5 o Πανελλήνιο Συνέδριο e- themis «Δίκαιο και Καινοτομία» Αράχωβα 7 και 8 Φεβρουαρίου 2014

1. Γαστρονομική καινοτομία: Η προστασία των συνταγών μαγειρικής από το δίκαιο πνευματικής ιδιοκτησίας 5o Πανελλήνιο Συνέδριο e-themis«Δίκαιο και Καινοτομία» Αράχωβα 7 και 8 Φεβρουαρίου 2014 • Θεόδωρος Χίου • Δικηγόρος • chiou.theodoros@alumni.ip.mpg.de

2. Ι. Οι συνταγές μαγειρικής ως αντικείμενο του δικαίου πνευματικής ιδιοκτησίας Εννοιολογικός προσδιορισμός του αντικειμένου προστασίας Η συνταγή μαγειρικής Οδηγός, Περιγραφή βημάτων Τελικό αποτέλεσμα: το πιάτο Συνταγή «καθ’ εαυτή» Γραφική παράσταση «Εικόνα»/εμφάνιση Γευστικό έργο

3. Ι. Οι συνταγές μαγειρικής ως αντικείμενο του δικαίου πνευματικής ιδιοκτησίας Οι προϋποθέσεις προστασίας: α. Τα στοιχεία του έργου (αρ. 2 παρ.1 Ν. 2121/1993) • α) πνευματικό δημιούργημα • β) το οποίο είναι πρωτότυπο • γ) το οποίο συνιστά δημιούργημα του λόγου της τέχνης ή της επιστήμης • δ) και εκφράζεται με κάποια μορφή (αντιληπτή από αισθήσεις) β. Βασικές αρχές • Διάκριση μεταξύ μορφής-ιδέας • Αξιολογική ουδετερότητα • Απουσία διατυπώσεων • Διάκριση έργου από υλικό φορέα • Ανοιχτός κατάλογος προστατευόμενων έργων • ≠μη προστατευόμενα αντικείμενα

4. ΙΙ. Το ζήτημα της προστασίας συνταγών μαγειρικής από πνευματική ιδιοκτησία σήμερα. Ελλάδα: Νομοθεσία, νομολογία: Ø Θεωρία: Λιγοστές αναφορές, αρνητική στάση Συγκριτικό Δίκαιο: Γαλλική νομολογία: • Αποδοχή προστασίας της γραφικής παράστασης και της εικαστικής έκφρασης μιας συνταγής μαγειρικής • Κατά βάση άρνηση προστασίας του γευστικού έργου Γαλλικό Ακυρωτικό (Cass. 1reciv., 5 février 2002, n° 99-15.549): «οι συνταγές μαγειρικής δεν είναι καθ’ εαυτές έργα του πνεύματος αλλά προσομοιάζουν στην παρουσίαση μιας μεθόδου εκτέλεσης και μιας τεχνογνωσίας οι οποίες δεν είναι προστατεύσιμες» Γαλλική θεωρία: Κατ’ αρχήν υπέρ της προστασίας Βέλγιο: Ενδιαφέρουσα (έμμεση) αναγνώριση προστασίας γευστικού έργου (CA Liège, 14e ch., 10 juin 2011, Propr. Intell., oct. 2011, no. 41, p. 390 s.)

5. ΙΙI. ΙΙΙ. Απόπειρα βαθύτερης ανάλυσης του ζητήματος υπό το ελληνικό δίκαιο: μία καινοτόμος προσέγγιση. • To γευστικό έργο σαν πνευματικό δημιούργημα • Γευστικό έργο και πνευματική διαδικασία -Το γευστικό έργο έχει τη σφραγίδα του πνεύματος • Γευστικό έργο και δημιουργική διαδικασία -Δημιουργική διάσταση: επιλογές συνδυασμών γεύσεων και συστατικών • Γευστικό έργο και μορφή vs. ιδέα -Εξωτερικευμένη εφήμερη μορφή αντιληπτή από αίσθηση γεύσης: κατ’ αρχήν μη αποκλεισμός από το πεδίο προστασίας • Γευστικό έργο σαν έργο τέχνης -Η τέχνη της μαγειρικής

6. ΙΙI. ΙΙΙ. Απόπειρα βαθύτερης ανάλυσης του ζητήματος υπό το ελληνικό δίκαιο: μία καινοτόμος προσέγγιση. 2. Γευστικό έργο και πρωτοτυπία • Ορισμός πρωτοτυπίας: -Στατιστική Μοναδικότητα ή - Ατομική ιδιομορφία-ιδιαιτερότητα ή - Ελάχιστο όριο δημιουργικού ύψους • Αναζήτηση πρωτοτυπίαςστο γευστικό έργο: -Γευστικό αποτέλεσμα, με βάση: -αναλογίες - επιλογή πρώτων υλών - συνδυασμό τεχνικών

7. ΙΙI. ΙΙΙ. Απόπειρα βαθύτερης ανάλυσης του ζητήματος υπό το ελληνικό δίκαιο: μία καινοτόμος προσέγγιση. 3. Συνέπειες προστασίας: • Υποκείμενο προστασίας: Ο δημιουργός (χωρίς διατυπώσεις) • Περιεχόμενο δικαιώματος: Περιουσιακές εξουσίες, Ενδιαφέρουν ιδίως: Αναπαραγωγή Δημόσια εκτέλεση Παρουσίαση στο κοινό Ηθικές εξουσίες: Ενδιαφέρουν ιδίως: Εξουσία δημοσίευσης-πατρότητας -Διάρκεια: ζωή δημιουργού +70 χρόνια από θάνατο -Περιορισμοί: αρ. 18 επ. Ν. 2121/1993 -Συμβατική Εκμετάλλευση: αρ. 12 επ. Ν. 2121/1993 -Προστασία οπλισμένη με ποινικές και αστικές κυρώσεις: αρ. 59 επ. Ν. 2121/1993

8. ΙΙI. ΙV.Συμπεράσματα-προτάσεις • 1. Τα γευστικά έργα και κατ’ επέκταση οι συνταγές καθ’εαυτές δεν μπορούν να αποκλειστούν εκ προοιμίου από το πεδίο προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας. • 2. Υιοθέτηση αυστηρού κριτηρίου πρωτοτυπίας • 3. Εναλλακτικές προστασίας: • Ευρεσιτεχνία • Αθέμιτος ανταγωνισμός • Εμπορικό απόρρητο • 4. Πρακτικές δυσκολίες-Ανάγκη για διάλογο στη θεωρία

9. Ευχαριστώ για την προσοχή σας! • Θεόδωρος Χίου • Δικηγόρος • chiou.theodoros@alumni.ip.mpg.de