İç Kontrol Sistemi ve Kamu İç Kontrol Standartları

1. İç Kontrol Sistemive Kamu İç Kontrol Standartları Selçuk Üniversitesi İç Denetim Birimi Başkanlığı Sabri UZUNKULAOĞLU-Hasan EKİCİ İç Denetçi İç Denetçi Selçuk Üniversitesi İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi

2. Sunum Planı • “İç Kontrol” Kavramı ve Türk Kamu Yönetimine Girişi • Kamu Yönetiminde İç Kontrol • İç Kontrolde rol ve sorumluluklar • Kamu İç Kontrol Standartları • İç Kontrolde Yanılgı ve Gerçekler • S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi

3. İç Kontrol Nereden Çıktı?-1 • Türkiye’de kamu kurum ve kuruluşlarında, uluslararası standartlara uygun olarak iç kontrol sisteminin kurulması konusu, Avrupa Birliği müzakere sürecinde 32. fasıl kapsamında yer almıştır. • Bu fasıl kapsamında, 2003 yılı Aralık ayından itibaren tarama süreci içinde öncelikler listesinde yer alan yasal ve idarî düzenlemeler yürürlüğe konulmuştur. • Söz konusu yasal ve idarî düzenlemelerin yürürlüğe konulmasıyla 32. fasılda tarama süreci tamamlanmış ve 26 Haziran 2007 tarihinden itibaren de müzakere süreci başlamıştır. Bu fasılda müzakere süreci, öngörülen sistemin uluslararası standartlara uygun olarak gerçekleştirilmesiyle tamamlanacaktır. S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi

4. İç Kontrol Nereden Çıktı?-2 • 5018 sayılı Kanunla, her bir kamu idaresinde geleneksel kontrol mekanizmaları yerine iç kontrol alanında yaşanan çağdaş gelişme ve uygulamalardan ve uluslararası örgütlerce oluşturulan standart ve yöntemlerden yararlanılarak bir iç kontrol sisteminin oluşturulması öngörülmüştür. • Kanunun getirdiği yeniliklerin en önemlisi iç kontrol sisteminin kurulması ve uygulanması konusundaki yetki ve sorumluluğun her bir kamu idaresine verilmesidir. S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi

5. İç Kontrol Modelleri • COSO-Committee of Sponsoring Organisations (Amerika) • CoCo- Criteria of Control Objectives (Kanada) • Turnbull Report-(İngiltere) • King’s Report (Güney Afrika) • CoBit (Teknolojik Sistemler Denetimi Kontrol Standartları) S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi

6. COSO- nedir? COSO-Committee of Sponsoring Organisations (Destekleyici Kurumlar Komitesi) • İş etiği, etkili iç kontroller ve kurumsal yönetim aracılığıyla mali raporlamaların kalitesini artırmaya yönelik çalışmalar yapan gönüllü bir organizasyondur. S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi

7. COSO- nedir? 3 AMAÇ/HEDEF -Faaliyetlerin etkin, ekonomik ve verimli olarak yürütülmesi, -Finansal raporların güvenilirliği ve zamanında üretilmesi, -İşletme amaçlarına, politikalarına ve yasal mevzuata uyumun sağlanması, 5 BİLEŞEN/UNSUR • Kontrol Ortamı • Risk Değerlendirmesi • Kontrol Faaliyetleri • Bilgi ve İletişim • Gözlem 17 ETKEN/ODAK S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi

8. COSO Kübü S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi 8

9. İç Kontrole İlişkin Hukuki Düzenlemeler • 5018 sayılı Kanun 55,56,57,58,60. md. • İç Denetime İlişkin Mevzuat • Strateji Geliştirme Birimlerinin Çalışma Usul Ve Esasları Hakkında Yönetmelik • Faaliyet Raporları Hakkında Yönetmelik • İç Kontrole İlişkin Usul ve Esaslar • Harcama Yetkilileri Hakkında Genel Tebliğ • Kamu İç Kontrol Standartları Tebliği S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi

10. Tanımı(5018 S. Kanun) İç kontrol; • idarenin amaçlarına, • belirlenmiş politikalara ve mevzuata uygun olarak faaliyetlerin; • etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde yürütülmesini, • varlık ve kaynakların korunmasını, • muhasebe kayıtlarının doğru ve tam olarak tutulmasını, • mali bilgi ve yönetim bilgisinin zamanında ve güvenilir olarak üretilmesini sağlamak üzere idare tarafından oluşturulan; • organizasyon, • yöntem ve süreçle • iç denetimi kapsayan • mali ve • diğer kontroller bütünüdür.  S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi

11. İç Kontrolün Amacı(5018 s. Kanun) • Kamu gelir, gider, varlık ve yükümlülüklerinin etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde yönetilmesini, • Kamu idarelerinin kanunlara ve diğer düzenlemelere uygun olarak faaliyet göstermesini, • Her türlü malî karar ve işlemlerde usulsüzlük ve yolsuzluğun önlenmesini, • Karar oluşturmak ve izlemek için düzenli, zamanında ve güvenilir rapor ve bilgi edinilmesini, • Varlıkların kötüye kullanılması ve israfını önlemek ve kayıplara karşı korunmasını, sağlamaktır. S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi

12. İç Kontrol- Nasıl? İşlemlerin etkinliği ve verimliliği • Standartlaşmış süreçler yardımıyla faaliyetlerin ekonomikliğini, verimliliğini ve etkinliğini artırır. • Kontrol faaliyetleri aracılığıyla varlıkların korunmasını sağlar S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi

13. İç Kontrol- Nasıl? Mali raporlama sisteminin güvenilirliği • Kararlarda kullanılan verinin doğruluğunu artırır • Yolsuzluğun ve usulsüzlüğün önlenmesine ve tespitine yardımcı olur ve denetime kanıt sağlar S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi

14. İç Kontrol- Nasıl? Mevzuata uyum • Periyodik ve süreç kontrolleri sayesinde kanunlara ve diğer düzenlemelere uygunluğun sağlanmasına yardımcı olur. S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi

15. İç Kontrolün Özellikleri • İç kontrol, mali iş ve işlemlerle sınırlı değildir. • En üst kademeden en alt kademeye tüm kurum çalışanlarının sorumluluğundadır. • İç kontrolün oluşturulması, işletilmesi, izlenmesi ve geliştirilmesinden yönetim sorumludur. • İç kontrol konusunda tüm çalışanların rol ve sorumluluğu aynı değildir. • İç kontrol, belli noktalarda, belli alanlarda ve belli zamanlarda değil; tüm faaliyetleri kapsayan devamlılık esasına dayanan bir süreçtir. • Sadece yazılı dokümanlara dayanmaz. Güçlü ve pozitif bir ortamı da ifade eder. • İç Kontrol yönetime tam değil makul güvence sağlar. S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi

16. İç Kontrolün Temel İlkeleri • Yönetim Sorumluluğu • Risk Esasına Dayanması • Ortak sorumluluk Esası • Kapsamlılık • Sürekli gözden geçirme • İyi mali yönetim ilkelerinin esas alınması • Mevzuata uygunluk • Saydamlık • Hesap verebilirlik • Ekonomiklik, etkinlik ve etkililik. S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi

17. İç Kontrol Neden Tam Güvence Vermez(İç Kontrolün Sınırları) Yanlış Kararlar: İyi kontrol edilen bir kuruluşta yöneticiler kötü kararlar alabilirler. Aksaklıklar:Kontrol sorumluluğu olan kişiler, görevlerini tam olarak yapmayabilirler. İşbirlikleri: İki kişi, kontrolleri altüst etmek için işbirliği yapabilir. Fayda-Maliyet karşılaştırması: Kaynaklar sınırlıdır. Yöneticiler düzenli olarak, kontrol maliyetlerinin faydayı aştığı durumlardaki riski kabul ederler. S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi

18. Yöneticiler Doğru Karar Almalı

19. İç Kontrolde Rol ve Sorumluluklar • Üst Yönetici(Rektör) • Harcama Birimleri • Mali Hizmetler Birimi (Strateji Geliştirme Başkanlığı) • İç Denetim Birimi * 5018 Sayılı Kanunun 60.,61., 63. ve 64. maddelerinde belirlenmiştir. S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi

20. Rektörün Sorumluluğu • Rektör, Mali Yönetim ve İç Kontrol Sisteminin; • Kurulması • İşleyişi • Gözetilmesi • İzlenmesi konusunda Milli Eğitim Bakanına karşı sorumludur. • Rektör, bu sorumluluğun gereklerini harcama yetkilileri, mali hizmetler birimi ve iç denetçiler aracılığıyla yerine getirir. * 5018 Sayılı Kanun Md.11, İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esaslar Md.8 S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi

21. Harcama Birimlerinin Sorumluluğu Görev ve yetki alanları çerçevesinde; • İdari ve malî karar ve işlemlere ilişkin olarak iç kontrol standartlarının belirlenmesi ve iç kontrolün işleyişinden, • Mesleki değerlere ve dürüst yönetim anlayışına sahip olunmasından, • Malî yetki ve sorumlulukların bilgili ve yeterli yöneticilerle personele verilmesinden, • Belirlenmiş standartlara uyulmasının sağlanmasından, • Mevzuata aykırı faaliyetlerin önlenmesinden sorumludurlar. Üst Yöneticiler ve Harcama Yetkilileri ayrıca her yıl, iş ve işlemlerinin amaçlara, iyi malî yönetim ilkelerine, kontrol düzenlemelerine ve mevzuata uygun bir şekilde gerçekleştirildiğini içeren iç kontrol güvence beyanını düzenler ve birim faaliyet raporlarına eklerler. * *İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esaslar Md.8 S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi

22. İç Kontrol Güvence Beyanı Harcama yetkilisi olarak yetkim dahilinde; Bu raporda yer alan bilgilerin güvenilir, tam ve doğru olduğunu beyan ederim. Bu raporda açıklanan faaliyetler için idare bütçesinden harcama birimimize tahsis edilmiş kaynakların etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde kullanıldığını, görev ve yetki alanım çerçevesinde iç kontrol sisteminin idari ve mali kararlar ile bunlara ilişkin işlemlerin yasallık ve düzenliliği hususunda yeterli güvenceyi sağladığını ve harcama birimimizde süreç kontrolünün etkin olarak uygulandığını bildiririm. Bu güvence, harcama yetkilisi olarak sahip olduğum bilgi ve değerlendirmeler, benden önceki harcama yetkilisi/yetkililerinden almış olduğum bilgiler, iç kontroller, iç denetçi raporları ile Sayıştay raporları gibi bilgim dahilindeki hususlara dayanmaktadır. Burada raporlanmayan, idarenin menfaatlerine zarar veren herhangi bir husus hakkında bilgim olmadığını beyan ederim (Birim adı -Tarih) S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi

23. Strateji Geliştirme Daire Başkanlığının Sorumluluğu İç Kontrol Sisteminin, • Kurulması, standartlarının uygulanması ve geliştirilmesi konularında çalışmalar yapmak • İç Kontrol ve ilgili diğer mevzuatın uygulanması konusunda üst yöneticiye ve harcama yetkililerine gerekli bilgileri sağlamak ve danışmanlık yapmak • Ön Mali kontrol hizmetlerini yürütmek *5018 Sayılı Kanun Md.60, İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esaslar Md. 8 *Strateji Geliştirme Birimlerinin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik Md.5 S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi

24. İç Denetim Biriminin Sorumluluğu-1 • İç Denetim idarelerin , • İç kontrol, • Risk yönetimi, • Yönetim (yönetişim) süreçlerinin etkinliğini ve verimliliğini değerlendirerek bu sistemlerin gelişmesine katkı sağlar. S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi

25. İç Denetim Biriminin Sorumluluğu-2 • İç Kontrol sistemini denetlemek • İç Kontrol sisteminin yeterliliği, etkinliği ve işleyişi ile ilgili olarak Yönetime, Bilgi sağlamak, Değerlendirme yapmak, Önerilerde bulunmak *5018 Sayılı Kanun Md.64, İç Denetçilerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik Md.7,11,15 S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi

26. İç Denetim Biriminin Sorumluluğu-3 İç Denetim Türleri • Uygunluk Denetimi • Mali Denetim • Performans Denetimi • Bilgi Teknolojisi Denetimi • Sistem Denetimi S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi

27. İç Denetim Koordinasyon Kurulunun Rolü • İç denetime ilişkin denetim ve raporlama standartlarını belirlemek, denetim rehberlerini  hazırlamak ve geliştirmek. • Uluslararası uygulamalar ve denetim standartlarıyla uyumlu risk değerlendirme yöntemlerini geliştirmek. • Kamu idarelerinin denetim birimleri ile işbirliğini sağlamak. • Yolsuzluk veya usulsüzlüklerin ortadan kaldırılması için gerekli önlemlerin alınması konusunda önerilerde bulunmak. • Risk içeren alanlarda iç denetçilere program dışı özel denetim yaptırılması için kamu idarelerine önerilerde bulunmak. • İç denetçiler ile üst yöneticiler arasında görüş ayrılığı bulunması halinde anlaşmazlığın giderilmesine yardımcı olmak. S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi

28. İç Kontrol Sisteminin Yapısı MİLLİ EĞİTİM BAKANI İç Denetim Birimi REKTÖR (Üst Yönetici) Mali Hizmetler Birimi (Strateji Gel.Bşk) Muhasebe Birimi Harcama Birimi Harcama Birimi Harcama Birimi Ön Mali Kontrol Alanı İÇ KONTROL SİSTEMİ

29. Maliye Bakanlığının Rolü • İç Kontrol süreçlerine ilişkin standart ve yöntemler Maliye Bakanlığı tarafından belirlenir, geliştirilir ve uyumlaştırılır. • Ayrıca iç kontrol sisteminin koordinasyonunu sağlar ve kamu idarelerine rehberlik hizmeti verir. S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi

30. Kamu İç Kontrol Standartları • Kamu İç Kontrol Standartları, COSO modeli, INTOSAI Kamu Sektörü İç Kontrol Standartları Rehberi ve Avrupa Birliği İç Kontrol Standartları çerçevesinde Maliye Bakanlığı tarafından belirlenerek Kamu İç Kontrol Standartları Tebliği 26.12.2007 tarihli Resmi Gazetede yayınlanmıştır. • Üniversitemizde iç kontrol sisteminin bu Standartlara uyumunu sağlamak üzere; • Yapılması gereken çalışmaların belirlenmesi, • Bu çalışmalar için Eylem Planı oluşturulması, • Gerekli prosedürler ve ilgili düzenlemelerin hazırlanması çalışmalarının yürütülmesi gerekmektedir. İdarelerin ayrıntılı iç kontrol standartları belirleme zorunluluğu bulunmamaktadır. Ancak idarelerce gerek görülmesi halinde ayrıntılı iç kontrol standartları belirlenebilecektir. S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi

31. KİKS’de İç Kontrolün Bileşenleri • Kontrol Ortamı • Risk Değerlendirmesi • Kontrol Faaliyetleri • Bilgi ve İletişim • İzleme S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi

32. Kontrol Stratejileri ve Yönetimleri Kontrol Stratejileri ve Yönetimleri Planlama ve Programlama Kontrol Stratejileri ve Yönetimleri Kontrol Stratejileri ve Yönetimleri Kontrol Stratejileri ve Yönetimleri Kontrol Stratejileri ve Yönetimleri Kontrol Stratejileri ve Yönetimleri Etik Değerler ve Dürüstlük Planlama ve Programlama Planlama ve Programlama Kontrol Stratejileri ve Yönetimleri Kontrol Stratejileri ve Yönetimleri Kontrol Stratejileri ve Yönetimleri Bilgi ve İletişim Bilgi ve İletişim Bilgi ve İletişim Bilgi ve İletişim İç Kontrolün Değerlendirilmesi İç Kontrolün Değerlendirilmesi İç Kontrolün Değerlendirilmesi Etik Değerler ve Dürüstlük Etik Değerler ve Dürüstlük Etik Değerler ve Dürüstlük Etik Değerler ve Dürüstlük Planlama ve Programlama Planlama ve Programlama Kontrol Stratejileri ve Yönetimleri Kontrol Stratejileri ve Yönetimleri Kontrol Stratejileri ve Yönetimleri Planlama ve Programlama Planlama ve Programlama Planlama ve Programlama Planlama ve Programlama Planlama ve Programlama Planlama ve Programlama Planlama ve Programlama Planlama ve Programlama Etik Değerler ve Dürüstlük Planlama ve Programlama Planlama ve Programlama Planlama ve Programlama Prosedürlerin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi Risklerin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi Prosedürlerin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi Prosedürlerin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi Prosedürlerin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi Prosedürlerin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi Prosedürlerin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi Misyon Organizasyon Yapısı ve Görevler Risklerin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi Prosedürlerin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi Prosedürlerin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi Prosedürlerin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi Misyon Organizasyon Yapısı ve Görevler Misyon Organizasyon Yapısı ve Görevler Misyon Organizasyon Yapısı ve Görevler Misyon Organizasyon Yapısı ve Görevler Risklerin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi Risklerin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi Prosedürlerin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi Prosedürlerin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi Prosedürlerin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi Risklerin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi Risklerin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi Risklerin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi Risklerin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi Risklerin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi Risklerin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi Risklerin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi Risklerin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi Risklerin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi Risklerin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi Risklerin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi Raporlama Raporlama Raporlama Raporlama Raporlama İç Denetim İç Denetim Misyon Organizasyon Yapısı ve Görevler Hiyerarşik Kontroller Kayıt ve Dosyalama Sistemi Hiyerarşik Kontroller Hiyerarşik Kontroller Hiyerarşik Kontroller Hiyerarşik Kontroller Hiyerarşik Kontroller Hiyerarşik Kontroller Hiyerarşik Kontroller Personelin Yeterliliği ve Performansı Personelin Yeterliliği ve Performansı Personelin Yeterliliği ve Performansı Personelin Yeterliliği ve Performansı Hiyerarşik Kontroller Hiyerarşik Kontroller Hiyerarşik Kontroller Kayıt ve Dosyalama Sistemi Kayıt ve Dosyalama Sistemi Kayıt ve Dosyalama Sistemi Kayıt ve Dosyalama Sistemi Kayıt ve Dosyalama Sistemi Personelin Yeterliliği ve Performansı Hata, Usulsüzlük ve Yolsuzlukların Bildirilmesi Hata, Usulsüzlük ve Yolsuzlukların Bildirilmesi Hata, Usulsüzlük ve Yolsuzlukların Bildirilmesi Hata, Usulsüzlük ve Yolsuzlukların Bildirilmesi Hata, Usulsüzlük ve Yolsuzlukların Bildirilmesi Hata, Usulsüzlük ve Yolsuzlukların Bildirilmesi Hata, Usulsüzlük ve Yolsuzlukların Bildirilmesi Görevler Ayrılığı Görevler Ayrılığı Görevler Ayrılığı Görevler Ayrılığı Görevler Ayrılığı Görevler Ayrılığı Görevler Ayrılığı Görevler Ayrılığı Yetki Devri Yetki Devri Yetki Devri Yetki Devri Görevler Ayrılığı Görevler Ayrılığı Faaliyetlerin Sürekliliği Faaliyetlerin Sürekliliği Faaliyetlerin Sürekliliği Faaliyetlerin Sürekliliği Faaliyetlerin Sürekliliği Faaliyetlerin Sürekliliği Faaliyetlerin Sürekliliği Faaliyetlerin Sürekliliği Faaliyetlerin Sürekliliği Bilgi Sistemleri Kontrolleri Bilgi Sistemleri Kontrolleri Bilgi Sistemleri Kontrolleri Bilgi Sistemleri Kontrolleri Bilgi Sistemleri Kontrolleri Bilgi Sistemleri Kontrolleri Bilgi Sistemleri Kontrolleri Bilgi Sistemleri Kontrolleri

