WOJEWÓDZKI PROGRAM NA RZECZ OSÓB STARSZYCH NA LATA 2009-2013 POGODNA I BEZPIECZNA JESIEŃ ŻYCIA

1. WOJEWÓDZKI PROGRAM NA RZECZ OSÓB STARSZYCH NA LATA 2009-2013 POGODNA I BEZPIECZNA JESIEŃ ŻYCIA NA WARMII I MAZURACH przyjęty przez Zarząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego Uchwałą Nr 1/2/09/III z dnia 6 stycznia 2009r. FEDERACJA ORGANIZACJI SOCJALNYCH WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO FOSa URZĄD MARSZAŁKOWSKI WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO W OLSZTYNIE OLSZTYN 2009

2. WOJEWÓDZKI PROGRAM NA RZECZ OSÓB STARSZYCH NA LATA 2009-2013 Spójność Programu ze strategicznymi dokumentamikrajowymi: • Krajowy Program „Zabezpieczenie Społeczne i Integracja Społeczna na lata 2008-2010”, w tym: • Krajowy Plan Działań na rzecz Integracji Społecznej; • Krajowa Strategia Emerytalna • Krajowy Plan na rzecz opieki zdrowotnej i opieki długoterminowej

3. WOJEWÓDZKI PROGRAM NA RZECZ OSÓB STARSZYCH NA LATA 2009-2013 Spójność Programu ze strategicznymi dokumentamiwojewódzkimi: • „Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Województwa Warmińsko-Mazurskiego do roku 2020” • „Strategia polityki społecznej województwa warmińsko-mazurskiego do roku 2015” • „Strategia rozwoju kultury województwa warmińsko-mazurskiego do roku 2015” • „Strategia rozwoju edukacji w województwie warmińsko-mazurskim do roku 2015” • „Wojewódzki Program Promocji i Ochrony Zdrowia na lata 2007-2013”

4. WOJEWÓDZKI PROGRAM NA RZECZ OSÓB STARSZYCH NA LATA 2009-2013 Badania naukowe i statystyczne • „Diagnoza sytuacji ludzi starszych w województwie warmińsko-mazurskim na przełomie 2007/2008 roku” wykonana na zlecenie Federacji Organizacji Socjalnych Województwa Warmińsko-Mazurskiego FOSa przez Zespół z Katedry Pedagogiki Społecznej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego pod kierunkiem prof.UW-M dr hab. Ewy Kantowicz; • „Osoby starsze w województwie warmińsko-mazurskim” badanie wykonane na zlecenie Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Warmińsko-Mazurskiego przez Warmińsko-Mazurskie Biuro Planowania Przestrzennego w 2006r. Z

5. WOJEWÓDZKI PROGRAM NA RZECZ OSÓB STARSZYCH NA LATA 2009-2013 Początki współpracy … czerwiec 2007r. - podpisano list intencyjny pomiędzy Samorządem Województwa Warmińsko-Mazurskiego a Federacją Organizacji Socjalnych Województwa Warmińsko-Mazurskiego FOSa wyrażający wolę podjęcia działań zmierzających do realizacji projektu „III wiek na Warmii i Mazurach. Kompleksowy program wsparcia i aktywizacji osób starszych w województwie warmińsko-mazurskim”; powołano 54–osobowyZespół Roboczy składający się z przedstawicieli jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, służby zdrowia, kultury i organizacji pozarządowych;

6. WOJEWÓDZKI PROGRAM NA RZECZ OSÓB STARSZYCH NA LATA 2009-2013 • odbyło się 5 spotkań warsztatowych (w okresie wrzesień-grudzień 2007r.) 4 grup roboczych wyłonionych z Zespołu Roboczego; • wyodrębniono 4 obszary wymagające największego wsparcia i nakreślono działania niezbędne do podjęcia w ramach poszczególnych obszarów; • odbyło się 10 posiedzeń konsultacyjnych całego Zespołu Roboczego; • zorganizowano 5 debat publicznych na temat problematyki osób starszych z udziałem społeczności lokalnych w Nowym Mieście Lubawskim, Olsztynie, Korszach, Morągu i Elblągu.

