STAN REALIZACJI DZIAŁAŃ: 2.2, 2.5, 2.6 i 3.4 ZPORR W WOJEWÓDZTWIE MAŁOPOLSKIM W 2005 ROKU

1. STAN REALIZACJI DZIAŁAŃ:2.2, 2.5, 2.6 i 3.4 ZPORRW WOJEWÓDZTWIE MAŁOPOLSKIMW 2005 ROKU Józef Węgrzyn Dyrektor Departamentu Funduszy Strukturalnych Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego

2. TEMAT PREZENTACJI • opis Działań ZPORR; • konkursy w 2005 roku – przegląd naborów wniosków; 3. działania w ujęciu globalnym; • wykorzystanie alokacji; • kontekst krajowy; • stan realizacji projektów w 2005 roku; • modelowe projekty; • płatności w 2005 roku; 9. problemy utrudniające wdrażanie.

3. Działanie 2.2ZPORR Wyrównywanie szans edukacyjnych poprzez programy stypendialne

4. 2.2 Wyrównywanie szans edukacyjnych poprzez programy stypendialne CEL DZIAŁANIA Program stypendialny w ramach Działania 2.2 ZPORR stawia sobie za cel ułatwienie dostępu do szkół ponadgimnazjalnych oraz szkół wyższych uczniom i studentom pochodzącym z obszarów wiejskich i znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej. Tym samym ukierunkowany jest na pokonywanie barier edukacyjnych i poprawę sytuacji na rynku pracy młodzieży. OPIS DZIAŁANIA W ramach działania realizowane są wyłącznie projekty stypendialne przeznaczone dla: TYP I - Wspieranie rozwoju edukacyjnego młodzieży wiejskiej Stypendia przeznaczone dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych kończących się maturą z wyłączeniem szkół dla dorosłych TYP II - Wsparcie rozwoju edukacyjnego studentów Stypendia przeznaczone dla studentów państwowych i niepaństwowych szkół wyższych prowadzonych w systemie dziennym, wieczorowym, zaocznym bądź eksternistycznym PROJEKTODAWCY Projektodawcami mogą być w tym działaniu wyłącznie organy prowadzące i dotujące szkoły ponadgimnazjalne (w przypadku projektów typu I) oraz powiaty i ich związki lub porozumienia (w przypadku projektów typu II).

5. ROK 2005 – KONKURSY! Działanie 2.2 „Wyrównywanie szans edukacyjnych poprzez programy stypendialne” 6.VI.2005 – 15.VII.2005 29 projektów 28 podpisanych umów

6. Konkurs – EDYCJA 2005 Termin naboru: 6 czerwca 2005 – 15 lipca 2005 złożono 29 wniosków wielkość środków EFS w ramach konkursu: 13 078 625,00zł po weryfikacji formalnej : 29 wniosków KOP rekomendował przyjęcie: 29 wniosków Podpisano umowy o dofinansowanie z 28 beneficjentami wartość przyznanego dofinansowania (EFS): 12 880 547,58 zł

7. Działanie 2.2 ZPORRGLOBALNIE Liczba złożonych wniosków - 58 całkowita wartość wnioskowanego dofinansowania z EFS – 21 776 697,29zł oczekiwana kwota dofinansowania z EFS – 21 776 697,29zł poziom dofinansowania: max. 100% całkowitej kwoty kosztów kwalifikowalnych EFS i budżetu państwa

8. WYKORZYSTANIE ALOKACJIMAŁOPOLSKAkurs: 3,8365 Łącznie 2004 i 2005 2004 2005 Alokacja z funduszy UE na okres 2004-2006 (zł) 36 560 000 zł Dofinansowanie z EFS – 8 896 149 zł Dofinansowanie z EFS – 12 880 547 zł Dofinansowanie z EFS – 21 776 697 zł Podpisane umowy - 57 Podpisane umowy - 29 Podpisane umowy - 28 59,56 % 35,23 % 24,33 %

9. KONTEKST KRAJOWY Polska Małopolska wartość decyzji o przyznaniu dofinansowania jako % alokacji 2004-2006 wartość podpisanych umów jako % alokacji 2004-2006 wartość płatności jako % alokacji 2004-2006

