Raport z badania Postawy młodzieży wobec uzależnień i zagrożeń społecznych

1. Raport z badania Postawy młodzieży wobec uzależnień i zagrożeń społecznych Badanie wykonane na zlecenie Urzędu Miasta w Grodzisku Mazowieckim przez PBS Spółka z o.o. Sopot, październik 2005 roku

2. Spis treści Opis badania 1. Charakterystyka badania 4 2. Cele badania 5 3. Charakterystyka próby 6 Prezentacja wyników 1. Najważniejsze wyniki badania 10 2. Oceny i samoocena uczniów 12 3. Sytuacja rodzinna 19 4. Aktywność w czasie wolnym 27 5. Sytuacja szkolna 30 6. Wsparcie i pomoc 38 7. Substancje uzależniające 47 8. Papierosy 50 9. Alkohol 56 10. Narkotyki 82 11. Marihuana 90 12. Amfetamina 95

3. Opis badania

4. 1. Charakterystyka badania Projekt badawczy: Badanie postaw młodzieży wobec uzależnień i zagrożeń społecznych Klient: Urząd Miejski w Grodzisku Mazowieckim Wykonawca: PBS Spółka z o.o. Termin realizacji prac terenowych: 10 – 14 października 2005 roku Metodologia: badanie ilościowe w formie ankiety audytoryjnej (z zapewnieniem anonimowości) Długość wywiadu: 45 minut Próba: uczniowie klas 6 szkół podstawowych oraz klas 1, 2 i 3 szkół gimnazjalnych z Grodziska Mazowieckiego Ilość badanych osób: 1235 uczniów: 299 uczniów klas 6 szkół podstawowych 323 uczniów klas 1 szkół gimnazjalnych 314 uczniów klas 2 szkół gimnazjalnych 299 uczniów klas 3 szkół gimnazjalnych Ilość badanych klas: 48 klas Prace terenowe: przeszkoleni ankieterzy PBS Spółka z o.o. Analizy statystyczne: SPSS, Excel

5. 2. Cele badania Cel główny Przeprowadzone badanie służyło przede wszystkim zebraniu informacji na temat postaw uczniów klas szóstych szkół podstawowych oraz pierwszych, drugich i trzecich szkół gimnazjalnych wobec środków uzależniających – papierosów, alkoholu i narkotyków. Cele szczegółowe Problematyka badania objęła następujące obszary: • Oceny i samoocenę uczniów; • Sytuację rodzinną; • Aktywność w czasie wolnym; • Sytuację szkolną, w tym zagadnienie przemocy w szkole; • Spostrzegane możliwości uzyskania pomocy w sytuacjach trudnych; • Postawy wobec papierosów, alkoholu i narkotyków, a w szczególności: • spostrzeganą dostępnośćsubstancji uzależniających, • ocenę ich szkodliwości dla zdrowia, • wiek inicjacji dla poszczególnych środków, • częstotliwość zażywania poszczególnych substancji.

6. 3. Charakterystyka próbyRozkład próby w klasach Przy doborze próby wykorzystano listę wszystkich klas 6 szkół podstawowych oraz klas 1, 2 i 3 szkół gimnazjalnych z terenu Grodziska Mazowieckiego. Dobór próby był równoliczny – wylosowano do badania po 12 klas każdego poziomu. W sumie badanie objęło 1235 uczniów w 48 klasach. Szczegółowe ilości uczniów poszczególnych klas, którzy wzięli udział w badaniu prezentuje tabela. Wszystkie wyniki prezentowane są dla ogółu badanych uczniów oraz dla dwóch grup wiekowych: uczniów młodszych – uczęszczających do 6 klasy szkoły podstawowej oraz do 1 klasy gimnazjum i uczniów starszych – uczących się w 2 i 3 klasie gimnazjum.

