemen of duizeligheid • Ziekte van Parkinson (0.3 (55+) tot 4.4 (85+)/1000 p-years in Nederland (de Lau 2004) • Diabetes (66000 nieuw gediagnosticeerde DM type-2 patiënten (50+)/jaar in Nederland (Dekker 2003) Thomas et al (Pixel study), Int J Geriatr Psychiatry 2004;19:127-35 presentatie 18 jan 2007 arts assistenten Urologie

7. Pitfalls in diagnose OAB:Sy. v. Parkinson • OAB + rigide, dyssynerge sfincter • Klachten lijken sterk op die van iemand met prostaat- lijden maar meer pollakisurie enaandrang • Hoe meer blaasresidu hoe meer klachten. Dus als geen blaasklachten, geen onderzoek nodig • Oxybutinine en andere anticholinergica geven meer residu • Oxybutinine geeft deterioratie van het geheugen en daardoor achteruitgang van de hersenfunctie; ook opletten met meer selectieve medicatie • Cave Botox • SNS? Araki et al, 2000 Lemack et al, 2000 presentatie 18 jan 2007 arts assistenten Urologie

8. Prevalence of Nocturia in a US Community-Based Population Prevalence (%) Age Group (years) presentatie 18 jan 2007 arts assistenten Urologie Coyne KS, et al. BJU Int. 2003;42:948-54.

9. Nocturia: oorzaak multifactorieel NocturnalPolyuria OAB SleepDisorders presentatie 18 jan 2007 arts assistenten Urologie

10. Diagnose van incontinentie in de geriatrische populatie • Klinisch onderzoek • Urine onderzoek • Urodynamica • Mictie-incontinentie-residu lijsten • Interne geneeskunde DuBeau CE. Geriatrics. 2002;57:12-17. presentatie 18 jan 2007 arts assistenten Urologie

11. Behandeling incontinentie in de geriatrische populatie behandelingsopties: • Blaastraining, fysiotherapie • Plassen op uur, hulp op toilet • MAAR: motivatie, tijdrovend, cognitieve functie • Pharmacotherapy, chirurgie • Combinatie blaastraining en pharmacotherapie is beter dan enkelvoudige therapie Burgio KL et al. J Am Geriatr Soc. 2000;48:370-374. presentatie 18 jan 2007 arts assistenten Urologie

12. Pharmacotherapy: bemerkingen • Constipatie • fecale impactie • Wazig zicht • Droge mond • caries • Cognitieve achteruitgang Nevenwerking meer frequent, bij lagere dosis, meer uitgesproken en met een grotere impact: Lamy PP. Drugs and Aging. 1991;1:385-404. Mintzer and Burns. J R Soc Med. 2000;93:457-462. presentatie 18 jan 2007 arts assistenten Urologie

13. Anticholinergica en potentieel cognitieve achteruitgang • Acetylcholine speelt belangrijke rol in korte termijn geheugen • Andere medicatie kan ook cognitieve achteruitgang veroorzaken (bv, antihistaminica, antispasmodica, en antipsychotica) • Verschillende gerandomiseerde gecontroleerde studies toonden impact van oxybutinine op cognitieve functie, veel minder dan bij nieuwere medicatie • Pleidooi voor tolterodine, solifenacin, darifenacin Drachman DA, et al. Neurobiol Aging. 1980;1:39-43. Katz IR, et al. J AmGeriatr Soc.1998;46:8-13. presentatie 18 jan 2007 arts assistenten Urologie

14. NOCTURIE vochtbeperking: zinloos (graad 1 level of evidence) Slaappillen verminderen nachtelijke diurese (graad 2) Furosemide 6u voor slapen (graad 3) Imipramine: therapie voor OAB + vermindering nachtelijke urineproductie (graad 3) positie: elevatie benen om resorptie oedeem voor het slapen te verbeteren (graad 3) presentatie 18 jan 2007 arts assistenten Urologie

15. NOCTURIE – desmopressinmeta-analyse Bewezen verminderde nocturie, nachtelijke polyurie en verbetering QOL Risico hyponatriëmie: 7.6% (3-20%) - korte studies! - cardiale, renale pathologie exclusie - andere medicatie die hyponatriëmie kan veroorzaken verboden Voorzichtigheid en monitoring belangrijk Weatherall M. J Neurourol Urodyn 2004;23:302-305. presentatie 18 jan 2007 arts assistenten Urologie