10. STAN REALIZACJI PROJEKTÓWstan na dzień: 31.12.2005 * - projekty zrealizowane, dokumentacja rozliczeniowa w trakcie weryfikacji ** - wartość określona na podstawie zawartych umów

11. Modelowy projekt Projektodawca: Starostwo Powiatowe w Krakowie w imieniu porozumienia wszystkich małopolskich powiatów Tytuł projektu: „Małopolski program stypendialny dla studentów” Kwota dofinansowania EFS: 2 005 825,50 PLN Okres realizacji projektu: 15.09.2005 – 30.09.2006 Program stypendialny realizowany w ramach projektu ma na celu zwiększenia dostępu do kształcenia wyższego studentom pochodzącym z obszarów zagrożonych marginalizacją. Tym samym ukierunkowany jest na pokonywanie barier edukacyjnych i poprawę sytuacji na rynku pracy młodzieży. Wybór takiej grupy adresatów programu wiąże się z faktem, iż znaczny koszt kształcenia w szkołach wyższych stanowi dla wielu studentów pochodzących z terenów zmarginalizowanych i dodatkowo będących w trudnej sytuacji materialnej, barierę uniemożliwiającą kontynuowanie nauki.

12. Modelowy projekt W roku akademickim 2005/2006 z programu stypendialnego w ramach powyższego projektu korzysta ponad 990 studentów z Małopolski. Udzielona pomoc ma ułatwić studentom kształcenie na uczelniach wyższych poprzez finansowanie kosztów związanych z pobieraniem nauki, a w szczególności kosztów zakwaterowania w akademiku lub na stancji, posiłków, zakupu podręczników, transportu „do” i „z” uczelni oraz czesnego za naukę. O przyznanie stypendium mogli ubiegać się studenci I i II roku państwowych i niepaństwowych szkół wyższych, studiujący w systemie dziennym, wieczorowym, zaocznym, bądź eksternistycznym, pochodzący z obszarów zagrożonych marginalizacją (w tym w szczególności z terenów wiejskich i obszarów restrukturyzacji przemysłów) i znajdujący się w trudnej sytuacji materialnej (gdzie dochód netto na osobę w rodzinie nie przekracza 504 zł lub 583 zł – w przypadku, gdy członkiem rodziny jest dziecko niepełnosprawne). Projekt jest realizowany w ramach porozumienia pomiędzy wszystkimi 22 powiatami Województwa Małopolskiego. Rolę koordynatora porozumienia przyjął na siebie Powiat Krakowski, który był odpowiedzialny nie tylko za opracowanie projektu, ale również za jego obsługę.

13. Działanie 2.5ZPORR Promocja przedsiębiorczości

14. 2.5 Promocja przedsiębiorczości CEL DZIAŁANIA Aktywne wspieranie zatrudnienia, poprzez stymulowanie powstawania nowych mikroprzedsiębiorstwa oraz zapewnienie nowozarejstrowanym mikroprzedsiębiorcom pomocy w wykorzystaniu dostępnych instrumentów wsparcia. OPIS DZIAŁANIA W ramach działania realizowane są projekty, z których każdy obejmuje zarówno świadczenie usług doradczych i szkoleniowych z zakresu zasad prowadzenia działalności gospodarczej, rozpowszechnianie dobrych praktyk i metod rozwoju, jak też przekazywanie (w formie wsparcia pomostowego i jednorazowej dotacji inwestycyjnej na rozwój działalności) pomocy finansowej przysługującej po zarejestrowaniu mikroprzedsiębiorstwa. PROJEKTODAWCY Projektodawcami mogą być w tym działaniu m.in. organizacje pozarządowe, publiczne służby zatrudnienia, szkoły wyższe oraz ośrodki poradnictwa zawodowego i psychologicznego.