7. 3. Charakterystyka próbyWażenie zbioru Aby dostosować rozkład uczniów w poszczególnym wieku otrzymany w wylosowanej próbie do rozkładu rzeczywistego (w całej populacji) należy dokonać ważenia zbioru. Polega to na nałożeniu na poszczególne grupy wiekowe wskaźników – wag, większych lub mniejszych od 1. W ten sposób odpowiedzi części uczniów (tych którzy są w próbie niedoreprezentowani w stosunku do populacji) są „rozmnażane” a pozostałych (tych, którzy są nadreprezentowani) „zmniejszane”. Poniższa tabela prezentuje liczebności uczniów poszczególnych klas: rzeczywiście występujące w próbie i ważone.

8. 3. Charakterystyka próbyPłeć badanych uczniów Pod względem płci większość wśród badanych uczniów stanowiły dziewczęta – – 56%. Dysproporcja między dziewczętami i chłopakami była nieco większa w klasach młodszych (57% stanowiły dziewczęta, 43% chłopcy) niż w klasach starszych (proporcja wyniosła odpowiednio 55% do 45%).

9. Prezentacja wyników

10. 1. Najważniejsze wyniki badania

11. 1. Najważniejsze wyniki badania • Dwie trzecie pytanych osób ocenia siebie jako uczniów bardzo dobrych lub raczej dobrych. • Trzy czwarte uczniów (74%) uważa, że jest lubiana przez rówieśników w szkole. • Co trzeci uczeń (37%) jest bardzo zadowolony ze swojego życia. • W przypadku 68% pytanych uczniów oboje rodzice mają zatrudnienie, w 7% domów nie pracuje żadne z rodziców. • Połowa uczniów uważa, że w ich domu panuje bardzo dobra atmosfera. • Średnio co drugi uczeń ocenia atmosferę panującą w jego szkole jako bardzo lub raczej dobrą. • Połowa pytanych uczniów padła ofiarą różnych form przemocy w szkole lub w jej najbliższym otoczeniu. Najczęściej spotykali się oni z agresją słowną. • W trudnej sytuacji życiowej zdecydowana większość uczniów szukałaby pomocy u rodziców: 72% u matki, co trzeci uczeń (37%) u ojca. • Najczęściej wskazywanymi osobami i miejscami, w których można zdobyć substancje odurzające są: handlarze, koledzy i szkoła. • 44% uczniów przynajmniej raz zapaliło papierosa. Zrobił to co trzeci młodszy uczeń oraz co drugi uczeń starszy. • Ponad połowa pytanych uczniów uważa, że nawet sporadyczne palenie tytoniu jest szkodliwe dla zdrowia. • Ponad połowa uczniów (55%) przynajmniej raz piła alkohol. Co czwarty uczeń (27%) upił się alkoholem. • 16% pytanych uczniów przyznało się do spróbowania narkotyków. Zrobił to co dziesiąty uczeń młodszy i co piąty uczeń starszy. • Do najczęstszych środków inicjacji narkotykowej należą: marihuana oraz leki uspokajające i nasenne brane bez zalecenia lekarza. • 72% uczniów uważa, że nawet sporadyczne zażywanie narkotyków jest bardzo szkodliwe dla zdrowia.

12. 2. Oceny i samoocena uczniów

13. 2. Oceny i samoocena uczniówOcena siebie jako ucznia Największy odsetek pytanych uczniów (44%) uważa się za uczniów raczej dobrych, a co czwarty (23%) twierdzi, że jest uczniem bardzo dobrym. Niemal jedna trzecia badanych (31%) ocenia siebie jako uczniów średnich – i na tle całej grupy jest to ocena niska, ponieważ zaledwie 2% badanych mówi o sobie, jako o uczniach raczej złych i bardzo złych. Średnia ocena siebie jako ucznia wyrażona na skali od 1-bardzo zły do 5-bardzo dobry, wynosi dla wszystkich badanych uczniów 3,87. Uczniowie młodsi oceniają siebie w roli ucznia niemal identycznie jak uczniowie starsi. Średnia ich ocen na skali 5-cio stopniowej wynosi 3,88, a dla uczniów starszych 3,85.

