PERUBAHAN PENTADBIRAN KE ARAH BERKERAJAAN SENDIRI DI SARAWAK DAN SABAH

1. PERUBAHAN PENTADBIRAN KE ARAH BERKERAJAAN SENDIRI DI SARAWAK DAN SABAH BAB 6 TINGKATAN 3

3. SARAWAK

4. Masalah kewangan • Sarawak banyak kemusnahan kerana perang • Charles tiada sumber wang • Pertikaian keluarga • Charles tidak mampu mentadbir dengan cekap kerana tua • Mengambil keputusan bersara • Tidak mempunyai waris lalu menyerahkan pentadbiran kepada anak saudaranya, Anthony Brooke FAKTOR CHARLES MENYERAHKAN SARAWAK Desakan kerajaan British Supaya pelaburan mereka lebih terjamin

5. Vyner Brooke akhirnya terpaksa menyerahkan Sarawak kepada British yang sentiasa mendesak agar Sarawak diserahkan kepada pihak British.

6. Hasil rundingan Charles & Kerajaan British pada Disember 1945 Charles menghantar wakilnya, Gerard T.MacBryan mendapatkan tandatangan ketua-ketua bumiputera dan pemimpin tempatan dalam Majlis Tertinggi Sarawak. Gerard menggunakan tipu muslihat untuk mendapatkan tandatangan pemimpin tempatan Gerard berjaya mendapat persetujuan tersebut. 8Februari 1946, Charles mengisytiharkan keputusan persetujuan Majlis Tertinggi Sarawak untuk menyerahkan Sarawak kepada Kerajaan British

7. Reaksi? Orang Melayu dan Orang Iban membantah penyerahan Sarawak kepada Kerajaan British. Pejabat Tanah jajahan meminta Charles mendapatkan persetujuan penyerahan Sarawak secara perundangan dan demokrasi Charles merujuk kepada Majlis Negeri

8. Setelah bersidang selama 3 hari… Majlis Negeri meluluskan Rang Undang-Undang Penyerahan sarawak atau Cession Bill dengan 18 undi menyokong dan 16 undi menentang. Penyokong: Ahli bukan bumiputera 1Julai 1946 Kerajaan British mengisytiharkan Sarawak sebagai Jajahan mahkota British Sir Charles Arden Clarke – Gabenor Britis Pertama Sarawak

9. Perlembagaan 1941 - Menjanjikan kemedekaan Tipu muslihat - Charles membuat keputusan sendiri tanpa berunding FAKTOR GERAKAN ANTI PENYERAHAN Anthony Brooke tidak dilantik menjadi Raja Sarawak - Memudahkan penduduk menuntut kemerdekaan

10. Gerakan Anti Penyerahan Sarawak Orang Melayu dan Orang Iban membantah penyerahan Sarawak kepada Kerajaan British. Masyarakat Melayu diketuai oleh Datu patinggi Abang Haji Abdillah bin Datu patinggi Haji Mohamad Kassim, ketua datu-datu Masyarakat Melayu dan kaum melayu terpelajar. Persatuan Kebangsaan Melayu Sarawak (PKMS) Barisan Pemuda Melayu Sibu (BPM) Barisan Pemuda Sarawak ( BPS) Persatuan Dayak Sarawak (PDS)

11. Kaum Wanita turut menentang: Cikgu Lily Eberwein – Ketua PKMS ke kawasan pedalaman meminta simpati dan sokongan orang Iban Pn. Sharifah Hajah Sipah Tuanku Othman Dayang fauziah Cikgu Ajibah Abol Mewakili kaum ibu BPM mengatur demonstrasi menentang penyerahan

12. PKMS mengadakan tunjuk perasaan menentang penyerahan Sarawak kepada British

13. Golongan antipenyerahan telah menghantar surat bantahan, kawat dan telegram • Tidak diendahkan oleh British • Poster –poster ditampal di merata tempat dan pelosok kampung. • Setiap kampung dikerah membuat poster dan sepanduk “Kami membantah sekeras-kerasnya atas tindakan Brooke menyerahkan Sarawak kepada Kolonial Inggeris” • “Sarawak adalah hak kami, Leburkan koloni”

14. Golongan antipenyerahan terdiri daripadaKakitangan kerajaan khususnya guru Melayu Disember 1946 – British mengeluarkan notis ‘Pekeliling No. 9 yang memberi amaran kepada kakitangan kerajaan agar tidak terlibat dalam gerakan tersebut. Menambahkan kemarahan mereka terhadap British 2 April 1947, 388 kakitangan kerajaan meletakkan jawatan. ( khususnya Guru Melayu) 22 buah sekolah kerajaan terpaksa ditutup 3 April 1947 – 56 pelajar Maktab Perguruan Melayu sarawak meninggalkan pengajian mereka kerana membantah pekeliling tersebut. Tunjuk Perasaan – di Kuching