15. ROK 2005 – KONKURSY! Działanie 2.5 „Promocja przedsiębiorczości” 24.XII.2004 – 13.I.2005 39 projektów 14.III.2005 – 1.IV.2005 36 projektów 75 projektów

16. I konkurs – EDYCJA 2004 Termin naboru: 24 grudnia 2004 – 13 stycznia 2005 złożono 39 wniosków wielkość alokacji w ramach konkursu: 4 570 480,80zł po weryfikacji formalnej odrzucono: 18 wniosków KOP rekomendował przyjęcie: 11 wniosków Podpisano umowy o dofinansowanie z 7 beneficjentami wartość przyznanego dofinansowania (EFS): 4 018 741,85 zł

17. II konkurs – EDYCJA 2005 Termin naboru: 14 marca 2005 – 1 kwietnia 2005 złożono 36 wniosków wielkość alokacji w ramach konkursu: 7 079 879,66 PLN po weryfikacji formalnej odrzucono: 2 wnioski KOP rekomendował przyjęcie: 16 wniosków Podpisano umowy o dofinansowanie z 7 beneficjentami łączna wartość przyznanego dofinansowania (EFS): 6 247 092,40 zł

18. Działanie 2.5 ZPORRGLOBALNIE Liczba złożonych wniosków - 75 całkowita wartość wnioskowanego dofinansowania z EFS – 43 335 301,97zł oczekiwana kwota dofinansowania z EFS – 43 335 301,97zł poziom dofinansowania: max. 100% całkowitej kwoty kosztów kwalifikowalnych EFS i budżetu państwa w zakresie szkoleń i wsparcia pomostowego oraz 75 % całkowitej kwoty kosztów kwalifikowanychjednorazowej dotacji inwestycyjnej na rozwój działalnościgospodarczej z EFS i budżetu państwa

19. WYKORZYSTANIE ALOKACJIMAŁOPOLSKA kurs: 3,8365 wartość dofinansowania z EFS (zł) 7 788 919,65 zł Alokacja z funduszy UE na okres 2004-2006 (zł) 11 749 476,90zł liczba podpisanych umów - 14 66 %

20. KONTEKST KRAJOWY Polska Małopolska wartość decyzji o przyznaniu dofinansowania jako % alokacji 2004-2006 wartość podpisanych umów jako % alokacji 2004-2006 wartość płatności jako % alokacji 2004-2006

21. STAN REALIZACJI PROJEKTÓWstan na dzień: 31.12.2005

22. PŁATNOŚCI W 2005 ROKU • w okresie od 18.04.2005 r do 31.12.2005 r nastąpiła wypłata I transzy dotacji dla 14 projektów zatwierdzonych do realizacji; • do 31.12.2005 r wypłacono II transzę dotacji wynikającą z wniosków o płatność pośrednią jednego z projektodawców oraz pierwszą transzę dotacji na wsparcie pomostowe również dla jednego projektodawcy; • ogółem w roku 2005 zostały wypłacone środki w wysokości 185 405,22 PLN pochodzące z rezerwy z roku 2004 i 2005.

23. Modelowy projekt Projekt o charakterze szkoleniowo-doradczym, skierowany jest do czterdziesto-osobowej grupy beneficjentów ostatecznych, wyłonionej spośród studentów szkół wyższych, policealnych studiów zawodowych, osób zatrudnionych, rolników i osób nie zarejestrowanych jako osoby bezrobotne, które chcą podjąć własną działalność gospodarczą. Celem projektu jest stworzenie grupie beneficjentów ostatecznych warunków do rozpoczęcia własnej działalności gospodarczej. Projekt zakłada przeprowadzenie bloku zajęć szkoleniowo-doradczych obejmujących zajęcia wykładowe, ćwiczenia, gry decyzyjne i konsultacje indywidualne z doradcą. Drugą część projektu stanowi blok rozpowszechniania dobrych praktyk realizowany poprzez konferencję z udziałem lokalnych władz i przedsiębiorców, którzy odnieśli sukces na lokalnym rynku. Projektodawca: Sądecka Agencja Rozwoju Regionalnego Tytuł projektu: „Bądź przedsiębiorcą – wsparcie i doradztwo dla przyszłych mikroprzedsiębiorców” Kwota dofinansowania: 574702,23 PLN Okres realizacji projektu: 01.05.2005 – 31.12.2006