14. 2. Oceny i samoocena uczniówOcena relacji z rówieśnikami Nieco lepiej, niż ocena siebie w roli ucznia wypada ocena relacji z rówieśnikami. Średnio co trzeci uczeń (36%) twierdzi, że jest lubiany przez kolegów i koleżanki w szkole, podobna grupa (38%) uważa, że jest raczej lubiana. Co czwarty uczeń jest przekonany, że relacje te są różne – z jednymi lepsze, z innymi gorsze. Zaledwie 3% pytanych uczniów sądzi, że rówieśnicy ich nie lubią lub raczej nie lubią. Proporcje wybieranych odpowiedzi są bardzo podobne bez względu na wiek pytanych.

15. 2. Oceny i samoocena uczniówŚrednie ocen szkolnych Pytani uczniowie deklarują dobre i bardzo dobre wyniki w nauce. Co czwarty uczeń w ubiegłym roku szkolnym uzyskał średnią ocen pomiędzy 4,5 a 5,0 i taki sam odsetek pomiędzy 4,0 a 4,5. 14% pytanych uczniów uzyskało najwyższe wyniki (średnia ocen wyższa niż 5,0) a 6% najniższe (średnia ocen poniżej 3,0). Nieco wyższe oceny deklarowali uczniowie młodsi – w tej grupie pojawiło się więcej niż wśród starszych uczniów średnich powyżej 4,5 a mniej średnich niższych.

16. 2. Oceny i samoocena uczniówOceny z zachowania Równie wysoko przedstawiają uczniowie swoje oceny z zachowania – dominują oceny wzorowe (44%) i dobre (4%). Tylko 3% pytanych podało, że na koniec ubiegłego roku szkolnego otrzymało ocenę nieodpowiednią. Uczniowie młodsi znacznie częściej niż starsi zachowywali się wzorowo (odsetki osób z taką oceną wyniosły odpowiednio 51% i 48%), natomiast mniejsza była grupa uczniów z oceną dobrą (odpowiednio 36% i 47%) oraz z oceną nieodpowiednią (2% wśród uczniów młodszych i 4% wśród starszych).

17. 2. Oceny i samoocena uczniówZadowolenie z życia Większość badanych uczniów jest bardzo zadowolona (37%) lub raczej zadowolona (35%) ze swojego życia. Podobnie, jak przy innych pytaniach związanych z samooceną niewielki odsetek badanych (6%) wybrał odpowiedzi negatywne: ‘raczej niezadowolony’ i ‘bardzo niezadowolony’. Nieco bardziej krytyczni w ocenach byli uczniowie starsi – częściej niż młodsi deklarowali umiarkowane zadowolenie oraz twierdzili że bywa różnie: czasem są, czasem nie są zadowoleni.

18. 2. Oceny i samoocena uczniówOcena swojego życia Uczniowie, proszeni o ocenę swojego życia w porównaniu do życia swoich rówieśników, twierdzą w zdecydowanej większości, że jest ono równie szczęśliwe – – odpowiedziało tak ponad dwie trzecie pytanych (70%). Wśród pozostałych nieco więcej jest osób przekonanych, że ich życie jest gorsze od życia rówieśników (16%), niż osób przekonanych, że jest lepsze (13%). Odsetek uczniów uważających swoje życie za lepsze niż innych jest zbliżony w obu grupach wiekowych, natomiast wśród uczniów starszych więcej niż w grupie młodszych uważa swoje życie za mniej szczęśliwe (twierdzi tak 18% starszych i 14% młodszych uczniów).

19. 3. Sytuacja rodzinna

20. 3. Sytuacja rodzinnaWykształcenie rodziców Jeśli weźmiemy pod uwagę wykształcenie obojga rodziców, największą grupę (44%) stanowią uczniowie, których co najmniej jedno z rodziców ma wykształcenie wyższe. Niewiele mniejszą grupę (38%) stanowią rodziny, w których choć jedno z rodziców ma ukończoną szkołę średnią. Rodzice średnio co piątego ucznia (19%) mają wykształcenie podstawowe lub zasadnicze zawodowe. Proporcje wykształcenia rodziców są podobne w grupie uczniów starszych i młodszych. Jedyną znaczącą różnicą jest nieco większy odsetek rodzin, w których oboje rodzice mają wykształcenie podstawowe lub zasadnicze zawodowe, wśród uczniów młodszych (22%) niż w grupie uczniów starszych (16%).

