Menapozda Yaşam Kalitesi ve Cinsellik Doç .Dr.Ferit Saraçoğlu Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastan

1. Menapozda Yaşam Kalitesi ve Cinsellik Doç.Dr.Ferit Saraçoğlu Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi

3. Fiziksel Menslerde düzensizlik Sıcak basmaları Gece terlemeleri Çarpıntı Uykusuzluk Eklem ağrısı Baş ağrısı Uriner semptomlar Saçlarda , ciltte incelme Osteoporoz Psikolojik Duygu durum değişikliği Irritabilite Anksiyete Konsantrasyon zorluğu Toleransta azalma Unutkanlık Cinsellik Libido kayıbı Vajinal kuruluk Vajinal atrofi Ağrılı ilişki Menapozal Semptomlar

4. Hala menapoz • Kadınların % 60 – 80 i , ortalama 2-5 yıl süreyle vazomotor semptomları yaşamaktadır • Menapozun sağlık üzerine olan uzun süreli etkileri iyi bilinmektedir

6. Yaşam Kalitesi • Fiziksel, psikolojik, sosyal,aktivite, maddi ve yapısal alanda tatminiyet ihtiyacının derecesidir • Fiziksel,fonksiyonel, emosyonel ve sosyal faktörlerin kombinasyonundan oluşan bir iyilik halidir • Bireyin yaşamının iyi ve tatminkar özelliklerinin genel değerlendirimidir. • Hastaların kendi yaşamlarını değerli buldukları şekilde sürdürme yetileri • yaşam kalitesi=doğal ihtiyaçlar (hastanın ailesinin bu yöndeki çabaları+toplumun bu yöndeki çabaları)

7. Yaşam Kalitesinin Özellikleri • a) dinamik özelliği (zaman içinde değişim gösterebilmesi) • b) çok boyutluluk • c) interaktif olması (bireyler ve çevre ile olan etkileşimden etkilenmesi) • d) bireyin beklentileri ve yaşamındaki olaylara uyum göstermesi″yaşam kalitesi=doğal ihtiyaçlar (hastanın ailesinin bu yöndeki çabaları+toplumun bu yöndeki çabaları)″

8. Genel yaşam kalitesi sadece fonksiyonel yetileri değil; aynı zamanda semptomları, tedavilerin yan etkilerini, sosyal, psikolojik, ruhsal, ailesel ve finansal bakış açıları gibi değişik boyutları da içerir • Yaşam kalitesini değerlendirmek amacıyla kullanılacak ölçütler çok boyutlu, subjektif, kullanışlı, geçerli ve güvenilir olması gerekmektedir

9. Günlük Değerlendirme • Genel anlamda sağlık mükemmel, çok iyi, iyi yada kötü diye adlandırılabilir. • Son 30 gün içerisinde fiziksel yada ruhsal olarak kendinizi kötü hissettiniz ? • Son 30 gün içerisinde kaç gününüzde fiziksel yada ruhsal olarak kendinizi iyi hissetmediğiniz için günlük aktivitelerinizden, bakımınızdan, işinizden geri kaldınız

10. Sağlıksız günler = son 30 gün içerisinde fiziksel ve ruhsal olarak geçirilmiş sağlıksız günler = Ruhsal olarak kötü günler = fiziksel olarak kötü günler = Sağlıklı günler

11. Yaş gruplarına göre sağlıksız geçirilen günler—BRFSS, 1993-2007

12. Cinslere göre sağlıksız geçirilen günler ―BRFSS, 1993–2007

13. Menapoz Yaşam Kalitesini Etkilermi ? Tüm yaşam boyunca , sağlıkla ilgili olarak fizyolojide yada psikolojide değişime neden olan her şey yaşam kalitesini etkileyen önemli bir olaydır • Fizyolojik Olaylar ; ergenlik, menarş, gebelik, menapoz,yaşlanma vb, • Patolojik Olaylar: Diabet, kanser, hipertansiyon vb

14. Menapozu Etkileyen Faktörler Küresel Değişkenler ( PQLI-quantifiable) • Demografik değişimler • Ekonomik durum ve Sosyal güvenlik (HDI), • Beslenme ve güvenli çevre (HDI) • Eğitimde fırsat , yaşam becerilerini geliştirme, farkındalık (HDI), • Beklenen yaşam süresi (HDI), Sık görülen hastalıklar (MRS!!!) • Kadın hakları ve cinsler arası eşitlik(GDI)

15. Menapozu Etkileyen Faktörler Kültürel Faktörler (subjektif) Davranış ve İnançlar Semptomlar / görülüş şekilleri / nasıl karşılandığı • Kafa- vücut- ruh ve psikolojik durumun etkileşimi • Evlilikle ilgili durumlar/ üreme durumu / gebelik / dulluk / Boşanmak • Geleneksel / Dini ve Duygusal yönelimler

