Gospodarowanie wodami w dorzeczu środkowej Odry na terenie województwa opolskiego

1. Gospodarowanie wodami w dorzeczu środkowej Odryna terenie województwa opolskiego mgr inż. Barbara Mońka „Wiosenna Konferencja Rybacka” w Łosiowie, 30 marca 2012 r.

2. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodnewprowadziła szereg zmian, których celem jest wdrożenie postanowień Ramowej Dyrektywy Wodnej Ustawa reguluje gospodarowanie wodami zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, a w szczególności kształtowanie i ochronę zasobów wodnych, korzystanie z wód oraz zarządzanie zasobami wodnymi

3. Gospodarowanie wodami: • jest prowadzone z zachowaniem zasadyracjonalnego i całościowego traktowania zasobówwódpowierzchniowych i podziemnych, zuwzględnieniem ich ilości i jakości, • uwzględnia zasadę wspólnych interesów i jestrealizowaneprzez współpracę administracjipublicznej,użytkowników wód i przedstawicielilokalnych społeczności tak, aby uzyskać maksymalne korzyści społeczne,

4. Gospodarowanie wodami: • jest prowadzone w taki sposób, aby działając w zgodzie z interesem publicznym, nie dopuszczać do wystąpienia możliwego do uniknięcia pogorszenia ekologicznych funkcji wód oraz pogorszenia stanu ekosystemów lądowych i terenów podmokłych bezpośrednio zależnych od wód • jest oparte na zasadzie zwrotu kosztów usług wodnych, uwzględniających koszty środowiskowe i zasobowe

5. Ustawa reguluje sprawy własności wód oraz gruntów pokrytych wodami, a takżezasady gospodarowania tymi składnikami w odniesieniu do majątku SkarbuPaństwa. Zarządzanie zasobami wodnymi jest realizowane z uwzględnieniem podziału państwa na obszary dorzeczy oraz regiony wodne i służy zaspakajaniu potrzeb ludności, gospodarki, ochronie wód i środowiskazwiązanego z tymi zasobami

6. Zaspakajanie potrzeb w szczególności w zakresie: 1) zapewnienia odpowiedniej ilości i jakości wody dla ludności; 2) ochrony zasobów wodnych przed zanieczyszczeniem oraz niewłaściwą eksploatacją; 3) utrzymywania lub poprawy stanu ekosystemów wodnych i od wody zależnych; 4) ochrony przed powodzią oraz suszą; 5) zapewnienia wody na potrzeby rolnictwa oraz przemysłu; 6) zaspokojenia potrzeb związanych z turystyką, sportem oraz rekreacją; 7) tworzenia warunków dla energetycznego, transportowego oraz rybackiego wykorzystania wód.

7. Organami właściwymi w sprawach gospodarowania wodami są: • Minister właściwy do spraw gospodarki wodnej (obecnie Minister Środowiska), • Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej (KZGW), jako centralny organ administracji rządowej, nadzorowany przez ministra właściwego do spraw gospodarki wodnej, • Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej, jak organ administracji rządowej niezespolonej, podlegający Prezesowi KZGW, • Wojewoda, • Organy jednostek samorządu terytorialnego.

8. Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiegoi Rady z 23 października 2000 r. RDW Na poziomie krajowym - na obszarach dorzeczy za wdrażanie RDW odpowiedzialny jest Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej(powołany z dniem 1-go lipca 2006 r.) Na poziomie regionów wodnych za działania wdrażające RDW odpowiadają Dyrektorzy Regionalnych Zarządów Gospodarki Wodnej

9. Zarządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 1 lutego 1991 r. w sprawie utworzenia regionalnych zarządów gospodarki wodnej(M.P. z 1991 r. Nr 6, poz. 38) Okręgowa Dyrekcja Gospodarki Wodnej we Wrocławiu powołana jako jednostka budżetowa Uchwałą Rady Ministrów Nr 328 z dnia 22 grudnia 1972 r.

10. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 listopada 1999 r. w sprawie organizacji i zakresu działaniaregionalnych zarządów gospodarki wodnej (Dz. U. z 1999 r. Nr 101, poz. 1180)uchylony 1.01.2003 r. RZGW + ODGW REGIONALNY ZARZĄD GOSPODARKI WODNEJ

11. Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnejwe Wrocławiu jest państwową jednostką budżetową podległą Prezesowi Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej, utworzoną do realizacji zadań z zakresu gospodarowania wodami Obszarem działania RZGW we Wrocławiu jest dorzecze Odry od Kędzierzyna Koźla do ujścia Nysy Łużyckiej oraz dorzecze Łaby w granicach państwa.

