Falsyfikacjonizm & obiektywistyczna teoria wiedzy

1. Falsyfikacjonizm& obiektywistyczna teoria wiedzy Karl Raimund Popper & Imre Lakatos

2. Logika odkrycia naukowego, 1934 • Droga do wiedzy: Domysły i refutacje, 1963 • Wiedza obiektywna: Ewolucyjna teoria epistemologiczna, 1973 • Wiedza a zagadnienie ciała i umysłu. W obronie interakcji, 1994 1902-1994

3. Legalna opozycja • Jak dokonuje się przejście od jednej teorii do drugiej? • Jaka jest logika sprawdzania i uzasadniania nowych koncepcji w nauce? • Empiryzm, realizm, ale anty-weryfikacjonizm! W tej mierze, w jakiej naukowiec krytycznie osądza, modyfikuje czy odrzuca własną inspirację, wolno nam traktować podjętą tu analizę metodologiczną jako pewnego rodzaju „racjonalną rekonstrukcję” odpowiednich procesów myślowych” (Logika odkrycia naukowego)

4. Hans Reichenbach kontekst odkrycia kontekst uzasadnienia

5. Nie wymagam, by jakiś system naukowy można było wybrać raz na zawsze w sensie pozytywnym, wymagam natomiast, by miał on taką formę logiczną, aby testy empiryczne pozwalały na decyzję w sensie negatywnym: musi być możliwe obalenie empirycznego systemu naukowego przez doświadczenie. (Logika odkrycia naukowego) FALSYFIKACJA Problem indukcji Łabędź x jest biały Łabędź x1 jest biały Łabędź x2 jest biały | | | n. Łabędź xn jest biały | Wszystkie łabędzie są białe.

6. Falsyfikacjonizm naiwny • NAUKA ZACZYNA SIĘ OD PROBLEMÓW • kryterium demarkacji: falsyfikowalność • FALSYFIKOWALNA koncepcja • SFALSYFIKOWANA teoria

7. (T → P) ⌐P _________ ⌐ T • T – system zdań, teoria i warunki początkowe • P – wniosek wynikający z systemu zdań T, określony empirycznie, a nie tylko logicznie á la MODUS TOLLENS

8. Kiedy teoria jest naukowa? • (…) kiedy klasa jej potencjalnych falsyfikatorów nie jest pusta, czyli zawiera treść empiryczną. Zatem, • teoria jest naukowa wtedy i tylko wtedy, gdy posiada treść empiryczną.

9. Nienaukowa – teoria Alfreda Adlera • Teza: Ludzkie czyny są motywowane uczuciami niższości. • Przypadek: X stoi na brzegu rzeki, nagle do wody wpada dziecko. X albo skoczy do rzeki, by ratować dziecko, albo nie skoczy. • Wyjaśnienie: Skoczy - chciał pokonać poczucie niższości dowodząc, że jest dostatecznie odważny. Nie skoczy - postanowił pokonywać poczucie niższości dowodząc, że ma dostatecznie dużo siły, aby pozostać niewzruszenie na brzegu.

10. CEL NAUKI • Dążenie do prawdy, której nie da się osiągnąć! • Naukowcem jest ten, kto uporczywie i zuchwale, w sposób krytyczny podąża za prawdą! • Kryterium falsyfikacji ma uczynić owo podążanie skutecznym!

11. obiektywizm (niezależność od podmiotów poznających) • antysubiektywność • anty-psychologiczność • racjonalność (ewolucyjny efekt prób dostosowania się człowieka do otoczenia) • prawdoupodobnienie • korroboracja WIEDZA

12. KORROBORACJA • Potwierdzanie teorii przez niemożliwość znalezienia jej zaprzeczenia lub konkurencyjnej wobec niej teorii. • Raport z dotychczasowego zachowania teorii.

13. TRZY ŚWIATY • Świat 1 - świat stanów fizycznych • Świat 2 – świat duchowy, świat stanów umysłu • Świat 3 – świat idei w sensie obiektywnym; świat możliwych przedmiotów myśli

15. Ewolucyjna teoria wiedzy „Główna różnica między Einsteinem a amebą (…) jest taka, że Einstein stara się świadomie wyeliminować swój błąd. Próbuje on uśmiercić swoje teorie, jest wobec nich świadomie krytyczny i dlatego stara się formułować je raczej ostro niż niejasno. Ameba natomiast nie może być krytyczna wobec własnych oczekiwań czy hipotez, ponieważ nie może stanąć naprzeciw nich, one są jej częścią.” (Wiedza obiektywna. Ewolucyjna teoria epistemologiczna, s. 38)

16. FALSYFIKACJOZNIM NAIWNY WYRAFINOWANY

17. Imre Lakatos 1922-1974 „Kryterium Poppera nie bierze pod uwagę znaczącej nieustępliwości teorii naukowych. Uczeni mają grube skóry. Nie porzucają oni teorii po prostu dlatego, że fakty jej przeczą.” Czego zatem potrzebujemy do obalenia teorii?

18. Imre Lakatos • Dowody i refutacje. Logika odkrycia matematycznego 1976 • Pisma z filozofii nauk empirycznych, 1978 • naukowe programy badawcze • twardy rdzeń, miękka otoczka (pas ochronny) • heurystyka pozytywna, heurystyka negatywna • programy degenerujące się • programy postępowe

19. Obiektywizm Lakatosa „Stwierdzenie może być pseudonaukowe, nawet jeśli jest doskonale „do przyjęcia” i każdy jest co do niego przekonany; może być natomiast naukowe wartościowe, nawet jeśli jest „nie do wiary” i nikt nie jest przekonany co do niego. Teoria może mieć najwyższą naukową wartość nawet jeśli nikt jej nie rozumie, nie mówiąc o akceptowaniu.” (Metodologia naukowych programów badawczych)

20. Naukowe programy badawcze • Programy ocenia się w kategoriach postępowych i degenerujących się przesunięć problemowych. • Heurystyka negatywna (jakich dróg unikać?) • Heurystyka pozytywna (jakimi drogami podążać!)

21. Teoria grawitacji Newtona • Twardy rdzeń: trzy prawa dynamiki, prawo grawitacji • Wszelkie anomalie były rozwiązywane poprzez zmianę tez w pasie ochronnym, bez zmian w twardym rdzeniu.

22. Większa zawartość empiryczna. • Bardziej pomysłowi twórcy, którzy potrafią sformułować hipotezy chroniące przed odrzuceniem twardego rdzenia. Postępowość programu

23. Nie ma falsyfikacji bez lepszej teorii! Newton Einstein

24. Wyrafinowany falsyfikacjonizm • Można odróżnić metodę naukową od nienaukowej, w tej pierwszej postuluje się utrzymanie falsyfikatora. • Demarkacja wiedzy nie ma tylko charakteru metodologicznego, ale również społeczny i polityczny.