Prezentacja wyników badania

1. Diagnoza stanu realizacji prorozwojowych usług publicznych dla Powiatu Płockiegona potrzeby projektu pn.„Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Prezentacja wyników badania

2. „Usługi publiczne w powiecie płockim – zmiany dla teraźniejszości i przyszłości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013

3. Celem raportu było przedstawienie wyników prowadzonych prac diagnostycznych oraz prezentacja rekomendacji w zakresie rozwoju usług publicznych na terenie powiatu. • Metodologia: - Analiza danych zastanych, • Analiza web-research, • Mapa zasobów, • Fokusy z mieszkańcami (5 grup, łącznie 51 osób), • Wywiady telefoniczne (n=1067), • Wywiady bezpośrednie z liderami lokalnymi: formalnymi (burmistrzami, wójtami) oraz nieformalnymi (n=30), • Wywiady bezpośrednie z osobami starszymi, niepełnosprawnymi i rodzinami wielodzietnymi, • Warsztat z przedstawicielami JST.

4. Diagnoza sytuacji społeczno-gospodarczej • Na terenie powiatu w 2012 roku zamieszkiwało 110 890 osób, co stanowiło 90% potencjału ludnościowego Płocka. • Obszary chronione stanowią 34% powierzchni powiatu, tj. więcej niż średnio w kraju (32%) i województwie (30%). W gm. Słupno aż 80% terenów jest pod ochroną, w gm.Łąck – 74%, gm. Nowy Duninów – 72%, gm. Słubice – 71%, w pozostałych do 50%. • W latach 1995-2012 tylko w pięciu gminach wzrosła liczba ludności. Rekordzistą pod tym względem jest gmina Słupno – wzrost o 61%. Znaczny wzrost odnotowały również gmina Stara Biała (28%) i Radzanowo (18%) – gminy leżące w bezpośrednim sąsiedztwie Płocka. Pozostałe dwie gminy to Bielsk i Brudzeń Duży. Największym trendem spadkowym liczby ludności cechowały się w latach 1995-2012 gminy Bulkowo i Wyszogród (w 2012 roku liczba ludności wynosiła 90% stanu z 1995 roku), • Trwale utrzymujące się ujemne saldo migracji cechuje gminę Bulkowo i Drobin, od 1995 rok roczne saldo jest ujemne. Na ogół ujemne saldo migracji ma miejsce również w gminach: Mała Wieś, Słubice, Staroźreby, Wyszogród, czyli w gminach położonych w części wschodniej i południowo-wschodniej powiatu. • Osoby meldujące się w powiecie w latach 2010-2012 przenosiły się głównie z miast. W gminach Słupno i Stara Biała w ponad 80% napływ ludności wiąże się z osadnictwem z miast, w domyśle z Płocka. Najmniejszym udziałem zameldowań osób z terenów miejskich charakteryzuje się gmina Wyszogród – 31%, która wyróżnia się jednocześnie najniższą liczbą zameldowań w ogóle.

5. Średnie saldo migracji (po lewej) i średni udział napływu z miast w całkowitym napływie ludności (po prawej) w gminach powiatu płockiego w latach 2000-2012

6. Diagnoza sytuacji społeczno-gospodarczej • Struktura ludności według płci jest w powiecie wyrównana – na 100 mężczyzn przypada 101 kobiet. Różnice między gminami są znaczne – wskaźniki przyjmują wartości od 98 (gmina Brudzeń Duży) do 106 (gmina Łąck). • Według danych z Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 roku na terenie powiatu płockiego mieszkało 11 955 osób niepełnosprawnych, z czego 76% posiadało orzeczenie o niepełnosprawności. Na 1000 ludności powiatu przypadało 114 osób niepełnosprawnych. • Powiat cechuje się relatywie wysokim udziałem osób w wieku przedprodukcyjnym i niskim wskaźnikiem osób w wieku poprodukcyjnym. Najmniej sprzyjającą rozwojowi gminy strukturą wieku ludności cechują się dwie jednostki miejsko-wiejskie – Gąbin i Wyszogród – oraz gmina wiejska Łąck, w których to udział ludności w wieku poprodukcyjnym przewyższa udział osób w wieku przedprodukcyjnym. • Wskaźnik obciążenia demograficznego – ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym – jest bardzo zróżnicowany. Najmniejszym obciążeniem cechują się gminy Słupno i Stara Biała, a zatem gminy o największym wzroście liczby ludności, zaś największym Mała Wieś, Wyszogród oraz Gąbin. • Mając na uwadze przytoczone powyżej dwa wskaźniki w najgorszej sytuacji demograficznej, gdzie wyraźnie obserwowane jest starzenie się społeczeństwa, są gminy Gąbin i Wyszogród, czyli dwie gminy miejsko-wiejskie. • Największy udział osób starszych cechował gminę Wyszogród (15%) a najmniejszy gminę Słupno (9%), przy średniej dla powiatu wynoszącej 12%.