21. 3. Sytuacja rodzinnaZatrudnienie rodziców W przypadku dwóch trzecich pytanych uczniów (68%) oboje rodzice mają zatrudnienie. W jednej czwartej domów (25%) pracuje tylko jedno z rodziców, częściej jest to ojciec niż matka. W przypadku 7% uczniów obydwoje rodzice nie mają zatrudnienia. Proporcje te są identyczne w obu porównywanych grupach wiekowych.

22. 3. Sytuacja rodzinnaPosiadanie rodzeństwa Prawie połowa uczniów (48%) ma brata lub siostrę, a co trzeci (30%) posiada dwoje lub więcej rodzeństwa. Co piąty pytany uczeń (19%) jest jedynakiem. Proporcje te niewiele się różnią w rozbiciu na dwie grupy wiekowe – choć wśród uczniów młodszych odsetek osób nie posiadających rodzeństwa jest nieco wyższy niż wśród uczniów starszych. W tej ostatniej grupie więcej jest domów, w których jest dwoje, troje lub więcej dzieci.

23. 3. Sytuacja rodzinnaOcena atmosfery rodzinnej Największy odsetek pytanych uczniów (41%) deklaruje, że rzadko kłóci się z rodziną – niemal co trzeci (30%), że czasami. 18% pytanych stwierdza, że kłótnie z rodziną zdarzają im się często lub zawsze, a co dziesiąty uczeń (11%) nigdy nie kłóci się z najbliższymi. Kłótnie z rodziną znacznie częściej zdarzają się uczniom starszym: prawie co czwarty uczeń z tej grupy (23%) kłóci się z najbliższymi często lub zawsze (wśród uczniów młodszych ta grupa stanowi 18%), co trzeci (33%) często (wśród uczniów młodszych 27%) a jedynie 7% nie robi tego nigdy (w grupie uczniów młodszych odsetek ten jest dwukrotnie wyższy – wynosi 15%).

24. 3. Sytuacja rodzinnaOcena atmosfery rodzinnej Na pytanie wprost o atmosferę panującą w domu co drugi uczeń (51%) odpowiada, że jest bardzo dobra, a co trzeci (33%) ocenia ją jako raczej dobrą. Podobnie jak przy innych pytaniach związanych z oceną ważnych sfer życia (relacje z rówieśnikami, sytuacja szkolna, samoocena) odpowiedzi negatywne – ‘raczej zła’ i ‘zła” pojawiały się bardzo rzadko (łącznie 4%). Co ósmy pytany uważa, że atmosfera w jego domu jest różna – czasem dobra, czasem zła. Młodsi uczniowie oceniają atmosferę rodzinną lepiej niż starsi. Przede wszystkim znacznie większy odsetek z nich sądzi, że jest ona bardzo dobra (56%), natomiast w grupie uczniów starszych (47%).

25. 3. Sytuacja rodzinnaRelacje z rodzicami O dość dobrych relacjach z najbliższymi świadczy również fakt, że niemal dwie trzecie pytanych uczniów (65%) nie zgadza się ze stwierdzeniem, że ich rodzice widzą w nich więcej wad niż mają rzeczywiście. Pozostałe 34% jest przeciwnego zdania. Podobnie, jak przy innych pytaniach o relacje z najbliższymi osobami, starsi uczniowie są bardziej krytyczni – 37% z nich uważa, że rodzice są nadmiernie krytyczni w ocenie ich osoby, w grupie uczniów młodszych odsetek ten wynosi 31%.

26. 3. Sytuacja rodzinnaWarunki materialne rodziny Większość badanych uczniów (69%) uważa, że warunki materialne ich rodziny są dobre lub bardzo dobre. 8% pytanych ocenia sytuację materialną swoich najbliższych jako gorszą niż przeciętna. Bardziej krytycznie warunki finansowe rodziny widzą uczniowie starsi – w tej grupie średnio co piąty uczeń uważa, że są one bardzo dobre (wśród uczniów młodszych twierdzi tak co trzeci pytany), a 8% ocenia je jako lokujące się poniżej przeciętnej (taką opinię wyraziło 6% młodszych uczniów).

