Zrównoważone systemy mobilności miejskiej

1. Katedra Rynku Transportowego Zrównoważone systemy mobilności miejskiej dr Marcin Wołek Katedra Rynku Transportowego Uniwersytet Gdański mwol@wp.pl Potencjał inwestycyjny dworców kolejowych i węzłów integracyjnych – szansa dla kolei, samorządów i inwestorów Gdańsk, 17-18.06.2013

2. Struktura prezentacji • Mobilność miejska – potrzeba planowania • Zrównoważona mobilność miejska? • Elementy systemu zrównoważonej mobilności miejskiej • Dworce kolejowe w systemach zrównoważonej mobilności miejskiej • Podsumowanie

3. Potrzeba planowania mobilności miejskiej • konflikty w przestrzeni miejskiej; • miasta jako najważniejsze elementy europejskiego systemu gospodarczego i skupiska ludności; • ekonomiczne, środowiskowe oraz społeczne implikacje działalności transportowej; • ograniczenia budżetowe wymuszają hierarchizację celów; • polityka transportowa i klimatyczna Unii Europejskiej.

4. Mobilność miejska – wyzwania • procesy demograficzne; • procesy przestrzenne; • procesy ekonomiczne; • procesy społeczne; • procesy polityczne;

5. Korzyści płynące z planowania zrównoważonej mobilności miejskiej- niezaprzeczalne… lecz trudno wymierne • wyższa jakość życia i wzrost atrakcyjności centrów miast; • poprawa bezpieczeństwa w środowisku miejskim; • wzmocnienie gospodarki lokalnej i regionalnej; • wzrost zaangażowania społecznego; • zapobieganie miejskiemu nieładowi; • poprawa stanu zdrowia mieszkańców.

6. Elementy systemu zrównoważonej mobilności miejskiej • Infrastruktura; • Tabor; • Organizacja transportu; • Integracja transportu; • Finansowanie (integracja oznaczać może wyższe koszty w pierwszym etapie).

7. Zrównoważona mobilność w świetle raportu „Miasta jutra” • Efektywny energetycznie , zrównoważony i dostępny transport miejski; • Przyjazna przestrzeń dla rowerzystów i pieszych; • Przestrzeń (sąsiedztwo) dostępna dla pieszych, rowerzystów oraz transportu miejskiego; • Lokalne sieci transportowe powiązane z regionalną siecią transportową; • Planowanie rozwoju transportu w ścisłym powiązaniu z planowaniem przestrzennym; • Węzły transportowe powinny uwzględniać aktywność społeczną, kulturalną i gospodarczą oraz „przemysł wolnego czasu”. Lubeka Gotebörg Źródło: Cities of Tomorrow. Challenges, visions, ways forward. European Commission, Directorate General for Regional Policy, Brussels 2011, p. 45

8. Kluczowe kwestie • dostępność transportowa – wewnętrzna i zewnętrzna; • wzajemne relacje transportu zbiorowego i indywidualnego; • rola i znaczenie poszczególnych podsystemów transportu zbiorowego w obsłudze transportowej miasta; • transport jako obszar aktywności gospodarczej i politycznej

9. Dworce kolejowe w systemach zrównoważonej mobilności miejskiej • Wielość funkcji dworca kolejowego; • Centralna lokalizacja w przestrzeni miejskiej (duże dworce); • Skomplikowane partnerstwo publiczno-publiczne; • Potrzeba zewnętrznych źródeł finansowania; • Wyzwania architektoniczne; • WĘZEŁ INTEGRACYJNY. Kolonia-Bonn Flughafen Brema – stacja rowerowa

10. Dworzec kolejowy jako kluczowy element mobilności miejskiej • Dywersyfikacja funkcji przestrzeni dworcowej powoduje, iż staje się ona atrakcyjnym miejscem spotkań, zakupów oraz podróży; • Dzienna liczba pasażerów i odwiedzających to: • 120 000 w Lipsku (30 tys. m kw. powierzchni handlowo – usługowej); • 450 000 w Hamburgu; • 280 000 w Kolonii; • 130 000 w Dortmundzie. Stacja rowerowa w Aachen (Niemcy) jako element infrastruktury dworca kolejowego Ogółem z dworców i przystanków kolejowych w Niemczech korzysta rocznie ponad 4,1 mld osób…

11. Dworzec kolejowy jako produkt biznesowy – potrzeba segmentacji • zróżnicowany potencjał dworców kolejowych ze względu na ich lokalizację, znaczenie dla ruchu kolejowego, przestrzeń dla usług dodatkowych i możliwości integracji różnych systemów transportowych; • duże stacje kolejowe – potencjał porównywalny z portami lotniczymi; • konieczny jest zestaw działań niezbędny dla mniejszych obiektów dworcowych znaczenia lokalnego i regionalnego (vide Konjunkturprogramm 2009-2010 w Niemczech); • Obejmował on m.in. rewitalizację budynków dworcowych, poprawę informacji dla pasażerów, poprawę dostępności, modernizację wiat peronowych oraz poprawę bezpieczeństwa.

12. Segmentacja dworców i przystanków DB Netz

13. Główne kierunki powiązań metropolitalnych: wizja 2015/2020 Źródło: oprac. T. Radzikowski na podstawie Studium Wykonalności dla Kolei Metropolitalnej,

14. Podsumowanie • Potencjał dworców kolejowych kryje się w ich wnętrzu oraz otoczeniu; • każdy dworzec kolejowy ma potencjał by stać się węzłem integracyjnym; • niedoceniana rola samochodu osobowego w kształtowaniu zrównoważonej mobilności w regionie; • konieczność wypracowania partnerstwa publiczno-publicznego w kontekście przekształceń przestrzeni okołodworcowej; • partnerstwo publiczno-prywatne będzie coraz ważniejszym instrumentem dla dużych obiektów dworcowych. • Wysoka podatność na różny zakres montażu finansowego.