مهم ترين تغييرات طي 20 -25 سال گذشته

مهم ترين تغييرات طي 20 -25 سال گذشته • مصرف كنندگان: • سطح درآمدها، تنوع‌طلبي، نام‌هاي تجاري، تقاضا براي محصولات رعايت كننده قوانين زيست محيطي و استاندارد • محصولات: • كيفيت، رنگ، بسته‌بندي و ... • بازاريابي: • توزيع‌كنندگان سازمان يافته، فروش شبكه اي • توليد: • سيستم هاي توليد جديد و تكنولوژي‌هاي مربوط به آنها، مكانيزاسيون در توليد و كاهش هزينه‌ها

تجربيات بين المللي چه مي‌گويد؟ • صنايع سنتي غير قابل اطمينان شده اند (بخصوص در كشورهاي توسعه يافته) • تغيير جهت به سمت بازارهاي متمركز(Niche) در انتهاي زنجيره‌هاي تامين • انتقال توليد انبوه محصولات عام به كشورهاي در حال توسعه (بخصوص جنوب شرقي آسيا) • تلاش براي حفظ آنچه موجود است. (هند، پاكستان و برخي كشورهاي آفريقايي)

مشکلات صنايع کوچک و متوسط (SMEs) • عدم امكان دسترسي به اقتصاد مقياس و در نتيجه عدم دسترسي به مواد اوليه ارزان و مشاوره‌هاي به صرفه • عدم امكان دسترسي به بازارهاي بزرگ، استانداردها و تکرار در توليد • عدم امكان داخلي كردن نوآوري، لجستيك، هوشمندي بازار و آموزش حين كار • عدم امكان بهبود محصولات و فرآيندها با استفاده از توان داخلي

مزاياي همكاري(Cooperation) • دستيابي به اقتصاد مقياس در کل مجموعه • تخصصي شدن SMEها • بالا بردن تغييرپذيري در برابر تغييرات بازار • هم‌افزايي و يادگيري ناشي از شبكه‌سازي بين بنگاه‌ها

نگاه خوشه‌اي براي رفع مسائل SMEها • توجه ويژه نهادهاي دولتي به SMEها به دليل اشتغال‌زايي • خوشه يك موجوديت مجازي و رويكردي براي حل مسئله • فهم منافع تمامي بازيگران • رويكرد خوشه‌اي مشكلات آنها را ناشي از اندازه نمي‌داند بلكه آن را ناشي از ايزوله بودن و نداشتن ارتباطات مناسب و شبكه‌اي مي‌داند. • سازماندهي و در نتيجه بهره‌وري توليد در خوشه • دستيابي به اقتصاد مقياس • خريد مشترك • شكست بسياري از اقدامات براي توسعه صنايع كوچك به صورت دولتي: • مثال هند و موفقيت در IT

خوشه چيست؟ • تعاريف متعدد با مخرج مشترک سيستم توليد ادغام شده و نه فقط همجواري بنگاههاي کوچک و متوسط • پرهيز از اعداد و ارقام در تعريف • تعاريفي عملياتي: • فواصلي که ارتباط را تسهيل مي کنند. • سيستم هايي که به سياستگذاران براي ايجاد تغييرات متمايز ياري ميدهند. • انواع و دسته بنديها

انواع خوشه • افقي / عمودي • Artesian / Industrial/ service • جهاني شده/ خوشه‌هاي محلي • خوشه‌هاي شهري/ غيرشهري

چه چيزهايي خوشه نيستند؟ • شهرک‌هاي صنعتي؟ • پارک‌ها و شهرک‌هاي فناوري؟ • زنجيره‌هاي تأمين شرکت‌هاي بزرگ؟ • گروهي کمتر از 50 بنگاه؟ • کارتل‌ها؟

تعريف خوشه • خوشه: • تجمعي از واحدهاي کسب‌ و کار در یک گرایش کسب و کار به صورت جغرافيايي که ... • در بستر ارتباط و فعاليت تکميل کنندگي فعاليتهاي همديگر به توليد و عرضه تعدادي کالا و خدمات مي پردازند و ... • با چالشها و فرصتهاي مشترک روبرو هستند. • خوشه وجود دارد و توسعه مي‌يابد؛ بنابراين خوشه ايجاد نمي‌شود

خوشه به عنوان يك سيستم POLICY ENVIRONMENT Commercial Service Providers (Designer, Testing Laboratory, Transporter, Financier, Import Agents etc.) Production System Backward linkages Firm Firm Forward linkages Raw MaterialSuppliers Selling Agents Firm Firm Machinery Suppliers Direct Consumers Firm Firm Firm (Public & Private) Support and Service Institution INTERNATIONAL ENVIRONMENT

ذي‌نفعان و بازيگران خوشه • شركت‌هاي حاضر (اصلي) • تأمين كنندگان مواد اوليه، ماشين‌آلات • نهادهاي دولتي و ... (مالي، بازاريابي و دانشگاهي و ...) • مشتريان (در بعضي مواقع) • ارائه كنندگان خدمات، شركت‌هاي مشاوره‌اي • مؤسسات و انجمن‌ها • دولت محلي در مسائل زيست محيطي، آموزشي، اشتغال و ... نقشه خوشه: يك شكل شماتيك از ارتباطات موجود در يك خوشه كه ارتباطات بين بنگاه‌ها را برجسته مي‌كند.