12. Regiony wodne: Środkowej Odry - dorzecze Odry Morawy - dorzecze Dunaju Izery - dorzecze Łaby Łaby i Ostrożnicy (Upa) - dorzecze Łaby Metuje - dorzecze Łaby Orlicy - dorzecze Łaby Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27czerwca 2006 r. w sprawie przebiegu granic obszarów dorzeczy i regionów wodnych(Dz. U. Nr 126, poz. 878)

13. Charakterystyka RZGW we Wrocławiu obejmuje województwa: dolnośląskie (50,5%) lubuskie (18,7%) wielkopolskie (9,5%) opolskie (18,9%) (ok. 80% pow. woj.) śląskie (2,3%)

14. RZGW we Wrocławiu: • administruje ciekami o łącznej długości • 3 204,5 km • posiada 4 zarządy zlewnioraz • 12 nadzorów wodnych • - zatrudnia ok. 690 osób Siedziba przy ul. Norwida Na ciekach administrowanych przez RZGW we Wrocławiu znajduje się: • 1 080 jazów i stopni (H>2m) • 10 zbiorników retencyjnych wielozadaniowych • 11 suchych zbiorników przeciwpowodziowych • zabudowa regulacyjna Jaz Lipki Zbiorniki Topola-Kozielno Na rzece Odrze znajduje się: • 37 jazów • 47 śluz żeglugowych

15. Zadania dyrektorów RZGW można podzielić na trzy grupy związane z: • planowaniem w gospodarowaniu wodami • gospodarowaniem mieniem skarbu państwa w stosunku do wód istotnych do kształtowania zasobów wodnych oraz ochrony przeciwpowodziowej • wykonywaniem kompetencji organu administracjirządowej niezespolonej

16. Instrumentami zarządzania zasobami wodnymi • (art. 2, ust. 2 ustawy Prawo wodne) są: • planowanie w gospodarowaniu wodami • pozwolenia wodnoprawne • opłaty i należności w gospodarce wodnej • kataster wodny • - kontrola gospodarowania wodami

17. Planowanie w gospodarowaniu wodami obejmuje następujące dokumenty planistyczne: • program wodno-środowiskowy kraju, z uwzględnieniem podziału na obszary dorzeczy, • plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza, • plany zarządzania ryzykiem powodziowym, • plan przeciwdziałania skutkom suszy na obszarzedorzecza, • warunki korzystania z wód regionu wodnego, • sporządzane w miarę potrzeby warunki korzystaniaz wód zlewni.

18. Na obszarze RZGW we Wrocławiu znajduje się 12 jednostek bilansowych • łączna powierzchnia wynosi 39 480 km², co stanowi 12,6%powierzchnikraju

19. Obszar działania RZGW we Wrocławiu obejmuje w całości bądź we fragmencie 38 Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP), tj.: • 24 zbiorniki czwartorzędowe • 6 zbiorników trzeciorzędowych • 4 zbiorniki kredowe • 3 zbiorniki triasowe • 1 zbiornik w starszych utworach krystalicznych (Pz)

20. Wody dzielą się na powierzchniowe i podziemne (art.5) • Wody powierzchniowe dzielą się na: • wody płynące, do których zalicza się wody: - w ciekach naturalnych, kanałach oraz źródłach - w jeziorach oraz innych naturalnych zbiornikach wodnych o ciągłym bądź okresowym naturalnym dopływie lub odpływie wód powierzchniowych - w sztucznych zbiornikach wodnych usytuowanych na wodach płynących, • wody stojące, do których zalicza się wody znajdujące się w jeziorach oraz innych naturalnych zbiornikach wodnych nie związanych bezpośrednio, w sposób naturalny z wodami płynącymi.

21. Prawa właścicielskie w stosunku do wód publicznych (stanowiące własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego) wykonują: • minister właściwy do spraw gospodarki morskiej • prezes KZGW w stosunku do wód istotnych dla kształtowania zasobów wodnych oraz ochrony przeciwpowodziowej oraz wód podziemnych • dyrektor parku narodowego w stosunku do wód w granicach parku, • marszałek województwa, jako zadanie wykonywane przez samorząd województwa, w stosunku do wód istotnych dla regulacji stosunków wodnych na potrzeby rolnictwa.

22. Uprawnienia dyrektorów RZGW do wydawania rozporządzeń mających charakter aktów prawa miejscowego w zakresie: • ustanawiania stref ochronnych ujęć wody • ustanawiania obszarów ochronnych zbiorników wód śródlądowych • określenia wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych oraz obszarów szczególnie narażonych • wprowadzania programów działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych • ustanawiania i znoszenia obwodów rybackich • czasowego ograniczenia w korzystaniu z wód w przypadku wprowadzenia stanu klęski żywiołowej

24. W okresie od stycznia 2010 roku do grudnia 2012 roku wpłynęło do RZGW 12 wniosków o ustanowienie stref ochronnych ujęć