27. 4. Aktywność w czasie wolnym

28. 4. Aktywność w czasie wolnymFormy aktywności w czasie wolnym Większość uczniów w wolnym czasie przede wszystkim podejmuje aktywność sportową, jeździ na rowerze i realizuje własne hobby – ponad połowa deklaruje, że podejmuje te formy aktywności co najmniej raz w tygodniu. Co czwarty uczeń w wolnym czasie czyta książki, jeździ na deskorolce lub wychodzi gdzieś z przyjaciółmi. Uczniowie młodsi częściej wolny czas spędzają na aktywności fizycznej (jazda na rowerze, uprawianie sportu, jazda na deskorolce) oraz czytaniu książek i grze na automatach, starsi – częściej wychodzą ze znajomymi. Zaznaczono te formy aktywności, które są podejmowane przez uczniów co najmniej raz w tygodniu. Uczniowie mogli wybrać kilka odpowiedzi.

29. 4. Aktywność w czasie wolnymCzas spędzany przed telewizorem i komputerem Znaczną część wolnego czasu uczniowie spędzają przed telewizorem i komputerem. Co piąty badany uczeń (22%) poświęca na oglądanie telewizji około 2 godzin dziennie, 26% pytanych spędza przed telewizorem mniej niż 2 godziny, a 32% ponad 2 godziny dziennie. Podobną ilość czasu uczniowie spędzają przy komputerze, natomiast większy niż w przypadku telewizji jest odsetek osób, które wcale nie podejmują takiej aktywności, wynosi on 14%. Co piąty pytany uczeń (a w grupie uczniów młodszych nawet co czwarty) nie potrafi oszacować, jaką ilość czasu w ciągu dnia poświęca na oglądanie telewizji. W przypadku komputera, ta grupa jest mniejsza i wynosi 10%. uczniowie ogółem uczniowie młodsi uczniowie starsi

30. 5. Sytuacja szkolna

31. 5. Sytuacja szkolnaOcena atmosfery szkolnej Uczniowie pytani o ocenę atmosfery panującej w ich szkole, odpowiadali najczęściej, że jest ona raczej dobra (40%) lub różna: czasem dobra, czasem zła (36%). Co szósty pytany (16%) uważa, że atmosfera szkolna jest bardzo dobra, natomiast 7% uczniów ocenia ją jako raczej złą lub złą. W podziale na grupy wiekowe nie ma różnic w odsetkach osób oceniających atmosferę szkolną jako bardzo dobrą. Uczniowie starsi częściej jednak oceniali ją jako raczej dobrą (41% odpowiedzi uczniów starszych i 39% uczniów młodszych), młodsi częściej twierdzili, że jest ona różna – czasem dobra, czasem zła (uważa tak 38% uczniów młodszych i 34% uczniów starszych).

32. 5. Sytuacja szkolnaPlany kontynuowania nauki Zdecydowana większość pytanych uczniów (94%) jest przekonana, że po ukończeniu obecnej szkoły będzie lub raczej będzie kontynuowała naukę szkolną. Niewielkie odsetki uczniów nie wiedzą (2%) lub nie planują (4%) dalszego kształcenia się. Grupa osób zdecydowanych lub rozważających dalszą edukację jest liczniejsza wśród uczniów starszych (wynosi 96%) niż wśród uczniów młodszych (91%).

33. 5. Sytuacja szkolnaPlany kontynuowania nauki poza miejscem zamieszkania W grupie uczniów, którzy w mniej lub bardziej zdecydowanym stopniu planują dalszą naukę, co piąty (21%) nie wie jeszcze, czy chciałby się uczyć nadal w swoim miejscu zamieszkania, czy poza nim. Taki sam odsetek uczniów (21%) chciałby po zakończeniu obecnej szkoły wyjechać do innej miejscowości, a nieco mniejsza grupa (18%) planuje dalej uczyć się w Grodzisku Mazowieckim. Uczniowie starsi, zdecydowanie częściej niż młodsi, chcieliby kontynuować edukację poza miejscem zamieszkania – planuje to co drugi starszy uczeń (w grupie uczniów młodszych co trzeci).

