KANUNUN ÇIKARILMA GEREKÇELERİ

1. 5018 SAYILI KAMU MALİ YÖNETİMİ VE KONTROL KANUNU 10.12.2003BAKİ KERİMOĞLU- Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü Daire Başkanı

2. KANUNUN ÇIKARILMA GEREKÇELERİ • 1050 SAYILI MUHASEBE-İ UMUMİYE KANUNUNA YÖNELTİLEN ELEŞTİRİLER • 5018 SAYILI KANUNUN GETİRDİKLERİ

3. 1050 SAYILI KANUNAYÖNELTİLEN ELEŞTİRİLER • KAMU MALİ YÖNETİMİNDE YAŞANAN GELİŞMELER -ULUSAL DÜZEYDEKİ GELİŞMELER Kamu idarelerinin sayı,nitelik ve teşkilatlanmalarındaki değişiklikler -ULUSLARARASI DÜZEYDEKİ GELİŞMELER

4. BÜTÇE KAPSAMININ DAR OLMASI- Sadece kural olarak genel bütçeli kuruluşların bütün mallarının yönetim ve muhasebesi- İstisnai olarak katma ve özel bütçeli kuruluşlar

5. BÜTÇELERDE GÖRÜLEN EKSİKLİKLER - Bütçelerle kalkınma planları,yıllık programlar ve stratejik planlar arasında bağ kurulamaması - Bazı malî işlemlerin bütçelerde yer almaması

6. - Bütçe uygulamalarının malî yılla sınırlı olması - Çok yıllı bütçeleme sisteminin olmaması - Bütçelerin hazırlanması,uygulanması süreçlerinde kamu idarelerine gerekli insiyatifin verilmemesi

7. KAMU GELİR VE GİDERLERİ KONUSUNDA TEKNİK OLARAK BİLGİ SUNULAMAMASIMevcut bütçe sınıflandırması ve muhasebe sisteminin kamu gelir ve giderleri konusunda, hem malî yönetime hem de kamuoyuna istenilen bilgileri ayrıntılı olarak sunamaması

8. DENETİM HİZMETLERİ İLE İLGİLİ EKSİKLİKLER - Mevcut denetim sisteminde mükerrerlik ve boşluk olması- Denetim hizmetlerinde standart oluşturmaya yönelik olarak düzenleme olmaması- Sayıştay Başkanlığının denetiminin kapsam olarak dar olması,tüm kamuyu kapsamaması

9. MALİ YÖNETİMDE MODERN İLKELERİN OLMAYIŞI-Performans,- Verimlilik, gibi sıkça kullanılan modern kamu yönetimi ilkelerininolmayışı

10. 5018 SAYILI KANUNUN GETİRDİKLERİ • AMAÇ - Uluslararası standartlara ve Avrupa Birliği normlarına uygun bir kamu malî yönetim ve kontrol sisteminin oluşturulması - Genel olarak, bütçe kapsamının genişletilmesi suretiyle bütçe hakkının en iyi şekilde kullanılması,

11. - Bütçe hazırlama ve uygulama sürecinde etkinliğin arttırılması- Malî yönetimde şeffaflığın sağlanması- Sağlıklı bir hesap verme mekanizması ile harcama sürecinde yetki-sorumluluk dengesinin yeniden kurulmasıile

12. - Etkin bir iç kontrol sisteminin oluşturulması ve bu suretle çağdaş gelişmelere uygun yeni bir kamu malî yönetim sisteminin oluşturulmasını sağlamaktır.

13. DÜZENLENEN HUSUSLAR -Kamu mali yönetiminin yapısını ve işleyişi (Kamu kaynaklarının tanımlanmış standartlara uygun olarak etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasını sağlayacak yasal ve yönetsel sistem ve süreçleri) -Kamu bütçelerinin hazırlanması, uygulanması, -Tüm mali işlemlerin muhasebeleştirilmesi, raporlanması ve -Mali kontrol

14. KAPSAM YÖNÜNDEN GETİRİLENLERUluslararası standartlara ve yaklaşımlara uygun olarak Kanunun kapsamı genel idare olarak belirlenmiştir.

