SOCJOLOGIA BIZNESU

1. SOCJOLOGIABIZNESU dr Barbara Przywara Wykład I Socjologia jako dyscyplina naukowa. Gospodarka w perspektywie socjologicznej. Kultura a gospodarka.

2. Ogólne informacje o przedmiocie • Liczba godzin: 14 • Zaliczenie (z oceną):forma pisemna – 5 pytań. • Literatura szczególnie polecana: • J. Gardawski, L. Gilejko, J. Siewierski, R. Towalski, Socjologia gospodarki, W-wa 2008 • A. Giddens, Socjologia, W-wa 2004 • W. Morawski, Socjologia ekonomiczna, W-wa 2001 • Konsultacje: • każda środa, godz. 9.00-11.00, pok. A 245 • soboty-niedziele zjazdowe w przerwach zajęć • Kontakt: • e-mail: bprzywara@wsiz.rzeszow.pl, tel. 8661196 • Materiały: http://www.wsiz.rzeszow.pl/kadra/bprzywara/default.aspx

3. Fizyk, który jest tylko fizykiem, może być pierwszej klasy fizykiem i najbardziej wartościowym członkiem społeczeństwa. Ale wielkim ekonomistą nie może być ktoś, kto jest tylko ekonomistą. Ekonomista, który jest tylko ekonomistą, jest nie tylko skończonym nudziarzem, lecz jest wręcz niebezpieczny. Friedrich August von Hayek

4. Socjologiczne spojrzenie na świat • Wyobraźnia socjologiczna (Ch. W. Mills)

5. Picie kawy z perspektywy socjologicznej Wartość symboliczna - rytuał Część współczesnej diety - używka Stosunki gospodarcze - globalizacja Wynik rozwoju społecznego

6. Socjologia – nauka analizująca interakcje i relacje między ludźmi

7. Czym się zajmuje? • Socjologia bada ludzkie zachowania społeczne, związki między ludźmi, rezultaty działalności społecznej; tworzy teorie wyjaśniające życie społeczne. • Wykorzystując badania empiryczne wypracowuje teorie i pewne uogólnienia, które faktom dającym się zbadać nadaje sens. Jednakże z uwagi na skomplikowaną ludzką naturę badania socjologiczne różnią się od przyrodniczych.

8. Socjolog jest w [pewnym] sensie szpiegiem. Jego zadanie stanowi jak najściślejsze meldowanie o pewnym społecznym terenie. To inni – bądź on sam, lecz już nie w roli socjologa – będą musieli decydować, jakich posunięć należy na tym terenie dokonać. P. Berger

9. Warunki narodzin socjologii • Dwie rewolucje: • myśl epoki oświecenia we Francji i rewolucja francuska 1789 roku • Spontaniczność procesów społecznych • Zmiana ustroju nie likwiduje nierówności społecznych • Społeczeństwo jest czymś odrębnym od państwa • rewolucja przemysłowa zapoczątkowana w końcu XVIII wieku w Wielkiej Brytanii • Zmiana trybu i rytmu życia – zegar zamiast słońca • Przemieszczanie się ludzi ze wsi do miast – urbanizacja • Zanik wspólnot lokalnych sprawujących kontrolę i określających tożsamość jednostki • Pojawienie się kwestii socjalnych i patologii społecznych

10. Socjologia jako nauka • Auguste Comte zaproponował nowe podejście do badania społeczeństwa, by badać przede wszystkim fakty i szukać między nimi związków, zależności i praw nimi rządzących. Było to odmienne od dotychczasowego podejścia normatywnego (oceniającego, wartościującego). W ten sposób Comte oddzielił to, co jest naukowym opisem, od tego, co jest oceną zjawisk społecznych.

11. Socjologia jako dyscyplina naukowa • Aby jakaś dziedzina stała się dyscypliną naukową musi spełnić co najmniej trzy warunki: • musi posiadać przedmiot swoich dociekań, badań, opisu • do badania tego przedmiotu musi wypracować adekwatne, właściwe jej narzędzia • i w metodyczny sposób podchodzić do opisu badanych zjawisk – zatem konieczna jest metodologia.

12. Działy socjologii • Socjologia kultury • Socjologia zmiany • Socjologia prawa • Socjologia medycyny • Socjologia miasta (wsi) • Socjologia gospodarki • Socjologia Internetu • Socjologia konfliktu • Socjologia czasu wolnego • Socjologia polityki • Socjologia wychowania • Socjologia organizacji • Socjologia turystyki • Socjologia wiedzy • Socjologia pracy • Metodologia badań społecznych • Socjologia małych i wielkich struktur społecznych • ….

13. Główne zagadnienia • Interakcje społeczne • Socjalizacja • Kontrola społeczna • Grupy społeczne • Organizacje • Naród • Podziały społeczne • Ruchliwość społeczna • Instytucje • Kultura, kultura masowa • Mass media • Religia • Edukacja • Globalizacja • Rodzina • Dewiacje, przestępczość • Praca socjalna, ubóstwo, patologie • Demografia • ….