34. 5. Sytuacja szkolnaSpostrzegana powszechność używek w szkole Poprosiliśmy uczniów o ocenę ilości osób w ich szkole, które mają kontakt z różnymi substancjami uzależniającymi. Zebrane odpowiedzi pokazują, że najbardziej powszechnym środkiem jest alkohol – 14% pytanych uważa, że piją go prawie wszyscy uczniowie, a co piąty, że robi to większość. W ocenie uczniów zdecydowanie mniejszy odsetek kolegów i koleżanek upija się alkoholem – 9% sądzi, że zdarza się to prawie wszystkim, według 11% pytanych – większości. Kolejną popularną używką są papierosy – co dziesiąty uczeń twierdzi, że palą je w szkole prawie wszyscy, a co piąty (19%), że robi to większość. 15% uczniów uważa, że w ich szkole nie pali prawie nikt. Ponad połowa uczniów (57%) jest przekonana, że prawie żaden z uczniów ich szkoły nie spróbował narkotyków, a trzy czwarte (75%) sądzi, że tylko nieliczne osoby regularnie ich używają. O tym, że substancji odurzających próbowali prawie wszyscy uczniowie jest przekonany co dwudziesty uczeń (5%). Taki sam odsetek twierdzi, że prawie wszyscy uczniowie w szkole regularnie zażywają narkotyki.

35. 5. Sytuacja szkolnaPowszechność używek w szkole według uczniów młodszych Nieco odmiennie wyglądają oceny powszechności używania substancji uzależniających w ocenie uczniów młodszych. Według nich najpopularniejszą używką są papierosy, o tym że palą prawie wszyscy w szkole przekonane jest 8% pytanych. Co dziesiąty (11%) sądzi, że pali większość. Podobne odsetki uczniów uważają, że większość (9%) lub prawie wszyscy (8%) w ich szkole piją alkohol. Jednak o tym, że równie wiele osób upija się jest przekonana tylko połowa tej grupy (odpowiedzi ‘prawie wszyscy’ i ‘większość’ wybrało łącznie 11% pytanych). Równocześnie ponad połowa uczniów młodszych (57%) twierdzi, że nikt lub prawie nikt z ich szkoły nie upija się alkoholem. Zdecydowana większość uczniów uważa, że w szkole prawie nie ma osób, które spróbowały narkotyków (71%) lub używają ich regularnie (80%).

36. 5. Sytuacja szkolnaPowszechność używek w szkole według uczniów starszych Uczniowie starsi oceniają wszystkie substancje uzależniające jako bardziej powszechne w szkole niż w ocenie uczniów młodszych. Największe różnice dotyczą najpopularniejszych używek: alkoholu i papierosów. Połowa starszych uczniów (50%) twierdzi, że większość lub prawie wszyscy w ich szkole piją alkohol, o równej powszechności upijania się przekonany jest co czwarty pytany uczeń (26%). 40% uczniów ocenia, że prawie wszyscy lub większość rówieśników szkolnych pali papierosy. W ocenie uczniów starszych powszechniejsze jest także próbowanie i regularne zażywanie narkotyków – 6% pytanych uważa, że dotyczy to prawie wszystkich w szkole, mniej niż połowa uczniów (44%) sądzi, że prawie nikt z ich kolegów nie próbował narkotyków.

37. 5. Sytuacja szkolnaPrzemoc w szkole Prawie połowa pytanych uczniów (48%) podała, że nigdy nie padła ofiarą przemocy na terenie i jej najbliższego otoczenia. Pozostała grupa najczęściej spotkała się z agresją słowną - obiektem wyzwisk był średnio co trzeci uczeń (36%). Dosyć częstą formą przemocy w szkole jest również ściganie pierwszoklasistów tzw. „kotów”, jego ofiarą padło 13% pytanych. Jeden na dziesięciu uczniów (11%) został pobity w szkole lub jej najbliższej okolicy, takiemu samemu odsetkowi pytanych zniszczono jakiś wartościowy przedmiot. Ofiarami przemocy na terenie szkoły równie często stawali się uczniowie młodsi i starsi.