16. Yardım Şekli • Vücut : Tıbbi kontroller, ekzersiz programı, diyet, HRT , gerekli diğer ilaçlar, vb • Bilinç : Danışmanlık, meditasyon, psikoterapi • Sosyal : genişlemiş aile normları • Ruhsal:insani davranışlar, okuma, dini kitaplar, dualar, vb

17. QLI i Geliştirmek için Yapılabilecekler • EĞİTİM – vücut- akıl etkileşimini (bilgi/farkındalık) sağlamak • EKONOMİ– Yeterli ve bilinçli beslenme ve kendine güvenin gelişmesi • HİZMET SUNUMU–sağlık arama başvurularının artması, sağlığın dışa vurumu • DENETİM

18. European Menopause Survey Linda Abrams ve ark.

19. Menapoz Semptomlarından Etkilenme Q17. Feeling about the menopause % 46

20. Tedaviye Başvurma NedeniAvrupa Base:women who sought treatment for menopausal symptomsn=2721 % women

21. Avrupa’da Kullanılan Tedaviler

22. HRT Hakkında Genel Düşünceler 9% Negative43% 48%

23. HRT Kullanımını Engelleyen Faktörler % of women

24. Az sayıdaki kadın HRT konusunda doktorların önerilerine güvenmekte yada HRT yi düşünmekte Q36. Ever considered treatment for menopausal symptoms Q35. Confidence to use HRT with doctor’s advice

25. Kendi Kendine Meme Muayenesi

26. Meme Kanseri Olmaktan Endişe Duyma

27. Meme Kanseri İçin İnanlına Risk Faktörleri (Avrupa)

28. Kadınların % 99 udeğişik HRT uygulamalarının memeler üzerindeki etkisini bilmemektedir Değişik HRT ler Hakkında Bilinenler (Avrupa) % women

29. Azalmış Cinsel Fonksiyonlar Experience reduced sexual functioning and/or reduced libido 4% 25% 71%

30. İlişkide Rahatsızlık Hissetmek Experienced vaginal pain, dryness or discomfort during sex 6% 19% 75%

31. Cinsel İsteksizliğin Yarattığı Negatif Durumlar • Partnerle olan ilişki: 66% • Kadınlık 64% • Yaşam kalitesi 65% • Kendine güven 34%

32. Very important Important Unimportant Very unimportant Don’t know Menapoz Öncesi ve Sonrası Cinsel İlişkilerin Önemi Before menopause Now % 74 % 45

33. YES NO Don’t know Cinsel sorunlar başgösterdiğinde çözüm aramak ve tedavi uygulamak isteyenler Take medication/drugs Seek treatment not not Base: All respondents

34. YES NO Don’t know Cinsel Sorunlar Nedeniyle HRT kullanma İstemi Take hormone replacement therapy Not Base: All respondents

35. Menapoz ve Semptomlarını Kiminle Konuşuyorlar 18 % women

36. Cinsel Fonksiyonlardaki Düzelme Yaşamdan Keyif Almayı Artırmaktadır 5% 34% 61% Base: All respondents

37. Kadınların % 75 i doktorları konuyu açtıkları taktirde konuşacaklarını belirtmektedir 2% 23% 75%

38. Bunu yatak odasına koymalıyız

39. Cinsel Sorunlar • İstatistiksel olarak en sık: • Genç kadınlarda ve yaşlı erkeklerde • Eğitimsiz gruplarda görülür • Cinsel sorunlar subjektif bir olgudur • Cinsel sorunlar yaşıyan herkesin mutsuz olması gerekmez

40. Yaşlılıkla İlgili Mitler • Yaşlılar fiziksel olarak cinsel ilişkide bulunamaz • Fantazileri yada cinsel istekleri olan yaşlı normal değildir • Yaşlılar aseksüel olmalıdır • Yaşlılık cinsel tatmini azaltır • Yaşlılar değişikliğe karşıdır, yeni şeyleri öğrenemezler • Kadınlar menapozdan sonra seksten uzaklaşırlar • Menapoz cinselliği , ve kadınlığı yok eder • Yaşlılıktaki cinsel sorunlar için yapacak bir şey yoktur

41. > 60 yaş • Erkekler daha fazla seks istemektedir (erkeklerde % 56 , kadınlarda % 25) • Erkeklerde cinselliği düşünme, fantezi kurma, istek duyma ve kendini uyarmaya daha sıktır • Kadınlara göre erkekler daha fazla cinsel olarak aktif olduklarını söylemektedir • Cinsel sorunlar nedeniyle erkekler daha fazla doktora başvurmaktadır ( erkeklerde % 14, kadınlarda %1) • Aşık olup evlenen kadın ve erkeklerde sekse daha sık rastlanmaktadır

42. > 60 yaş • Yoksul, ilkokul ve altı eğitimi olan >60 yaş yetişkinlerde cinsel isteklerin daha az olduğu rapor edilmektedir • Cinsel olarak aktiflik sağlıklı olmak ve kendini iyi hissetmekle doğru orantılıdır • Erkeklerin % 52 sinin , kadınlarınsa % 25 inin son yıl içerisinde masturbasyon yaptığı saptanmıştır • Sadece % 4 ü daha az seks istemektedir • Yaşlıların cinsellikten vazgeçmelerinin ana nedeni biyolojik yada fiziksel nedenler değil psikolojik ve sosyal nedenlerdir

