Prof.Dr.Mükremin Özkan ARSLAN KAÜ Vet. Fak. Parazitoloji AD Öğretim Üyesi

1. Prof.Dr.Mükremin Özkan ARSLAN KAÜ Vet. Fak. Parazitoloji AD Öğretim Üyesi

2. Trypanosomatidae • Trypanosoma • Leishmania Soyları (genus) bulunur. Trypanosoma türleri omurgalı konakların kan plasmasındalanset, iğ şeklinde olup, veziküler çekirdeğe sahip, 15-30 mikrondur. Leishmania türleri omurgalı konakların makrofaj hücrelerinde, mononuklear fagosit hücrelerinde bulunur.

3. Trypanosomatidae- gelişme formları Trypomastigote, omurgalı konakta, Trypanosoma Epimastigote, Vektörde, Glossina, Triatoma, Melophagus Leishmania Promastigot Vektörde, phlebotomus Amastigot Omurgalı konakta

4. Trypomastigote =Trypanasoma formu Epimastigote = Crithidia formu Amastigote = Leishmania formu Promastigote = Lepromonas formu

5. Trypanosoma • Salivaria grubu: • T.brucei, • T.congolense, • T.vivax, • T.evansi, • T.equinum, • T.equiperdum • T.gambiense, T.rhodesiense Stercoraria grubu T.cruzi T.melophagium, T.theileri T.rangeli T.lewisi

6. Trypanosoma türleri-özellikleri • T.brucei: equidae, ruminant, domuz, kemirici-Nagana-biyolojik vektör, Glossina • T.congolense, T.vivax: ruminant, equidae-nagana, souma, paranagana-biyolojik vektör, Glossina • T.evansi:equidae, ruminant , köpek-surra-mekanik vektör, Tabanidae • T.equinum: equidae, ruminant-mal de cadares, çapraz ayak felci-mekanik vektör, Tabanus • T.equiperdum: equidae- dourine- coitus ile

7. Trypanosoma türleri ve bazı özellikleri

8. Nagana-Afrika trypanosiasisi T.vivax, T.congolenseSığırlarda T.suis, T.simiae domuz T.brucei At Yabani memeliler rezervuardır. Hemolitik grup olup, Belirgin semptom anemi, ateş, Arteritis, glomerulonefritis, hipoglisemi

9. teşhis • Akut dönemde perifer kanda etkenler bulunur. • Akut enfeksiyoyonlarda kan ve lenf sıvısı, kronik dönemlerde serobrospinal sıvı incelenir. • Kan yada inokülasyon (fare) sonrası kanın mikroskobik incelemesi (Woo metodu), • Besi yerine ekim (NNN, RPMI-1640), kültivasyon, • Serolojik testler (ELISA), antijen arama, • Moleküler teknikler (PCR)

10. Glossina

11. Trypanosoma- mikroskopi

12. tedavi • Diminazene aceturate, Homidium tuzlar : sığır, koyun, keçilerde • Suramin, Quinapyramine: at, deve, köpeklerde • Diminazene aceturate at, deve, köpeklerde toksiktir.

13. Surra-T.evansi enfeksiyonları • Equdeler başta olmak üzere deve ve karnivorlarda görülür. • Deve ve atlar çok duyarlıdır, hastalık şiddetli seyreder. • Surra kokuşma anlamına gelir. • Tabanidler ile mekanik olarak bulaşır. • Etkenler Tabanidlerde çoğalmaz. Hortumlarında kalır. Burada 10-15 dakikadan fazla yaşayamaz. • Orta ve Güney Amerika ile Orta Asya, Afrika, Hindistan görülür.

14. Develerde akut ve kronik seyreder. Düzensiz ateş, anemi, bacak ve vücudun alt kısımlarında ödem, zayıflama, konjuktivitis, abort semptomlarıdır.

15. Mal de caderas-T. Equinum enfeksiyonu • Çapraz ayak felci hastalığıdır. • Güney ve Orta Amerikada equdelerde görülür. • Tabanidlerle mekanik bulaşır. • Genellikle kronik seyreder. • Vücut ısısında artış ve ateş başlangıcından 2-3 hafta sonra arka ayaklarda felç oluşur.

16. Dourine-T.equiperdum enfeksiyonu • Equdelerde bulaşıcı çiftleşme hastalığı, • Exanthem Coital Paraliticum, beygir firengisi, • Dourine arapça anlamı kirlilik, • Bulaşma: çiftleşme ile olur. • Etkenler kanda, lenf sıvısında, genital organların mukozasında, deride oluşan ürtikerlerdeki sıvılarda sıvılarda bulunur. • Etkenler uzunlamasına ikiye bölünerek çoğalırlar.

17. dourine • Dünyada yaygındır. • Kuzey ve Güney Afrika, Ortadoğu’da ve Güney Amerika’da endemiktir. • Güney ve Orta Avrupa’da sporadiktir. • Türkiye, Batı Avrupa ve Amerika’da eradike edilmiştir. • Enfeksiyonun belirgin olmayan dönemlerinde de etken taşınması mümkündür.

18. Dourine hastalığı • T.equiperdum etkenleri atlarda genital organların derisinde, lenf, kan ve serebrospinal sıvıda persiste (inatçı, sürekli) olarak aylarca-yıllarca parazitlenir. • İnkubasyon süresi 2-12 haftadır. Bu süreyi takiben semptomlar ortaya çıkar. • Semptomlar 3 sistemde (genital organlar, deride ve MSS nde) görülür. • Hastalığın seyri genellikle kronik olup, 1.5-2 yıl sürer.