38. 6. Wsparcie i pomoc

39. 6. Wsparcie i pomocWiedza na temat możliwości uzyskania pomocy przez ofiary przemocy w szkole Zdecydowana większość pytanych uczniów (81%) deklaruje, że wie, dokąd mogą zwrócić się osoby, które padły ofiarą przemocy na terenie szkoły, aby uzyskać pomoc. Wiedzę taką w równym stopniu posiadają wszyscy uczniowie, bez względu na wiek.

40. 6. Wsparcie i pomocSpostrzegana dostępność pomocy dla ofiar przemocy w szkole Uczniowie nie tylko w większości wiedzą, gdzie może uzyskać pomoc ktoś, kto padł ofiarą przemocy, większość z nich sądzi, że uzyskanie takiej pomocy jest raczej łatwe (23% wszystkich odpowiedzi). Co piąty pytany uczeń (20%) uważa, że jest to łatwe, a jeden na dziesięciu (11%), że bardzo łatwe. Prawie co trzeci pytany sądzi, że ofierze przemocy w szkole będzie raczej trudno (17% odpowiedzi), trudno (6%) lub bardzo trudno (6%) uzyskać pomoc. Nieco bardziej sceptycznie oceniają możliwość uzyskania pomocy uczniowie starsi.

41. 6. Wsparcie i pomocKorzystanie z pomocy dla ofiar przemocy w szkole Jak pokazują slajdy 34, 35 i 36, połowa badanych uczniów deklaruje, że w większym lub mniejszym stopni padła ofiarą przemocy w szkole lub w jej otoczeniu, jednocześnie większość (81%) wie, gdzie w takiej sytuacji może szukać pomocy i postrzega taką pomoc jako dość łatwą do uzyskania (uważa tak 54% uczniów). Pomimo tego tylko co szósty uczeń (14%) korzystał z takiej pomocy. Ponad połowa tych osób była z uzyskanej pomocy zadowolona (32% uczniów, którzy korzystali z pomocy) lub raczej zadowolona (21% uczniów). Prawie co trzeci uczeń korzystający z pomocy (29%) był z niej w mniejszym lub większym stopniu niezadowolony.

42. 6. Wsparcie i pomocKorzystanie z pomocy dla ofiar przemocy w szkole przez uczniów młodszych Z pomocy w sprawie przemocy na terenie szkoły korzystało 14% młodszych uczniów. Większość z nich jest zadowolona z pomocy, jaką uzyskała, kolejne 24% pytanych uważa się za raczej zadowolonych. Co czwarty uczeń (23%) mniej lub bardziej negatywnie ocenia pomoc, którą otrzymał.

43. 6. Wsparcie i pomocKorzystanie z pomocy dla ofiar przemocy w szkole przez uczniów starszych Uczniowie starsi korzystali z pomocy równie często jak ich młodsi koledzy. Różnią się jednak w jej ocenie. Co trzeci korzystający z pomocy uczeń (33%) jest z niej zadowolony, a 18% uważa się za raczej zadowolonych. Większe niż w grupie uczniów młodszych są odsetki osób raczej i zdecydowanie niezadowolonych – wynoszą one odpowiednio: 15% i 22%.

44. 6. Wsparcie i pomocKorzystanie z Telefonu Zaufania Zdecydowanie rzadziej niż z pomocy dla ofiar przemocy w szkole, uczniowie korzystali z Telefonu Zaufania. Jego numer wybrało tylko 6% pytanych. Odsetek ten jest podobny zarówno w grupie uczniów starszych, jak i wśród uczniów młodszych.

