Biên soạn: TS. Đinh Bá HùngAnh Tel: 01647.077.055/090.9192.766 Mail: anhdbh_ise7@yahoo.com

1. Chương3 LUỒNGTHÔNGTINDFD (DataFlowDiagram) Biênsoạn:TS.ĐinhBáHùngAnh Tel:01647.077.055/090.9192.766 Mail:anhdbh_ise7@yahoo.com

2. Nộidung 1.Mãhóathôngtin 2.CácthànhphầncủaluồngthôngtinDFD 3.NguyêntắcphânrãluồngthôngtinDFD 4.LuồngthôngtinDFDcânbằng 5.Hướngdẫnvẽluồngthôngtin 6.SửdụngluồngthôngtinDFDđểphântích 7.VídụluồngthôngtinDFD. Chương3:LuồngthôngtinDFD 3-2

3. Mãhóathôngtin Lợiíchcủamãhoáthôngtin Nhậndiệnkhôngnhầmlẫnđốitượng Môtảnhanhchóngđốitượng Nhậndiệnnhómđốitượngnhanhhơn. Cácphươngphápmãhoáthôngtin Mãhoáphâncấp:hệthốngđánhsốđềmục,tàikhoản 1ChươngI 1.1Bài1 1.1.1Mục1 1.1.2Mục2 1.1.3Mục3 1.2Bài2 1.2.1Mục1 1.2.2Mục2 2ChươngII Chương3:LuồngthôngtinDFD 111tiềnmặt 1111tiềnmặtviệtnam 1112tiềnmặtngoạitệ 112tiềngửingânhàng 1121tiềngửingânhàngVND 11211tiềngửiNHBađình 11212tiềngửiNHPTNT 1122tiềngửingânhàngUSD 3-3

4. Mãhóathôngtin Mãhoáliêntiếp:001,002,003 Mãhoátheomãxêri:29/3/1995–EANVN Mãsốquốcgia(893),mãnhàsảnxuất,mãsảnphẩm,sốkiểmtra Vídụ 8935025334576 Mãhoágợinhớ:VND,USD Mãhoághépnối:BKHD1000136 VídụmãhoáthísinhtrườngĐHBK Chương3:LuồngthôngtinDFD 3-4

5. Mãhóathôngtin Vídụ:Mãhoáthựcthểsinhviênthôngquatrường Sốthẻ:Khóa,Lớp,MãhiệuSVtronglớp 3-5

6. Cácthànhphần Mụctiêu:dùngđểmôtảthôngtintraođổigiữacácđốitượngvà quátrìnhcũngnhưvấnđềlưutrữthôngtintrênhệthống. Kýhiệu Xửlý Hệthốngkýhiệucủa DeMarco-Yourdon vàGane-Sarsonđể biểudiễnluồng thôngtin Lưutrữ dữliệu Nguồn /đích luồngthôngtin Kýhiệucủa DeMarco-Yourdon KýhiệucủaGane-Sarson 3-6

7. Cácthànhphần Xửlý:Môtảquátrìnhxửlý,saolưuhaypháttándữliệu tronghệthống. Khodữliệu:cóthểlàthưmục,haymáytínhdùngđểlưutrữ dữliệutronghệthống. Nguồn,đích:môtảđiểmbắtđầuhoặcđíchđếncủadữliệu. Nguồn,đíchcóthểđếntừnguồnngoài. luồngthôngtin:đơnvịthôngtindichuyểntrênluồngnày. Đượcbiểudiễnbằngđườngdẫncómũitêncũngnhưđịnh danhbằngtênđểhìnhdung. Quitắcvẽsơđồ Vẽsơđồngữcảnh,lầnlượtphânrãthànhcácsơđồdữliệumức đỉnh,sơđồdữliệudướimứcđỉnhtheocấutrúcsơđồchứcnăng. Chương3:LuồngthôngtinDFD 3-7

8. Sơđồngữcảnh:thểhiệnkháiquátnộidungchínhcủahệthốngSơđồngữcảnh:thểhiệnkháiquátnộidungchínhcủahệthống thôngtin,thườngbỏquakho,xửlýcũngnhưcậpnhậtdữliệu. -Xácđịnhchứcnăngchính,biêncủahệthống -Xácđịnhcáctácnhânngoàitươngtácvớihệthống -Môtảcácluồngthôngtinvàorahệthống. Sơđồngữcảnhvềthủtụcđặthàngtạimộtnhàhàngthứcănnhanh. KHÁCH HÀNG Đặthàng Nhậnhàng Chương3:LuồngthôngtinDFD BẾP Gọibếp Chứcnăngchính:Xử lýđơnhàng Nguồn/đích:Khách hàng,Bếp,vàQuảnlý. 3-8 0 Xửlý đơnhàng Báocáo QUẢN LÝ

