Fizika

1. Fizika BSPK–ninfizika müəllimi Zenfira Dursunova Məhyəddin qızı 590 saylı qrup “ Açıq dərsi”

2. Keçmiş mövzunun adı :Elektrostatik sahədə görülən iş.Potensial və potensiallar fərqi. Yeni mövzunun adı: Kondensator, Elektriktutumu, Yüklənmiş kondensatorun enerjisi və sıxlığı. Məqsəd:Keçmişdərsin suallar vasitəsilə soruşulması,yeni dərsin şəkillər və qrafiklər üzərində izahı və düşündürücü suallarla tələbələrin biliklərinin möhkəmləndirilməsi.

3. Elektrostatikabölməsinə aid suallar. 1.Elektrodinamika nədir? 2.Hansı qarşılıqlı təsir elektromaqnit qarşılıqlı təsir adlanır? 3.Elektrik yükü nədir? 4.Elektrik yükü vahidi necədir? 5.Elektrik yükünün saxlanması qanunu necədir? 6.Elektrostatika nəyə deyilir? 7.Elektrostatikanın əsas qanunu necədir? 8.Elektrostatik sahə nəyə deyilir? 9.Nöqtəvi yükün sahəsinin intensivliyi necədir? 10.Sahələrin superpozisiya prinsipi necədir?

4. Keçmiş mövzuya aid suallar. 1.Elektrostatik sahənin gördüyü iş necə hesablanır? 2.Elektrostatik sahənin gördüyü işin əsas xassəi necədir? 3.Potensiallı sahə nəyə deyilir? 4.Sahənin potensialı nəyədeyilir? 5. BS-də vahidi necədir? 6.Potensiallar fərqi nəyə deyilir? 7.Elektron-volt nədir?

5. Məsələlər. Məsələ1. 50nkl və 60nkl nöqtəvi yüklər arasındakı məsafə 30 sm-dir.Yüklər arasındakı qarşılıqlı təsir qüvvəsini hesablayın. Məsələ2. Potensiallar fərqi 5kV olan iki nöqtə arasında hərəkət edən yük üzərində sahə 200mC iş görmüşdür. Yükün qiyməti nə qədərdir? Məsələ3. Nöqtəvi yükdən 20 sm məsafədə sahənin potensialı 300 v-dur.Həmin yükdən 30 sm məsafədə sahənin potensialı nə qədərdir?

6. Kondensator. Elektrik tutumu.Elektrik sahəsinin enerjisi və sıxlığı. • Kondensatorun daxili görünüşü və şərti işarəsi.

7. Elektrometr-poten- siallar fərqini ölçür. Elektrostatik maşın-gərginlik mənbəyidir. Təcrübə:hansı şəraitdə kondensator böyük miqdarda elektrik yükü toplaya bilər?

8. Elektrik miqdarı, gərginlik və elektrik tutumu arasında müəyyən əlaqənin olduğunu birinci dəfə Volta bilib. O, öz Leyden bankası adlanan cihazı ilə ən kiçik elektrik yükünün ölçülməsinin mümkün olduğunu göstərib. C=Q/U Buradan Q=CU deməli elektrik tutumu mütənasiblik əmsalıdır. Beynəlxalq vahidlər sistemində tutum faradla ölçülür: 1F=Kl/V Alessandro Volta-İtalyan fiziki Elektrik tutumu mütənasiblik əmsalıdır. 1µF = 10-6 F 1nF = 10-9 F 1pF = 10-12 F (1745–1827)

9. Müstəvi kondensatorun tutumu. )

10. Ardıcıl birləşmə. Ardıcıl birləşmənin sxemi. Kondensatorların birləşdirilməsi.

11. Paralel birləşmə. Paralel birləşmənin sxemi. Kondensatorların birləşdirilməsi.

12. Elektrik dövrəsi və sxemi. Yüklənmiş kondensatorunenerjisi.

13. Parabola - kvadratik funksiyanın (y = x²) qrafikinəverilən addır Parabolanın formasından bir sıra arxitekturada istifadə edilir.

14. Elektrik sahəsinin enerjisinin fəza da paylanmasını xarakterizə edən kəmiyyət enerji sıxlığı adlanır. Ceyms Klerk Maksvell- ingilis fiziki Yüklənmiş kondensatorunsıxlığı.  1831-1879

15. Kondensatorun forma və quruluşu. Forma: müstəvi,silindrik kondensatorlar. Quruluşu: müstəvi hava,kağız aralıqlı,keramik aralıqlı,elektrolitik kondensatorlar.

16. Texniki kagız aralıqlı kondensator. Belə kondensator bir-birindən və metal gövdədən parafin hopdurulmuş kagız lentlərlə izolə edilmiş iki alüminium folqa zolaqdan ibarətdir. Zolaqlar və lentlər kiçik ölçülü paket şəklində kip bükülür. Kondensatorun daxili quruluşu Müxtəlif kondensatorlar.

17. Elektrolitik kondensator. Belə kondensatorlarda köynəklər arasındakı məsafəni azaltmaqla çox böyük elektrik tutumuna nail olmaq ümkündür.Bunlarda dielektrik rolunu köynəklərdən birinin üzərinə çəkilmiş oksid təbəqəsi oynayır,İkinci köynək isə xüsusi maddənin məhlulu-elektrolit-hopdurulmuş kagız vərəqdən ibarətdir. Elektrolitik kondensatorun daxili və quruluşu. Müxtəlif kondensatorlar

18. Hava kondensatoru. Belə kondensatorlardan soyuducularda istifadə edilir. Keramik aralıqlı kondensator. Müxtəlif kondensatorlar.

19. Dəyişən tutumlu kondensator. Radiotexnikada dəyişən elektrik tutumlu kondensatotlardan geniş Istifadə olunur.Belə kondensatorlar dəstək fırlanan zaman bir-birinin içərisinə girə bilən iki metal lövhələr sistemindən ibarətdir.Bu zaman lövhələrin sahəsi və deməli kondensatorun elektrik tutumu dəyişəcəkddir. Belə kondensator- larda dielektrik rolunu hava oynayır. Kondensatorun xarici görünüşü. Müxtəlif kondensatorlar. .

20. Kondensatorların texnikada tətbiqi.

21. Müasir həyatımızı onsuz təsəvvür etmək mümkündürmü? Radio-siqnalların ötürülməsi və qəbul edilməsi prosesini təmin edən qurğudur Televizor - televiziya siqnallarını qəbul və vizual təsvir etmək üçün isirfadə olunan qurğudur. İlk televiziya ideyası alman mühəndisiPaul Nipkova məxsusdur.

22. İlham Əliyev – Xaçmaz 23 sentyabr 2011

23. İlham Əliyev Xaçmaz kondensator zavodunun yenidənqurmadan sonra açılışında iştirak etmişdir • Məlumat: Xaçmaz kondensator zavodunda istehsal olunan müxtəlif markalı kondensatorlarla ,yanaşı müasir tələblərə cavab verən müxtəlif cihaz və avadanlıqlar istehsal olunur.Məsələn yüksək böyütmə qabiliyyətinə malik kompaslı prizmalı binokllar, toplar üçün K-1 tipli kollimator, minaatanları hədəfə tuşlamaq üçün təkmilləşdirilmiş optik nişangah istehsal olunur. 

24. Məhəmməd(s)peygəmbər Elm tükənməz xəzinədir,o xəzinənin açarı isə soruşub öyrənməkdir.Soruşub öyrənin, çünki soruşduqda 4 adama savab düşür: Soruşana,öyrənənə, dinləyənə,bunları sevənə.

25. Yeni dərsin möhkəmləndirilməsi.

26. Məsələlər. • 1. Tutumu 6 mkF olan kondensatoru 5V gərginlikli mənbəyə qoşduqda ona nə qədər yük toplanar? • 2. Kondensatorunhər bir köynəklərindəki yükün miqdarı Q=5nF-dır. Onun köynəkləri arasındakı potensiallarfərqi 1000 V olarsa elektrik tutumunə qədər olar? • 3.Kondensatorun üzərində “100nF,500V” yazıları vardır.Bu kondensatora ən çox nə qədər elektrik yükü vermək olar?

27. EV tapşırığı: 1. M.Murquzov, F.Mehrabov, C.Abdullayev, R.Abdurazaqov, X.Padarov, A.Allahverdi-yev, M.Hüseynli Fizika 11-ci sinif. Bakı-2009, F-1, § 6, səh 23-28 2. Məsələlər.