1 / 41

Gospodarka żelazem. Problemy diagnostyczne.

Gospodarka żelazem. Problemy diagnostyczne. Paulina Gawęda gr. B1. Żelazo (Fe). Pierwiastek niezbędny do syntezy: hemoglobiny ( Hb ), mioglobiny (Mb) Składnik niektórych związków enzymatycznych (oksydazy, peroksydazy żelazowe, cytochromy) Związane z transerryną , ferrytyną i hemosyderyną.

yeo-sexton
Download Presentation

Gospodarka żelazem. Problemy diagnostyczne.

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Gospodarka żelazem.Problemy diagnostyczne. Paulina Gawęda gr. B1

  2. Żelazo (Fe) • Pierwiastek niezbędny do syntezy:hemoglobiny (Hb), mioglobiny (Mb) • Składnik niektórych związków enzymatycznych (oksydazy, peroksydazy żelazowe, cytochromy) • Związane z transerryną, ferrytyną i hemosyderyną

  3. Żelazo (Fe) • Zawartość w organizmie zdrowej kobiety: 10 – 28 µmol/l • Zawartość w organizmie zdrowego mężczyzny:14– 32 µmol/l • U dzieci zawartość znacznie mniejsza

  4. Żelazo całkowite • Stanowi: 3,5 – 5 g : • 75% - Fe funkcjonalne (Hb, Mb, enzymy) • 25% - Fe zmagazynowane (ferrytyna)

  5. Fe w surowicy: • Zmienność okołodobowa (rano wyższe stężenie) • Wpływ diety (9,5 – 15 mg Fe z dietą) • Stan zapalny (Fe ) • Hemoliza (Fe ) • Menstruacja (utrata ok. 1,5 mg Fe/dobę) • Ciąża (utrata ok. 2 mg Fe/dobę) Całkowicie związane z transferryną

  6. Białka związane z Fe • Hemoglobina • Mioglobina • Ferrytyna • Transferryna • Haptoglobina • Hemosyderyna • Hepcydyna • Laktoferryna

  7. Hemoglobina • Czerwony barwnik krwi • Białko zawarte w erytrocytach, którego główną funkcją jest przenoszenie tlenu • Budowa:tetramer (4 podjednostki białkowe)każda podjednostka zawiera niebiałkowy hemhem z centralnie położonym Fe2+ wiąże cząsteczkę tlenu

  8. Mioglobina • Białko globularne magazynujące tlen w mięśniach • Grupę prostetyczną stanowi hem z centralnie położonym Fe2+(Fe2+ -> Fe3+ powoduje utratę aktywności mioglobiny)

  9. Ferrytyna • Białko magazynujące Fe (Fe2+ w formie uwodnionej – bezpieczne dla komórki) • Białko ostrej fazy • Wysycona w ok. 30% • st. 100 µg/l odpowiada 1g zmagazynowanego Fe • st.<15 µg/l => objaw bezwzględnego niedoboru Fe

  10. Oznaczanie ferrytyny • Ocena gospodarki Fe:

  11. Ferrytyna • stężenia:- niedobór Fe- niedoczynność tarczycy- niedobór wit. C • stężenia:- przeładowanie Fe- infekcje wirusowe- zapalenia- nowotwory- nadczynność tarczycy

  12. Transferryna • Białko transportujące jony żelaza w surowicy i innych płynach zewnątrzkomórkowych do powstających w szpiku erytrocytów • Apotransferyna – transferyna niewysycona żelazem • 1 cząst. transferryny transportuje 2 atomy Fe3+pH => powinowactwo

  13. Transferryna – wartości referencyjne • 2,0 – 3,6 g/lwysycenie: 15% – 45% • Niedobór Fe = wysycenia • Poziom transferryny zmienia się dopiero, gdy zapasy Fe zostają wyczerpane

  14. st. transferryny • Zespoły utraty białka (zespół nerczycowy) • Przedawkowanie Fe • Choroby wątroby • Infekcje, nowotwory, przewlekła dializa • Niedobór wit. B12, kw. foliowego • Wrodzony niedobór transferryny (bardzo rzadko)

  15. st. transferryny • Niedokrwistości z niedoboru Fe • Zaburzenia wchłaniania Fe • Leczenie estrogenami • Ciąża

  16. Oznaczanie st. transferryny • Izolowane oznaczanie stężenia jest nieprzydatne • pomiar st. Fe + st. transferryny = wskaźnik nasycenia transferryny żelazem (miernik gospodarki Fe) • TIBC • UIBC

  17. Haptoglobina • Białko ostrej fazy • Wiąże wolną Hb we krwi => ochrona Fe przed utratą z moczem (Hb związana z haptoglobiną nie ulega filtracji) • Kompleks hemoglobina – haptoglobina ulega fagocytozie w uk. siateczkowo – śródbłonkowym (Fe wykorzystane do produkcji kolejnych RBC)