9. Cácthànhphần Pháttriểnluồngthôngtin Biểuđồmức0:Sơđồdòngthôngtinbiểudiễnquátrìnhtổngthể nhưngcóthểhiệndòngthôngtin,cũngnhưlưutrữthôngtin.Sơ đồmức0đượckýhiệu1.0,2.0,etc.Từsơđồmức0cóthểphânrã thànhcácluồngthôngtinmứcthấphơn. Chúý:khixâydựngphảibảotoàncácluồngthôngtinvàcáctác nhânngoài. Chương3:LuồngthôngtinDFD 3-9

10. Cácthànhphần KHÁCHHÀNG NHÀBẾP 1.0 Tiếpnhận vàxửlý đơnhàng HàngđãDữliệu bántồnkho Kháchđặthàng Nhậnhàng 2.0 Filecập nhậthàng đãbán Filelượnghàngđã Đặthàng 3.0 Cậpnhật Filetồn kho Biểuđồmức 0-hệthống đặthàng,cửa hàngbánthức ănnhanh. bán(đãđịnhdạng) Filehàng D2đãbán Lượnghàngđãbán hàngngày Filehàng tồnkho QUẢNLÝ NHÀHÀNG D1 Lượngtồnkho hàngngày Báocáo 4.0 Quitrình hìnhthành báocáo Chương3:LuồngthôngtinDFD 3-10

11. Cácthànhphần Luồngthôngtinmức1 -Phânrãriêngtừngchứcnăngmức0(đỉnh)thànhcácsơđồdưới mức0(đỉnh). -Táchmỗichứcnăngmức0(đỉnh)thànhcácchứcnăngconmức dưới. Chúý:khiphânrãphảibảotoàncácluồngthôngtinvàcáctác nhânngoài. Chương3:LuồngthôngtinDFD 3-11

12. Cácthànhphần Luồngthôngtinmức1đượcphânrãtừchứcnăng4.0,luồng thôngtinmức0củaquitrìnhđặthàng,cửahàngthứcănnhanh. Lượngtồnkho hàngngày Lượnghàngđã bánhàngngày Truycậpdữ liệulượng bánvàtồn kho Thôngtin tổnghợp lượngbán vàtồnkho Báocáo Chuẩnbị báocáo quảntrị Quátrìnhđượckýhiệu4.1,4.2cóthểđượcphânrãđếnmức thấphơnvàdừngởmứcprimitive. Chương3:LuồngthôngtinDFD 3-12

13. Cácthànhphần Luồngthôngtinmứcn Luồngthôngtinmức2làphânrãcủachứcnăng4.3củaluồng thôngtinmức1. Cácquátrình 4.3.1,4.3.2nếu làcáchoạtđộng cơbảnthìđược gọilàmộtluồng primitive. Mứcncủaluồngthôngtinlàsơđồconcủachứcnăngởluồng thôngtinmứcn–1. Chương3:LuồngthôngtinDFD 3-13

14. Cácthànhphần Phânrãchứcnăngđểmôtảquátrìnhchitiếthơn. Xâydựngbiểuđồmứcthấphơnđểmôtảchitiếtmột chứcnăng. Dừngkhikhôngthểphânrãđượcnữa. ChứcnăngPrimitivelàchứcnăngcơbảncủamộtluồng thôngtin Biểuđồmức1làkếtquảcủaviệcphânrãbiểuđồmức0. Biểuđồmứcnlàkếtquảquảviệcphânrãnbiểuđồtừ biểuđồmức0. Chương3:LuồngthôngtinDFD 3-14

15. Nguyêntắcphânrã Quátrình(xửlý) A.Khôngcóxửlýchỉcóđầuratứcxửlýlàmrathôngtin.Nếumột đốitượngchỉcóđầura,đốitượngđólànguồn. B.Khôngcóxửlýchỉcóđầuvào(lỗđen).Nếuchỉcóđầuvàothìđó làtrạmcuối. C.Mộtquátrìnhthườngđượcđịnhdanhbằngđộngtừ. Nơilưutrữdữliệu D.Dữliệukhôngthểdichuyểntrựctiếptừmộtnơilưutrữđếnmột nơilưutrữkhác.Dữliệuphảiđượcchuyểnbởimộtxửlý. E.Dữliệukhôngthểdichuyểntrựctiếptừnguồnngoàivàonơilưu trữ.Dữliệuphảiđượcxửlýtrướckhiđưavàonơilưutrữ. Chương3:LuồngthôngtinDFD 3-15

