Wsparcie polskiego eksportu na rynek japoński Produkty spożywcze

1. Wsparcie polskiego eksportu na rynek japońskiProdukty spożywcze Eliza Klonowska-Siwak Radca Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Tokio Elizówka, 7 kwietnia 2014 r.

2. JAPONIA Dane ogólne: • Ludność: 126 393 679 • Obszar: 377,835 km2 • Stolica: Tokio (od 1864 r.) • Język urzędowy: japoński • Premier: Shinzo Abe (Partia Liberalno- Demokratyczna) • Cesarz: Akihito

3. WPŁYW ZMIAN W JAPOŃSKIM RZĄDZIE NA SYTUACJĘ GOSPODARCZĄ JAPONII • 26 grudnia 2012 r. urząd premiera Japonii został objęty przez Shinzo Abe (Partia Liberalno-Demokratyczna). • Nowy premier zapowiedział, że jego głównym celem będzie zwalczenie trwającej dwadzieścia lat deflacji w Japonii. • W celu ożywienia japońskiej gospodarki rząd premiera Abe wprowadza reformy określone mianem „trzech strzał”: 1/ wprowadzenie środków łagodzenia polityki monetarnej; 2/ zwiększenie japońskiej wymiany handlowej i otwarcie rynku japońskiego dla zagranicznych przedsiębiorstw; 3/ deregulacja prawa fiskalnego. • W 2013 r. głównym czynnikiem mającym na celu zwalczenie deflacji był program łagodzenia polityki monetarnej wprowadzony przez nowego prezesa Banku Japonii (BoJ) Haruhiko Kurodę. • Działania BoJ spowodowały zmniejszenie wartości jena względem amerykańskiego dolara o 21% w 2013 r.

4. ZMIANY W HANDLU ZAGRANICZNYM JAPONII • Rząd premiera Shinzo Abe przystąpił do negocjacji mających na celu przyłączenie Japonii do bloków porozumień handlowych, m.in.: • Porozumienie Gospodarcze UE-Japonia • Porozumienie o Wolnym Handlu pomiędzy Japonią, Chinami i Koreą Południową; • Ogólne Regionalne Porozumienie o Współpracy Gospodarczej (członkowie: Korea Południowa, Chiny, Indie, kraje ASEAN, Australia, Nowa Zelandia, Japonia); • Porozumienie nt. Współpracy Gospodarczej Krajów Oceanu Spokojnego (członkowie: Kanada, USA, Meksyk, Peru, Chile, Nowa Zelandia, Australia, Singapur, Brunei, Malezja, Wietnam, Japonia) • Przystąpienie do porozumień wymaga od japońskiego rządu złagodzenia przepisów dot. rynku wewnętrznego i zlikwidowania barier taryfowych oraz pozataryfowych, uniemożliwiających zagranicznym przedsiębiorstwom działanie na rynku japońskim.

5. JAPOŃSKA GOSPODARKA

6. Ogólna charakterystyka sytuacji gospodarczejJaponii Japońska struktura gospodarki opiera się przede wszystkim na usługach (71,4%). Istotną rolę odgrywa również przemysł (27,5%). Rolnictwo to jedynie 1,2% PKB. Do najważniejszych gałęzi japońskiego przemysłu należą: • przemysł motoryzacyjny, • elektroniczny, • maszynowy, • farmaceutyczny, • stalowy, • chemiczny. Strategiczne gałęzie obejmują również: petrochemię, farmaceutykę, bioprzemysł, przemysł stoczniowy i kosmiczny. GŁÓWNE PRZYCZYNY PROBLEMÓW JAPOŃSKIEJ GOSPODARKI • Spadek globalnego popytu po światowym kryzysie finansowym z 2008 r. • Trzęsienie ziemi w marcu 2011 r. • Aprecjacja jena. • Gwałtowne pogorszenie stosunków dyplomatycznych z Chinami w 2010 r. (konflikt terytorialny dot. wysp Senkaku). • Wyłączenie reaktorów nuklearnych po awarii w elektrowni Fukushima 1. i konieczność importu surowców energetycznych. • Słaby popyt wewnętrzny.

7. JAPOŃSKI HANDEL ZAGRANICZNYImport w roku fiskalnym 2012

8. JAPOŃSKI HANDEL ZAGRANICZNYEksport w roku fiskalnym 2012

9. HANDEL POMIĘDZY JAPONIĄ i UE • UE jest trzecim po Chinach i USA partnerem handlowym Japonii. • Japonia jest szóstym co do wielkości partnerem handlowym UE. • Wartość bilateralnych obrotów handlowych w 2012 r. wyniosła ok. 165,2 mld USD. • UE jest również drugim co do wielkości inwestorem w Japonii (175 mld USD). • Japonia jest trzecim największym inwestorem w UE (75 mld USD). • W UE funkcjonuje ok. 3.300 firm z udziałem kapitału japońskiego, które dają zatrudnienie ok. 400 tys. osób. Do głównych kategorii eksportu z UE na rynek japoński należą produkty przemysłu motoryzacyjnego, chemicznego, rolno-spożywczego, maszyny i urządzenia, farmaceutyki, urządzenia medyczne oraz tekstylia. Choć większość produktów eksportowanych z UE do Japonii zwolniona jest z ceł (ponad 60% eksportu), główną przeszkodę w większej dostępności rynku japońskiego dla towarów europejskich stanowią bariery pozataryfowe – zarówno te o charakterze regulacyjnym, jak i wynikające ze specyfiki rynku. W kwietniu 2013 r. po ponad 2 latach przygotowań, rozpoczęły się negocjacje umowy o wolnym handlu pomiędzy UE i Japonią.

10. Kraje pochodzenia importowanych produktów rolnych (2008) Others Others Others Others Argentina Others Brazil Others India Ukraine Brazil Canada Brazil Australia USA Argentina India New Zealand Pakistan Russia USA Vietnam Canada USA Australia USA Thailand USA USA Brazil Rice Wheat Soybeans Corn Beef Pork Source: USDA Production, Supply and Distribution Database

11. HANDEL POLSKA-JAPONIA W 2013 r. do głównych kategorii w polskim imporcie z Japonii należały: • Mikrotomy; części i akcesoria; inna aparatura do pomiarów fizycznych i chemicznych (11,65%), • Wtryskiwacze z zaworem elektromagnetycznym do optymalizacji atomizacji w komorze spalania silnika; kolektory wydechowe zgodne z normą DIN EN 13835 (9,38%), • Samochody i pozostałe pojazdy silnikowe o pojemności skokowej przekraczającej 1 500 cm3, ale nieprzekraczającej 3 000 cm3(8,52%), • Silniki turboodrzutowe, turbośmigłowe oraz inne turbiny gazowe oraz ich części (4,2%), • Samochody i pozostałe pojazdy silnikowe o pojemności skokowej przekraczającej 1 500 cm3, ale nieprzekraczającej 2 500 cm3 (3,23%), • Przyrządy i aparatura, do automatycznej regulacji lub kontroli (3,19%) • Części pomp powietrznych, tłoków, kompresorów, wiatraków (2,73%). • W 2013 r. w handlu pomiędzy Polską i Japonią odnotowano spadek obrotów do poziomu 1,98 mld EUR (w porównaniu z 2,07 mld EUR w 2012 r.). • Wynik taki spowodowany był głównie spadkiem importu z Japonii do Polski (o 8,68% w porównaniu do 2012 r.). • Wartość importu z Japonii w 2013 r. spadła do 1,21 mld EUR z 1,32 mld EUR w 2012 r. • Przy utrzymującej się dynamice wzrostu polskiego eksportu do Japonii (o 2,23%), zaowocowało to redukcją deficytu w handlu Polski z Japonią z 574 mln EUR w 2012 r. do 442 mln EUR w 2012 r. • Spadek popytu związany z kryzysem finansowym w Unii Europejskiej wpłynął na ograniczenie produkcji w zakładach firm japońskich w Polsce.

12. HANDEL POLSKA-JAPONIA W 2013 r. wartość polskiego eksportu do Japonii wyniosła 769 mln EUR (wzrosła o 2,23% względem 2012 r.). Największymi pozycjami w polskim eksporcie do Japonii były:

13. JAPOŃSKI RYNEK ARTYKUŁÓW ROLNO-SPOŻYWCZYCH W związku z przystąpieniem Japonii do TPP, japoński rząd rozpoczął wprowadzanie szeregu zmian, które mają uczynić japoński rynek rolno-spożywczy bardziej konkurencyjnym i samowystarczalnym. Japoński rząd przewiduje (w ramach porozumień handlowych) zniesienie lub obniżenie opłat celnych na produkty rolno-spożywcze. Strony negocjujące z Japonią nt. przystąpienia do bloków wolnego handlu wymagają również zlikwidowania obecnych w Japonii barier pozataryfowych.

14. ZMIANY NA JAPOŃSKIM RYNKU ARTYKUŁÓW ROLNO-SPOŻYWCZYCH Japoński rząd zaczął łagodzić przepisy dot. importu mięsa zzagranicy. Przykładem takiego działania są m.in.: • Podwyższenie wieku krów przeznaczonych na ubój, których mięso sprowadzane jest z USA, Kanady, Francji oraz Holandii (do 30 miesięcy). • Umożliwienie eksportu do Japonii mięsa wieprzowego z Kostaryki. Deprecjacja jena spowodowała podwyższenie cen importowanej paszy dla bydła, co przyczyniło się do podwyższenia cen wyrobów mlecznych przez japońskich producentów (o od 1 do 4%). Ze względu na planowane przez Japońskie Ministerstwo Rolnictwa, Leśnictwa i Rybołówstwa zwiększenie produkcji sera w Japonii, istnieje prawdopodobieństwo, że zwiększeniu ulegnie japoński import surowego mleka (w Japonii koszt mleka przeznaczonego na ser jest niższy niż koszt jego produkcji).