25. Zmiany w przepisach „Wiosenna Konferencja Rybacka w Łosiowie”, 30 marca 2012 r.

26. Na terenie działania RZGW we Wrocławiu Dyrektor ustanowił 104 obwody rybackie (Rozporządzenie Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu z dnia 6 stycznia 2004 r. w sprawie ustanowienia obwodów rybackich) 44 obwody rybackie w województwie dolnośląskim 42obwody rybackie w województwie lubuskim 9 obwodów rybackich w województwie wielkopolskim 8 obwodów rybackich w województwie opolskim 1 obwód rybacki w województwie śląskim

27. Rozmieszczenie 104 obwodów rybackich ustanowionych przez Dyrektora RZGW we Wrocławiu

30. Ustawaz dnia 18 kwietnia 1985 r. o rybactwie śródlądowym (Dz. U. z 2009 r. Nr 189, poz. 1471 z późn. zm.) określa zasady i warunki ochrony, chowu, hodowli i połowu ryb w powierzchniowych wodach śródlądowych, w wodach znajdujących się w urządzeniach wodnych oraz w obiektach przeznaczonych do chowu lub hodowli ryb. Art. 6 ustawy zobowiązuje uprawnionego do rybactwa do prowadzenia racjonalnej gospodarki rybackiej w obwodzie rybackim.

31. Art.13 ustawy Prawo wodne jest istotny z punktu widzenia użytkownika rybackiego, określa zasady i warunki rybackiego korzystanie z wód. Wskazuje, że ryby i inne organizmy wodne stanowią pożytki, do pobierania których jest uprawniony właściciel wody. Publiczne śródlądowe wody powierzchniowe płynące, stanowiące własność Skarbu Państwa, dyrektor RZGW oddaje do rybackiego korzystania w drodze oddania w użytkowanie obwodu rybackiego ustanowionego na podstawie ustawy o rybactwie śródlądowym.

32. Oddanie w użytkowanie następuje w drodze konkursu ofert. Oddanie w użytkowanie obwodu rybackiego następuje za opłatą roczną, na czas nie krótszy niż 10 lat, na podstawie umowy, do zawarcia której jest upoważniony dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej. Warunkiem oddania w użytkowanie obwodu rybackiego jest przedłożenie pozytywniezaopiniowanego operatu rybackiego, o którym mowa w ustawie o rybactwie śródlądowym.

33. Operat rybacki jest podstawowym dokumentem, określającym zasady prowadzenia racjonalnej gospodarki rybackiej w obwodzie rybackim (art.6a). Nie ma możliwości prowadzenia gospodarki rybackiej bez posiadania ważnego, pozytywnie zaopiniowanego operatu rybackiego. Zasady pisania tego dokumentu dokładnie reguluje Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 29 marca 2002 r. w sprawie operatu rybackiego (Dz. U. z 2002 r. Nr 44, poz. 414)

34. W latach 2005-2011pracownicy RZGW skontrolowali dokonywanie zarybień w 7 spośród 8 obwodów rybackich uczestnicząc w 24 zarybieniach. Do Dyrektora RZGW we Wrocławiu wpłynęły pozytywneoceny prowadzenia racjonalnej gospodarki rybackiej w 3 obwodów rybackich, dokonane przez Zarząd Województwa Opolskiego (obecnie Marszałka Województwa Opolskiego). PZW w Opolu w 2011 r. z powodu niskiego poziomu wód w zbiorniku Otmuchów uzyskał zgodę RZGW na uzupełnienie brakujących zarybień w 2012 r.

35. Kompetencje dyrektorów RZGW to m.in. • prowadzenie katastru wodnego dla regionu wodnego • uzgadnianie projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i projektów decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu • wykonywanie kontroli gospodarowania wodami

36. Kompetencje dyrektorów RZGW c.d. • planowanie przedsięwzięć związanych z odbudową ekosystemów zdegradowanych przez eksploatację zasobów wodnych • koordynowanie działań związanych z ochroną przed powodzią oraz suszą w regionie wodnym, w szczególności prowadzenie ośrodków koordynacyjno-informacyjnych ochrony przeciwpowodziowej • uzgadnianie projektów uchwał rad gmin dotyczących wykazu kąpielisk

37. Kompetencje dyrektorów RZGW wynikające • Z ustawa z dnia 3 października 2008 r.o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko • Wydawanie pozwoleń wodno-prawnych na szczególne korzystanie z wód lub wykonywanie urządzeń wodnych na terenach zamkniętych • Funkcja organu wyższego stopnia w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego w stosunku do starostów realizujących zadania zakresu administracji rządowej (organ odwoławczego od decyzji wodno-prawnych) • Uzgadnianie projektu planu aglomeracji

38. Złożoność planowania gospodarki wodnej polega nie tylko na usuwaniu naturalnych i technicznych trudności istniejących w układzie sieci wodnej i naszym klimacie, lecz również na konieczności pogodzenia sprzecznych często interesów rozmaitych użytkowników wody.

39. Dziękuję za uwagę zasoby.wodne@wroclaw.rzgw.gov.pl barbara.monka@wroclaw.rzgw.gov.pl