16. Nguyêntắcphânrã F.Dữliệukhôngthểdichuyểntrựctiếptừnơilưutrữđếntrạmcuối. G.Nơilưutrữdữliệuthườngđượcđặttênbằngdanhtừ. Cầnxửlýđể cậpnhật thôngtin Cầnxửlýđể biểudiễn thôngtin Cầnxửlýđể dichuyển thôngtin Chương3:LuồngthôngtinDFD 3-16

17. Nguyêntắcphânrã Nguồndữliệu/trạmcuối H.Dữliệukhôngthểdichuyểntrựctiếptừnguồnđếntrạmcuối màphảiđượcxửlý.Nếukhôngđượcxửlýthìkhônggọilà luồngthôngtinDFD. I.Nguồn/trạmcuốithườngđịnhdanhbằngdanhtừ. Cầnxử lý thôngtingiữa nguồnvàđích Chương3:LuồngthôngtinDFD 3-17

18. Nguyêntắcphânrã Dòngdữliệu J.Giữahaibiểutượng,dòngdữliệuchỉcómộthướngdi chuyển.Tuynhiêndùngdòngdữliệuhaihướnggiữamột quátrìnhvớimộtnơilưutrữđểbiểuthịdữliệuđượcđọc trướckhicậpnhật.Nếumuốnbiểuthịdữliệusẽđượcsử dụngtheohướngngượclạisauđóthìnêndùnghaimũitên riêngbiệtvìtrướcvàsaulàhaithờiđiểmkhácnhau. K.Phânnhánhdữliệunghĩalàcùngmộtloạidữliệuđitừmột điểmchungđếncácquátrình,nơilưutrữ,nguồnhayđích khácnhau(tứccopycùngmộtdữliệuđếnnhiềuđíchkhác nhau). Chương3:LuồngthôngtinDFD 3-18

19. Nguyêntắcphânrã L.Tậphợpdữliệutừnhiềunguồnnghĩalàcùngmộtloạidữ liệunhưngtừnhiềuquátrình,nhiềunơilưutrữhaynguồn, đíchkhácnhau. M.Mộtdòngdữliệukhôngthểtrởlạitrựctiếpnơinórờiđi. Dòngdữliệuphảiđượcxửlýquaítnhấtmộtkhâu. N.Dòngdữliệutớimộtnơilưutrữnghĩalàcậpnhậtdữliệu (xóahoặcthayđổi) O.Dòngdữliệuđitừnơilưutrữnghĩalàquátrìnhnhậnhaysử dụngdữliệu P.Thườngđịnhdanhdòngdữliệubằngdanhtừ. Chương3:LuồngthôngtinDFD 3-19

20. LuồngthôngtinDFDcânbằng Nguyêntắcbảotoàn:Bảotoànsốlượngđầuvàovàđầu rađếnmộtluồngthôngtinphânrãmứckếtiếp; Cânbằng:Luồngthôngtinbảotoànsốđầuvàovàđầura dữliệukhiphânrãởmứcthấphơn. DFDcânbằng SốlượngđầuvàoDFDmứcthấpbằngsốlượngđầuvào DFDmứccaohơn. SốlượngđầuraDFDmứcthấpbằngsốlượngđầuraDFD mứccaohơn. Chương3:LuồngthôngtinDFD 3-20

21. LuồngthôngtinDFDcânbằng Luồngthôngtinkhôngcânbằng (a)Biểuđồngữcảnh 1đầuvào Làluồng thôngtin 1đầura khôngcân bằngvìdữliệu ngữcảnhcó mộtđầuvào (b)Biểuđồmức0 nhưngbiểuđồ mức0có2 đầuvào. 2đầuvào 1đầura Chương3:LuồngthôngtinDFD 3-21

22. LuồngthôngtinDFDcânbằng Luồngthôngtincânbằng:Dòngthôngtinrẽnhánhvẫncóthể cânbằngvìcùngmộtdữliệuởmứccaophânthànhcácbộphận đểđếncácluồngthôngtinmứcthấphơn. Vídụ:dữliệurẽnhánh. (a)Luồngthôngtinhỗnhợp (b)Luồngthôngtinphânrã Chương3:LuồngthôngtinDFD 3-22

