WDRAŻANIE POMOCY

1. Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweski Mechanizm FinansowyMinisterstwo Rozwoju Regionalnego

2. WDRAŻANIE POMOCY 2 systemy wdrażania sektorowe obszary fundusze horyzontalne priorytetowe (granty blokowe) pojedyncze programy granty projekty

3. OBSZARY PRIORYTETOWE • Ochrona środowiska, w tym środowiska ludzkiego, poprzez m.in. redukcję zanieczyszczeń i promowanie odnawialnych źródeł energii /inwestycyjny / • Promowanie zrównoważonego rozwoju poprzez lepsze wykorzystanie i zarządzanie zasobami • Ochrona kulturowego dziedzictwa europejskiego • Rozwój zasobów ludzkich poprzez m.in. promowanie wykształcenia i szkoleń, wzmacnianie w samorządzie i jego instytucjach potencjału z zakresu administracji lub służby publicznej • Opieka zdrowotna i opieka nad dzieckiem • Badania naukowe • 6 priorytetów Mechanizmu Finansowego EOG

4. OBSZARY PRIORYTETOWE • Wdrażanie przepisów z Schengen, wspieranie Narodowych Planów Działania z Schengen, jak również wzmacnianie sądownictwa • Ochrona środowiska ze szczególnym uwzględnieniem wzmocnienia zdolności administracyjnych do wprowadzania w życie odpowiednich przepisów istotnych dla realizacji projektów inwestycyjnych /nieinwestycyjny/ • Polityka regionalna i działania transgraniczne • Pomoc techniczna przy wdrażaniu acquis communautaire 10 priorytetów Norweskiego Mechanizmu Finansowego

5. PODZIAŁ ŚRODKÓW – szacunkowe plany 533,51 mln € I nabór fundusze II i III nabór darczyńcy 175,66 mln € 78,21 mln €269,64 mln €10 mln € II nabór 2006 /2007 III nabór 2007/2008 ~ 135 mln € ~ 135 mln €

6. FUNDUSZE HORYZONTALNE- granty blokowe (Aneks C MoU) • Fundusz Kapitału Początkowego • Polsko-Norweski Fundusz Badań Naukowych • Fundusz dla Organizacji Pozarządowych • Fundusz Stypendialny i Szkoleniowy • Fundusz Pomocy Technicznej

7. SEKTOROWE OBSZARY PRIORYTETOWE

8. Priorytet: Ochrona środowiska, w tym środowiska ludzkiego Cel:zmniejszenie ilości zanieczyszczeń w środowisku Rodzaje projektów (działania inwestycyjne): • podłączanie indywidualnych systemów ogrzewania do zbiorczych/komunalnych sieci cieplnych • zastępowanie przestarzałych źródeł energii cieplnej nowoczesnymi (energooszczędnymi i ekologicznymi) • prace termomodernizacyjne w budynkach użyteczności publicznej * • inwestycje w odnawialne źródła energii • budowa i modernizacja komunalnych oczyszczalni ścieków i systemów kanalizacyjnych • organizacja selektywnej zbiórki odpadów oraz odzysk odpadów (UWAGA: nie dotyczy azbestu) Wielkość dofinansowania (projekty poj.) 250 tys. euro- 2 mln. euro. • *UWAGA: działanie prawdopodobnie objęte będzie PROGRAMEM; zawężono wsparcie dot. budynków dla oświaty, opieki zdrowotnej, opieki społecznej i socjalnej.

9. Priorytet: Promowanie zrównoważonego rozwoju Cel: wprowadzanie zasad zrównoważonego rozwoju wśród władz i społeczności lokalnych Rodzaje projektów: Działania ‘miękkie’ w zakresie: • zmniejszania energo-, materiało- i wodochłonności produkcji i usług (programy, kampanie) • wykorzystanie odnawialnych źródeł energii (strategie) • tworzenie zielonych miejsc pracy i zielonych zamówień (szkolenia) • poprawa poziomu edukacji ekologicznej (akcje edukacyjne) • ochrona, poprawa i przywracanie różnorodności biologicznej (dopuszczalne działania inwestycyjne) • wsparcie gospodarki leśnej (dopuszczalne działania inwestycyjne)