  18. Hemosyderyna • Białko zawierające Fe w formie koloidalnej • Powstaje gdy podawane pozajelitowe Fe jest w nadmiarze (np. przy częstych transfuzjach) • Prawdopodobnie produkt częściowej degradacji ferrytyny

  19. Hepcydyna • Białko, pełni kluczową rolę w regulacji metabolizmu Fe • Hamuje:absorpcję Fe z jelita cienkiegouwalnianie Fe z makrofagówtransport Fe przez łożysko • Produkcja hepcydyny jest stymulowana przez zwiększające się zapasy Fe i przez infekcje (przy ostrych stanach zapalnych możliwa niedokrwistość)

  20. Hepcydyna Zapasy Fe => hepcydyna Infekcje => hepcydyna

  21. Metody oznaczania żelaza • Wagowa • Wersenianowa • Kolorymetryczna z tiocyjanianem (Fe2+ -> Fe3+) • Kolorymetryczna z fenantroiną (pomiar spektrofotometryczny) • Polarograficzna • Absorpcyjna spektrometria atomowa (ASA)

  22. Uwalnianie transferryny przez obniżenie pH • Redukcja Fe3+ do Fe2+ • Kompleksowanie z chromogenem zawierającym reaktywną grupę –N=C-C=N-

  23. Testy oceniające metabolizm żelaza • TIBC • UIBC • sTfR • Test doustnego obciążenia Fe • Ferrytyna (immunochemicznie)

  24. Całkowita zdolność wiązania żelaza (TIBC) • Stężenie Fe w surowicy/osoczu, gdy transferryna jest w 100% wysycona Fe • 1 mol transferryny transportuje 2 mole Fe • Wykonując TIBC można pośrednio poznać stężenie transferryny

  25. TIBC - normy • Kobiety:40 – 80 µmol/l • Mężczyźni:45 – 70 µmol/l

  26. TIBC - wyniki

  27. Utajona zdolność wiązania żelaza (UIBC) • Wynik odzwierciedla pojemność dla Fe wolnych miejsc je wiążących w transferrynie • UIBC = TIBC - [Fe] • Prawidłowo:27 – 60 µmol/l • anemia z niedoboru Fe • choroby przewlekłe

  28. Rozpuszczalny receptor transferryny (sTfR) • Mierzony w osoczu/ surowicy (ELISA) • Oznaczenie pomaga zróżnicować niedokrwistość:z niedoboru Fe – sTfR podwyższonechorób przewlekłych – sTfR norma • Odzwierciedla całkowitą ilość receptorów transferryny połączonych z komórkami • Prawidłowo: 2 – 4,5 mg/l

  29. Test doustnego obciążenia żelazem • 1g siarczanu żelazowego doustnie • Prawidłowo:wzrost nie przekracza 35 mmol/l w 180 min. testu • Zaburzenia wchłaniania żelaza – „płaska” krzywa wchłaniania

  30. Oznaczanie stężenia żelaza nie jest odpowiednie do oceny statusu żelaza w organizmie!!!

  31. Dlaczego?:-> st. Fe zależy od podaży-> hemoliza powoduje wzrost poziomu Fe-> różnice w st. Fe w tym samym dniu mogą wynosić >10%,a z dnia na dzień >20%-> w ostrych stanach zapalnych i przewlekłych chorobach st. Fe spada niezależnie od jego zawartości w organizmie

  32. Czynniki wpływające na st. Fe, TIBC i wysycenie transferryny • Rytm dobowy:rano – prawidłowe, popołudniu – niskie, w nocy – bardzo niskie • Cykl miesiączkowy • Ciąża • Spożycie żelaza • Antykoncepcja • Zapalenie wątroby:bardzo wysokie Fe (ferrytyna z uszkodzonych hepatocytów) • Zapalenia i nowotwory

  33. Zastosowanie wskaźników gospodarki Fe • Niedobór żelaza (niedokrwistości) • Nadmiar żelaza (hemochromatoza)

  34. Prawidłowy metabolizm Fe Dieta wchłanianie wydalanie 5 – 10mg 1-2mg/doba 1-2mg/doba

  35. Anemia – metabolizm Fe wchłanianie wydalanie

  36. Niedobór Fe • Objawy:- zmęczenie- szumy w głowie- zapalenie kącików ust- brudnobrązowy kolor skóry- wygładzenie języka

  37. Hemochromatoza – metabolizm Fe wchłanianie wydalanie

  38. Nadmiar Fe • Objawy:- bóle stawów- bóle brzucha- osłabienie- nadmiar Fe uszkadza narządy wewnętrzne

  39. Co jeść?

  40. Dziękuję za uwagę!

More Related