23. LuồngthôngtinDFDcânbằng Thêmluậtvềluồngthôngtin(cânbằng) Q.Luồngthôngtintổnghợpởmộtmứccóthểtáchthànhluồng thôngtinthànhphầnởmứcthấphơnmàkhôngcầnthêmdữliệu mới. R.Cácđầuvàocủamộtxửlýphảiđủhìnhthànhcácđầura;do vậy,tấtcảcácđầurađềucóthểhìnhthành. S.ỞmứcthấpnhấtcủaluồngthôngtinDFD,luồngthôngtinmới cóthểđượcsửdụngđểmôtảcácđiềukiệnnớirộng.Chẳnghạn đểmôtảlỗingườisửdụngkhôngbiết,cótạokháchhàngmới? Hayxácnhậnthôngbáochẳnghạn“bạncómuốnxóatậptin không? T.Đểtránhđườngluồngthôngtingiaocắtnhau,bạncóthểsử dụnglặplạikhodữliệu,hoặcnguồn/đíchởmộtluồngthông tin.Sửdụngkýhiệucộngthêm,nhưđườngđôicóđườngtâm, hayđườnggạchchéoởgóccủanguồn/đíchđểchỉkýhiệulặp lại. 3-23

24. Bốnloạiluồngthôngtin Vậtlýhiệntại Quátrìnhkỹthuật(conngườihoặchệthốngdùngtrongviệcxử lýdữliệu). luồngthôngtinvànơilưutrữxácđịnhtênthựccủathiếtbịvật lý. Logichiệntại Khíacạnhvậtlýcủathiếtbịđượcbỏđinhiềunhấtcóthể. Hệthốnghiệntạiđượcgiảmxuốngchỉcònthànhphầndữliệu vàxửlý. Logicmới Baohàmcáctínhnăngmới. Cácchứcnănglỗithờiđượcbỏđi. luồngthôngtinkhônghiệuquảđượctổchứclại. Hệthốngvậtlýmới:Thểhiệnkhíacạnhthựchiệnvậtlýcủamộthệ thốngmới. 3-24

25. Hướngdẫnvẽluồngthôngtin Hoànthiện Luồngthôngtinphảibaogồmtấtcảcácbộphậncủahệ thống. Mỗibộphậnphảiđượcmôtảchitiếtởtừđiễndữliệu hoặckhoCASE. Nhấtquán Thôngtinởmộtmứccủaluồngthôngtinphảiđượcbao hàmởcácmứckhác. Thờigian Luồngthôngtinmôtảrấtkémkhíacạnhthờigian. Luồngthôngtinmôtảtốtnhấtchohệthốngkhôngdừng hoặckhôngbắtđầu. Pháttriển Ngườiphântíchnênvẽbiểuđồluồngthôngtinvàilầnđể nhậnđượchệthốnghoànthiện. Chương3:LuồngthôngtinDFD 3-25

26. Hướngdẫnvẽluồngthôngtin LuồngthôngtinPrimitive Mứclogicthấpnhấtcủaphânrã Raquyếtđịnhkhidừngphânrã. Nguyêntắcđểdừngphânrã Khimỗiquátrìnhđãđượcgiảmđếnmộtquyếtđịnhđơn,tính toánhaymộtthaotáccơbảntrongxửlýcơsởdữliệu. Khidữliệulưutrữmôtảmộtthựcthểđơn. Khingườidùngkhôngmuốndừngquátrìnhphânrã. Khimỗidòngdữliệukhôngcầnphânrãnữanhưngvẫncóthể xửlýdữliệu. Khingườiphântíchtinrằngmỗiquátrình,giaodịch,hiểnthị haybiểumẫucóthểxửlýbằngdòngdữliệuđơn. Khingườiphântíchtinrằngđãcóquátrìnhriêngbiệtchomỗi quátrìnhcon. 3-26

27. Sửdụngluồngthôngtinđểphântích Phântíchlỗi:Tìmhiểusựkhácbiệtthôngtingiữahaihay nhiềuluồngthôngtinhaytrongnộibộluồngthôngtin. Tínhkhônghiệuquảcủamộthệthốngcóthểđượcxácđịnh thôngqualuồngthôngtin. (Nguồn:HammerandChampy,1993.) 3-27

