1 / 63

Prawne aspekty działalności bibliotek – wybrane zagadnienia

Prawne aspekty działalności bibliotek – wybrane zagadnienia. Konstancin, 29 maja 2009 roku Joanna Hetman-Krajewska adwokat, radca prawny. O czym będę mówić: 1. PRAWO AUTORSKIE: obecny stan ustawy problem dzieł osieroconych public lending right

lee
Download Presentation

Prawne aspekty działalności bibliotek – wybrane zagadnienia

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. Prawne aspekty działalności bibliotek – wybrane zagadnienia Konstancin, 29 maja 2009 rokuJoanna Hetman-Krajewskaadwokat, radca prawny

  2. O czym będę mówić: 1. PRAWO AUTORSKIE: obecny stan ustawy problem dzieł osieroconych public lending right 2. Windykacja książek i opłat regulaminowych od niesumiennych czytelników

  3. Co mamy obecnie?

  4. Zmiany 2007 1. nowelizacja z 9.05.2007 – implementacja dyrektywy „Enforcement”, w życie 20.06.2007 2. 6.06.2007 – wskutek wyroku TK z 24.05.2006 traci moc art. 70 ust. 2 PrAut 3. nowelizacja z 7.09.2007 – nowe brzmienie art. 70 – art. 70 ust. 2(1) obowiązuje od 6.06.2007

  5. Co miało być, ale nie wyszło… Poprzednia kadencja Sejmu – prace nad trzema innymi nowelizacjami PrAut • art. 108 ust. 3 PrAut – zatwierdzanie tabel wynagrodzeń • Fundusz Promocji Twórczości • art. 24 PrAut – ustawa „fryzjerska”

  6. Ale… • zasada dyskontynuacji prac Sejmu

  7. Czyli… • wszystko trzeba było zacząć od nowa…

  8. Co nowego planuje ustawodawca? • projekt ustawy nowelizacyjnej – trwają prace

  9. Najbardziej palący problem • załatać dziurę po wyeliminowaniu z porządku prawnego art. 108 ust. 3 (zatwierdzanie tabel wynagrodzeń)

  10. Problem z tabelami • Wyrok TK z 24.01.2006 – art. 108 ust. 3 uznany za niezgodny z Konstytucją, stracił moc 1.09.2006

  11. Czy tabele obowiązują? • Tak. • Za niezgodną z Konstytucją uznano procedurę zatwierdzania tabel, a nie same tabele. • Przesądza to ustawa nowelizacyjna – dotychczasowe tabele stosuje się do czasu prawomocnego zatwierdzenia odpowiednich tabel na podstawie nowych przepisów, jednak nie dłużej niż 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy nowelizacyjnej • Choć de lege lata – odmienne poglądy…

  12. Ale… • nadal nie ma prawidłowej, zgodnej z konstytucją procedury zatwierdzania tabel.

  13. Projekt nowelizacji ustawy • projekt ustawy nowelizacyjnej po konsultacjach społecznych i międzyresortowych • 6 stycznia 2009 roku – przyjęty przez Radę Ministrów • skierowany do Sejmu • właściwa komisja – Komisja Kultury

  14. Założenie nowelizacji • Wyrok TK tylko wycinkowo wskazał nieprawidłowości w zatwierdzaniu tabel wynagrodzeń (brak należytej reprezentatywności użytkowników) • Należy szerzej spojrzeć na mechanizm zatwierdzania tabel wynagrodzeń i dokonać zasadniczych zmian

  15. Kontrola tabel • Filozofia zmian – utrzymanie systemu kontroli tabel wynagrodzeń ustalanych przez organizacje zbiorowego zarządzania