43. >60 yaş Cinsellik • % 48-53 ünün ayda 1-3 kez ilişkisi olmaktadır • % 39 u bu sıklıktan memnundur • % 39 u daha fazla olmasını arzulamaktadır • Bu yaş grubu aşık olmayı ve cinsel istekleri cinsel kimliklerinin bir parçası olarak görmektedir (romantizm, arkadaşlık, temas, çekici görünmek vb) • % 75 i ilişkiyi daha çok emosyonel olarak tatmin edici bulmaktadır • Tanımlanmamış yada düzeltilemeyen cinsel sorunlar depresyona yada sosyal geri çekilmeye neden olmaktadır

44. İlaçların Etkileri • Yaklaşık 200 ilacın cinsel hayatı olumsuz etkilediği bilinmektedir • Genellikle hekimler ilaçların bu etkilerini hastalarıyla tartışmamaktadır • Psikiyatrik ilaçlar • Antidepresanlar: isteği ve uyarılmayı azaltmaktadır, kullanıcıların % 60 ında orgazm olmamakta yada geç olmaktadır • Antipsikotikler: uyarılma ve orgazm sorunları • Trankilizarlar (diazem, xanax, vd.): orgazmı olumsuz etkilemektedir • Antihipertansifler • İstek, uyarılma ve orgazmı bozmaktadır • Diğerleri • Bazı GIS ilaçları ve antihistaminikler istek, uyarılma ve orgazmı olumsuz etkilemektedir • Methadone istek, uyarılma ve orgazmı olumsuz etkiler

45. Kültürel Etkiler • Çocukluktan gelen negatif duygular • Ailenin cinselliğe olumsuz yaklaşımı , olumsuz aile içi ilişkiler • Cinselliğe günah yada utanç duyulacak bir şey gibi bakılması ileriki hayatta cinsel sorunlara yol açmaktadır • Cinsellikte Çifte Standart • Araştırma: Cinsellikte eşit rol alınması hem kadında hemde erkekte daha doyurucu tatmine neden olmaktadır • Kadın yada Erkeğin cinsel beklentilerine olumsuz yaklaşım sorunlara neden olmaktadır • Erkeğin cinselliğin daima erkek tarafından istenmesi, eşten gelen isteklerin uygun olmadığını düşünmeleri • Kadınların seksi istemelreinin olumsuz karşılanacağı korkusu, yada istmlerini tam olarak partnerine söyleyememesi

46. Kişisel Faktörler • Cinsellikle ilgili bilgi ve tutum • Vücutları tanımak, nasıl zevk duyulduğunu öğrenmek gelecekteki cinsel problemleri azaltmaktadır • Cinsel Taciz ve Tecavüz • Batı toplumlarında adolesan dönem öncesi erkeklerin % 12 si , kızlarınsa % 17si cinsel tacize uğramaktadır • Erkeklerin % 3 ü kadınların % 17.6sı tecavüze uğramakta yada girişimle karşılaşmaktadır Bunlar kendine güveni azaltmakta, ileride istek, uyarılma ve orgazm sorunlarına neden olmaktadır

47. Psikolojik FAKTÖRLER • Depresyon yada anksiyete • Kızgınlık /Stress • Hayatı tehdit eden hastalıklar • Performans anksiyetesi • Suçluluk • Kaybedilmiş eşe sadakat • Zarar görme korkusu • Kendisini çekici hissetmeme • Partnerle iletişim bozukluğu • Partnerle tercih farklılıkları , anlaşamama

48. Partnerin ağır , ölümcül olabilecek hastalıkları • Çeşitli anlaşmazlıklar (para, program, akrabalarla ilgili vb) • Partnerin cinsel sorunları • Daha önce partner tarafından şiddete yada tacize maruz kalma

49. Kişisel Faktörler dün bugün

50. Kişisel Faktörler • Kendine bakış • Kadın ve erkekte özgüven cinsel tatmini artırmaktadır • Vücut imajı cinselliği etkilemektedir • Özellikle kadında; • Vücutlarıyla ilgili rahtsızlıklar hissettiklerinde bu doğrudan cinsel yaşamlarınıda etkilemektedir • Medyanın yarattığı kadın imajının etkileri , medyada kadınların daha zayıflamaları , kozmetik uygulamalar • 1980 ler : Ortalama bir mankenin ağırlığı , ortalama Amerikan kadınından % 8 daha azken bugün bu fark % 23 tür • Genital kozmetik işlemler , laser vajinal gençleştirme, labioplasti vb operasyonlar devreye girmiştir • Erkeklerde medyadan etkilenmektedir • Erkek modellerin artık vücutlarında tüy yoktur, daha kaslıdır • Pornolar penis boyuyla ilgili gerçek dışı imajlar yaratmaktadır