45. 6. Wsparcie i pomocOsoby zaufane Zdecydowana większość uczniów, poproszona o wskazanie osób, do których mogłaby zwrócić się w trudnej sytuacji życiowej, na pierwszym miejscu wskazuje matkę (odpowiedź taką wybrało 72% pytanych). W dalszej kolejności, z prawie o połowę mniejszą ilością wskazań, znajduje się ojciec (37%) oraz koledzy i koleżanki (32%). Co piąty uczeń (19%) zwróciłby się do rodzeństwa. Uczniowie bardzo niechętnie szukaliby pomocy u: nauczycieli, wychowawców, pedagogów oraz w poradniach – odpowiedzi takie wybrało od 1% do 3%. Co dziesiąty pytany uczeń (10%) nie szukałby pomocy, ale samodzielnie próbował rozwiązać swój problem. Uczniowie młodsi, częściej wskazywali na rodziców, jako na osoby zaufane. Starsi chętniej zwróciliby się do rówieśników.

46. 6. Wsparcie i pomocStosunek do wiary i religii Większość pytanych uczniów (81%) deklaruje, że są osobami wierzącymi, a zaledwie 3% to osoby niewierzące. Pozostali dzielą się na dwie grupy – osoby poszukujące (8%) i religijnie obojętne (8%). Młodsi uczniowie zdecydowanie częściej niż starsi oceniają się, jako osoby wierzące (odsetek takich osób wnosi 88%, a wśród starszych uczniów 75%). W grupie uczniów starszych dwukrotnie więcej osób niż wśród młodszych spostrzega siebie jako niewierzących (odpowiednio 4% i 2%), religijnie obojętnych (11% i 5%) oraz poszukujących (10% i 5%).

47. 7. Substancje uzależniające

48. 7. Substancje uzależniająceSpostrzegana dostępność substancji uzależniających Uczniowie zostali poproszeni o ocenę, jak łatwe byłoby dla nich zdobycie różnych substancji uzależniających, oceny były wyrażone na skali od 1-niemożliwe do 5-bardzo łatwe. Substancją najłatwiejszą do uzyskania są papierosy – średnia ocena wynosi 3,39. Dość łatwo jest także uzyskać piw9 (średnia 3,32) i wino (średnia 3,10), nieco trudniej wódkę (2,82). Zdecydowanie trudniej jest uzyskać środki odurzające: łatwość zdobycia środków dość powszechnych, jak leki uspokajające i środki wziewne, uczniowie oceniają odpowiednio na 2,59 i 2,5. W dalszej kolejności plasują się: marihuana (2,35), sterydy anaboliczne (2,29) oraz amfetamina (2,24). Uczniowie jako najtrudniejsze do zdobycia oceniają heroinę (2,22) oraz LSD (2,19). Uczniowie starsi oceniają wszystkie substancje jako łatwiejsze do zdobycia, niż uczniowie młodsi. Średnie ocen na skali od 1-niemożliwe do 5-bardzo łatwe.

49. 7. Substancje uzależniająceSpostrzegana szkodliwość substancji uzależniających Uczniowie oceniali przy pomocy skali 5-cio stopniowej (od 1-bardzo szkodliwe do 5-zupełnie nieszkodliwe), jak szkodliwe dla osób w ich wieku jest nawet sporadyczne używanie różnych substancji uzależniających. Za najmniej szkodliwe uważane jest picie alkoholu (średnia ocena szkodliwości 2,28), a w dalszej kolejności – upijanie się nim (średnia 1,87). Nieco mniej szkodliwe jest w ocenie uczniów palenie papierosów (1,79). Za najbardziej szkodzące zdrowiu uczniowie uważają narkotyki twarde (1,44), natomiast szkodliwość dwóch najpopularniejszych środków odurzających oceniana jest nieco „łagodniej” – dla amfetaminy średnia wynosi 1,53, dla marihuany 1,56. Starsi uczniowie spostrzegają zażywanie środków uzależniających jako mniej szkodliwe, niż w odbiorze uczniów młodszych. Największe rozbieżności pojawiają się przy substancjach ocenianych jako najmniej szkodliwe dla zdrowia (przede wszystkim przy alkoholu), natomiast oceny szkodliwości narkotyków różnią się już nieznacznie. Średnie ocen na skali od 1-bardzo szkodliwe do 5-zupełnie nieszkodliwe.

50. 8. Papierosy