1 / 40

Antwerpen, 26 januari, 2010 Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck, Vrije Universiteit Brussel

Antwerpen, 26 januari, 2010 Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck, Vrije Universiteit Brussel. Life designing: Een nieuw paradigma voor loopbaanontwikkeling. Huidige praktijk in scholen (1). Steunt op Matching (Parsons, 1908) en P-E fit Holland (1959): Vocational Persoonlijkheidstheorie

meli
Download Presentation

Antwerpen, 26 januari, 2010 Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck, Vrije Universiteit Brussel

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Antwerpen, 26 januari, 2010Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck, Vrije Universiteit Brussel Life designing: Een nieuw paradigma voor loopbaanontwikkeling

  2. Huidige praktijk in scholen (1) • Steunt op • Matching (Parsons, 1908) en P-E fit • Holland (1959): Vocational Persoonlijkheidstheorie • Dawis & Lofquist (1984): Werk aanpassingstheorie • Levenslang ontwikkelen (Super, Gottfredson) • Concepten uit sociale and cognitieve psychologie (Krumboltz, Lent et al., Peterson et al.) • Eenheidsmodellen (Lent & Savickas, Patton & Mc Mahon) Vrije Universiteit Brussel Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck

  3. Huidige praktijk in scholen (2) • Holland (1959) • Zes persoonlijkheidstypes (RIASOC) • Zes omgevingstypes • Drieletter-code • Persoonlijkheids en omgeving maximaal overeenkomen • Dawis & Lofquist (1984) • Individu met kenmerken en verwachtingen (needs, waarden en capaciteiten) • Werkomgeving met verwachtingen en bekrachtiging • Mate waarin werkomgeving de persoonskenmerken parallel lopen bepalen aanpassing en tevredenheid Vrije Universiteit Brussel Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck

  4. Huidige praktijk in scholen (3) • Gestructureerd rond 3 componenten • zelf-exploratie (zelf-kennis) • omgevingsexploratie • beslissen • Verdere uitwerkingen van dit model • Opsplitsen en verfijnen naar ontwikkelingsstadia, -fasen en –taken Vrije Universiteit Brussel Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck

  5. Huidige praktijk in scholen (4) • Gaat uit van “DE goede” beslissing • Een goede beslissing slechts mogelijk als • Alle stadia werden doorlopen en alle taken uitgevoerd • In een specifieke volgorde • De vooruitgang in de eerste fase bepaalt de vooruitgang in de volgende fase(n) (Erikson) • Stadia en taken zijn gebonden aan specifieke momenten • Hiërarchische en tijdsgebonden modellen • Dit is het ladder model van de “modern” industriële maatschappij Vrije Universiteit Brussel Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck

  6. Waarom een nieuw paradigma? Vrije Universiteit Brussel Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck

  7. Geen mythes maar een nieuw paradigma • Stabiliteit • noch personen, noch beroepen en maatschappij • Vaste loopbaanstadia • worden bepaald door maatschappelijke en individuele noden • individuele scripts • Keuze van de cliënt • frequente transities & complexe dynamiek • Voorspelbaarheid • Geen normatieve (objectieve) waarheid & multipele waarheden • Dynamische exploratie en constructie van mogelijke “selfs” Vrije Universiteit Brussel Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck

  8. Life designing: een nieuw paradigma • Verwevenheid tussen de levensdomeinen • Niet meer spreken over loopbaanontwikkeling • Spreken over “levenslooptrajecten” waarin “werk loopbaan” centraal staat of kan staan • Centrale vraag wordt: “wat maak ik van mijn leven ?” • Life designing is een continu individueel proces van zelf- en werkloopbaan constructie waarin alle levensrollen, ieder vanuit hun eigen complex ecosysteem, betrokken worden Vrije Universiteit Brussel Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck

  9. Steunt op 5 fundamentele verschuivingen Persoon in context plaatsen Een levenslang constructieproces Een niet-lineair proces Steunend op narratieve realiteit Proces van modeleren Benadrukt de permanente co-evolutie van het individu, de economie en de maatschappij Life designing (Guichard, 2008) Vrije Universiteit Brussel Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck

  10. Life designing: verschuivingen (1) • Van traits naar context • Objectieve P-E fit op basis van normatieve profielen • Subjectieve “goed genoeg” fit die past in het complexe dynamische ecosysteem van de cliënt • Van voorschrijven naar procesbegeleiding • Loopbaan voorschrijven terwijl personen continu veranderen • Een loopbaanpad wordt onvoorspelbaar • Aandacht voor het ontwikkelen van strategieën “van hoe” iets te doen • Efficiënte strategieën ontwikkelen mbt oplossen problemen, activiteiten plannen en life designing Vrije Universiteit Brussel Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck

  11. Life designing: verschuivingen (2) • Van lineaire causaliteit naar niet-lineaire dynamiek • Objectieve evaluaties bezitten slechts een middelmatige voorspellende waarde • Sommige kenmerken blijven relatief stabiel maar niet vast • Samen construeren van onderbouwde oplossingen via een iteratief proces • Van wetenschappelijke feiten naar narratieve realiteit • Wetenschapstaal vertaalt subjectieve feiten in objectieve waarheid • Mensen zijn echter niet rationeel • Interactie tussen persoon en omgeving leiden tot non-lineaire veranderingen en oorzaken • Begeleiders zouden een iteratieve strategie moeten eigen maken • Ze moeten het complexe design proces ondersteunen Vrije Universiteit Brussel Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck

  12. Life designing: verschuivingen (3) • Van voorschrijven naar modeleren • Het resultaat van een constructie is gebonden aan een complexe set van multiple afhankelijke variabelen • Het project van de cliënt is individueel en niet gestandardiseerd • De modellen moeten rekening houden met patronen van chaos en fuzzy sets Vrije Universiteit Brussel Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck

  13. Life designing interventies: model • Werk met verhalen én activiteiten • Minder aandacht voor tests en interpreteren van profielen • Zes stappen • Bepaal het probleem en de doelstellingen van de interventie • Cliënt exploreert het huidige systeem of subjectieve self-identiteiten • Samen nadenken over een herziening van het verhaal • Situeer het gestelde probleem in het herziene verhaal en pas de subjectieve self-identiteiten aan • Start activiteiten om de identiteiten te toetsen en de verwoording ervan te actualiseren • Evalueer de kwaliteit van de interventie Vrije Universiteit Brussel Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck

  14. Een dynamisch keuzeontwikkelingsmodel(1) • Een ontwikkelingsmodel steunende op een contextuele visie • Ontwikkeling is een continue reeks mini-cycli binnen een maxi-cyclus (cf. Super et al., 1996, Savickas, 2002) Vrije Universiteit Brussel Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck

  15. Een dynamisch keuzeontwikkelingsmodel(2) • Elke mini-cyclus omvat zes loopbaan-ontwikkelings “keuzeacties”(cf. Super, Tiedeman, Janssen) • Sensibiliseren (SE) • Exploreren ik (EI) • Exploreren omgeving (EO) • Exploreren relatie (ER) • Kristalliseren (KR) • Beslissen (BE) Vrije Universiteit Brussel Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck

  16. Een dynamisch keuzeontwikkelingsmodel(3) • Samenhang tussen keuzeacties • Geen hiërarchie in keuzeacties • Een mini-cyclus start als de persoon de behoefte (h)erkent tot een keuze • Een “goede” beslissing kan zonder alle keuzeacties te doorlopen • Geen matching - geen P-E fit • wel CONSTRUCTIE Vrije Universiteit Brussel Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck

  17. Vrije Universiteit Brussel Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck

  18. SOHO pilootproject • optimaliseren van de overgang van het secundair naar het hoger onderwijs. • bevorderen competenties van school en leerlingen. • 2002-2006 - regio Mechelen – 30-tal scholen (ASO-TSO-KSO – geen BSO) • praktische uitwerking: SOHO coördinator Vrije Universiteit Brussel Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck

  19. Wetenschappelijke opvolging • Team VUB (R. Van Esbroeck) en KULeuven (M. Lacante) • 2 cohortes longitudinaal volgen • FU1 = begin tweede graad • FU2 = begin derde graad • Ook referentie en controlegroepen • Tot einde eerste jaar HO ( 2002-2007) Vrije Universiteit Brussel Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck

  20. Typologie van scholen: Startprofiel (1) Belang van SKB Lk en beleid globaal beperkt verschil 3 scholen sterk verschil tsn beide groepen (L vs. H) 9 scholen beide groepen H tot M 13 scholen beide groepen laag (M tot L) Overleg bij invoering SKB 7 scholen weinig overleg 9 scholen met verschillend oordeel qua overleg Vrije Universiteit Brussel Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck 20

  21. Typologie van scholen: Startprofiel (2) Leerkrachten (N = 623) SKB onderdeel van takenpakket (77%) Minderheid (31%) neemt effectief deel aan SKB Weinig integratie SKB in vak (wel grote verschillen) Slechts één school opteert voor integratie in vak Lk voelen zich onvoldoende opgeleid Slechts in 3 scholen lk goed opgeleid 10 scholen lk zwak opgeleid SOHO-coördinator SOHOs voelen zich onvoldoende opgeleid Voor minder keuzeacties instaan dan leerkrachten Vrije Universiteit Brussel Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck 21