33. A. Kontrol Ortamı İdarenin yöneticileri ve çalışanlarının iç kontrole olumlu bir bakış sağlaması, etik değerlere ve dürüst bir yönetim anlayışına sahip olması esastır. Performans esaslı yönetim anlayışı çerçevesinde görev, yetki ve sorumlulukların uzmanlığa önem verilerek bilgili ve yeterli kişilere verilmesi ve personelin performansının değerlendirilmesi sağlanır. İdarenin organizasyon yapısı ile personelin görev, yetki ve sorumlulukları açık bir şekilde belirlenir. S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi

34. A. Kontrol Ortamı Standartları • Etik Değerler ve Dürüstlük 1.3. Etik kurallar bilinmeli ve tüm faaliyetlerde bu kurallara uyulmalıdır. • Mal bildirimi, Kamu Etik Sözleşmesi gibi prosedürler bu standarta yönelik uygulamalardır. • Misyon, organizasyon yapısı ve görevler • Birimlerin ve personelin görevleri • Teşkilat şeması ve fonksiyonel görev dağılımı • Personelin yeterliliği ve performansı • Personelin işe alınma ve görevde yükselme prosedürleri • Mesleki yeterlilik ve uzmanlık 4. Yetki Devri İdarelerde yetkiler ve yetki devrinin sınırları açıkça belirlenmeli ve yazılı olarak bildirilmelidir. Devredilen yetkinin önemi ve riski dikkate alınarak yetki devri yapılmalıdır. S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi

35. COSO - Kontrol Ortamı Kontrol ortamı; çalışanların kontrol bilincini etkileyerek kurumun faaliyet tarzını belirler. Disiplin ve düzen sağlayarak iç kontrolün diğer parçaları için temel oluşturur. Kontrol ortamını oluşturan unsurlar şunlardır. - Dürüstlük ve Etik Değerler - Yeterlilik ve Ehillik - Yönetim Şekli ve Felsefesi - Organizasyonel Yapı - Yetki ve Sorumluluk Dağılımı - İnsan Kaynakları Politika ve Uygulamaları S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi 35

36. Personel Tercihinde Liyakat mi? Dürüstlük mü? Yoksa Her İkisi mi ? Tabii ki Her İkisi.

37. B.Risk Değerlendirmesi Risk değerlendirmesi, mevcut koşullarda meydana gelen değişiklikler dikkate alınarak gerçekleştirilen ve süreklilik arz eden bir faaliyettir. İdare, stratejik planında ve performans programında belirlenen amaç ve hedeflerine ulaşmak için iç ve dış nedenlerden kaynaklanan riskleri değerlendirir. S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi

38. B.Risk Değerlendirmesi Standartları • Planlama ve Programlama • Stratejik plan hazırlaması • Performans programı hazırlanması • Risklerin belirlenmesi ve değerlendirilmesi • Risklerin tanımlanmalıdır. • Risklerin gerçekleşme olasılığı ve muhtemel etkileri analiz edilmelidir. • Risklere karşı alınacak önlemler belirlenmelidir. S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi

39. COSO - Risk Değerlendirmesi Risk değerlendirmesi; kurum hedeflerine ulaşılmasını engelleyebilecek tüm risklerin tanımlanması ve ölçülmesini içerir. Risk değerlendirmesinin aşamaları; Kurum hedeflerinin belirlenmesi;(Finansal, Operasyonel, Mevzuata uyum) Risklerin tanımlanması, Risklerin Analizi S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi 39