  16. Tabele wynagrodzeń • Dotychczas: utwory + artystyczne wykonania • Nowela: utwory + przedmioty praw pokrewnych

  17. Stałe stawki • jak na razie: stawki minimalne • projekt: stałe (sztywne) stawki – kwotowe lub procentowe • na tym samym polu eksploatacji (odtwarzanie za pomocą wprowadzonego do obrotu egzemplarza; nadawanie w programach radiowych lub telewizyjnych) dla takiej samej kategorii utworów lub przedmiotów praw pokrewnych – tabele różnych ozz zatwierdzane w jednym postępowaniu (cel: zapewnić ich spójny charakter); efekt: określenie generalnego obciążenia użytkowników + udziału poszczególnych kategorii uprawnionych w tej kwocie • także we wszelkich innych przypadkach – zespół orzekający KPA weźmie pod uwagę kwotę ogólnego obciążenia podmiotów korzystających

  18. Obowiązek przedstawienia niższych stawek • Dla instytucji kultury i oświatowych • O ile korzystanie z utworów lub przedmiotów praw pokrewnych: • - w zakresie działalności statutowej • - nie łączy się z osiąganiem korzyści majątkowych

  19. Nowe obowiązki ozz • 1. obowiązek złożenia tabel wynagrodzeń do zatwierdzenia – w przypadkach obligatoryjnego pośrednictwa ozz lub wymuszonego charakterem eksploatacji • Jeśli nie – minister może cofnąć zezwolenie • 2. obowiązek sporządzania rocznego sprawozdania merytorycznego z działalności • 3. obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych i sporządzania sprawozdania finansowego (badane przez biegłego rewidenta) • 4. rozszerzenie obowiązku kontraktowania – obowiązek udzielenia zgody na korzystanie z utworów lub przedmiotów praw pokrewnych w granicach wykonywanego zarządu – możliwość odmowy tylko z ważnych powodów (nowe brzmienie art. 106 ust. 2)

  20. Jedna wyznaczona ozz • ZASADA ONE-STOP-SHOP? • do poboru wynagrodzenia na podstawie zatwierdzonych tabel i udzielania licencji na korzystanie z utworów i przedmiotów pr. pokr. • na polu eksploatacji: publiczne odtwarzanie utworów i przedmiotów praw pokrewnych za pomocą wprowadzonego do obrotu egzemplarza oraz nadawanych w programach radiowych lub telewizyjnych • wysokość wynagrodzenia oraz udział poszczególnych uprawnionych w tej kwocie: określona w orzeczeniu zespołu orzekającego KPA (generalne obciążenie użytkowników)

  21. Jedna wyznaczona ozz (2) Minister Kultury (rozporządzenie, po zasięgnięciu opinii organizacji zbiorowego zarządzania) wskazuje: jedną ozz uprawnioną do poboru wynagrodzeń i udzielania licencji Pozostałe ozz – udzielają pełnomocnictwa wyznaczonej ozz

  22. Uchylono art. 109! • Obecnie: postanowienia umowne mniej korzystne dla twórców, niż wynikałoby to z tabel – nieważne, a w ich miejsce – odpowiednie postanowienia tabel • Rozbieżne poglądy co do zakresu zastosowania art. 109 (1. do umów ozz –korzystający, 2. do umów korzystający – twórca zrzeszony w ozz, 3. do umów korzystający – każdy twórca; ad 2 – wyrok SN z 3 lutego 2006, I CK 334/05, w sprawie Hachette Livre Polska)

  23. Zakres stosowania stawek • Art. 11015 • Stawki określone w zatwierdzonych tabelach stosuje się w umowach, których stroną jest organizacja zbiorowego zrządzania • Postanowienia umowne określające stawkę w innej wysokości niż zatwierdzona w tabeli – nieważne, w ich miejsce – stawki z tabeli • ALE! – możliwość zastosowania stawki innej niż wynika z zatwierdzonej tabeli – w umowie zbiorowej pomiędzy ozz a organizacją zrzeszającą użytkowników albo użytkownikiem o zasięgu ogólnopolskim

  24. Ale, by nie powstała luka… • art. 5 ust. 7 zd. drugie ustawy nowelizacyjnej • Postanowienia umowne mniej korzystne dla twórców, niż wynikałoby to z tabel wynagrodzeń zatwierdzonych na podstawie dotychczasowych przepisów, są nieważne, a ich miejsce zajmują odpowiednie postanowienia tych tabel.

  25. Co z obecnymi tabelami? • Pójdą do śmietnika po upływie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy nowelizującej, chyba że wcześniej zostaną zatwierdzone odpowiadające im tabele na nowych zasadach (art. 5 ust. 7 ustawy nowelizującej). • OZZ – obowiązek złożenia wniosków o zatwierdzenie obligatoryjnych tabel w terminie 6 miesięcy od dnia powołania Komisji Prawa Autorskiego na nowych zasadach (art. 5 ust. 5 ustawy nowelizującej)

  26. Komisja Prawa Autorskiego • zmiana kluczowa – zasady i tryb działania KPA w ustawie, a nie w rozporządzeniu (jak do tej pory) • realizacja wyroku TK – zespoły orzekające wybierane w sposób gwarantujący reprezentację interesów twórców i użytkowników • pozostanie, ale jako organ quasi-sądowy (skład „odchudzony” – 30, a nie 40 arbitrów) • obecny skład arbitrów – do dnia powołania KPA zgodnie z nowelą • nowy skład – minister kultury powoła w terminie 2 miesięcy od dnia wejścia w życie noweli

  27. Kompetencje KPA • 1. rozpatrywanie spraw o zatwierdzanie i zmianę zatwierdzonych tabel wynagrodzeń za korzystanie z utworów lub przedmiotów praw pokrewnych • 2. rozstrzyganie sporów dotyczących stosowania tabel • 3. rozstrzyganie sporów związanych z zawarciem umowy o reemisję w sieciach kablowych • 4. wskazywanie organizacji właściwej • 5. rozpatrywanie spraw o odtworzenie akt, uzupełnienie, sprostowanie lub wykładnię orzeczenia KPA

  28. Zmiany w zakresie procedowania KPA • powoływanie zespołów orzekających – skład nieparzysty, złożony z arbitrów wskazanych przez obie kategorie organizacji (zapewnienie reprezentatywności zespołów orzekających) • niezrealizowany projekt: przewodniczącym składu – sędzia sądu powszechnego (ALE! Opór resortu sprawiedliwości) • inna procedura – postępowanie cywilne nieprocesowe (realizacja postulatu równouprawnienia stron postępowania); w sprawach spornych – przepisy KPC o postępowaniu przed sądem polubownym

  29. Zmiany w zakresie procedowania KPA (2) • Strony postępowania w sprawach o zatwierdzenie tabel wynagrodzeń oraz o wskazanie organizacji właściwej: • 1. wnioskodawca • 2. inne ozz, działające na polu eksploatacji, którego wniosek dotyczy • 3. organizacje zrzeszające podmioty korzystające z utworów lub przedmiotów praw pokrewnych • 4. podmioty korzystające z utworów lub przedmiotów praw pokrewnych prowadzące działalność o • charakterze ogólnopolskim

  30. Wyspecjalizowane sądy • Sądy Własności Intelektualnej • Na razie – pierwszy krok: Minister Sprawiedliwości wyznaczy w drodze rozporządzenia jeden sąd okręgowy do rozpoznawania spraw zainicjowanych w wyniku odwołania od orzeczeń KPA

  31. System odwoławczy • Orzeczenie KPA • Zaskarżenie do sądu okręgowego wyznaczonego przez Ministra Sprawiedliwości (Sądu Własności Intelektualnej – ?) • Apelacja • Skarga kasacyjna

  32. Czy to nie będzie oznaczało przewlekłości postępowania o zatwierdzanie tabel?

  33. Kiedy możemy spodziewać się zmian? • Planowano: 1 stycznia 2009 • Obecnie: 30 dni od dnia ogłoszenia • Za wyjątkiem art. 1104 ust. 2 oraz art. 1108 ust. 2 – od 1 stycznia 2010 roku

  34. Akty podustawowe • 1. projekt rozporządzenia MK zmieniającego rozporządzenie w sprawie określenia kategorii urządzeń i nośników służących do utrwalania utworów oraz opłat od tych urządzeń i nośników z tytułu ich sprzedaży przez producentów i importerów • 2. projekt rozporządzenia MK zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat uiszczanych przez posiadaczy urządzeń reprograficznych

  35. Kategorie urządzeń i nośników • Cele zmian: • 1. konieczność aktualizacji rodzajów urządzeń oraz nośników objętych obowiązkiem opłaty • 2. weryfikacja wysokości opłat

  36. Urządzenia reprograficzne • Cel zmian: konieczność weryfikacji wysokości opłat reprograficznych

  37. Prawo autorskie w Polsce a dyrektywy UE • 8 dyrektyw UE w zakresie prawa autorskiego i praw pokrewnych • Wszystkie implementowane do prawa krajowego • ALE! – nie zawsze prawidłowo; nie zawsze w całości…

  38. Dzieła „osierocone” • orphan works • objęte ochroną prawa autorskiego, ale brak kontaktu z uprawnionym/-ymi

  39. Kierunki dalszych zmian • Problem dzieł osieroconych (orphan works) – zalecenie Komisji z dnia 24 sierpnia 2006 r. w sprawie digitalizacji i udostępnienia w Internecie dorobku kulturowego oraz w sprawie ochrony zasobów cyfrowych; Komisja wezwała państwa członkowskie do utworzenia mechanizmu ułatwiającego wykorzystanie dzieł osieroconych.

  40. Kierunki dalszych zmian (2) • Komunikat Komisji z 3.01.2008 w sprawie kreatywnych treści online na jednolitym rynku (Creative Content Online) – zarządzanie cyfrowymi prawami autorskimi; aktualizacja/wyjaśnienie ewentualnych przepisów prawnych, które bezpodstawnie ograniczają rozpowszechnianie kreatywnych treści online w UE, przy jednoczesnym uznaniu znaczenia praw autorskich dla tworzenia treści; cztery główne horyzontalne wyzwania wymagające podjęcia działań na szczeblu UE: • 1. dostępność kreatywnych treści (w tym problem dzieł osieroconych); • 2. wieloterytorialne zezwolenia dla kreatywnych treści; • 3. interoperacyjność i przejrzystość zarządzania cyfrowymi prawami autorskimi; • 4. oferty prawne i piractwo

  41. Kierunki dalszych zmian (3) • Zielona księga z 16.07.2008 w sprawie praw autorskich w gospodarce opartej na wiedzy – cel: zachęcenie do publicznej debaty nad najlepszymi sposobami rozpowszechniania w środowisku online wiedzy związanej z badaniami, nauką i edukacją; potrzeba promowania swobodnego przepływu wiedzy i innowacji jako „piątej swobody” na jednolitym rynku

  42. Problem z archiwami • Nowe pola eksploatacji, nieznane w chwili zawarcia umowy, np. digitalizacja (cyfryzacja) • Sytuacja patowa

  43. Public lending right • Przywilej biblioteczny a dyrektywa o prawie najmu i użyczania

  44. Windykacja książek i opłat regulaminowych od niesumiennych czytelników

  45. Skala zjawiska • Cierpliwość bibliotekarzy się wyczerpuje? • Kalisz • Chełm • Płock • Wrocław …

  46. Podstawa prawna • ustawa z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny • ustawa z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego

  47. Problem przedawnienia • ZASADA – roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu • TERMINY – • 10 lat • 3 lata – dla roszczeń o świadczenia okresowe, dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej • 2 lata – sprzedaż towarów i usług w ramach przedsiębiorstwa

  48. Jaki termin przedawnienia dla roszczeń bibliotek?

  49. Czy można dochodzić przedawnionych roszczeń? • TAK! • Zarzut przedawnienia sąd bierze pod uwagę na zarzut pozwanego, a nie z urzędu

  50. Procedura windykacji 1 • wezwanie do zapłaty należnych opłat regulaminowych wraz z odsetkami ustawowymi oraz do zwrotu książki/książek w terminie 14 dni od otrzymania wezwania doręczenie – list polecony za zwrotnym potwierdzeniem odbioru

More Related