7. WOJEWÓDZKI PROGRAM NA RZECZ OSÓB STARSZYCH NA LATA 2009-2013 Struktura Programu: • diagnoza problemu, w tym sytuacja osób starszych w województwie warmińsko–mazurskim, • analiza SWOT czterech wyłonionych obszarów problemowych, • wizja i misja Programu, • opis celów strategicznych, celów szczegółowych, działań i wskaźników w poszczególnych obszarach, • wykazanie spójności z dokumentami strategicznymi na poziomie kraju i województwa, • harmonogram i monitoring wdrażania Programu, • finansowanie Programu, • zasady ewaluacji

8. WOJEWÓDZKI PROGRAM NA RZECZ OSÓB STARSZYCH NA LATA 2009-2013 Wizja Programu: „Człowiek starszy żyje w godnych warunkach, pozbawionych barier, jest darzony powszechnym szacunkiem, samodzielnie funkcjonuje, czuje się bezpieczniejszy, zdrowszy, jest bardziej zadowolony, świadomy, lepiej porusza się w otoczeniu, bierze aktywny udział w życiu publicznym, realizuje swoje zainteresowania, ma możliwość wykorzystania swojej wiedzy, doświadczenia i potencjału”

9. WOJEWÓDZKI PROGRAM NA RZECZ OSÓB STARSZYCH NA LATA 2009-2013 Misja Programu: „Poprawa jakości życia i funkcjonowania osób starszych oraz kształtowanie pozytywnego obrazu w świadomości społecznej, współpraca międzypokoleniowa i rzecznictwo interesów”

10. WOJEWÓDZKI PROGRAM NA RZECZ OSÓB STARSZYCH NA LATA 2009-2013 Obszary wsparcia: Obszar I: Zdrowie, profilaktyka, służba zdrowia Cel strategiczny:Poprawa stanu zdrowia osób starszych Cele szczegółowe: 1. Ułatwienie osobom starszym dostępu do opieki medycznej (w tym 4 działania); 2. Poprawa jakości opieki i usług medycznych (w tym 3 działania); 3. Zwiększenie świadomości i wiedzy na temat starzenia i schorzeń wieku starszego (w tym 2 działania). Do monitorowania Obszaru I wyznaczono 7 wskaźników

11. WOJEWÓDZKI PROGRAM NA RZECZ OSÓB STARSZYCH NA LATA 2009-2013 Obszary wsparcia: Obszar II: System wsparcia – infrastruktura i usługi socjalne Cel strategiczny: Zapewnienie bezpieczeństwa socjalnego, wyrównywanie szans i przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu osób starszych Cele szczegółowe: 1. Wsparcie osób starszych funkcjonujących samodzielnie w swoim środowisku (w tym 4 działania); 2. Rozwój systemu opieki nad osobami starszymi nie mogącymi funkcjonować w swoim środowisku (w tym 1 działanie); 3. Zapewnienie odpowiedniego poziomu usług socjalnych (w tym 2 działania); 4. Stworzenie systemu diagnozowania i monitorowania potrzeb osób starszych (w tym 2 działania); 5. Rozwój systemu informacji, poradnictwa i doradztwa (w tym 2 działania); 6. Zwiększenie roli organizacji pozarządowych w realizacji usług z zakresu pomocy społecznej (w tym 2 działania). Do monitorowania Obszaru II wyznaczono 4 wskaźniki

12. WOJEWÓDZKI PROGRAM NA RZECZ OSÓB STARSZYCH NA LATA 2009-2013 Obszary wsparcia: Obszar III:Aktywność, zainteresowania i potrzeby duchowe osób starszych Cel strategiczny: Pełnoprawny, aktywny udział osób starszych w życiu społecznym, gospodarczym i politycznym Cele szczegółowe: 1. Podniesienie aktywności osób starszych i działających na ich rzecz organizacji (w tym 4 działania); 2. Zwiększenie aktywności zawodowej seniorów (w tym 3 działania); 3. Wzmocnienie integracji międzypokoleniowej (w tym 3 działania); 4. Rozwój wolontariatu 50+ (w tym 3 działania); 5. Zaspokojenie potrzeb duchowych i religijnych osób starszych (w tym 2 działania). Do monitorowania Obszaru III wyznaczono 7 wskaźników

13. WOJEWÓDZKI PROGRAM NA RZECZ OSÓB STARSZYCH NA LATA 2009-2013 Obszary wsparcia: Obszar IV: Wizerunek osoby starszej w społeczeństwie Cel strategiczny: Poprawa wizerunku osób starszych w społecznościach lokalnych Cele szczegółowe: 1. Podniesienie poziomuwiedzy na temat osób starszych (w tym 1 działanie); 2. Ograniczenie przejawów dyskryminacji osób starszych (w tym 2 działania); 3. Promocja aktywności osób starszych (w tym 5 działań); 4. Zwiększenie zainteresowania mediów tematyką osób starszych (w tym 3 działania); 5. Rzecznictwo interesów osób starszych (w tym 8 działań). Do monitorowania Obszaru IV wyznaczono 12 wskaźników