10. Priorytet: Ochrona kulturowego dziedzictwa europejskiego Cel:zachowanie i odbudowa dziedzictwa kulturowego o znaczeniu europejskim wraz z jego otoczeniem Rodzaje projektów (działania inwestycyjne): • Konserwacja i renowacja: historycznych obiektów i zespołów zabytkowych, zespołów fortyfikacyjnych i budowli obronnych • Rewitalizacja obiektów poprzemysłowych na cele kulturalne (np. muzea) • Rewitalizacja historycznych obszarów miejskich, • Renowacja i ochrona miejsc pamięci i martyrologii • Tworzenie systemów zabezpieczeń dzieł sztuki (przed wywozem, kradzieżą, zniszczeniem). • Pojedyncze projekty i programy o min. wartości 1 mln. euro. Wymagana zgodność z aktualnym Lokalnym Programem Rewitalizacji (jeśli dotyczy), Narodową Strategią Rozwoju Kultury 2004-2020, ważność projektu z pkt. widzenia polityki kulturalnej państwa.Projekty nie mogą być realizowane w celach komercyjnych.

11. Priorytet: Rozwój zasobów ludzkich (1) Cele: • wzmocnienie jednostek samorządu terytorialnego poprzez poszerzanie wiedzy i umiejętności przedstawicieli administracji publicznej na szczeblu wojewódzkim, powiatowym i gminnym. • wzmocnienie instytucjonalne społeczeństwa obywatelskiego poprzez wsparcie działalności sektora pozarządowego, ze szczególnym uwzględnieniem realizacji zasady równego statusu kobiet i mężczyzn. Rodzaje projektów: • Szkolenia dla pracowników administracji samorządowej: promocja nowoczesnych metod zarządzania, opracowanie programów szkoleniowych • Preferowane tematy szkoleń: zdrowie, edukacja, przemoc wobec kobiet, aktywizacja zawodowa kobiet, upowszechnianie wiedzy na temat równych praw kobiet i mężczyzn, współpraca samorządów z organizacjami pozarządowymi, itp.

12. Priorytet: Rozwój zasobów ludzkich (2) • Doradztwo i informacja dla jst oraz sektora pozarządowego: podnoszenie kwalifikacji pracowników jst oraz organizacji pozarządowych, budowa finansowej i instytucjonalnej stabilności organizacji pozarządowych, tworzenie standardów współpracy, • Wsparcie rozwoju innowacyjnych systemów kształcenia i organizacji • Promocja partnerstw lokalnych: rozwijanie sieci powiązań międzyludzkich i międzysektorowych dla rozwiązywania wspólnych problemów, rozwijanie dialogu obywatelskiego i konsultacji publicznych, • Wsparcie współpracy władz samorządowych z organizacjami pozarządowymi

13. Priorytet: Opieka zdrowotna i opieka nad dzieckiem Cel: • poprawa warunków życia społeczeństwa poprzez programy promocji zdrowia i programy profilaktyczne • podnoszenie jakości, dostępności i efektywności usług opieki zdrowotnej Rodzaje projektów: • promocja zdrowia i profilaktyki • poprawa opieki perinatalnej (w trakcie ciąży) • integracja środowisk zagrożonych patologią • integracja dzieci niepełnosprawnych z pełnosprawnymi • tworzenie ogólnodostępnych, otwartych stref rekreacji dziecięcej (realizacja pozalekcyjnych zajęć sportowo-rekreacyjnych dla dzieci – do 18 r.ż) • podnoszenie dostępności i jakości usług medycznych Wydatki inwestycyjne nie powinny przekroczyć 70% kosztów kwalifikowalnych projektu. Pozostałe koszty – działania „miękkie”.

14. Priorytet: Badania naukowe Cel:wsparcie - poprzez badania naukowe - realizacji priorytetów wdrażanych przy udziale Mechanizmów Finansowych Rodzaje projektów: Wsparcie otrzymają projekty badawcze ze wszystkichdziedzin i dyscyplin naukowych realizowanych w ramach obu Mechanizmów Finansowych, takich jak np.: • ochrona środowiska, w tym środowiska ludzkiego, • promowanie zrównoważonego rozwoju, • ochrona kulturowego dziedzictwa europejskiego, • rozwój zasobów ludzkich, • opieka zdrowotna, etc.