24. Sądecka Agencja Rozwoju Regionalnego

25. Sądecka Agencja Rozwoju Regionalnego

26. Realizacja projektu w 2005 roku • W 2005 r w ramach projektu wyłoniono spośród pracowników SARR SA kierownika i asystenta kierownika projektu. Przeprowadzono promocję projektu i rekrutację beneficjentów ostatecznych. • Zorganizowano konferencję promocyjną, której głównym celem była promocja projektu i przekazywanie dobrych doświadczeń zakwalifikowanym beneficjentom ostatecznym. W konferencji oprócz beneficjentów ostatecznych udział wzięli przedstawiciele lokalnych władz: burmistrzowie, wójtowie, radni oraz przedsiębiorcy, którzy odnieśli sukces na lokalnym rynku. • Beneficjenci zostali podzieleni na dwie grupy zajęciowe, a z każdej z grup wyłoniony został lider grupy. • Podpisano umowy z prowadzącymi zajęcia szkoleniowe. • Przy współpracy z prowadzącymi zajęcia został opracowany szczegółowy program zajęć szkoleniowo-doradczych i przygotowane materiały szkoleniowe. • Po każdych zajęciach zostały przeprowadzone wśród beneficjentów ostatecznych ankiety oceniające przydatność szkolenia i pracę prowadzącego, w celu oceny przebiegu zajęć i wprowadzenia zmian w programie szkolenia uwzględniających potrzeby beneficjentów ostatecznych. • Raz w miesiącu odbywały się spotkania kierownika oraz asystenta projektu z liderami wyłonionymi z każdej grupy szkoleniowej w celu omówienia uwag co do sposobu prowadzenia zajęć. • Przeprowadzono po 128 g zajęć szkoleniowych w każdej z grup zajęciowych. • 12 beneficjentów ostatecznych projektu rozpoczęło działalność gospodarczą a dziesięciu spośród nich podjęło starania o przyznanie podstawowego wsparcia pomostowego i jednorazowej dotacji inwestycyjnej, składając do siedziby SARR SA wnioski o ich przyznanie.

27. Wskaźniki i rezultaty projektu Rezultaty projektu: • Uczestnicy szkoleń zdobędą wiedzę merytoryczną, zarówno teoretyczną, jak i praktyczną. Rezultat mierzony będzie wynikami testów przeprowadzanych na zakończenie zajęć. • Uczestnicy nauczą się przygotowywać biznes plan, • Uczestnicy podczas konsultacji i pracy z doradcą zawodowym, a osoby niepełnosprawne podczas pracy z psychologiem będą mogły rozwiązywać powstałe problemy, • Część najlepszych uczestników rozpocznie własną działalność gospodarczą, • Osoby, które założą działalność gospodarczą będą miały możliwość skorzystania z jednorazowej dotacji inwestycyjnej Wskaźniki projektu: • Liczba godzin doradztwa dla osób zamierzających rozpocząć własną działalność gospodarczą – 320 • Ogólna wartość przekazanych dotacji na rozwój działalności – 239,00 • Liczba nowych mikroprzedsiębiorstw utworzonych w wyniku realizacji projektu – 10 (w tym utworzonych przez: kobiety – 3, młodzież - 5, osoby odchodzące z rolnictwa – 2).

28. Działanie 2.6. „ Regionalne Strategie Innowacyjne i transfer wiedzy”

29. 2.6. - Regionalne Strategie Innowacyjne i transfer wiedzy CEL DZIAŁANIA Podniesienie potencjału regionów w sferze innowacji poprzez wzmocnienie współpracy pomiędzy sektorem badawczo-rozwojowym a gospodarką. OPIS DZIAŁANIA Działanie 2.6 ma na celu przyczynienie się do budowy regionalnych systemów innowacji, które będą podstawą wspierania innowacyjności w regionach. Wsparcie obejmuje: tworzenie i rozwój Regionalnych Strategii Innowacyjnych, tworzenie sieci transferu innowacji pomiędzy sektorem badawczo – rozwojowym, przedsiębiorstwami i innymi podmiotami na poziomie regionalnym i lokalnym, rozwój systemu komunikacji i wymiany informacji, staże absolwentów szkół wyższych w przedsiębiorstwach, stypendia dla najlepszych absolwentów szkół wyższych kontynuujących naukę na studiach doktoranckich z zakresu nauk ścisłych, technicznych i innych dziedzin naukowych przyczyniających się do rozwoju strategicznych obszarów regionu. PROJEKTODAWCY jednostki samorządu terytorialnego, szkoły wyższe i jednostki naukowe, organizacje pozarządowe, przedsiębiorcy oraz partnerstwa tych podmiotów.

