Maak je lokale economie waterdicht. Rol van kulturhusen binnen de lokale economie

1. Maak je lokale economie waterdicht.Rol van kulturhusen binnen de lokale economie Symposium kulturhusen Van binnen Naar Buiten 8 april 2011 Jeroen Geerdink, project manager Stimuland Ton Tammerveld, bestuursvoorzitter Kulturhus Borne

2. Stand van zaken kulturhusen 2011 • Meer dan 10 jaar kulturhusen in Nederland. • Ca. 100 geopende kulturhusen in Nederland. • Plannen voor nog 100 meer kulturhusen. • Household name • Verschuiving van stenen naar inhoud. • Kulturhus zonder ‘hus’ • Aflopen subsidieregelingen provincies Utrecht, Gelderland en Overijssel. • Nieuwe fase voor kulturhusen

3. Trends en veranderingen • Krimp staat op de agenda in Nederland • Krimp valt mee in Overijssel • Ontgroening al vanaf de ’70 ingezet en nu stabiel • In Overijssel wel sprake van sterke vergrijzing: afname beroepsbevolking • Olst-Wijhe vergrijst het hardst, daarna Hof van Twente en Dinkelland • In vergelijking met andere provincies blijft Overijssel een relatief jonge provincie • Meeste ouderen op het platteland, niet in de steden • Vanaf 2040 krimpt de Nederlandse bevolking

4. Trends en veranderingen Vraag in Beeld enquête 70 % van de kulturhusen prioriteert de volgende onderwerpen: • Rol van het kulturhus in de gemeenschap m.b.t. vergrijzing en krimp (demografische veranderingen). • Rol van de gemeente bij het functioneren van het kulturhus. • Inhoudelijke programmering kulturhusen. • Aansturing en inzet vrijwilligers. • Ontwikkelingen in het kader van wonen, zorg en welzijn. Kulturhus als onderdeel van een woonservicegebied.

5. Trends en veranderingen Vraag in Beeld enquête Professionals signaleren: • Terugtrekkende overheid, gemeenten verwachten dezelfde maatschappelijke prestaties voor minder subsidie. • Wederkerigheid tussen gemeente en dorp wordt steeds meer benadrukt. • Clustering voorzieningen neemt toe. • Vanuit gemeenten is optimalisatie van bestaande accommodaties meest relevant. • Ontmoeting blijft belangrijk. Vanuit welzijn nieuwe stijl wordt er steeds meer een beroep gedaan op de kracht van het dorp/de wijk.

6. Conclusie: grote veranderingen op komst Op zoek naar nieuwe business modellen voor het financieel dragen van maatschappelijk vastgoed zoals kulturhusen. • Groeien naar minder subsidie afhankelijkheid • Financieel/economische optimalisatie • Privaat/publieke samenwerking • Beroep op eigen kracht burgerbevolking • Rol lokale en provinciale overheid?

7. Groot-Brittannië: verschraling en leefbaarheid • 80% van de bevolking woont in Engeland, overige 20% verdeeld over Schotland, Wales en Noord-Ierland. • Nauwelijks inmenging van de overheid in (maatschappelijke) voorzieningen. • Lokale initiatieven zorgen voor leefbaarheid en voorzieningen. • Economisch rendement is een voorwaarde vanwege het uitblijven van overheidsteun.

8. NEF: the New Economics Foundation Denktank voor economische welzijnsvragen • Plugging the leaks project • Door geld binnen een lokale economie te houden, creëer je banen en ondersteun je sociale cohesie en duurzame voorzieningen.

9. NEF: Plugging the leaks

10. NEF: Plugging the leaks

11. NEF: Plugging the leaks • Door de lekken te dichten, blijft het geld stromen binnen je gemeenschap en bouw je een sterkere lokale economie. • Focus op bestedingscirkels • Niet de doelstelling om geïsoleerde economieën te creëren. • Wel de doelstelling om lokaal ondernemerschap te stimuleren, wat onderdeel is van een lokale economische verjongingstrategie.

12. NEF: Plugging the leaks Toolkit Plugging the leaks: • Definieer je geografische grenzen • Inventariseer de lokale ondernemers en identificeer je stakeholders • Betrek ondernemers en stakeholders die energie in hun omgeving willen steken • Breng gezamenlijk huidige economische activiteiten in kaart • Identificeer ‘leaks’ en bedenk ‘plugs’ • Maak een strategisch plan voor behoud en groei van de lokale economie • Coördineer het programma wat het strategische plan uitvoert. www.pluggingtheleaks.org

13. Case Kulturhus Borne: onderdeel van de lokale economie? Ton Tammerveld Bestuursvoorzitter Kulturhus Borne Directeur Preferred Banking ABN-Amro

14. Stellingen kulturhusen en economie • Economische vitaliteit en leefbaarheid zijn direct aan elkaar gekoppeld. • Het kulturhus heeft een significante rol in de lokale economie. • De enige toekomst van kulturhusen ligt bij een economische basis door vraaggerichte programmering en ondernemendheid. • De gemeente moet exploitatie tekorten dekken van kulturhusen vanwege economische motieven. • Locale overheid is bezig met een exit-strategie betreffende maatschappelijke voorzieningen. • Waar eindigt de maatschappelijke verantwoordelijkheid en waar begint het ondernemerschap? • Strategisch beleid op lokale economie is de enige manier waarop voorzieningen duurzaam behouden kunnen worden.

15. Dank voor uw aandacht. Jeroen Geerdink, projectmanager Stimuland jgeerdink@stimuland.nl tel. (0529) 47 81 80 mobiel (06) 13 48 84 72 Stichting Stimuland Overijssel, Strangeweg 25, Postbus 120 7730 AC Ommen www.kulturhus.nl en www.stimuland.nl