  22. Typologie scholen: Ontwikkeling (1) Probleem: veel personeelswissels 17 scholen veranderen van type (op 29) Positiever worden tav SKB Minder positieve groep wordt kleiner 2006 = Beleid in 21 scholen positief tav SKB (14 in 2003) 2006 = Lk in 18 scholen positief tav SKB (14 in 2003) 2006 (norm 2003) = 15 scholen beide groepen positief (8 in 2003) Vrije Universiteit Brussel Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck 22

  23. Typologie scholen: Ontwikkeling (2) Gemiddelde scores belang SKB stijgen bij lk en beleid Gemiddelde scores overleg stijgen enkel bij lk Overleg leidt tot positieve ontwikkeling Vooral lk moeten overleg percipiëren Hoog tot matig overleg (volgens lk én beleid) leidt tot positieve houding tav SKB bij alle actoren. Vrije Universiteit Brussel Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck 23

  24. Ontwikkeling keuzeprofiel SO:invloed variabelen(1) Leeftijd Significante stijging over 4 jaar Grote individuele verschillen Stijging & daling gekoppeld aan aanwezigheid keuzeprobleem Grote toename tussen einde 5e en begin 6e jaar – rol maatschappelijke druk ? EI en BE reeds boven 3.00 bij start – rol interventies 1e graad? Geslacht Groot verschil naar geslacht Vanaf 3e jaar: meisjes hoger voor SE, EI en ER hoger (significant vanaf 5e jaar) 3e jaar tot begin 5e jaar: jongens hoger EO, KR en BE Vanaf 5e jaar meisjes op alles hoger dan jongens Vrije Universiteit Brussel Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck 24

  25. Ontwikkeling keuzeprofiel SO:invloed variabelen (2) Onderwijsvorm Start 3e jaar: TSO-KSO hoger voor alle acties In de loop van de jaren verschil kleiner Einde 6e jaar: ASO hoger voor alle acties Studievertraging Verschil in ontwikkelingspatroon Gekoppeld aan geslacht en/of onderwijsvorm? Begin 3e jaar lln met “vertraging” iets hoger Lln “op tijd” inhalen en eind 6e jaar significant hoger voor SE, EO en KR Vrije Universiteit Brussel Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck 25

  26. Ontwikkeling keuzeprofiel SO:invloed variabelen (3) Schooltype Indien beleid en lk positief SKB bij start (2003) Keuzeprofiel hoger Zeker in vergelijking met “beide minder” positief Indien school evolueert naar positief op einde project (2006) Profiel enkel hoger voor lln uit scholen waar “beide” actoren positief worden Als leerkrachten hoog belang en inzet vertonen dan hoger ontwikkelingsprofiel voor alle acties bij lln Zeker in vergelijking met beide minder positief Als één van beide positief dan gedeeltelijk hoger Vrije Universiteit Brussel Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck 26

  27. Relatie keuzeprofiel en aanpassing HO • Hoger ontwikkelingsprofiel einde SO hangt bij start HO samen met • Meer tevreden met keuze • Meer achter keuze staan • Meer tevreden met gekozen instelling • Studies meer zien als middel tot zelfontplooiing • Hoger ontwikkelingsprofiel einde SO hangt in tweede helft eerste jaar HO samen met • Studies beantwoorden meer aan verwachtingen - keuzezekerheid • Academische performance (inzet) • Meer tevreden over docenten - examenbeleid • Betere sociale integratie • Globaal meer positief Vrije Universiteit Brussel Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck

  28. Relatie met studieresultaten HOKeuzeontwikkelingsprofiel SO • Drop outs • Lagere score voor “Exploratie Ik” • Lagere score voor “Relatie Ik - Omgeving” • Lagere score voor “Beslissen” Vrije Universiteit Brussel Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck 28

  29. Studieresultaten HO: FU1 (2007) en FU2 (2005) • Lichtjes hoger slaagresultaat dan Vlaanderen (2 à 3%) • Keuzevariabelen slechts 6 à 7 % unieke bijdrage tot variantie • Regio Mechelen niet representatief Vlaanderen ! • Hervormingen HO (FU1 vs FU2) ! • FU1 en FU2 niet vergelijkbare groepen qua keuze HO ! Vrije Universiteit Brussel Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck 29

  30. Studieresultaten: FU1 (2007) en FU2 (2005) Vrije Universiteit Brussel Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck 30