30. ROK 2005 – KONKURSY! Działanie 2.6. „ Regionalne Strategie Innowacyjne i transfer wiedzy” 20.X.04- 10.XI.04 16projektów 7.II.05- 11.III.05 25 projektów 01.II.05- 25.IV.05 10 projektów 51 projektów

31. I konkurs – EDYCJA 2004 Termin naboru: 20 październik 2004- 10 listopad 2004 złożono 16 wniosków wielkość alokacji w ramach konkursu: 4 772 006,92 zł, w tym EFS 3 579 005,19 zł po weryfikacji formalnej odrzucono: 3 wnioski KOP rekomendował przyjęcie: 8 wniosków Podpisano umowy o dofinansowanie z 8 beneficjentami łączna wartość przyznanego dofinansowania :4 072 071,00 zł, w tymEFS3 049 103,25zł

32. II konkurs – EDYCJA 2005 Termin naboru:7 luty 2005 – 11 marca 2005 złożono 25 wniosków wielkość alokacji w ramach konkursu: 3 699 935,92 zł,w tym EFS2 774 951,94 zł po weryfikacji formalnej odrzucono: 8 wniosków KOP rekomendował przyjęcie: 9 wniosków Podpisano umowy o dofinansowanie z 8 beneficjentami łączna wartość przyznanego dofinansowania: 3 151 594,66 zł, w tym EFS 2 363 696,00 zł

33. III konkurs – EDYCJA 2005 Termin naboru:1 kwietnia 2005 – 25 kwietnia 2005 złożono 10 wniosków wielkość alokacji w ramach konkursu: 4 096 682,52 zł, w tym EFS 3 072 511,89 zł po weryfikacji formalnej odrzucono: 1 wniosek KOP rekomendował przyjęcie: 8 wniosków Podpisano umowy o dofinansowanie z 7 beneficjentami Łączna wartość przyznanego dofinansowania: 3 882 854,26zł,w tym EFS2 912 140,69 zł

34. IV konkurs – EDYCJA 2006 Termin naboru:13 luty 2006 – 14 marca 2006 wielkość alokacji w ramach konkursu: 5 256 808,55w tym EFS 3 942 606,41 zł

35. Działanie 2.6 ZPORRGLOBALNIE Liczba złożonych wniosków - 51 całkowita wartość projektów z EFS – 21 561 181,43zł oczekiwana kwota dofinansowania z EFS – 21 561 181,43zł poziom dofinansowania: 100 % ze środków EFS (75%) oraz budżetu państwa (25%)

36. WYKORZYSTANIE ALOKACJIMAŁOPOLSKA kurs: 3,8365 wartość dofinansowania z EFS (zł) 8 329 889,94zł Alokacja z funduszy UE na okres 2004-2006 (zł) 12 267 546,36 zł liczba podpisanych umów - 23 68 %

37. KONTEKST KRAJOWY Polska Małopolska wartość decyzji o przyznaniu dofinansowania jako % alokacji 2004-2006 wartość podpisanych umów jako % alokacji 2004-2006 wartość płatności jako % alokacji 2004-2006

38. STAN REALIZACJI PROJEKTÓWstan na dzień: 31.12.2005

39. PŁATNOŚCI W 2005 R. • w 2005 roku zakończyło realizację projektów 2 Beneficjentów, którzy przedstawili sprawozdania końcowe wraz z wnioskami o płatność końcową. • w okresie od 18.04.05 do 31.12.05 nastąpiła wypłata I transzydotacji dla 22 projektodawców • do 31.12.05 wypłacono II transzę dotacji, wynikającą z wniosku o płatność pośrednią dla 3 projektodawców • do końca 2005 roku wypłacono 1 868 007,40 zł (EFS)

40. Dobre praktyki w ramach 2.6 Projektodawca: Instytut Zaawansowanych Technologii Wytwarzania Tytuł projektu: „Centrum Innowacji, Transferu i Monitorowania Rozwoju Technologii Wytwarzania” Przyznana kwota dofinansowania: 500 670,00 PLN Termin realizacji: 10.XI.2004-31.XII.2006 Przedmiotem projektu jest zbudowanie systemu transferu innowacji w zakresie zaawansowanych technologii wytwarzania.