15. Priorytet: Wdrażanie przepisów z Schengen Cel: zabezpieczenie granicy lądowej, morskiej i powietrznej kraju, zapewnienie wdrażania przepisów z Schengen Rodzaje projektów: • budowa, rozbudowa, modernizacja i wyposażenie przejść granicznych • infrastruktura teleinformatyczna, migracyjno-azylowa, dla służby celnej • szkolenia dotyczące zasad funkcjonowania obszaru Schengen • wspieranie współpracy Policji i Straży Granicznej • zwalczanie międzynarodowej przestępczości zorganizowanej

16. Priorytet: Ochrona środowiska –zdolności administracyjne Cel: wzmocnienie instytucjonalne odnośnie wdrażania i egzekwowania prawa UE w zakresie ochrony środowiska Rodzaje projektów (preferowane): • usprawnienia wdrażania i egzekucji prawa (akty prawne, metody i formy pracy, narzędzia do oceny stanu środowiska) • budowa zdolności instytucjonalnych (szkolenia) • gromadzenie i upowszechnianie informacji (raporty) • rozwój systemów zarządzania środowiskowego (szkolenia dla przedsiębiorstw)

17. Priorytet: Polityka regionalna i działania transgraniczne Cel: poprawa komunikacji społecznej i współpracy transgranicznej (z EFTA, Europą Wschodnią, regionem Morza Bałtyckiego) Rodzaje projektów: • tworzenie i wdrażanie programów współpracy transgranicznej (ochrona zdrowia, funkcjonowanie administracji, rozwój przedsiębiorczości), • transfer wiedzy z regionów lepiej do słabiej rozwiniętych, • promowanie rozwoju regionalnego i lokalnego (broszury, materiały informacyjne, konferencje), • współpraca w zakresie transgranicznej turystyki ekologicznej • szkolenia dla pracowników administracji publ.w krajach EOG, • rozwój systemów komunikowania się i wymiany informacji (strony internetowe, usługi elektroniczne).

18. Priorytet: Pomoc techniczna przy wdrażaniu acquis communautaire Cel:rozwijanie zdolności administracyjnych i instytucjonalnych w zakresie prawidłowego i terminowego wprowadzania w życie dorobku prawnego Wspólnoty Rodzaje projektów: • Szkolenia dla administracji w zakresie wdrażania acquis oraz proponowanych zmian w prawie UE • Wsparcie organizacji pozarządowych i organizacji przedsiębiorców w działaniach związanych z wdrażaniem acquis • Wsparcie w postaci pomocy technicznej związanej z uczestnictwem Polski w postępowaniach przed ETS

19. SEKTOROWE OBSZARY PRIORYTETOWE - organizacja naboru wniosków

20. Krajowy Punkt Kontaktowy Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Instytucja Pośrednicząca dla priorytetu A Instytucja Pośrednicząca dla priorytetu B Instytucja Pośrednicząca dla priorytetu C Instytucja Wspomagająca Instytucja Wspomagająca Instytucja Wspomagająca INSTYTUCJE Instytucja Płatnicza Ministerstwo Finansów Instytucja Audytu Ministerstwo Finansów

21. INSTYTUCJE POŚREDNICZĄCE

22. KOMITETY dwa typy Krajowy Punkt Kontaktowy Komitet Monitorujący Komitety Sterujące Instytucje Pośredniczące

23. PRZEPŁYW WNIOSKU Beneficjent Instytucja Pośrednicząca KS Krajowy Punkt Kontaktowy Biuro Mechanizmów Finansowych KE Komitet MF i Norweskie MSZ

24. NABÓR I WYBÓR PROJEKTÓW

25. NABÓR WNIOSKÓW • publiczne ogłoszenie naboru • NOWY formularz aplikacyjny + instrukcja - www.eog.gov.pl • wersja papierowa i elektroniczna • NOWE listy załączników–listy będą dostępne na www.eog.gov.pl • język – polski, po akceptacji Komitetu Sterującego – angielski

26. OCENA I WYBÓR PROJEKTÓW Etap I – weryfikacja przez Instytucję Pośredniczącą • ocena wniosków w oparciu o kryteria formalne • ocena wniosków według kryteriów merytoryczno-technicznych • utworzenie listy rankingowej, zgodnie z punktacją • lista rankingowa kwalifikowalnych projektów przedkładana jest Komitetowi Sterującemu do zatwierdzenia