15. GENEL İDARENİN KAPSAMI1-MERKEZİ İDARE Genel Bütçe (1 Sayılı Cetvel) Özel Bütçe(II Sayılı Cetvel) Düzenleyici ve denetleyici k. (III Sayılı Cetvel)2-SOSYAL GÜVENLİK KURULUŞLARI (IV Sayılı Cetvel)3-MAHALLİ İDARELER

16. KAPSAM DIŞI İDARELER- Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası - Kamu iktisadî teşebbüsleri - Kamuya ait şirketler - Malî özerkliklerinin korunması amacıyla düzenleyici ve denetleyici kurumlar(Bazı maddelere tabi)

17. GETİRİLEN YENİ KAVRAMLAR- Genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri- Merkezî yönetim kapsamındaki kamu idareleri- Düzenleyici ve denetleyici kurumlar - Mali saydamlık- Ön mali kontrol(Harcama birimlerinde işlemlerin gerçekleştirilmesi aşamasında yapılan kontroller ile malî hizmetler birimi tarafından yapılan kontrolleri kapsar)

18. - Üst yönetici- Harcama yetkilisi- Muhasebe yetkilisi- Gerçekleştirme görevlileri

19. Stratejik plan Hesap verme sorumluluğu - İç denetim - Kamu zararı

20. STRATEJİK PLAN -Kamu idarelerinin orta ve uzun vadeli amaçlarını, -Temel ilke ve politikalarını, -Hedef ve önceliklerini, -Performans ölçütlerini, bunlara ulaşmak için izlenecek yöntemler ile kaynak dağılımlarını içeren planı

21. MALİ SAYDAMLIK Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında denetimin sağlanması amacıyla kamuoyu zamanında bilgilendirilir. Bu amaçla;- Görev, yetki ve sorumlulukların açık olarak tanımlanması,- Hükümet politikaları, kalkınma planları, yıllık programlar, stratejik planlar ile bütçelerin hazırlanması, yetkili organlarda görüşülmesi, uygulanması ve uygulama sonuçları ile raporların kamuoyuna açık ve ulaşılabilir olması

22. - Genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri tarafından sağlanan teşvik ve desteklemelerin bir yılı geçmemek üzere belirli dönemler itibarıyla kamuoyuna açıklanması,- Kamu hesaplarının standart bir muhasebe sistemi ve genel kabul görmüş muhasebe prensiplerine uygun bir muhasebe düzenine göre oluşturulması, Zorunludur.

23. HESAP VERME SORUMLULUĞUHer türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar, Kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden,kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludur ve yetkili kılınmış mercilere hesapvermek zorundadır

24. HARCAMA PROSEDÜRÜNDE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER KLASİK GİDER SÜRECİ 1-Tahakkuk Memuru 2-Sayman 3-İta Amiri

25. HARCAMA PROSEDÜRÜNDE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER- Üst yönetici- Harcama yetkilisi- Gerçekleştirme görevlileri- Muhasebe yetkilisi

26. ÜST YÖNETİCİ- Bakanlıklarda müsteşar,-Diğer kamu idarelerinde en üst yönetici,-İl özel idarelerinde vali ve - Belediyelerde belediye başkanı üst yöneticidir.- Ancak, Milli Savunma Bakanlığında üst yönetici Bakandır.

27. SORUMLULUKLARIÜst yöneticiler, - İdarelerinin stratejik planlarının ve bütçelerinin kalkınma planına, yıllık programlara, kurumun stratejik plan ve performans hedefleri ile hizmet gereklerine uygun olarak hazırlanması ve uygulanmasından,

28. Sorumlulukları altındaki kaynakların etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanımını sağlamaktan, kayıp ve kötüye kullanımının önlenmesinden-Mali yönetim ve kontrol sisteminin işleyişinin gözetilmesi, izlenmesi ve bu Kanunda belirtilen görev ve sorumlulukların yerine getirilmesinden Bakana;- Mahalli idarelerde ise meclislerine karşı sorumludurlar.

29. Üst yöneticiler, bu sorumluluğun gereklerini;- Harcama yetkilileri,- Mali hizmetler birimi ile - İç denetçiler aracılığıyla yerine getirirler.

30. ÜST YÖNETİCİLERİN DİĞER YETKİLERİ 1-Gelecek yıla veya yıllara sari işlere onay vermek 2-Harcama yetkilisini belirlemek (Değ 31.mad) 3-Şartlı bağış ve yardım için gelir ve ödenek kaydına izin vermek 4-İdari faaliyet raporunu hazırlamak 5-Muhasebe yetkilisini atamak 6-İç denetçiyi atamak 7-Kanunda sayılan para cezalarını vermek 8-Kamu alacaklarının silinmesine karar vermek

31. HARCAMA YETKİLİSİBütçeyle ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisi harcama yetkilisidir.Harcama yetkilileri bütçede öngörülen ödenekleri kadar, ödenek gönderme belgesiyle, ödenek verilen harcama yetkilileri ise tahsis edilen ödenek tutarında harcama yapabilir.

32. Bütçelerden harcama yapılabilmesi, harcama yetkilisinin harcama talimatı vermesiyle mümkündür.Harcama yetkililerinin sorumluluğu-Harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından sorumludurlar.

33. Ancak, teşkilat yapısı ve personel durumu gibi nedenlerle nedenlerle harcama yetkililerinin belirlenmesinde güçlük bulunan idareler ile bütçelerinde harcama birimleri sınıflandırılmayan idarelerde harcama yetkisi, üst yönetici veya üst yöneticinin belirleyeceği kişiler tarafından; mahallî idarelerde İçişleri Bakanlığının, diğer idarelerde ise Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine yürütülebilir.

34. Kanunların verdiği yetkiye istinaden yönetim kurulu, icra komitesi, komisyon ve benzeri kurul veya komite kararıyla yapılan harcamalarda, harcama yetkisinden doğan sorumluluk kurul, komite veya komisyona ait olur.

35. KİMLER HARCAMA YETKİLİSİ OLACAK -Belirleme yetkisi Maliye Bakanlığının. -Kurumsal sınıflandırmanın üçüncü ve dördüncü düzeyinde yer alan birimler, bütçeyle ödenek tahsis edilen harcama birimlerini, bu birimlerin en üst yöneticisi de harcama yetkilisini ifade etmektedir

36. Analitik bütçe sınıflandırmasına geçilene kadar 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun ilke ve esasları dikkate alınarak, görev unvanları itibarıyla harcama yetkilileri belediyelerde belediye başkanı, il özel idarelerinde vali, bunların kurdukları birlik ve idarelerde üst yönetici tarafından belirlenir.Analitik bütçe sınıflandırmasına geçildikten sonra kurumsal sınıflandırmanın III üncü ve IV üncü düzeyinde ödenek tahsis edilen ana hizmet birimleri ve yardımcı hizmet birimleri ile danışma ve denetim birimlerinin en üst yöneticisi harcama yetkilisi olacaktır. Analitik bütçe sınıflandırmasının sadece IV üncü düzeyinde kodlanan ve dolayısıyla bütçe kod yapısında harcama birimleri görülmeyen belediyelerde harcama yetkilileri üst yönetici tarafından belirlenir

37. GİDER BÜTÇESİ,1-Kurumsal, 2-Fonksiyonel, 3-Finansman tipi ve 4-Ekonomik sınıflandırma olmak üzere dört bölümden oluşur

38. Kurumsal sınıflandırma, Sorumluluğun belirlenmesine ve program sorumlularının tespitine imkan veren bir sınıflandırmadır.a)Birinci düzey; kurumun il özel idaresi, belediye, bağlı idare veya birlik olduğunu,b) İkinci düzey; il özel idaresi, belediye, bağlı idare ve birliklerin bulunduğu ilin plaka numarasını,

39. c)Üçüncü düzey; il özel idaresinin genel sekreterlik ve ana hizmet birimlerini, büyükşehir belediyesini, il belediyesini, bağlı idareyi, ilçe belediyesini, ilk kademe belediyesini ve kasaba belediyelerinin ortak kodu ile birliklerin ortak kodunu , d)Dördüncü düzey; il özel idaresindeki yardımcı hizmet birimleri ile ilçe teşkilatını, üçüncü düzeyde kod verilen belediye ve bağlı idarelerin birimleri ile il dahilindeki her bir kasaba belediyesi ve birliği, gösterir.