14. WOJEWÓDZKI PROGRAM NA RZECZ OSÓB STARSZYCH NA LATA 2009-2013 Wdrażanie i monitorowanie programu Za raportowanie postępów w realizacji działań w poszczególnych obszarach odpowiedzialni będą: Obszar I:Zdrowie, profilaktyka, służba zdrowia:Departament ZdrowiaUrzędu Marszałkowskiego Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie; Obszar II:System wsparcia – infrastruktura i usługi socjalne:Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie;

15. WOJEWÓDZKI PROGRAM NA RZECZ OSÓB STARSZYCH NA LATA 2009-2013 Wdrażanie i monitorowanie programu Za raportowanie postępów w realizacji działań w poszczególnych obszarach odpowiedzialni będą: Obszar III:Aktywność, zainteresowania i potrzeby duchowe osób starszych Federacja Organizacji Socjalnych Województwa Warmińsko- Mazurskiego FOSa, w tym: Cel 2.Zwiększenie aktywności zawodowej seniorów WojewódzkiUrządPracywOlsztynie, Cel 4.Rozwój wolontariatu 50+ Biurods.WspółpracyzOrganizacjami Pozarządowymi Urzędu Marszałkowskiego Województwa Warmińsko-Mazurskiegow Olsztynie. Obszar IV: Wizerunek osoby starszej w społeczeństwie Federacja Organizacji Socjalnych Województwa Warmińsko- Mazurskiego FOSa

16. WOJEWÓDZKI PROGRAM NA RZECZ OSÓB STARSZYCH NA LATA 2009-2013 Finansowanie programu Środki finansowe na opracowanie projektu Programu zostały pozyskane przez Federację Organizacji Socjalnych Województwa Warmińsko-Mazurskiego FOSa m.in. z: • Funduszu Współpracy (środki UE), • Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej (Fundusz Inicjatyw Obywatelskich), • Wojewody Warmińsko-Mazurskiego • Samorządu Województwa Warmińsko-Mazurskiego Zakres realizacji działań ujętych w Programie uzależniony będzie od wielkości środków finansowych Samorządu Województwa Warmińsko-Mazurskiego, samorządów powiatów i gmin, a także środków będących w dyspozycji organizacji pozarządowych i innych podmiotów zaangażowanych w działania na rzecz osób starszych.

17. Realizacja Programu: 1. listopad 2008r.- wybór tematu Warmińsko-Mazurskich Dni Rodziny na rok 2009: „Człowiek starszy we współczesnej rodzinie i społeczeństwie” 2.luty 2009r.- organizacja seminarium pod ww. hasłem, celem przygotowania do realizacji Wojewódzkich Dni Rodziny w maju 2009 r. Celem seminarium było pokazanie dobrych praktyk, prezentacja projektów dotyczących wspierania osób starszych oraz wykorzystywania ich doświadczenia życiowego, zawodowego, potencjału intelektualnego w środowiskach lokalnych w oparciu o przykłady z województwa i kraju. 3.marzec 2009r.- rozesłanie treści deklaracji współpracy przy realizacji Programu do samorządów gmin i powiatów województwa, szkół wyższych, NFZ, organizacji pozarządowych.

18. 4. XI Warmińsko-Mazurskie Dni Rodziny pod hasłem: „Człowiek starszy we współczesnej rodzinie i społeczeństwie” w dniach14 maja-10 czerwca 2009r. : a) Ogłoszenie konkursów: • literackiego: „Seniorzy bogactwem rodziny i społeczeństwa” • plastycznego i grafiki komputerowej: „Mądrość życiowa człowieka starszego- przyszłością młodego” b)Wydanie dwóch Biuletynów Rady ds. Rodzin Województwa Warmińsko-Mazurskiego poświęconych tematowi przewodniemu tegorocznych Dni Rodziny. 5. 2 październik 2009r.- konferencja łącząca podsumowanie realizacji XI Warmińsko-Mazurskich Dni Rodziny oraz uroczystości z okazji Międzynarodowego Dnia Osób Starszych.

19. WOJEWÓDZKI PROGRAM NA RZECZ OSÓB STARSZYCH NA LATA 2009-2013 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Wiesława Przybysz Dyrektor Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie