Warszawa; 2011.

1. Warszawa; 2011. POMOC PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNA I KSZTAŁCENIE SPECJALNE ZADANIA SZKOŁY W ŚWIETLE NOWYCH REGULACJI PRAWNYCH 1

2. Nowe regulacje prawne zawarte zostały w rozporządzeniach: • w sprawie udzielania i organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej w publicznych • przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 2010 r. Nr 228, poz. 1487) • w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz.U. z 2010 r. Nr 228, poz. 1490) • w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz ośrodkach (Dz.U. z 2010 r. Nr 228, poz. 1489) • w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych (Dz.U. z 2011 r. Nr 109, poz. 631) • w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. z 2010 r. poz. 1491) • w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz szkół publicznych • w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych (Dz.U. z 2010 r. Nr 228, poz. 1488) • w sprawie ramowego statutu publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym publicznej poradni specjalistycznej (Dz.U. z 2010 r. Nr 228, poz. 1492)

3. Nowe regulacje prawne zawarte zostały w rozporządzeniach: • w sprawie udzielania i organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 2010 r. Nr 228, poz. 1487) • w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz.U. z 2010 r. Nr 228, poz. 1490) • w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. z 2010 r. poz. 1491) PRZEDSZKOLA I SZKOŁY OGÓLNODOSTĘPNE I INTEGRACYJNE

4. Nowe regulacje prawne zawarte zostały w rozporządzeniach: • w sprawie udzielania i organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 2010 r. Nr 228, poz. 1487) • w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz ośrodkach (Dz.U. z 2010 r. Nr 228, poz. 1489) • w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych (Dz.U. z 2011 r. Nr 109, poz. 631) • w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. z 2010 r. poz. 1491) PRZEDSZKOLA I SZKOŁY SPECJALNE ORAZ OŚRODKI

5. Od czego zacząć? • Wspólna analiza przepisów prawa • przemyślany, skuteczny w odniesieniu do danego zespołu nauczycieli sposób (np.: zebranie rady pedagogicznej, analiza aktów prawnych w małych grupach, spotkanie informacyjne z ekspertem zewnętrznym, e-learning wewnątrzszkolny, korzystanie z zasobów platform edukacyjnych i portali, w tym strony internetowe MEN, ORE, Sejmu RP, warsztaty z zakresu praktycznego zastosowania znowelizowanego prawa itp.). • Analiza kwalifikacji i kompetencji nauczycieli oraz właściwe ich wykorzystanie. • Ogólnoszkolna debata/dyskusja o jakości dotychczasowych rozwiązań oraz zakresie zmian: co już robimy, co robimy dobrze i widzimy efekty, które rozwiązania wpisują się w założenia nowej koncepcji, które sprawdzone rozwiązania można zaadaptować, co trzeba zmodyfikować, co należy wprowadzić nowego , co i kto wzmocni posiadane przez przedszkole/szkołę/placówkę zasoby, z których rozwiązań powinniśmy zrezygnować.

6. Pomoc psychologiczno – pedagogiczna • Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole polega na: • rozpoznawaniu możliwości psychofizycznych • rozpoznawaniu i zaspokajaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych uczniów, wynikających w szczególności ze: • szczególnych uzdolnień; • niepełnosprawności; • choroby przewlekłej; • niedostosowania społecznego; • zagrożenia niedostosowaniem społecznym; • specyficznych trudności w uczeniu się; • zaburzeń komunikacji językowej; • sytuacji kryzysowych lub traumatycznych; • niepowodzeń edukacyjnych; • zaniedbań środowiskowych związanych z sytuacją bytową ucznia i jego • rodziny, sposobem spędzania czasu wolnego, kontaktami środowiskowymi; • trudności adaptacyjnych związanych z różnicami kulturowymi lub ze zmianą • środowiska edukacyjnego, w tym związanych z wcześniejszym • kształceniem za granicą; • innych potrzeb dziecka. • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. Nr 228, poz.1487).

7. By nie pogubić zdolności 7 Ustawa z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty Art. 66. ust.1. Na wniosek lub za zgodą rodziców albo pełnoletniego ucznia dyrektor szkoły po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej i publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, może zezwolić uczniowi na indywidualny program lub tok nauki oraz wyznaczyć nauczyciela-opiekuna. Odmowa udzielenia zezwolenia następuje w drodze decyzji administracyjnej.

8. By nie pogubić zdolności 8 • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 grudnia 2001 r. w sprawie warunków i trybu udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki oraz organizacji indywidualnego programu lub toku nauki (Dz. U.z 2002 r. nr 3, poz. 28). • Wniosek o udzielenie zezwolenia na indywidualny program lub tok nauki: • może złożyć sam uczeń (pełnoletni), jego rodzice, wychowawca klasy lub nauczyciel prowadzący zajęcia, których dotyczy wniosek – za zgodą rodziców • składa się do dyrektora za pośrednictwem wychowawcy klasy • Do wniosku: • wychowawca dołącza opinię o predyspozycjach, możliwościach i oczekiwaniach ucznia, dotychczasowe osiągnięcia.

9. By nie pogubić zdolności 9 • Dyrektor szkoły: • zasięga opinii rady pedagogicznej • zasięga opinii publicznej poradni psychologiczno – pedagogicznej • zezwala na indywidualny program lub tok nauki w przypadku pozytywnej opinii rady pedagogicznej i pozytywnej opinii poradni • zezwala po upływie co najmniej jednego roku, a w uzasadnionych przypadkach – po śródrocznej klasyfikacji ucznia • zezwolenie wydaje na czas określony, nie krótszy niż jeden rok szkolny • wyznacza nauczyciela – opiekuna i ustala zakres jego obowiązków • Uwaga! • W przypadku zezwolenia umożliwiającego realizację w ciągu jednego roku szkolnego programu nauczania z więcej niż dwóch klas, wymaga się także pozytywnej opinii organu sprawującego nadzór pedagogiczny nad szkołą. • W przypadku zmiany szkoły uczeń może kontynuować indywidualny program lub tok nauki po uzyskaniu zezwolenia dyrektora szkoły, do której został przyjęty.

10. Pomoc psychologiczno – pedagogiczna Nauczyciel rozpoznaje • indywidualne potrzeby ucznia oraz jego możliwości • zauważa i reaguje • informuje dyrektora • uczestniczy w zespołowym planowaniu wsparcia dla ucznia • podejmuje działania na obowiązkowych, dydaktyczno – wyrównawczych i specjalistycznych (jeśli posiada kwalifikacje) zajęciach • Specjalistyczna diagnoza pozostaje w rękach specjalistów

11. Zajęcia rozwijające uzdolnienia, zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze oraz zajęcia specjalistyczne prowadzą nauczyciele i specjaliści posiadający kwalifikacje odpowiednie dla rodzaju prowadzonych zajęć. Godzina zajęć dydaktyczno-wyrównawczych trwa 45 minut, a godzina zajęć specjalistycznych trwa 60 minut. W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się prowadzenie godzin zajęć specjalistycznych w czasie krótszym niż 60 minut, zachowując łączny czas zajęć ustalony dla danego ucznia. Pomoc psychologiczno – pedagogiczna

12. Kształcenie specjalne • Kształcenie specjalne organizuje się • dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych: • niesłyszących; • 2)    słabo słyszących; • 3)    niewidomych; • 4)    słabo widzących; • 5)    z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją; • 6)    z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim; • 7)     z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym; • 8)    z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera; • 9)    z niepełnosprawnościami sprzężonymi. • dla dzieci i młodzieży niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym • Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych, integracyjnych, specjalnych oraz ośrodkach (Dz.U. Nr 228, poz. 1489 i 1490).

13. Kształcenie specjalne dla dzieci i młodzieży: z chorobami przewlekłymi, z zaburzeniami psychicznymi, z zaburzeniami zachowania, zagrożone uzależnieniem, posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, które przed dniem wejścia w życie rozporządzenia rozpoczęły naukę w szkole lub oddziale integracyjnym, mogą kontynuować naukę w szkole lub oddziale aż do ukończenia szkoły danego typu. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz.U. Nr 228, poz. 1490). Kształcenie specjalne w gimnazjum

14. Kształcenie specjalne- uczeń niepełnosprawny w mojej szkole • Kształcenie specjalne może być organizowane • we wszystkich typach szkół: • w szkołach podstawowych • w gimnazjach • w szkołach ponadgimnazjalnych • oraz we wszystkich rodzajach szkół: • ogólnodostępnych • ogólnodostępnych z oddziałami integracyjnymi • ogólnodostępnych z oddziałami specjalnymi • integracyjnych • specjalnych • na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego wydanego przez poradnie psychologiczno - pedagogiczną

15. Kształcenie specjalne – uczeń niepełnosprawny w mojej szkole • W szkolnym planie nauczania należy dodatkowo uwzględnićdla uczniów niepełnosprawnych, w zależności od rodzaju i stopnia niepełnosprawności, następujące zajęcia rewalidacyjne: 1) korekcyjne wad postawy2) korygujące wady mowy3) orientacji przestrzennej i poruszania się4) nauki języka migowego5) inne, wynikające z programów rewalidacji* • *rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych

16. Kształcenie specjalne Starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkaniadziecka posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, na wniosek rodziców, zapewnia mu odpowiednią formę kształcenia, uwzględniając rodzaj niepełnosprawności, w tym stopień upośledzenia umysłowego (dotyczy szkół specjalnych i ośrodków)* Jeżeli orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego zaleca natomiast kształcenie dziecka odpowiednio w przedszkolu specjalnym albo w przedszkolu, szkole podstawowej lub gimnazjum, ogólnodostępnych lub integracyjnych, odpowiednią formę kształcenia, na wniosek rodziców, zapewnia jednostka samorządu terytorialnego właściwa ze względu na miejsce zamieszkania dziecka, do której zadań własnych należy prowadzenie przedszkoli lub szkół* *ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty

17. Kształcenie specjalne • W szkołach zatrudnia się dodatkowo nauczycieli posiadających kwalifikacje w zakresie pedagogiki specjalnej: • obligatoryjnie w szkołach integracyjnych oraz w szkołach z oddziałami integracyjnymi; • możliwość zatrudnienia po uzyskaniu zgody organu prowadzącegow szkołach ogólnodostępnych • Pomoc nauczyciela zatrudnia się obligatoryjnie: • w przedszkolu specjalnym, w klasach I-IV szkoły podstawowej specjalnej i w oddziale specjalnym zorganizowanym w szkole ogólnodostępnej • dla dzieci/uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym, niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją, z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera, z niepełnosprawnościami sprzężonymi. • Pomoc nauczyciela można zatrudnić (za zgodą organu prowadzącego): w klasach V-VI szkoły podstawowej dla uczniów, o których mowa powyżej • w przedszkolu ogólnodostępnym,  przedszkolu ogólnodostępnym z oddziałami integracyjnymi • w szkole ogólnodostępnej, szkole ogólnodostępnej z oddziałami integracyjnymi oraz w szkole integracyjnej.

18. Kształcenie specjalne Finansowanie zadań oświatowych, w tym kształcenia specjalnego: Jednostki samorządu terytorialnego otrzymują zwiększoną subwencjęoświatową na uczniów niepełnosprawnych i przewlekle chorych Standard dla każdego ucznia – 4 717,01 zł Przykładowe wagi subwencyjne Dodatkowo dla uczniów gimnazjów – waga P26=0,04 Dodatkowo dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych – waga P7=0,082 Dodatkowo dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjów na terenach wiejskich i w małych miastach – waga P1=0,38 Dodatkowodla ucznia niepełnosprawnego: waga P2=1,40 – z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, waga P3=2,90 – niewidomi, słabo widzący, z niepełnosprawnością ruchową, waga P4=3,60 – niesłyszący, słabo słyszący, z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym, waga P5=9,50 - z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim

19. Kształcenie specjalne Finansowanie kształcenia specjalnego: Waga P6=0,80 - dodatkowo dla ucznia niepełnosprawnego w oddziale integracyjnym Zwiększona subwencja dla ucznia przewlekle chorego: waga P2=1,40 – dla uczniów z chorobami przewlekłymi waga P24=0,60 – dla uczniów klas terapeutycznych waga P22=1,00 - dla ucznia w szkole zorganizowanej w zakładzie opieki zdrowotnej Dzieci niepełnosprawne i przewlekle chore objęte wychowaniem przedszkolnym otrzymują wagę P28=4,00 *rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego– opracowywane na każdy rok budżetowy

20. Szkolny zespół nauczycieli i specjalistów • Zespół nauczycieli specjalistów planuje i koordynuje udzielanie uczniom w szkole pomocy psychologiczno-pedagogicznej. • Spotkania zespołu zwołuje, w miarę potrzeb, osoba koordynująca pracę Zespołu. • Zespół tworzy dyrektor przedszkola, szkoły i placówkidla ucznia posiadającego: • orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, • orzeczenie o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego, • orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania, • opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej • (niezwłocznie po otrzymaniu orzeczenia lub opinii), • wobec którego nauczyciel, wychowawca grupy wychowawczej lub specjalista stwierdził potrzebę objęcia pomocą psychologiczno- pedagogiczną, wynikającą z przeprowadzonych działań pedagogicznych • (niezwłocznie po otrzymaniu informacji).

21. Szkolny zespół nauczycieli i specjalistów • Kto może brać udział w posiedzeniu Zespołu? • Rodzice ucznia mogąuczestniczyć w pracach Zespołu w części dotyczącej ich dziecka (o terminie posiedzenia Zespołu i możliwości uczestnictwa w jego pracach dyrektor zawiadamia rodziców ucznia). • Przedstawiciel poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej – na wniosek dyrektora. • Inne osoby, w szczególności lekarze, psycholodzy, pedagodzy, logopedzi lub innispecjaliści – na wniosek rodzica ucznia. • Osoby biorące udział w spotkaniu zespołu obowiązane są do nieujawniania spraw poruszanych podczas spotkania.

22. Opinia, rozpoznanie nauczycieli = karta indywidualnych potrzeb ucznia + plan działań wspierających Nie dotyczy opinii o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego = indywidualny program edukacyjno – terapeutyczny (IPET) dla ucznia niezależnie od szkoły, do której uczęszcza Zadania do realizacji

23. Sprawdziany i egzaminy zewnętrzne Egzaminy zewnętrzne: dostosowanie warunków i form sprawdzianu iegzaminów zewnętrznych dla uczniów niepełnosprawnych w zależności od rodzaju niepełnosprawności; dostosowanie warunków sprawdzianu i egzaminów zewnętrznych dla uczniów niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym; w gimnazjach:od 01.09.2011 r. w szkołach podstawowych i ponadgimnazjalnych – od 01.09.2012 r.

24. Zadania do realizacji • W roku szkolnym 2011/2012: • do 30 września 2011 r. zespół nauczycieli i specjalistów w przedszkolach, gimnazjach i placówkach specjalnych: • opracował plan działań wspierających (PDW) • dokonał wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia objętego kształceniem specjalnym • dostosował indywidualne programy edukacyjne do wymogów rozporządzenia • opracował indywidualne programy edukacyjno – terapeutyczne (IPET) dla uczniów, którzy powinni zostać objęci kształceniem specjalnym od roku 2011/2012 (np. uczniów klas pierwszych) • realizuje zadania wynikające z przyjętych ustaleń w zakresie pomocy psychologiczno – pedagogicznej i kształcenia specjalnego • oceni efektywność udzielanego wsparcia i zaplanuje działania na rok szkolny 2012/2013 przed opracowaniem arkusza organizacji na ten rok (marzec-kwiecień 2012 r.)

25. Zadania do realizacji W roku szkolnym 2011/2012 dyrektor: w ogólnodostępnej i integracyjnej szkole podstawowej i ponadgimnazjalnej przygotowuje radę pedagogiczną do realizacji zadań wynikających z przepisów prawa, analizuje zasoby szkoły (bazowe, kadrowe) tworzy do 31 marca 2012r. – zespół nauczycieli i specjalistów organizuje pierwsze spotkanie zespołu nauczycieli i specjalistów, prowadzących zajęcia z uczniem na zasadach, wynikających z ustanowionego prawa wewnątrzszkolnego oraz wyznacza osobę koordynującą pracę zespołu lub osobę koordynującą pracę kilku zespołów Zespół: dokonuje oceny efektywności udzielanej dotychczas pomocy zakłada karty indywidualnych potrzeb dla uczniów rekomenduje dyrektorowi rodzaj wsparcia dla uczniów Dyrektor: uwzględnia rekomendacje zespołu w arkuszu organizacji szkoły na rok szkolny 2012/2013 składa arkusz do organu prowadzącego po zatwierdzeniu arkusza informuje na piśmie rodziców ucznia o zaplanowanych dla niego formach pomocy

26. Edukacja dla wszystkich i dla każdego z osobna • Gdyby wszyscy byli tacy sami, nikt nikomu nie byłby potrzebny • ks. J. Twardowski • Dziękuję bardzo. • Warszawa 2011 rok.