40. GERÇEKLEŞTİRME GÖREVLİLERİHarcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler.

41. MUHASEBE YETKİLİSİ- Gelirlerin tahsili- Giderlerin hak sahiplerine ödenmesi- Para ve parayla ifade edilebilen değerler ile emanetlerin alınması, saklanması, ilgililere verilmesi, gönderilmesi - Diğer tüm mali işlemlerin kayıtlarının yapılması ve raporlanması hizmetlerini yürüten kişiler

42. Muhasebe yetkilileri ödeme aşamasında, ödeme emri belgesi ve eki belgeler üzerinde; a) Yetkililerin imzasını,  b) Ödemeye ilişkin ilgili mevzuatında sayılan belgelerin tamam olmasını, c) Maddi hata bulunup bulunmadığını,d) Hak sahibinin kimliğine ilişkinbilgileri Kontrol etmekle yükümlüdür

43. 9.12.1994 tarihli ve 4059 sayılı Kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla; - Genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde muhasebe yetkilisi Maliye Bakanlığınca, - Diğer kamu idarelerinde üst yöneticiler tarafından atanır.

44. MUHASEBE YETKİLİSİ OLMA ŞARTLARI a) En az dört yıllık yüksek öğrenim görmüş olmak, b)Kamu idarelerinin muhasebe hizmetlerinde en az dört yıl çalışmış olmak koşuluyla bu idarelerde muhasebe yetkilisi yardımcısı veya eşiti görevlerde bulunmak, c) Muhasebe yetkilisi sertifikası almış olmak, d) Son üç yıl içerisinde olumsuz sicil almamış olmak,

45. e) Aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezası almamış olmak,f) Görevin gerektirdiği bilgi ve temsil yeteneğine sahip olmak. 9.12.1994 tarihli ve 4059 sayılı Kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla, genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde muhasebe yetkilisi Maliye Bakanlığınca , diğer kamu idarelerinde ise üst yöneticilertarafından atanır.

46. Muhasebe yetkilisi olacak görevliler, Maliye Bakanlığınca görevin niteliği dikkate alınarak mesleki konularda eğitime tâbi tutulur ve bueğitimi başarıyla tamamlayanlara sertifika verilir. Muhasebe yetkililerinin eğitimi, sertifika verilmesi, mahalli idarelerde muhasebe yetkililerinin niteliklerinin birinci fıkrada sayılanlardan farklı olarak belirlenmesi ile çalışma usul ve esasları, Maliye Bakanlığınca hazırlanacak ve Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

47. 31/12/2005 TARİHİ İTİBARİYLE-Özel bütçeli idareler, mahalli idareler ve sosyal güvenlik kurumlarının muhasebe birimlerinde, birinci derecede sorumlu olarak çalışanlar ile - Daha önce bu görevi en az beş yıl yapmış olanlarla bu idarelerde bütçe dairesi başkanı, gelir ve gider dairesi başkanı, muhasebe daire başkanı, gelir müdürü, bütçe müdürü ve muhasebe müdürü olanlar anılan idarelerde Muhasebe Yetkilisiolarak 31.12.2007 tarihine kadar atanabilirler

48. 31.12.2005 tarihi itibarıyla kamu idarelerinin muhasebe hizmetlerini birinci derece sorumlu olarak yürütmekte olanlar, bulundukları kamu idarelerinin muhasebe yetkililiği görevini 1.1.2006 tarihinden itibaren sertifikalı muhasebe yetkilisi atanıncaya kadar yürütürler. Bu kişiler, sertifika alamamaları halinde kadrolarına uygun bir göreve atanırlar

49. Muhasebe yetkilisi görevini yürütmek üzere atanacak olanların Maliye Bakanlığınca verilecek mesleki eğitimden geçmeleri ve yapılacak sınavda başarı göstererek sertifika almaları şarttır. Ancak, sayılanlardan sınavla bu kadrolara atanmış olanların muhasebe yetkilisi olarak atanmalarında sınav şartı aranmaz.

50. İÇ DENETİMİç denetim, kamu idaresinin çalışmalarına değer katmak ve geliştirmek için;-Kaynakların ekonomiklik, etkililik ve verimlilik esaslarına göre yönetilip yönetilmediğini değerlendirmek - ve rehberlik yapmak amacıyla yapılan bağımsız ve nesnel güvence sağlayan danışmanlık faaliyetidir.