180 likes | 870 Views
Fiil Çatısı. FATMA NUR AYMAN 8B 326. Fiil Çatısı. A.Nesnelerine Göre 1.Geçişli Fiil 2.Geçişsiz Fiil. B.Öznelerine Göre 1.Etken Fiil 2.Edilgen Fiil 3.Dönüşlü Fiil 4.İşteş Fiil. A.Nesnelerine Göre Fiiller. 1.Geçişli Fiiller
E N D
Fiil Çatısı FATMA NUR AYMAN 8B 326
Fiil Çatısı A.Nesnelerine Göre 1.Geçişli Fiil 2.Geçişsiz Fiil B.Öznelerine Göre 1.Etken Fiil 2.Edilgen Fiil 3.Dönüşlü Fiil 4.İşteş Fiil
A.Nesnelerine Göre Fiiller 1.Geçişli Fiiller Fiiller iş,oluş ve hareketlerin karşılığı olan sözcüklerdir. Kullanım sahasına çıktığında nesneye ihtiyaç duyan,nesne alabilen fiillere geçişli fiil denir. ÖR: Kardeşi kalemini kırmış. Bu cümlede işi yapan “kardeşi”,eylem de “kırmak”tır. Öznenin yaptığı bu işten etkilenen de “kalem”dir. Geçişli Fiil
ÖRNEKLER Akşam güzel bir film seyrettik. Murat’ı okulda çok aramıştık. Bahçedeki ağacı dün kesmişler. Ahmet,soruları hiç zorlanmadan çözüyor. Geçişli Fiil Geçişli Fiil Geçişli Fiil Geçişli Fiil
2)Geçişsiz Fiiller Nesne gerektirmeyen,nesne olmadan da kullanım sahasına çıkan fiillere geçişsiz fiiller denir. ÖR: Beklediğimiz haber nihayet geldi. Geçişsiz fiil
ÖRNEKLER Onu aramızda göremeyince çok üzüldüm. Zavallı adam bir hayli korkmuştu. Ağaçların yaprakları sarardı. Çocuk erkenden uyudu. Geçişsiz fiil Geçişsiz fiil Geçişsiz fiil Geçişsiz fiil
Oldurgan Fiiller Geçişsiz fiiller “-r,-t,-tır” eklerini aldıklarında geçişli,yani nesne olabilir duruma gelirler;böylece oldurgan fiiller denir. Geçişsiz Geçişli Onu gülmek Onu gül-dür-mek Onu ağlamak Onu ağla-t-mak Onu pişmek Onu piş-r-mek oldurgan
Ettirgen Fiiller “-r,-t,-tır” ekleri geçişsiz fiilleri geçişli yaptıkları gibi geçişli fiillerin geçişlilik derecelerini de artırabilirler;geçişlilik derecesi artırılmış bu fiillere ettirgen fiiller denir. NOT:”-r,-t,-tır” ekleriyle aynı fiilde üst üste kullanılıp fiili geçişlilik derecesi daha da artırılabilir. ÖR: uçmak-uçturmak-uçurtmak-uçurtturmak
B.Öznelerine Göre Fiiller 1)Etken Fiiller: Fiilin bildirdiği işi yapmakta,öznenin etkili,aktif olduğu fiiller etken fiillerdir.Yani bu fiillerin özneleri gerçek öznedir. ÖR: Kartal,avını bir hamlede yakaladı. Gerçek özne Etken
2)Dönüşlü Fiiller: Dönüşlü fiillerde de tıpkı etken fiillerde olduğu gibi özneler,işi gerçekleştirmekte etkilidir.Yani özneler gerçek öznedir.Fakat etken fiillerden iki fark vardır: *Dönüşlü fiiller mutlaka “-l” veya “-n” eklerinden birine sahip olmalıdır. *İşi yapan da işten etkilenen de aynıdır. ÖR: Ayşegül,çocukluk arkadaşlarını görünce çok sev-in-di.
3)Edilgen Fiiller: Gerçek öznesi olmayan fiillerdir.Bu fiillerde özne vardır;ama bu özne yüklemde bildirilen işi yapan değildir.Daha çok işten etkilenen durumundadır.Bu nedenle de bu özneye “sözde özne” denir. ÖR: Ahmet bugün sınıftan atıldı. Edilgen Fiil
4)İşteş Fiiller: İşin gerçekleşebilmesi için en az iki kişinin olması gerektiği fiiller,işteş çatılıdır.Karşılıklı veya beraber yapma anlamını taşırlar.İşteş fiiller “-ş” işteşlik ekine sahip olmalıdırlar. ÖR: İki boksör kıyasıya döv-üş-üyor. İşteş Fiil
Son Son