27. OCENA I WYBÓR PROJEKTÓW –c.d. Etap II- Komitet Sterujący • zatwierdza, odrzuca lub zmienia miejsce wniosku na liście rankingowej • w przypadku rozbieżności głosów członków Komitetu Sterującego, dodatkowa ocena może zostać zlecona niezależnemu ekspertowi • lista zatwierdzonych projektów przedstawiana jest Krajowemu Punktowi Kontaktowemu • wnioskodawca nie może zastosować trybu odwoławczego w stosunku do decyzji Komitetu Sterującego

28. OCENA I WYBÓR PROJEKTÓW –c.d. Etap III- Krajowy Punkt Kontaktowy • weryfikacja wniosków pod kątem spełniania kryteriów formalnych • w przypadku oceny negatywnej, Krajowy Punkt Kontaktowy zwraca wniosek do Instytucji Pośredniczącej, która następnie informuje Komitet Sterujący • przekazanie ostatecznej listy projektów kwalifikujących się do Biura Mechanizmów Finansowych w Brukseli

29. WYNIKI NABORU 2005 • Nabór 2005: 5 września – 30 listopada, alokacja 175 660 000 euro • łącznie 1 390 wniosków • zapotrzebowanie 9 x większe niż alokacja naboru: • środowisko – 684 wnioski • kultura – 111 • zasoby ludzkie – 46 • zdrowie - 371 • badania naukowe – 121 • Schengen – 47 • polityka regionalna – 6 • pomoc techniczna – 4 Strona polska zarekomendowała dla wszystkich 10 priorytetów do dofinansowania z MF 147 projektów na kwotę ok. 176 mln. euro.

30. 87/8 113/14 51/6 62/5 243/34 39/5 141/7 26/3 80/4 25/2 80/12 74/7 55/8 114/7 123/17 81/9 Wnioski złożone Wnioski zarekomendowane

31. Ilość wniosków zarekomendowanych w stosunku do złożonych (%) 12,4 % 9,2 % 11,7 % 12,8 % 8,1 % 14,0 % 5,0 % 11,5 % 9,4 % 15 % 5 % 8 % 14,5 % 6,1 % 11,1 % 13,8 %

32. Ilość wniosków złożonych przez poszczególnych beneficjentów

33. Ilość wniosków zarekomendowanych według podziału na rodzaj beneficjenta

34. NAJCZĘŚCIEJ POPEŁNIANE BŁĘDY (1) większość wniosków ma błędy i braki • wysyłanie wniosku pocztą w ostatniej chwili – liczy się data wpływu • załączniki – brak, niewłaściwy zakres, nieaktualne • niewłaściwa kwota dofinansowania • niewłaściwa kwalifikacja kosztów • przekraczanie limitu 4% kosztów na zarządzanie (UWAGA: zmiana - obecnie do 10%) • różne wersje tego samego wniosku: papierowa i elektroniczna

35. NAJCZĘŚCIEJ POPEŁNIANE BŁĘDY (2) • brak logiki i spójności informacji (szczególnie w tabelach finansowych, celach i wskaźnikach i matrycy logicznej) • brak wskazania, jak będzie zapewniona trwałość ekonomiczna projektu (finansowanie projektu po zakończeniu jego współfinansowania z MF) • pozostawianie niewypełnionych rubryk we wniosku (powinno się wpisać „0” lub „nie dotyczy”) • nierealnie harmonogramy • niedokładne tłumaczenie wniosku na jęz. angielski (po zatwierdzeniu projektu przez KS). Lista najczęściej popełnianych błędów dot. wniosków z naboru w 2005 r. dostępna na www.eog.gov.pl

36. FUNDUSZ GRANTÓW DLA ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH

37. FUNDUSZ GRANTÓW DLA ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH (1) • alokacja dostępna dla beneficjentów końcowych– 37,35 mln euro • wielkość grantu – 5 000 -250 000 euro • dofinansowanie z MF– max. do 90% kosztów kwalifikowalnych • współfinansowanie krajowe: gotówka, i/lub wkład rzeczowy i/lub koszty stałe • operator (jeden lub kilku) –procedura przetargowa w trakcie • UWAGA:istnienie Funduszu dla Org. Pozarządowych nie pozbawia organizacji pozarządowych możliwości ubiegania się o inne wsparcie finansowe w ramach Mechanizmów Finansowych.