15. Specyfika japońskiego rynku • Bariery importowe – liczne, spowalniają import; • Bariery pozataryfowe (wymagane certyfikaty, trudności w prowadzeniu biznesu - nieznajomość języków obcych, brak elastyczności); • Wyjątkowo rozbudowana i skomplikowana sieć dystrybucji; • Doniosła rola targów branżowych i bezpośredniego kontaktu; • Konieczność posiadania importera na rynku japońskim; • Patriotyzm konsumencki i przywiązanie do marki versus ciekawość nowości; • Za wprowadzenie do obrotu żywności importowanej odpowiadają dwa ministerstwa (długotrwałe procedury negocjacyjne): • Ministerstwo Zdrowia: Ministry of Health, Labour and Welfare - MHLW (kwestie sanitarne) • Ministerstwo Rolnictwa: Ministry of Agriculture, Forestry and Fisheries - MAFF (certyfikaty żywności, itp.).

16. Przydatne linki http://www.mhlw.go.jp/english/policy/health-medical/food/index.html http://www.pps.go.jp/english/index.html http://www.maff.go.jp/aqs/english/index.html http://www.jetro.go.jp/

17. Aktualne problemy we współpracy PL - JP • Brak długofalowej strategii promocji polskich art. rolno-spożywczych oraz polskiej marki na japońskim rynku (słaba rozpoznawalność polskich produktów na jap. rynku); • Nieuznanie regionalizacji w odniesieniu do wieprzowiny (ASF) – import aktualnie wstrzymany; • Porozumienie dotyczące importu wołowiny – proces aplikacyjny wciąż w toku; • Długotrwałe procedury negocjacyjne bilateralnych porozumień, zwł. dot. certyfikatów zdrowia (np. konina, dziczyzna); • Długotrwałe procedury interwencyjne; • Import niektórych owoców niemożliwy (np. jabłek).

18. Wsparcie WPHI dla eksportu • Informacje i analizy rynkowe (targi branżowe, sektory, business-matching, potencjalni partnerzy handlowi, itp.); • Wsparcie organizacji misji spożywczych do Japonii; • Pośrednictwo w negocjacjach bilateralnych porozumień – współpraca z MAFF i MHLW; • Współpraca z MG, MRiRW, ARR, GIW, PIORIN (sugestia objęcia Japonii branżowym programem promocji zw. z art. rolno-spożywczymi); • Interwencje na wniosek eksporterów we władzach fitosanitarnych; • Wystawianie potwierdzeń certyfikatów zdrowia dla produktów organicznych i ekologicznych (jednostki certyfikujące); • Organizacja Festiwalu Polskiego na Roppongi Hills (promocja polskich produktów obecnych na japońskim rynku); • Zaproszenia do udziału w targach branżowych i organizacja Polskiego Pawilonu Narodowego na targach SMTS.

19. Targi „Supermarket Trade Show” (SMTS) są organizowane od 1964 roku i umożliwiają nawiązanie kontaktu z japońskim rynkiem sprzedaży detalicznej i sieci 1700 supermarketów. Podczas SMTS Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Tokio organizuje Polski Pawilon Narodowy, na którym polskie firmy mogą prezentować swoje produkty. W 2014 r. targi SMTS odwiedziło 81.828 przedstawicieli firm reprezentujących branżę spożywczą.

20. POLSKI PAWILON NARODOWY Stoisko firmy Grana Sp. z o.o. Stoisko firmy XL Energy Drink Japan Stoisko firmy Bakoma Sp. z o.o.

21. Targi Foodex Japan to największe międzynarodowe konsumenckie targi spożywcze w Azji (promocja produktów obecnych na rynku). • Skierowane są do firm, których produkty są importowane do Japonii i które działają na rynku japońskim - celem jest przedstawienie produktów finalnym klientom i ich promocja. • W 2014 r. targi Foodex Japan odwiedziło 75 766 osób. • Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Tokio wspiera polskie firmy, które podejmą decyzję o wzięciu udziału w targach (np. firma Polmos Warszawa (od 19 lat na Foodex), firma Activ Sp. z o.o. w 2014 r.).

22. Polskie artykuły rolno-spożywcze na rynku japońskim W japońskich sklepach można znaleźć następujące produkty spożywcze z Polski: wieprzowina mrożona i przetworzona (obecnie tylko w puszkach)/ mięso z kurcząt/ alkohole (wódka, piwo - Browar Namysłów, miód pitny, nalewki, cydry, wina musujące)/ miód/ owoce i warzywa mrożone/ przetwory owocowo-warzywne (ogórki konserwowe, czosnek konserwowy, kapusta kiszona)/ ryby w puszce/ słodycze (ciastka, czekolady, czekoladki, cukierki - w tym „Krówki”, chipsy owocowo-warzywne i kukurydziane), itp. Obecnie najbardziej rozpoznawalne polskie produkty w Japonii to: ceramika „Bolesławiec”, biżuteria polska z bursztynem, wieprzowina, puch gęsi, „Żubrówka”,czekolada „Wedel” (LOTTE);gry planszowe, itp.

23. Dziękuję za uwagę! WPHI Tokio Źródła: • http://www.unesco.org/ • http://www.jetro.go.jp/ • http://www.nri.com/jp/ • „The Nikkei Weekly” oraz „The Japan Times”