  31. Conclusies (1) Aandacht voor keuzebegeleiding draagt bij tot veranderingen in de keuzebekwaamheid bij de leerlingen De veranderingen zijn gebonden aan de variabelen geslacht, onderwijsvorm, studievertraging en schooltype De transitie naar HO moet voorbereid worden vanaf begin 2e graad SO Als een project loopt dan veranderen co-actoren hun visie op SKB Meer positief Niet in alle scholen Co-actoren onderschrijven een effect van het project Bijdrage leerkrachten blijft beperkt Voelen zich niet voorbereid Volgen toch geen opleiding Vrije Universiteit Brussel Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck 31

  32. Conclusies (2) Relatie keuzeprofiel einde SO - loopbaanindicatorenen studieresultaat HO Keuzerijpheid einde SO vertaalt zich in meer gunstige loopbaanindicatoren (start en midden) HO Keuzeprofiel einde SO en loopbaanindicatoren HO zijn gerelateerd aan studieresultaat einde eerste jaar HO Beter keuzeprofiel hangt samen met lichte toename slaagcijfers Vrije Universiteit Brussel Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck 32

  33. Aanbevelingen: Instellingen SO (1) Positieve houding bij alle actoren ontwikkelen Directie en middenkader moeten SKB steunen Leerkrachten moeten bijscholen en activeren Stapsgewijze implementatie Specifieke aandachtspunten bij SKB programma Meer aandacht voor SKB in 3e en 5e jaar Verschillende aanpak naar onderwijsvorm Verschil in aandachtspunten tussen jongens en meisjes Aangepaste didactische aanpak SKB integreren in lesactiviteit (Sleutelmap) SKB is geen hinderpaal voor leeractiviteiten Vrije Universiteit Brussel Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck 33

  34. Aanbevelingen: Instellingen SO (2) CLBs kunnen belangrijke bijdrage leveren op tweede lijn en ingebed in project CLB blijft eigen specifieke taken behouden (counselling – steun 1e lijn) Studiekeuzeadvies als onderdeel van een constructieproces (niet dwingend en sturend) Vrije Universiteit Brussel Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck 34

  35. Besluit • Aandacht voor SKB heeft effect • Geen eenvoudige opdracht Vrije Universiteit Brussel Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck

  36. Vragen ? Vrije Universiteit Brussel Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck

  37. Literatuur en infobronnen • Life designing • Savickas, M.L, Nota, L., Rossier, J., Dauwalder, J-P., Duarte, M.E., Guichard, J., Soresi, S., Van Esbroeck, R., van Viaenen, A. (2009). Life designing: A paradigm for career construction in the 21st century, Journal of Vocational Behavior, 75(3), 239-250 • Rapport SOHO • Lacante, M., Van Esbroeck, R., & De Vos, A. (2008). Met een dynamische begeleiding naar een effectieve keuzebekwaamheid. Eindrapport OBPWO projecten 04.01 & 02.02 en Ministerieel Initiatief. Brussel/Leuven: Vrije Universiteit Brussel/ Katholieke Universiteit Leuven.(beschikbaar: www.ond.vlaanderen.be/obpwo/projecten/2004/0401) • Sleutelmap • www.sleutelmap.be Vrije Universiteit Brussel Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck

  38. Life-design interventions: the case of an activity or a test? • Interest measurement • Use of a “Vocational Card Sort” and apply the personal construct approach of G.A. Kelly (1955) • Sort cards with occupational titles in two groups • Create “triads” ranging from 3 most interesting occupations to 3 least interesting • Discuss the top 3 occupations on commonalities and differences • Followed by the second top 3, etc. • Discover personal constructs behind the triad selection, not the interest profile Vrije Universiteit Brussel Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck

  39. Life-design interventions: case of Paul • 18-year-old young man • Younger of two (one sister) • Living in a residential suburban area • SES: mother (high school – housewife), father (engineer – CEO large company) • Studies: • Earned high school degree (option: modern languages) • Solid average student all over • Normal study profile (no delays, no failures) • Started a “Romance languages” major at university • Dissatisfied with chosen option from first week onwards Vrije Universiteit Brussel Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck

  40. Life-design interventions: case of Paul • Occupational title triads • sports coach – tour guide – PR assistant • social worker – nurse – interior architect • youth leader – animal carer – medical doctor • veterinary surgeon – physiotherapist – journalist • fashion designer – forester – bookshop manager • Constructs • I want to help someone (people, animals) • I need recognition, gratitude and respect for what I do • I need some freedom • The level of my occupation is not so important Vrije Universiteit Brussel Prof. Dr. Raoul Van Esbroeck

More Related