41. REALIZOWANE I PLANOWANEFORMY DZIAŁANIA CENTRUM • Organizacji dni otwartych, dni informacyjnych oraz dni konsultacji • Organizacja szkoleń • Wydawanie biuletynu Instytutu • Uruchomienie strony www Centrum mająca na celu prezentowanie aktualnej oferty nowych technologii • Utworzenie baz danych przedsiębiorstw zainteresowanych wdrażaniem nowych technologii, baz danych o publikacjach i patentach

42. Centrum Innowacji, Transferu i Monitorowania Rozwoju Technologii Wytwarzania

43. Centrum Innowacji, Transferu i Monitorowania Rozwoju Technologii Wytwarzania

44. Działanie 3.4ZPORR Mikroprzedsiębiorstwa

45. 3.4. Mikroprzedsiębiorstwa CEL DZIAŁANIA Zwiększenie konkurencyjności mikroprzedsiębiorstw poprzez ułatwienie dostępu do specjalistycznego doradztwa oraz zwiększenie zdolności inwestycyjnej w początkowym okresie funkcjonowania przedsiębiorstw OPIS DZIAŁANIA Wsparcie w ramach działania mogą uzyskać mikroprzedsiębiorstwa zatrudniające nie więcej niż 10 pracowników, działające na rynku nie dłużej niż 3 lata. W ramach działania można uzyskać specjalistyczne usługi doradcze wprowadzające innowacyjność w przedsiębiorstwie lub dotację inwestycyjną (związaną np. z rozszerzeniem zakresu działalności gospodarczej, czy modernizacją środków produkcji). DOFINANSOWANIE Dofinansowanie projektu doradczego może wynieść co najwyżej równowartość 20 tys. zł, ale nie więcej niż 65% wydatków kwalifikowalnych. Dofinansowanie projektu inwestycyjnego może wynieść do 200 tys. zł, ale nie więcej niż wartości projektu.

46. ROK 2005 – KONKURSY! Działanie 3.4 „Mikroprzedsiębiorstwa” 24.XII.2004 – 13.I.2005 172 projekty 21.III.2005 – 11.IV.2005 280 projektów 29.VIII.2005 – 16.IX.2005 171 projektów 12.XII.2005 – 30.XII.2005 102 projekty 725 projektów

47. I konkurs – EDYCJA 2004 Termin naboru: 24 grudnia 2004 – 13 stycznia 2005 złożono 171 wniosków, w czym: TYP I: 8 wniosków, TYP II: 163 wnioski wielkość alokacji w ramach konkursu: 5 173 121,40 zł po weryfikacji formalnej odrzucono: 149 wniosków KOP rekomendował przyjęcie: 17 wniosków Podpisano umowy o dofinansowanie z 16 beneficjentami łączna wartość przyznanego dofinansowania (EFRR + BP): 2 091 820,73 zł

48. I konkurs – EDYCJA 2005 Termin naboru: 21 marca 2005 – 11 kwietnia 2005 złożono 280 wniosków wielkość alokacji w ramach konkursu: 16 060 438,75 PLN Typ I – Specjalistyczne usługi doradcze: 1 073 556,38 PLN Typ II – Dotacje inwestycyjne: 14 986 882,37 PLN po weryfikacji formalnej odrzucono: 130 wniosków KOP rekomendował przyjęcie: 75 wniosków łączna wartość przyznanego dofinansowania (EFRR + BP): 8 348 396 zł

49. II konkurs – EDYCJA 2005 Termin naboru: 29 sierpnia 2005 – 16 września 2005 złożono: 171 projektów wielkość alokacji w ramach konkursu: 8 124 221,14 zł Typ II – Dotacje inwestycyjne : 171 projektów po weryfikacji formalnej odrzucono : 40 projektów KOP rekomendował przyjęcie : 83 projektów w styczniu 2006 r. podpisano umowy z 47 beneficjentami łączna wartość przyznanego dofinansowania (EFRR + BP): 5 512 885 zł

50. III konkurs – EDYCJA 2005 Termin naboru : 12 grudnia 2005 – 30 grudnia 2005 złożono 102 projekty wielkość alokacji w ramach konkursu : 7 000 000 zł wartość całkowita złożonych wniosków: 23 362 662 zł po weryfikacji formalnej odrzucono : 29 projektów w lutym 2006 r KOP rekomendował przyjęcie : 60 projektów IW podpisze umowy z54 beneficjentami WYKORZYSTANO DOSTĘPNE ŚRODKI!!!!