15. Guru-guru sekolah Melayu meletakkan jawatan kerana menentang Pekeliling No.9

16. Golongan antipenyerahan terdiri daripadaKakitangan kerajaan khususnya guru Melayu Disember 1946 – British mengeluarkan notis ‘Pekeliling No. 9’yang memberi amaran kepada kakitangan kerajaan agar tidak terlibat dalam gerakan tersebut. Menambahkan kemarahan mereka terhadap British 2 April 1947, 388 kakitangan kerajaan meletakkan jawatan. ( khususnya Guru Melayu) 22 buah sekolah kerajaan terpaksa ditutup 3 April 1947 – 56 pelajar Maktab Perguruan Melayu sarawak meninggalkan pengajian mereka kerana membantah pekeliling tersebut. Tunjuk Perasaan – di Kuching

17. Tunjuk Perasaan di Kuching1 Julai 1947 • Disertai PKMS, BPM dan PDS • Membantah pelantikan Gabenor Sarawak PERHIMPUNAN BPM SIBU • Dihadiri 250 perwakilan bumiputera dari seluruh cawangan BPM

18. REAKSI BRITISH • Mengeluarkan Pekeliling No. 9 • Menggiatkan usaha untuk memecahbelahkan perpaduan kaum • Penubuhan Young malay Association ((YMA) • YMA menyokong penyerahan Sarawak kepada kerajaan British • Mengancam golongan antipenyerahan dengan mengatakan anak-anak mereka tidak dapat belajar di sekolah kerajaan dan tidak boleh berkhidmat dalam perkhidmatan awam jika tidak menyokong YMA • Mengadu domba antara orang melayu dengan orang dayak supaya bergaduh yang memberi amaran kepada kakitangan kerajaan agar tidak terlibat dalam gerakan tersebut.

19. Memburukkan pejuang gerakan antipenyerahan • Menuduh perjuangan mereka hanya untuk orang Melayu Sarawak • Mempersenda, menghina dan mencemuh golongan antipenyerahan dalam majlis-majlis formal • Mengharamkan Persatuan Melayu sarawak dan menggantung 4 anggota PMS sampai mati

20. kEsAn TiNdAkAn BrItIsH • Gerakan antipenyerahan lemah • British terus kekal berkuasa dan Sarawak menjadi tanah jajahan sehinga tahun 1963

21. Menjelang akhir 1947, gerakan antipenyerahan semakin lemah akibat propaganda British. • Keadaan ini menyebabkan golongan muda dalam BPM Sibu bertemu secara sulit dan menubuhkan RUKUN 13 • Kumpulan ini dianggotai oleh ahli BPM yang radikal • Mereka bersumpah untuk menghapuskan pegawai Eropah dan pemimpin Melayu yang bersubahat menyokong penyerahan Sarawak kepada kerajaan British.

22. Rosli Dhobi ditugaskan membunuh Sir Duncan Stewart ( Gabenor Sarawak kedua) di Sibu. • Rosli Dhobi merupakan anggota Rukun 13 yang sanggup mengorbankan diri untuk membebaskan tanah air daripada pejajahan British. • Beliau telah menulis sajak dalam Utusan Sarawak menggunakan nama Lidros

23. Semangat menentang penjajah menyebabkan Roslie Dhobie membunuh Gabenor Duncan Steward

24. Pada 3 Disember 1949, Gabenor Sarawak kedua, Sir Duncan Stewart mengadakan lawatan rasmi ke Sibu Seminggu kemudian, Sir Duncan Stewart meninggal dunia di hospital Singapura Hal ini digunakan British untuk menggunakan kekerasan bagi menumpaskan gerakan antipenyerahan

25. Rosli Dhobi, Morshidi Sidek, Awang rambli dan Bujang Suntong didapati bersalah dan dihukum gantung sampai mati Anggotanya yang lain di penjara . Persatuan Melayu Sarawak diharamkan.

26. LANGKAH KE ARAH BERKERAJAAN SENDIRI DI SARAWAK 1941 1946 • Sarawak dibahagi kepada 5 bahagian • Setiap bahagian diketuai oleh Residen • Setiap bahagian dibahagikan kepada beberapa daerah • Setiap daerah diketuai oleh Pegawai Daerah

27. - Membentuk Majlis Tempatan • Fungsi: • menguruskan pelajaran rendah • Menguruskan kemudahan awam seperti bekalan air, jalan raya dan kesihatan • Mengawal perbelanjaan • Mengutip cukai kepala dan cukai-cukai lain 1956 • Meminda jumlah keahlian Majlis Negeri dana hli Majlis Tertinggi • Pindaan berkuat kuasa pada bulan April 1957 • Ahli majlis Negeri dan ahli Malis Tertinggi ditambah menjadi 10 orang • Mengadakan Pilihan Raya Majlis Perbandaran