40. RİSKİN TANIMLANMASI (Tehditler ve Engeller Nelerdir?) RİSKİN ÖLÇÜLMESİ (Riskin Potansiyel Büyüklüğü Nedir?) Risk Değerlendirmesi ANALİZ VE YÖNETİM (Riskler Hakkında Ne Yapılabilir?) . RİSKTEN KAÇINMA (Riskin Çok Yüksek Olması) KONTROL ETME (Etki ve Olasılığın Azaltılması) RİSKİ TRANSFER ETME (Riskin Transferi Daha Ekonomikse) RİSKİ KABUL ETME (Riskin Düşük Olması) STRATEJİ GELİŞTİRME STRATEJİ GELİŞTİRME STRATEJİ GELİŞTİRME STRATEJİ GELİŞTİRME STRATEJİ GELİŞTİRME SİSTEMLERİ İYİLEŞTİRME SİSTEMLERİ İYİLEŞTİRME SİSTEMLERİ İYİLEŞTİRME SİSTEMLERİ İYİLEŞTİRME SİSTEMLERİ İYİLEŞTİRME SÜREÇLERİ İYİLEŞTİRME SÜREÇLERİ İYİLEŞTİRME SÜREÇLERİ İYİLEŞTİRME SÜREÇLERİ İYİLEŞTİRME ÇALIŞANLARIN GELİŞİMİ ÇALIŞANLARIN GELİŞİMİ ÇALIŞANLARIN GELİŞİMİ ORGANİZASYON GELİŞTİRME ORGANİZASYON GELİŞTİRME

41. RİSKİ DEĞERLENDİRME RİSKTEN KAÇINMA RİSKİ BELİRLEME

42. Riskin Farkında mısınız ?

43. C.Kontrol Faaliyetleri Önleyici, tespit edici ve düzeltici her türlü kontrol faaliyeti belirlenir ve uygulanır. Kontrol faaliyetleri; tanımlanan ve değerlendirilen risklerin yönetilmesi amacıyla oluşturulan tüm prosedür, uygulama ve kararlardır. Her seviyede ve her faaliyet alanında bulunmalıdır. S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi

44. C.Kontrol Faaliyetleri Standartları • Kontrol stratejileri ve yöntemleri • Prosedürlerin belirlenmesi ve belgelendirilmesi • Görevler ayrılığı • Hiyerarşik kontroller • Faaliyetlerin sürekliliği • Bilgi sistemleri kontrolleri S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi

45. COSO-Kontrol Faaliyetleri Kontrol Faaliyetleri; tanımlanan ve değerlendirilen risklerin yönetilmesi amacıyla oluşturulan tüm prosedür, uygulama, kararlardır. Her seviyede ve her faaliyet alanında bulunmalıdır. Unsurları; - Üst düzey yöneticilerce yapılan değerlendirmeler, - Birim veya fonksiyon bazında yapılan detay değerlendirmeler, - Bilgi işlem kontrolleri, - Fiziksel kontroller, - Performans göstergeleri, - Yetki ve sorumluluk dağılımı; S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi 45

46. D.Bilgi ve İletişim Bilgi ve iletişim: İdarenin ihtiyaç duyacağı her türlü bilgi uygun bir şekilde kaydedilir, tasnif edilir ve ilgililerin iç kontrol ile diğer sorumluluklarını yerine getirebilecekleri bir şekilde ve sürede iletilir. S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi

47. D.Bilgi ve İletişim Standartları • Bilgi ve iletişim • Raporlama • Kayıt ve dosyalama sistemi • Hata, usulsüzlük ve yolsuzlukların bildirilmesi S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi

48. COSO- İletişim ve Bilgilendirme Kurum içerisinde doğru, güvenilir ve tam bilgi üretilmeli, üretilen bilgiler ilgili tüm çalışanlarla paylaşılmalıdır. Kurum içi yukarıdan aşağıya ve aşağıdan yukarıya bilgi akışı yeterli olmalıdır. Bilgi üretiminde teknolojik imkanlardan faydalanılmalıdır. Bilgi kanalları kurum içerisinde tüm çalışanların görevlerini iyi anlamalarını sağlamalıdır. Uygun bir iletişim ortamı sadece kurum içindeki çalışanları ve yönetim kademelerini değil kurum dışı unsurları de kapsamalıdır. S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi 48

49. E.İzleme İzleme: İç kontrol sistem ve faaliyetleri sürekli izlenir, gözden geçirilir ve değerlendirilir. S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi

50. E.İzleme Standartları İç Kontrolün Değerlendirilmesi İç Denetim 3.6.2014 S.Ü. İç Kontrol Standartları Uygulama Projesi 50