28. Sửdụngluồngthôngtinđểphântích Luồngthôngtincơbảncủađểxửlýthẻtíndụngcủatậpđoàn IBMsaukhiphântích. Chương3:LuồngthôngtinDFD 3-28

29. VídụluồngthôngtinDFD Côngtysảnxuấtđồđiệntửgiadụngcó6nhómchứcnăngởmức cao,hãyxâydựngluồngthôngtinmức0chodoanhnghiệptrên? 3-29

30. Biểuđồluồngthôngtinmức0củadoanhnghiệpnêutrên Tìnhtrạngđơnđặthàng Thôngtintình trạngđơnhàng 6.0 Tìnhtrạng đơnđặt hàng Sốhiệuđơn đặthàng 5.0 Thêm/sửa thôngtin Sốhiệu đơnhàng Thôngtinkháchhàng KHÁCHHÀNG kháchhàng Thôngtinkháchhàng/ID IDkháchhàng Thôngtin kháchhàng HỆTHỐNGQUẢN Đặthàng HỆTHỐNGHOÀN THIỆNĐƠNHÀNG LÝKHÁCHHÀNG 4.0 Kiểmtra Sốhiệuđơnđặthàng/mãtrảhàng Thôngtinkháchhàng quátrình đặthàng Kiểmtra IDkhách hàng IDởgiỏhàng/cấuhìnhhạngmục Cấuhìnhhạngmục Yêu cầusản phẩm ĐơnđặthàngHạngmụctronggiỏhàng Gỡbỏhạngmục/sảnphẩm 3.0 KHÁCHHÀNGhạngmục tronggiỏ hàng 1.0 Duyệtdanh mụcsản phẩm GiởbỏhạngmụcHiểnthị Yêucầu đơnhàng IDgiỏ hàng/cấu hìnhhạng mục Cấuhình hạngmục Xemhạngmục tronggiỏhàng Cấuhình hạngmục Sảnphẩm 2.0 Cấuhìnhcủahạngmục Chọnhạng mụcđể Tồnkho D2GIỎHÀNG mua 3-30

31. Vídụluồngthôngtin a.Xâydựngbiểuđồngữcảnhmôtảsơđồchứcnăngcủahệthống quảnlýđiểm? b.Môtảluồngthôngtinvớihaichứcnănglàchấmthivàxửlýđiểm? Biểuđồngữcảnh 0 Xửlý điểm 1.0 Chấm thi 2.0 Xửlý P.Đàotạo Bảngđiểm P.Đàotạo Bảngđiểm Sinhviên Luồngthôngtinmức0 Bàithi Sinhviên Điểmtrung bình điểm Chương3:LuồngthôngtinDFD 3-31

32. Luồngthôngtinmức1chochứcnăngchấmthi 1.1 Chấm thi Bàithi VPKhoa Sinhviên Bàithiđãchấm 1.2 Vào điểm Bảngđiểm P.Đàotạo luồngthôngtinmức1chochứcnăngxửlýđiểm 2.1 Vào Bảng điểm điểmMT Bảngđiểm 2.2 Sinhviên Điểmtrung P.Đàotạo bình Chương3:LuồngthôngtinDFD BảngĐiểm Tính điểm 3-32

33. Môtảsơđồluồngthôngtintổnghợp 1.1 Chấm thi VPKhoa Bàithi Bàithi 1.2 Bảngđiểm Vào điểm 2.1 P.ĐÀOTẠO SINHVIÊN Vàođiểm Bàithi MT Bảngđiểm 2.2 Điểmtrung bình BảngĐiểm Tính điểm Chương3:LuồngthôngtinDFD 3-33

34. Bàitập Hãyvẽluồngthôngtinquảnlýchomộttrườngđạihọc. QuảnlýtrườngĐH0 1.QL Giáo viên 2.QL Sinh viên 3.QL Chương trìnhđàotạo 4.QL Thời khoábiểu 5.QL Hội trường 2.1Xử lýhồsơ 2.2Xử lýđiểm 2.3Xửlý tốtnghiệp 2.4Xửlý đặcbiệtkhác Chương3:LuồngthôngtinDFD 3-34

35. Bàitập Hãyvẽluồngthôngtinđểquảntrịmộtdoanhnghiệp Doanhnghiệp 0 2.Vậnhành 3.Tàichính/kếtoán 1.Marketing 1.1Kếtoán tổnghợp nộibộ 1.2Kế toán thuế 1.3Kế toántài chính 3-35 Chương3:LuồngthôngtinDFD