JALANDHAR RUDRAPUR LUDHIANA PANIPAT CHANDERI JAIPUR KOTA AHMEDABAD MORBI MAHESHWAR JAMNAGAR ORISSA PUNE HYDERABAD SINDHUDURG BELLARY BANGALORE KOTAYAM AMBUR TIRUPUR ALLEPEY TIRUCHCHIRAPPALLI KRISHNA DIST. CHENNAI شناسايي خوشه ها در هند • Total No. of Clusters • 388 Industrial • 400 Handlooms • 3000 Micro Enterprise • 2800 Handicrafts

شناسايي خوشه ها در ايتاليا

شناسايي خوشه ها در ايالات متحده

مزاياي ويژه‌ خوشه‌ها • مزيت‌هاي هم‌جواري جغرافيايي • جذب شركت‌هاي خدماتي • جذب حمايت نهادهاي دولتي • ايجاد جذابيت براي مشتريان • مزيت‌هاي خوشه‌هاي پويا • بازاريابي مشترك • برگزاري نمايشگاه • مبارزه با محدوديت‌هاي قانوني ملي و بين‌المللي • خدمات فناوري مشترك

اصول رويكرد توسعه خوشه • مبتني بر تقاضا بودن • بر اساس بازارها و نياز بازار خوشه توسعه پيدا مي‌كند. • رويكرد پايين به بالا • با هدف‌گيري نهادهاي واسطه اي انجام مي‌شود. • نه با در نظر داشتن بنگاه‌هاي مستقل • كنسرسيوم‌ها، نهادها و تشكل‌هاي صنعتي • انعطاف پذير است. • در نظر گرفت ويژگي‌ها و شرايط خاص هر خوشه • پويا و منعطف در برابر تغييرات

مفروضات اصلي توسعه خوشه اي • فقدان حجم بحراني کافي • فقدان برخي بازيگران ضروري در خوشه • مشکل از اندازه کوچک نيست بلکه از ايزوله بودن بنگاه هاست: • ارتباطات دوطرفه ضعيف است يا وجود ندارد • ارتباطات مي تواند منجر به ايده هاي جديد, راه حل هاي جديد و عملياتي شدن ايده ها و راه حل ها گردد. • در يک برنامه 3 تا 5 ساله مي توان بر آسيبها غلبه کرد.

مشخصه‌هاي خوشه‌هاي پويا • توليد در حداكثر ظرفيت • تأسيس و رشد كسب‌وكارهاي جديد (شركت‌هاي جديد) • تخصصي شدن پيوسته فعاليت‌ها • وجود قابليت‌ نوآوري • افزايش فرصت‌ها و كاهش تهديدها

چرا به دنبال توسعه خوشه‌ها هستيم؟ • خلق ثروت : افزايش گردش مالي و درآمد خوشه • افزايش مشاغل و حل مشكل بي‌كاري • نجات خوشه در دنياي رقابتي: بسياري از خوشه‌ها به دليل قواعد بازي كه معمولاً WTO و بخصوص كشورهاي توسعه يافته تعيين مي‌كنند رو به افول مي‌باشند. • حفظ ميراث سنتي كه يك خوشه براي يك كشور به ارمغان مي‌آورد. (نه براي سود و مزيت رقابتي)

مشخصه‌هاي ناكارايي خوشه (Underperforming Clusters) • شركتها و بازيگران با يكديگر صحبت نمي‌كنند. • عدم وجود اعتماد و عدم اشتراك اطلاعات • كارآفرينان همديگر را نمي‌بينند. • تعداد اندک سمينارها و كنفرانس‌ها • سازماندهي كم بازده‌ بين شركت‌ها • عدم ارتباط بين شركت‌هاي اصلي و شركت‌هاي مشاوره‌اي • درخواست مشتركي از دولت در مورد توسعه ندارند. • اعتقادي به كار مشترك ندارند. • و به طور کلي: سرمايه اجتماعي توسعه نيافته است.

معايب خوشه‌هاي توسعه نيافته (از منظر بازار) • در سطحي كمتر از سطح اسمي فعاليت دارند. • رقابت متمركز بر رقابت قيمتي است و نه روي نوآوري • توليد كنندگان در يك بازي باخت - باخت در حال رقابت با يكديگر مي‌باشند. • توزيع نامتوازن سود در طول زنجيره ارزش

معايت خوشه‌هاي توسعه نايافته (از ديد ساختاري) • ايزوله بودن بنگاه‌ها و كم‌بودن تعداد ارتباطات • سيستم‌هاي ضعيف اطلاعات بين شركت‌هاي اصلي • عدم دسترسي به BDS ها و شركت‌هاي مشاوره‌اي كسب و كار • كمبود قابليت‌هاي نوآوري در خوشه

مداخلات ممکن ذيل توسعه خوشه اي (1) • در حوزة صادرات: • کنسرسيوم صادراتي • Black List براي خريداران نامطلوب • در حوزة اعتبارات: • کنسرسيوم هاي اعتياري تضمين متقابل • در حوزة فناوري • مشارکت صنعت-دانشگاه • مبادلة تجربيات موفق • مشارکت تأمين کنندگان ماشين آلات و صنايع

مداخلات ممکن ذيل توسعه خوشه اي (2) • در حوزة نوآوري: • بهبود فرآيندها • طراحي هاي جديد • در حوزة کاهش هزينه ها: • کنسرسيوم هاي خريد مشترک • اشتراک ظرفيتهاي توليدي • تأمين کنندگان مشترک خدمات کسب و کار

مُبدأ برنامه هاي توسعة خوشه اي • سازمانهاي دولتي و آژانسهاي مربوط به آنها • آژانسهاي توسعه اي • بانکها و نهادهاي مالي • سازمانهاي توسعة مهارت و آموزشي • سازمانهاي بين المللي • نياز به يک عامل بيروني براي ايجاد توسعه: • عامل توسعه خوشه

خسته نباشيد

مهم ترين تغييرات طي 20 -25 سال گذشته