19. Dourine hastalığı semptomlar Farklı 3 sistemde ki belirtiler , 3 ayrı safhada görülür. Bunlar; Birinci safha:genital organlarda ödem, mukoidvaginal akıntı, vagina, prepusyum ve penis üzerinde ülseratif bozukluklar, karın altından göğüs altına kadar ödem.

20. Dourine semptomlar İkinci safha: Hastalık başladıktan 4-6 hafta sonra deride ürtikerler görülür. Özellikle vücudun yan taraflarında oluşur. Üçüncü safha: Gluteal kaslarda atrofiyi takiben inkordinasyon , yüz, boyun, arka ayaklar ve bütün vücutta felçler oluşur.

21. Dourine-teşhis • Etiyolojik teşhis serumda antikor tespiti ile yapılır. • CF ve ELISA • Endemik bölgelerde semptomlar tanıda önemli ipucu verir. • Etkenin mikroskobik tespiti güçtür. • Teşhiste EquineHerpes Virus1 ve 3 enfeksiyonları dikkate alınmalı. • Ülkemizde ihbari mecburi bir hastalıktır. Bulaşmanın engellenmesi için karantina yoluna gidilir.

22. İnsanlarda Trypanosoma enfeksiyonları T.cruzi: Güney Amerika, Amerika’nın güney eyaletleri, Arjantin ve Orta Amerika, Chagas hastalığı, Amerika Trypanosomiasisi, Köpekler ve kemiriciler olmak üzere 150 kadar memeli hayvan rezervuardır, zoonozdur. Reduvidler (Triatoma , Rhodnius) vektördür. Myokarditis, MSS bozukluğu, ödem belirtilerdir. Köpeklerde anemi, splenomegali, kedilerde konvülüsyonlar ve posteriorparaliz görülebilir. • T.gambiense: insan, maymun, Batı Afrikada, • T.rhodasiense: insan, rat, kobay, Doğu Afrika da, zoonoz, sığır, antilop, aslan, sırtlan rezervuar, • Uyku hastalığı, İnsanlarda Afrika trypanosomiasisi • Glossina biyolojik vektör

23. Balıklarda Kamçılı protozoonlar • Oodinium (O.limneticum, O.pillularis • Amilodinium (A.ocellutum) • Trypanosoma sp. • Trypanoplasma sp. • Cryptobia (C.branchialis) • Costia (Ichtyobodo) (C.necatrix)

24. Balık kamçılı protozoonları Cryptobia: Tatlı su balıklarında solungaç ve deride ektoparazit olarak, Deniz balıklarında mide ve sindirim sisteminde endoparazit olarak yaşarlar.

25. Oodinum ve Amilodinium Cinsleri O. pillularis: Deri bölgesini tercih eder. Sağlam deride yüzgeçlerin taban kısmını tercih eder. Solungaçlara da yerleşebilir. Enfekte balıklar taşlara ve diğer eşyalara sürtünür, zayıflar. Sekunder enfeksiyonlar görülür. Deri üzerinde gri tozlu görünüm vardır. O. limneticum: Daha çok deride bulunur. Nadiren solungaçlara yerleşir. Yumurtadan yeni çıkmış balıklar 1-2 hafta içinde ölür. Sekunder enfeksiyon olmaz, epitel dokuya girmez. Balıkların üzeri açık nefti, kahverengi, sarı toz şeklindedir. A. ocellatum: Solungaç ve deride yerleşir. Kistleri solungaçlarda opak oluşumlar olarak gözlenir. Hemoraji, yangı ve nekroz, sekunder enfeksiyonlara neden olurlar. Soluma güçlüğü, su yüzeyine çıkma, zayıflama, bitkinlik, sinirsel bozukluklar veya hareket bozuklukları. Trofontları : 15-100µ, dinosporları (20 µ), kistleri (30-115 µ), vardır. Işıklı ortam ve 23 C üstü sıcaklıkta çabuk çoğalırlar. Tanı: Klinik semptomlar ve deri-solungaçtan kazıntı alınıp mikroskopta trofontlar gözlenir. Sağaltım ve Kontrol : Bakır sülfat, metilen mavisi, akrifilavin, auromisin, tuz solüsyonları

26. Oodinium; Oodiniosis Diagnoz : Deride gri noktacıklar.Sanki un gibi beyaz tozlanmalar.

27. Trypanoplasma • Kan plazmasında bulunurlar. • Balık sülükleri ile bulaşır. • Yumurtlama zamanında enfeksiyona • duyarlılık artar. • Sazanlarda yaygındır. • Kilo kaybı, uyuşukluk, • gözlerin içeri çökmesi, • Solungaçlarda soluklaşma, • Anemi, kanın sulanması,anoksi, • karın boşluğunda asites, • Solungaçlarda jelatinöz eksudat 10-30 X 5-10 µ İki kamçı Bir dalgalı zar

28. Cryptobia Bilateral ekzoftalmi 5-20 X 3-7 µ Solungaç epitelleri enfekte olur. Epiteller parçalanır. Solunum yapamazlar. Genel ödem, asites

29. Ichtyoboda necator (Costia necatrix) Costiosis  Zorunlu parazitdir. Yüzme esnasında bulaşır. Hücreleri nekroze ederler. Sekunder benfeksiyonlara yol açar. Üzerinde koyu benekler, mukus sekresyonu ile gri-beyaz ince bir tabaka vücut yüzeyinde oluşur. Kırmızı renkte ve hemorajiktir. Ağır enfeste olanlarda üzerleri mavimsi renkli Sümüksel tabaka ile kaplanır. Gözle görülebilen kısım kısım beyaz bölgeler, kuyruk ve yüzgeçler birbirine yapışmıştır. 5-18x3-8µ