38. FUNDUSZ GRANTÓW DLA ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH (2) • zakres opracowany przez organizacje pozarządowe • cele: • wzmocnienie instytucjonalne społeczeństwa obywatelskiego • standaryzacja usług społecznych • współpraca międzynarodowa • 3 obszary tematyczne: • demokracja i społeczeństwo obywatelskie • ochrona środowiska i zrównoważony rozwój • wyrównanie szans i integracja społeczna

39. Obszar: demokracja i społeczeństwo obywatelskie (3) Cel: propagowanie wiedzy i poszanowania rządów prawa, rozwoju postaw obywatelskich oraz praw i obowiązków obywatelskich, a także równouprawnienia płci Zakres wsparcia: poszanowanie zasad demokracji(m.in. ochrona praw człowieka, zwiększenie równouprawnienia i praw obu płci, zwalczanie dyskryminacji, dostęp do informacji i pomocy prawnej, zwalczanie korupcji, społeczna kontrola mająca na celu zwiększenie przejrzystości w procesie decyzyjnym instytucji publicznych) podniesienie stanu wiedzy na temat społeczeństwa obywatelskiego i procesów demokratycznych(m.in. badania, analizy) rozbudowywanie instytucjonalnych zdolności organizacji pozarządowych i rozwój sektora pozarządowego (m.in. szkolenia rozwijanie współpracy)

40. Obszar: ochrona środowiska i zrównoważony rozwój (4) Cel: zwrócenie społeczeństwu uwagi, na poziomie lokalnym i regionalnym, na terenach zurbanizowanych i rolniczych, na potrzebę zachowania zrównoważonego środowiska i tworzenie możliwości dla działania i zaangażowania obywatelskiego Zakres wsparcia: Edukacja na temat ochrony środowiska (m.in. zdrowy styl życia, konsumpcja przyjazna środowisku, zielone miejsca pracy i zielone zamówienia, używanie przyjaznych dla środowiska środków transportu, wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii, recykling odpadów) Ochrona dziedzictwa naturalnego(m.in. budowanie społecznego poparcia dla ochrony wartości naturalnych, wspieranie turystki ekologicznej i ekologicznego rolnictwa, rewitalizacja historycznych ogrodów i parków) Wdrażanie przepisów prawnych z zakresu ochrony środowiska

41. Obszar: wyrównanie szans i integracja społeczna (5) Cel: popieranie inicjatyw zwiększających udział społeczny i tworzenie równych szans dla najsłabszych lub dyskryminowanych grup społecznych oraz pomoc organizacjom pozarządowym w podejmowaniu działań w obszarach, w których rola lub możliwości państwa są ograniczone. Pomoc i wzmocnienie pozycji pokrzywdzonych i dyskryminowanych(m.in. profilaktyka i promocja zdrowia, programy edukacyjne i informacyjne w szczególności z zakresu opieki nad dzieckiem i macierzyństwa, pomoc zaniedbanym, porzuconym i niepełnosprawnym dzieciom, programy terapeutyczne i profilaktyczne dla młodzieży z biednych dzielnic i ze środowisk patologicznych) Wsparcie zrównoważonego rozwoju regionalnego i lokalnego(m.in. promocja partnerstw, walka z bezrobociem, upowszechnianie wolontariatu) Łączenie ochrony dziedzictwa kulturowego z rozwojem lokalnych społeczności(m.in. remont, modernizacja i adaptacja historycznych obiektów wraz z ich otoczeniem dla celów kulturalnych i społecznych np. tworzenie młodzieżowych domów kultury)

42. INFORMACJA • strony www.: • www.eog.gov.pl • www.eeagrants.org • www.amb-norwegia.pl • punkt informacyjny: • tel.: (22) 461 33 17, (22) 461 31 76, • e-mail: eog@mrr.gov.pl • adres: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Departament Programów Pomocowych i Pomocy Technicznej, ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa