CZĘŚĆ I system wspierania rozwoju szkół w Polsce - czym dysponujemy

1. CZĘŚĆ Isystem wspierania rozwoju szkół w Polsce- czym dysponujemy System wspierania szkół

2. Przegląd obecnego systemu wspierania szkół Wspieranie przedszkola, szkoły lub ośrodka edukacyjnego odbywa się obecnie przede wszystkim poprzez: system doskonalenia nauczycieli, który posiada wyspecjalizowane instytucje: placówki doskonalenia nauczycieli biblioteki pedagogiczne doradców metodycznych środki finansowe zagwarantowane na realizację zadań dotyczących doskonalenia zawodowego i doradztwa metodycznego dla nauczycieli instytucjonalne wspieranie ze strony: poradni psychologiczno-pedagogicznych 2

3. Przegląd obecnego systemu wspierania szkół organizacja systemu doskonalenia zawodowego nauczycieli System doskonalenia nauczycieli funkcjonuje na trzech poziomach: centralnym – prowadzonym przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania, ministra właściwego do spraw kultury i dziedzictwa narodowego oraz ministra właściwego do spraw rolnictwa (5 placówek doskonalenia nauczycieli o zasięgu ogólnokrajowym) regionalnym – prowadzonym przez samorząd województwa i wspieranym przez właściwych kuratorów oświaty (38 wojewódzkich publicznych placówek doskonalenia nauczycieli) lokalnym – prowadzonym przez gminne i powiatowe jednostki samorządu terytorialnego (63 powiatowe i gminne publiczne placówki doskonalenia nauczycieli) 3

4. Przegląd obecnego systemu wspierania szkół organizacja systemu doskonalenia zawodowego nauczycieli • Ośrodek Rozwoju Edukacji w Warszawie • Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej w Warszawie • Polonijne Centrum Nauczycielskie w Lublinie • Centrum Edukacji Nauczycieli Szkół Artystycznych w Warszawie • Krajowe Centrum Edukacji Rolniczej w Brwinowie

5. Przegląd obecnego systemu wspierania szkół organizacja systemu doskonalenia zawodowego nauczycieli 2 2 2 3 3 2 2 5 4 1 2 1 2 5 1 1 Poziom regionalny 38 wojewódzkich placówek doskonalenia nauczycieli 5

6. Przegląd obecnego systemu wspierania szkół organizacja systemu doskonalenia zawodowego nauczycieli 1+4 3+1 3 1 0 5+1 0 3+1 3 2 20 2 3 5 2 3 • Poziom lokalny • powiatowe placówki doskonalenia nauczycieli (56) • gminne placówki doskonalenia nauczycieli(7)

7. Przegląd obecnego systemu wspierania szkół organizacja systemu doskonalenia zawodowego nauczycieli 31 8 10 17 6 31 14 1 16 9 16 16 6 45 9 46 Niepubliczne placówki doskonalenia nauczycieli 281 niepublicznych placówek doskonalenia nauczycieli

8. 2+2 2 3 2 3+2 2 1 1 5 1+1 2+1 1 2 4 2+1 1 Przegląd obecnego systemu wspierania szkół akredytacja placówek doskonalenia nauczycieli • akredytowane publiczne placówki doskonalenia nauczycieli • akredytowane niepubliczne placówki doskonalenia nauczycieli

9. 19 23 0 5 12 40 33 13 22 19 4+14 13 12 31 21 22 Przegląd obecnego systemu wspierania szkół biblioteki pedagogiczne • 303 publiczne biblioteki pedagogiczne (w tym14 powiatowych) • .

10. 39 31 23 34 31 84 59 23 42 42 53 19 17 49 26 58 Przegląd obecnego systemu wspierania szkół poradnie psychologiczno-pedagogiczne • 630 publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym 31 poradni specjalistycznych

11. 9 4 2 2 3 12 1 1 6 5 5 2 1 1 0 9 Przegląd obecnego systemu wspierania szkół poradnie psychologiczno-pedagogiczne • 63 niepubliczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne, w tym 12 poradni specjalistycznych

12. Przegląd obecnego systemu wspierania szkół instytucje wspierające szkoły Liczba publicznych i niepublicznych placówek wspierających na terenie kraju

13. 1 200 1 142 1 131 1 000 814 760 800 601 589 600 554 472 448 445 408 392 400 352 252 245 200 120 - ŚLĄSKIE ŁÓDZKIE LUBUSKIE OPOLSKIE LUBELSKIE PODLASKIE POMORSKIE MAŁOPOLSKIE MAZOWIECKIE DOLNOŚLĄSKIE PODKARPACKIE WIELKOPOLSKIE ŚWIĘTOKRZYSKIE KUJAWSKO-POMORSKIE ZACHODNIOPOMORSKIE WARMIŃSKO-MAZURSKIE Liczba szkół i przedszkoli przypadających na jedną placówkę doskonalenia nauczycieli Przegląd obecnego systemu wspierania szkół

14. 350 302 300 250 206 190 200 171 163 146 143 143 139 150 129 124 122 102 91 100 76 50 - - ŚLĄSKIE ŁÓDZKIE LUBUSKIE OPOLSKIE LUBELSKIE PODLASKIE POMORSKIE MAŁOPOLSKIE MAZOWIECKIE DOLNOŚLĄSKIE PODKARPACKIE WIELKOPOLSKIE ŚWIĘTOKRZYSKIE KUJAWSKO-POMORSKIE ZACHODNIOPOMORSKIE WARMIŃSKO-MAZURSKIE Liczba szkół i przedszkoli przypadających na jedną bibliotekę pedagogiczną Przegląd obecnego systemu wspierania szkół

15. 160 137 140 120 106 96 100 84 83 79 78 77 75 80 73 72 68 65 58 57 56 60 40 20 0 ŚLĄSKIE ŁÓDZKIE LUBUSKIE OPOLSKIE LUBELSKIE PODLASKIE POMORSKIE MAŁOPOLSKIE MAZOWIECKIE DOLNOŚLĄSKIE PODKARPACKIE WIELKOPOLSKIE ŚWIĘTOKRZYSKIE KUJAWSKO-POMORSKIE ZACHODNIOPOMORSKIE WARMIŃSKO-MAZURSKIE Liczba szkół i przedszkoli przypadających na jedną poradnię psychologiczno-pedagogiczną Przegląd obecnego systemu wspierania szkół

16. Przegląd obecnego systemu wspierania szkół zasoby kadrowe systemu wspierania szkół Duży potencjał ludzki – łącznie 12.630, co daje statystycznie około 33 osób w powiecie; razem z doradcami metodycznymi (1.773) – 38 osób

17. Przegląd obecnego systemu wspierania szkół kadra systemu doskonalenia zawodowego nauczycieli Liczba nauczycieli przypadających na 1 pracownika merytorycznego publicznej placówki doskonalenia nauczycieli w poszczególnych województwach (stan na wrzesień 2009 r.)

18. Przegląd obecnego systemu wspierania szkół kadra systemu doskonalenia zawodowego nauczycieli Liczba nauczycieli przypadających na 1 doradcę metodycznego w poszczególnych województwach (stan na wrzesień 2009 r.)

19. Przegląd obecnego systemu wspierania szkół kadra bibliotek pedagogicznych Liczba nauczycieli przypadających na 1 etat merytoryczny w bibliotekach pedagogicznych w poszczególnych województwach (stan na wrzesień 2009 r.)

20. Przegląd obecnego systemu wspierania szkół kadra poradni psychologiczno-pedagogicznych Liczba nauczycieli przypadających na jednego pracownika merytorycznego poradni w poszczególnych województwach (stan na wrzesień 2009 r.)

21. Przegląd obecnego systemu wspierania szkół finansowanie zadań z zakresu doskonalenia zawodowego nauczycieli • Środki na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli wyodrębnia się: • w budżetach organów prowadzących szkoły (1% planowanych rocznych środków przeznaczonych na wynagrodzenia osobowe nauczycieli) • w budżetach wojewodów (łącznie 5.000 średnich wynagrodzeń nauczyciela stażysty) • w budżecie ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania (5.000 średnich wynagrodzeń nauczyciela stażysty) 21

22. CZĘŚĆ IIsystem wspierania rozwoju szkół w Polsce- dokąd zmierzamy System wspierania szkół

23. Dlaczego należy wspierać szkoły • Szkole (placówce) postawione zostały nowe zadania. • Wynikają one między innymi z: • wymagań stawianych szkole przez państwo – ich realizacja jest oceniana w ewaluacji wewnętrznej i zewnętrznej • prowadzonej przez szkołę działalności edukacyjnej zgodnie z nową podstawą programową, zasadami budowania programów nauczania oraz organizacji procesu kształcenia i wychowania • planowanych i sukcesywnie wprowadzanych zmian, m.in. w szkolnictwie zawodowym, poradnictwie psychologiczno- pedagogicznym, obniżeniu wieku szkolnego • zasad zarządzania szkołą i placówką oświatową . 23

24. Ewaluacja – nowe zadanie szkół i placówek • Szkoła musi wypełniać wymagania stawiane jej przez państwo, ich wypełnianie jest oceniane wewaluacji wewnętrznej(prowadzonej przez dyrektora szkoły lub placówki) izewnętrznej(prowadzonej przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny). Ewaluacja zewnętrzna obejmuje: • zbieranie i analizowanie informacji • ustalanie poziomu spełniania przez szkołę lub placówkę stawianych jej wymagań

25. Nowa podstawa programowa • Od roku szkolnego 2009/2010 • I klasy szkoły podstawowej i I klasy gimnazjum rozpoczęły realizację nowej podstawy programowej • Minister Edukacji Narodowej nie dopuszcza programów wychowania przedszkolnego i nauczania do użytku szkolnego. Program wychowania przedszkolnego i nauczania przedstawia dyrektorowi nauczyciel. Po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej dyrektor dopuszcza program do użytku w danej szkole • Wszystkie pięciolatki mają prawo do edukacji przedszkolnej • Sześciolatki mają prawo do podjęcia nauki w I klasie szkoły podstawowej • -

26. Nowa podstawa programowa • Od roku szkolnego 2011/2012 • Pięciolatki objęte są obowiązkowym wychowaniem przedszkolnym • Od roku szkolnego 2012/2013 • Sześciolatki objęte są obowiązkiem szkolnym

27. Indywidualizacja procesu wychowania i nauczania • Zwiększanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieży dzięki zapewnieniu efektywnego wsparcia, zarówno uczniowi szczególnie uzdolnionemu, jak i dziecku z trudnościami w nauce dzięki: • nauczycielowi, który indywidualizuje pracę z uczniem oraz wspiera – we współpracy z rodzicami – jego rozwój w różnych sferach • pomocy psychologiczno-pedagogicznej świadczonej jak najbliżej dziecka/ucznia, tj. w przedszkolu, szkole i placówce oświatowej

28. Indywidualizacja procesu wychowania i nauczania • Diagnoza przedszkolna • Informacja dla: • nauczyciela przedszkola – potrzebna do opracowania indywidualnego programu wspomagania i korygowania rozwoju dziecka • poradni psychologiczno-pedagogicznej – udzielającej, w zależności od potrzeb, specjalistycznego wsparcia • rodziców – o stanie gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej • Szkoła podstawowa • Rozpoznawanie przez nauczycieli ryzyka specyficznych trudności w uczeniu się oraz predyspozycji i uzdolnień uczniów • Gimnazjum i szkoła ponadgimnazjalna • Planowanie i realizacja przez nauczycieli zadań z zakresu doradztwa edukacyjno-zawodowego

29. Plany MEN w zakresie budowania systemu wspierania szkół w rozwoju Aby pomóc szkole w realizacji nałożonych na nią zadań konieczne jest stworzenie systemu wspomagania, którego zasadniczą cechą jest funkcjonowanie blisko szkoły i udzielanie jej bezpośredniego wsparcia podczas wypełniania zadań. . 29

30. System wspierania szkół w rozwoju – zasady działania • Usługi bezpośredniego wspomagania szkoły powinny być • świadczone (realizowane): • na zlecenie szkoły, zgodnie z jej wewnętrznie zdiagnozowanymi potrzebami • z mocy prawa, np. w przypadku otrzymania niskiej oceny w wyniku ewaluacji zewnętrznej, powołania na stanowisko dyrektora szkoły w przypadku pierwszej kadencji • w innych sytuacjach, zgodnych z kierunkami polityki oświatowej państwa (ustalanymi przez MEN) . 30

31. Elementy systemu wspierania rozwoju szkół • przygotowanie kompleksowej oferty bezpośredniego wspomagania szkoły oraz pozyskiwanie specjalistów do jej realizacji w części lub w całości • organizowanie współpracy szkół poprzez np. tworzenie sieci szkół, współdziałanie w niej dyrektorów i nauczycieli (np. opiekunowie stażu, liderzy, przewodniczący zespołów, nauczyciele przedmiotów) • tworzenie i prowadzenie bazy zasobów, niezbędnych do prawidłowej realizacji zadań przez szkoły i placówki (specjaliści, wydawnictwa, inicjatywy) • upowszechnianie informacji o kierunkach polityki oświatowej państwa, w tym planowanych i wprowadzanych zmianach . 31

32. Etapy tworzenia systemu wspierania szkół • Opracowanie rozwiązań merytorycznych, w tym: • określenie i opis zadań szkoły (tematów wspierania), w których w pierwszej kolejności udzielana będzie pomoc • określenie profilu kompetencji i przygotowanie osób mogących wykonywać zadania z zakresu wspomagania • opracowanie systemu szkoleń – przygotowanie programu szkoleń osób wspomagających, osób szkolących oraz organizacji szkoleń • przygotowanie materiałów merytorycznych do wykorzystania w trakcie wspomagania (metody, przykłady dobrych praktyk, procedury postępowania, sposoby budowania baz danych) . 32

33. Etapy tworzenia systemu wspierania szkół • Opracowanie rozwiązań organizacyjnych systemu wspomagania szkół • Opracowanie rozwiązań prawnych systemu wspomagania szkół • Opracowanie rozwiązań finansowych systemu wspomagania szkół 33

34. Etapy tworzenia systemu wspierania szkół • V. Przygotowanie szkół i placówek do korzystania z systemu wspomagania, w tym: • kampania informacyjna • szkolenia dla dyrektorów szkół dotyczące umiejętności określania potrzeb szkół • opracowanie modeli współpracy między szkołami i systemem wspomagania • opracowanie materiałów merytorycznych i szkoleniowych . 34

35. Przykładowe zadania realizowane w szkole we współpracy z systemem wspierania • tworzenie szkolnych programów nauczania, wychowania i profilaktyki, monitorowanie ich realizacji, osiąganych efektów, wyciąganie wniosków • budowanie szkolnego systemu pracy z uczniem zdolnym • planowanie i udzielanie uczniom indywidualnej pomocy psychologiczno-pedagogicznej • realizacja projektu edukacyjnego • prowadzenie ewaluacji wewnętrznej • budowanie szkolnego systemu pracy z uczniem z dysleksją rozwojową • budowanie szkolnego systemu doradztwa edukacyjno-zawodowego . 35

36. Plany MEN w zakresie budowania systemu wspierania szkół w rozwoju • MEN uruchamia dwa projekty systemowe, finansowane z EFS, których celem jest modernizacja systemu doskonalenia nauczycieli: • Doskonalenie nauczycieli oparte na ogólnodostępnym kompleksowym wspomaganiu szkół • (1 kwietnia 2010 r. - 31 grudnia 2015 r.) (tzw. mały) • Bezpośrednie wsparcie systemu doskonalenia nauczycieli – powiaty (1 czerwca 2011 r. – 31 grudnia 2015 r.) (tzw. duży) . 36

37. Plany MEN w zakresie budowania systemu wspierania szkół w rozwoju Celem „dużego” projektu jest udzielenie wsparcia powiatom w przygotowaniu się do przejęcia zadań z zakresu wsparcia szkół, w tym doskonalenia nauczycieli. Powiaty sprawdzą w praktyce wypracowane rozwiązania, co zostanie poddane ewaluacji w ramach pierwszego projektu. Na podstawie wyników badań ewaluacyjnych koncepcja nowego systemu zostanie zweryfikowana. . 37

38. Plany MEN w zakresie budowania systemu wspierania szkół w rozwoju • Projekt „mały”, realizowany równolegle z projektem „dużym”, będzie polegał na udzielaniu wsparcia ośrodkom wykonującym zadania z zakresu wspierania szkół i placówek, głównie w postaci: • prowadzenia szkoleń wszystkich osób zaangażowanych w proces doskonalenia (kadry zarządzającej szkół, przedstawicieli organów prowadzących, pracowników systemu doskonalenia) • dostarczania materiałów i narzędzi wspierających proces doskonalenia od strony merytorycznej • modelowania i animowania współpracy placówek w sieciach tematycznych

39. Plany MEN w zakresie budowania systemu wspierania szkół w rozwoju Powiaty będą realizowały projekty systemowe w ramach Priorytetu III i będą mogły uzyskać środki po spełnieniu warunków wynikających ze znowelizowanego rozporządzenia o placówkach doskonalenia nauczycieli, stosownie do swoich potrzeb i posiadanego potencjału. Szczegółowe warunki aplikowania i katalog wydatków kwalifikowalnych po stronie powiatów zostanie określony w projekcie „małym”. Powiaty będą aplikować, otrzymywać dotację i rozliczać się na zasadach określonych dla projektów systemowych wdrażanych w PO KL. . 39

40. Lokalne centra rozwoju edukacji wspierające kompleksowo rozwój szkół i przedszkoli Placówka doskonalenia nauczycieli Poradnia psychologiczno-pedagogiczna Poradnia psychologiczno-pedagogiczna Biblioteka pedagogiczna Centrum Rozwoju Edukacji Poradnia psychologiczno-pedagogiczna

41. Tytuły z Planu Działania: • Wzmocnienie systemu wspierania rozwoju szkół, ze szczególnym uwzględnieniem doskonalenia nauczycieli i doradztwa metodycznego etap II • Bezpośrednie wsparcie systemu doskonalenia nauczycieli – powiaty • Projekty są współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 41