7. Społeczeństwo obywatelskie / Pomoc socjalna • Aktywność na polu władzy samorządowej przejawiająca się liczbą kandydatów na radnych w wyborach samorządowych w 2010 roku w przeliczeniu na 1000 mieszkańców, wskazuje na znaczne zróżnicowania między gminami – od 4 (gmina Wyszogród) do 15 kandydatów (gmina Drobin). Na jeden mandat przypadało od 2 do 6 kandydatów. Również w przypadku kandydatów na wójtów/ burmistrzów istnieje znaczne zróżnicowanie od 1 do 7 kandydatów. Przy czym tylko w 5 z 15 gmin odbyła się druga tura wyborów, co wskazuje na istnienie silnych liderów lokalnych. • Liczba fundacji, stowarzyszeń i organizacji społecznych przypadających na 10 tysięcy mieszkańców w powiecie wynosi tyle samo co średnio w powiatach ziemskich w województwie – 23 podmioty, jednocześnie jest niższa od średniej dla kraju i Mazowsza ogółem. W poszczególnych gminach gęstość tych podmiotów waha się od 13 (gmina Nowy Duninów) do 38 (gmina Łąck) • Frekwencja w wyborach samorządowych w 2010 roku w powiecie była wyższa od średniej dla kraju i województwa, i wyniosła 55%. • Na terenie powiatu 4485 gospodarstw domowych otrzymało w 2011 roku środowiskową pomoc społeczną. W gospodarstwach tych korzystało z pomocy 13 726 osób, tj. 12,5% mieszkańców powiatu. Jest to wskaźnik wyraźnie wyższy od średniej dla kraju czy województwa. Jednocześnie powiat jest znacznie wewnętrznie zróżnicowany pod tym względem – w gminach Wyszogród i Bulkowo udział tych osób jest 4-krotnie większy niż w gminach Słupno i Stara Biała, położonych w bezpośrednim sąsiedztwie Płocka .

8. Potencjał gospodarczy • Powiat płocki ma charakter rolniczy. Spośród pracujących w 2012 roku na terenie powiatu 23 907 osób aż 59% pracowało w rolnictwie, leśnictwie, łowiectwie i rybactwie, co jest wskaźnikiem 3-kotnie wyższym niż średnia dla Polski i dla Mazowsza • Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w powiecie płockim w 2011 roku wyniosło 3036 zł, co stanowiło 84% średniej krajowej. Pozytywną tendencją jest wzrost tej zmiennej – w stosunku do 2004 roku sytuacja poprawiła się o 4 punkty procentowe. • Powiat cechuje wysoki poziom bezrobocia. W porównaniu do województwa mazowieckiego jest on dwukrotnie większy i w 2012 roku wynosił 21%. Na tle powiatu problemem bezrobocia szczególnie dotknięte są gminy Nowy Duninów (17%) oraz Łąck (15%). Jedynie w przypadku trzech gmin wskaźnik ten osiąga poziom zbliżony do wskaźników dla województwa mazowieckiego (8%) oraz kraju (9%) – Słupno (8%) oraz Słubice i Wyszogród (po 9%). • Na terenie powiatu wpisanych jest do rejestru REGON 587 podmiotów na 10 tysięcy mieszkańców. Pod tym względem powiat znaczne odstaje od średniej krajowej oraz dla Mazowsza (wykres 12). Jednakże powiat odrabia te zapóźnienia rozwojowe – dynamika tego wskaźnika dla powiatu w latach 2004-2012 (wzrost o 24%), jak i w latach 2010-2012 (wzrost o 4%) była wyższa niż w województwie mazowieckim i kraju. W latach 2010-2012 3 gminy odnotowały spadek liczby podmiotów gospodarczych w przeliczeniu na 10 tysięcy mieszkańców – były to gminy Bielsk, Bulkowo i Radzanowo. Najlepiej rozwijały się pod tym względem obszary wiejskie gmin miejsko-wiejskich – wzrost co najmniej o 10%.

9. Instytucje publiczne • Spośród samorządów gminnych powiatu strategie rozwoju ma 7 gmin, ponadto 6 gmin ma plan rozwoju lokalnego. Dwie gminy nie mają żadnego dokumentu programującego rozwój. Są to gminy Radzanowo i Słubice (na podstawie analizy stron internetowych gmin, w tym Biuletynów Informacji Publicznej). • W Strategii rozwoju powiatu płockiego do 2015 roku wskazano: • Komplementarnie wobec samorządów lokalnych działają na terenie powiatu 3 Lokalne Grupy Działania (LGD) • Ważnym aktorem instytucjonalnym w powiecie jest Związek Gmin Regionu Płockiego, powstały w 1994 roku. Należy do niego 13 gmin z powiatu płockiego (poza gminą Mała Wieś i Słubice), a także miasto Płock oraz 2 gminy z powiatu płońskiego. • Nieodłącznym elementem realizacji strategii rozwoju jest monitoring, który w przypadku samorządów lokalnych powiatu płockiego w rzeczywistości nie istnieje. Brak wskaźników monitoringu pozwalających na weryfikację zmian zachodzących dzięki wdrażanej interwencji (w tym wartości bazowych i docelowych) utrudnia sprawne prowadzenie polityki. Również świadczenie poszczególnych usług publicznych nie jest monitorowane.