14. Główne sfery aktywności gospodarczej • Produkcja • Wymiana • Konsumpcja

15. Społeczne procesy produkcji, konsumpcji i wymiany • praca jako taka jest procesem zbiorowej zaradności względem przyrody i człowieka jako bytu przyrodniczego • jest najstarszym rodzajem przymusu ekonomicznego • dostęp do konsumpcji, • kwestie wychodzenia z kryzysu • Działania gospodarcze odbywają się zawsze w określonym kontekście społecznym i historycznym • kulturowo zdefiniowana struktura interesów i hierarchia potrzeb

16. Czynniki strukturalizujące gospodarujące społeczeństwo • Własność • Praca • Bogactwo • Dochód • Władza i zarządzanie • Prestiż

17. Prawnik: spółka-osoba prawna Ekonomista: rynek pracy - podaż i popyt Polityk: „polityka gospodarcza” – zasady, kierunki, reguły działalności gospodarczej Socjolog – zachowania osób zarządzających Socjolog: rynek społecznych wykluczeń i przynależności Socjolog: „polityka gospodarcza” – osoby czynne zawodowo i pasywne Różne perspektywy

18. Społeczny wymiar gospodarowania • zjawiska ekonomiczne w znacznym stopniu wpływają na przebieg wielu procesów społecznych (mówi się nawet o determinizmie ekonomicznym) oraz wywołują następstwa społeczne. • z drugiej strony dostrzega się to, że czynniki społeczne i kulturowe wywierają wpływ na przebieg działań gospodarczych podejmowanych przez jednostkę czy grupę.

19. Definicja • Działania gospodarcze to działania społeczne polegające na produkcji, podziale i konsumpcji dóbr i usług, a mają na celu przede wszystkim zaspokajanie materialnych potrzeb człowieka.

20. Kształtowanie się relacji między socjologią i ekonomią • Adam Smith (1723 – 1790) • August Comte (1798 – 1857) • Karol Marks (1818 – 1883) • Emile Durkheim (1858 – 1917) • Max Weber (1864 – 1920) • Talcott Parsons (1902 – 1979)

21. Dwa wymiary zainteresowań socjologii gospodarką 1. Gospodarka jako przedmiot badań socjologicznych: socjologia pracy, przemysłu, przedsiębiorstwa. 2. Gospodarka jako element, część systemu społecznego.

22. Gospodarka w ujęciu socjologicznym (1) • układ relacji społecznych w systemie gospodarczym (pracodawcy, pracobiorcy, właściciele kapitału, zarządzający, konsumenci) • układ społecznych statusów i interesów różnych grup • motywacje zachowań i postaw ludzi jako producentów, pracobiorców, pracodawców (ludzi biznesu), menedżerów i konsumentów • psychospołeczne uwarunkowania najbardziej racjonalnych sposobów kierowania instytucjami gospodarczymi i zespołowym procesem pracy

23. Gospodarka w ujęciu socjologicznym (2) • gospodarka traktowana jest jako fragment życia społecznego funkcjonującego w szerszym układzie, jakim jest system społeczny • system społeczny składa się z różnych podsystemów, z których najważniejszymi są podsystemy: polityczny, gospodarczy, kulturowy • Między tymi podsystemami istnieją wzajemne oddziaływania i relacje • w różnych systemach społecznych poszczególne systemy mają niejednakowe znaczenie

24. Przedmiot zainteresowań socjologii biznesu • Relacje między społeczeństwem a gospodarką w skali makro • Stosunki przemysłowe (stosunki między głównymi aktorami w sferze ekonomicznej, w tym wewnątrz przedsiębiorstwa) • Społeczne uwarunkowania zachowań tych aktorów w warunkach zmiany strukturalnej • Psychospołeczne uwarunkowania zachowań aktorów (mentalność ekonomiczna) • Socjologia rynku – szczególnie rynku pracy • Zachowania jednostek, małych grup, rodzin i gospodarstw domowych

25. Socjologowie zajmujący się socjologią gospodarki, biznesu • M. Weber: Gospodarka i społeczeństwo, Etyka protestancka i duch kapitalizmu, • Michel Crozier (Przedsiębiorstwo na podsługu) • Ralf Dahrendorf (Nowoczesny konflikt społeczny) • Alain Touraine • W Polsce: W. Morawski, R. Dyoniziak, K. Doktór

26. Kultura a gospodarka • G. Simmel: gospodarka rzutuje na kulturę, ale i kultura wywiera dwojaki wpływ na sferę ekonomiczną – wpływ konstruktywny i regulacyjny.

27. Wpływ kultury na gospodarkę • wpływ konstruktywny, co oznacza, że to właśnie kultura definiuje, co jest sferą ekonomiczną, a co znajduje się poza nią; • wpływ regulacyjny, co oznacza, że kultura nakłada pewne ograniczenia na ludzkie zachowania, narzuca zasady i normy postępowania, wpływa na kształtowanie się preferencji jednostek i tym samym na podejmowanie przez nie decyzje.

28. Wpływ kultury na gospodarkę • Wartości sprzyjające rozwojowi gospodarczemu • Wpływ kultur narodowych • Rola działalności gospodarczej w systemach wartości społeczeństw

29. Wpływ gospodarki na kulturę • idee ekonomiczne mają konsekwencje kulturowe, np.: • gospodarka pieniężna • taśma produkcyjna • samochód • sprzedaż ratalna „kryty samochód […} stał się miejscem, w którym żadni przygód młodzi ludzie dawali upust swym seksualnym skłonnościom i łamali stare tabu”

30. Dziękuję za uwagę !