10. Budżet/ finanse • Dochody budżetów gmin w powiecie przypadające na mieszkańca są wyższe od średniej dla Mazowsza i Polski bez miast na prawach powiatu – wynosiły średnio w latach 2010-2012 3238 zł, co stanowiło 111% średniej krajowej i 109% średniej dla Mazowsza. • Udział dochodów własnych w dochodach gmin ogółem w powiecie jest znacznie niższy od średniej dla województwa i kraju (bez miast na prawach powiatu). W 2012 wynosił 37% przy 49% w województwie i 47% w kraju. Różnice te utrzymują się w czasie. • Struktura wydatków budżetowych

11. Budżet/ finanse • Struktura wydatków z budżetu powiatu

12. Usługi publiczne analizowane w badaniu

13. Edukacja – przedszkola, upowszechnienie

14. Edukacja – przedszkola, gdzie znajduje się przedszkole?

15. Edukacja – przedszkola, jakość

16. Edukacja – przedszkola, jakość • Do szkół publicznych uczęszcza 95,5% uczniów szkół podstawowych, 95,7% uczniów gimnazjów i 89,5% uczniów szkół ponadgimnazjalnych. • Lokalizacja szkół:

17. Edukacja – szkoły podstawowe, jakość

18. Edukacja – szkoły gimnazjalne, jakość

19. Edukacja – szkoły ponadgimnazjalne, jakość

20. Wyniki egzaminów • Wyniki sprawdzianu dla szóstoklasistów plasuje powiat płocki dokładnie w środku wszystkich powiatów regionu. Rok wcześniej, czyli w 2012 średni wynik sprawdzianu w powiecie wyniósł 21,04, podczas gdy w Płocku 24,76, a na poziomie całego regionu 23,87. Widać więc, że wynik pierwszego egzaminu zewnętrznego w powiecie płockim jest przeciętny, w porównaniu zarówno z wynikami na poziomie regionu, jak i ze szkołami w Płocku, uczniowie z powiatu wypadają wyraźnie gorzej. • Na etapie gimnazjum wyniki na obszarze powiatu płockiego wypadają mniej korzystnie niż w przypadku sprawdzianu dla uczniów klas szóstych. Powiat z łącznym wynikiem 47,38 zajmuje dopiero 29 miejsce w regionie na 42 powiaty (w części humanistycznej – 33 miejsce; w części matematyczno -przyrodniczej – 25 miejsce). Co ciekawe na tym poziomie relatywnie gorzej plasuje się także miasto Płock, którego wynik jest najsłabszym spośród powiatów grodzkich na Mazowszu. Także sąsiadujące powiaty wypadają w tym zestawieniu gorzej. • Trzecim podstawowym egzaminem zewnętrznym jest egzamin maturalny. Niestety na tym poziomie wyniki powiatu płockiego są bardzo niekorzystne. W klasyfikacji zsumowanej liczby punktów z egzaminu z języka polskiego oraz z matematyki na poziomach podstawowych, Powiat zajmuje dopiero 38 miejsce (matematyka– 37 miejsce; język polski – 36 miejsce). Widać przy tym stosunkowo wysokie miejsce Płocka, który w zsumowanej punktacji zajął 5 miejsce, przy czym w egzaminie z języka polskiego uczniowie z tego miasta wypadli najlepiej w całym regionie.

21. Analiza SWOT - edukacja

22. Zdrowie

23. Częstość korzystania z prywatnej podstawowej opieki zdrowotnej według kategorii wiekowych

24. Ludność na 1 placówkę ambulatoryjną w 2012 roku

25. Częstość korzystania z usług podstawowej opieki medycznej, ze względu na miejsce świadczenia usługi

26. Udział osób korzystających z usług zdrowotnych [%]

27. Ocena podstawowej opieki zdrowotnej wg mieszkańców

28. Analiza SWOT - zdrowie

29. Kultura

30. Liczba mieszkańców przypadających na 1 placówkę biblioteczną w 2012 roku

31. Ocena wypożyczalni/czytelni książek i czasopism

32. Korzystanie z usług kultury poza powiatem płockim według lokalizacji gminy zamieszkania względem miasta Płock

34. Komunikacja

35. Korzystanie z poszczególnych usług komunikacji publicznej

36. Jak często mieszkańcy korzystają z poszczególnych środków komunikacji

37. Wiek a częstotliwość korzystania z autobusów lub minibusów

38. Odsetek dróg utwardzonych

39. Kogo dotyczą bariery w korzystaniu z transportu zbiorowego?

40. Usługi komunalne

41. Rozwój sieci wodociągowej

42. Odsetek ludności korzystającej z kanalizacji

43. Ilość mieszkań komunalnych w powiecie płockim

44. Ocena sytuacji mieszkaniowej w powiecie płockim według lokalnych liderów

45. Zmieszane odpady komunalne zebrane w ciągu roku na mieszkańca (w kg)

46. Dziękujemy! Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013