ALTINCI ÇERÇEVE PROGRAMI (FP6) Prof. Dr. Mustafa Verşan KÖK BAŞKAN DANIŞMANI TÜBİTAK

1. ALTINCI ÇERÇEVE PROGRAMI (FP6) Prof. Dr. Mustafa Verşan KÖK BAŞKAN DANIŞMANI TÜBİTAK

2. Türkiye’nin Çerçeve Programlarına Katılım Süreci • İlk kez 1999’da Helsinki’de AB’ne aday ülke statüsü almamızın ardından gündeme geldi. Yürürlükteki FP5 ‘e proje bazında katılım yönünde karar alındı. • 8. Beş Yıllık Kalkınma Planında AB ve AR-GE alanında işbirliğinin geliştirilmesi vurgulandı. • Ulusal Programda FP5’e katılım niyeti beyan edildi ve yürürlükte olan FP5’e proje bazında katılım teşvik edildi. • AB-2001 İlerleme Raporunda bu niyet olumlu nitelendi. • BTYK-2002 toplantısında FP6’e tam katılım yönünde karar alındı.

3. Türkiye’nin Çerçeve Programlarına Katılım Süreci • BTYK’nın 24 Aralık 2001 TarihliYedinciToplantısında; “AB Altıncı Çerçeve Programının ülkemize sağlayacağı yararlar ve getireceği yasal ve mali yükümlülüklerin, TÜBİTAK koordinatörlüğünde, Dışişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, YÖK, ABGS, DPT ve Hazine Müsteşarlığı yetkililerince incelenerek rapor edilmesine, bu konuda gerekli ilke kararlarının 8. BTYK Toplantısında alınarak Hükümete sunulmasına karar verilmiştir”

4. Türkiye’nin Çerçeve Programlarına Katılım Süreci TÜBİTAK konu ile ilgili kamu, üniversite ve sanayiden geniş bir kesim ile temas kurarak: • Bilgilendirme, • Tartışma, • Görüş Toplama, • Raporlama çalışmalarını gerçekleştirmiştir.

5. Türkiye’nin Çerçeve Programlarına Katılım Süreci 15 Nisan 2002 Tarihli 8. BTYK Toplantısında : “Avrupa Birliği Araştırma ve Teknoloji Geliştirme Altıncı Çerçeve Programına katılım, ülkemizin bilimsel araştırma ve teknoloji geliştirme yeteneğini arttırma, bu yolla sürdürülebilir bir rekabet gücüne sahip olma hedefleri bağlamında ertelenemez nitelikte ve uzun dönemde elde edeceğimiz kazanımlar kısa dönemde katlanacağımız yükümlülüklerle kıyaslanamayacak ölçüde önemli görüldüğünden; AB Altıncı Çerçeve Programına başlangıçtan itibaren katılmak üzere, Avrupa Birliği Komisyonu nezdinde müzakerelere başlanılmasına karar verildi.

6. ALTINCI ÇERÇEVE PROGRAMI -Avrupa Birliği Mart 2000’de yapılan Lizbon Zirvesinde, yakın gelecekteki bilimsel ve teknolojik AR-GE felsefesini “Avrupa Araştırma Alanı” (ERA : European Research Area) başlıklı bir proje kapsamında planlama kararı almıştır. -Avrupa’yı 2010’da dünyanın en dinamik ve rekabet gücü en yüksek bilgi ekonomisi haline getirmeyi amaçlayan Avrupa Araştırma Alanı’nın (ERA) uygulama aracı olarak AltıncıÇerçeve Programı (FP6) tasarlanmıştır.

7. Altıncı Çerçeve Programı’nın Temel İlkeleri • Özellikle ABD ve Japonya karşısında, Avrupa Birliğinin rekabet gücünün arttırılması, • Avrupa Birliği ülkelerinde bilgi tabanlı ekonomi ve toplum düzeni geliştirilmesi ve bu yolla istihdam, sürdürülebilir ekonomik büyüme ve toplumsal bütünlük koşullarının iyileştirilmesi,

8. Stratejiler • Avrupa Birliği ülkelerine ekonomik ve toplumsal yarar getiren projelere öncelik verilmesi; • Avrupa Birliği’nin hedeflerine uygun öncelikli araştırma alanlarının belirlenmesi ve çalışmaların bunlarda yoğunlaştırılması; • Bütünleştirilmiş projelere ağırlık verilerek, AR-GE yönetiminin etkinleştirilmesi,kaynakların verimli kullanılması; • İşbirliği geliştirilerek oluşturulacak Mükemmeliyet Ağları ile insangücü ve fiziksel altyapının verimli değerlendirilmesi;

9. Öncelikli alanlarda yürütülecek bütünleştirilmiş projeler ve mükemmeliyet ağlarından ayrı olarak, araştırma altyapısının güçlendirilmesi, inovasyon sistemlerinin geliştirilmesi, bunların Avrupa çapında bütünleştirilmesi; • KOBİ’lerde araştırma ve yenilik faaliyetlerinin geliştirilmesi ve güçlendirilmesi için özel önlemler alınması, KOBİ kaynaklı projelerin öncelikli alanlar dışında da desteklenmesi; • Ortaklık anlaşması ile programa dahil olan aday ülkelerin de yönetimde söz sahibi duruma getirilmesi.

10. ÖNERİLEN BÜTÇE :17.5 Milyar Euro • FP5’e GÖRE :NOMİNAL% 17, REEL% 8,8 artış • AB’nin 2001 BÜTÇESİNİN :% 3,9 ‘u • AB ÜLKELERİNİN AR-GE BÜTÇESİNİN :% 6 ‘sı

23. Araştırma ve Yenilik(---- Milyon Euro) • ``Araştırmanın Bütünleştirilmesi`` başlıklı, etkinlikleri tamamlayıcı nitelikte, • İlgili kesimleri Avrupa Yenilik Sistemi içinde bir araya getirmek, • Bölgeler arası işbirliğini teşvik etmek, • Teknolojik yenilik için yeni model ve araçlar geliştirmek, denemek, uygulamak, • Bilgi servisleri (CORDIS vb.), • Teknolojik gelişmeler, uygulama alanlar v.b. konularda araştırmaları desteklemek

24. İnsan Kaynakları ve Değişimi(---- Milyon Euro) • Avrupa’nın az tercih edilen bölgelerinde ve asosye ülkelerde araştırmanın geliştirilmesi için Avrupa ve üçüncü ülkelerden misafir araştırmacılara destek, • Beyin göçüne yönelik mekanizmalar, ülkeye dönüş teşvikleri, • Yeni araştırma gruplarının oluşmasına destekler, • Ulusal değişim programlarına katkı, • Ödüller,

25. Araştırma Altyapısı(---- Milyon Euro) • Araştırma altyapılarına karşılıklı erişim, • Avrupa çapında altyapı konsorsiyumlarının kurulması için fizibilite ve hazırlık çalışmaları, • Altyapı kullanım etkinliğinin artırılmasına yönelik çalışmalar, • Yeni altyapı yaratılması için kısıtlı destek,

26. Bilim ve Toplum(---- Milyon Euro) • Araştırmayı topluma yakınlaştırma çalışmaları (Teknoloji Öngörüsü v.b.), • Bilgi ve deneyim değişimi programları, • Araştırma etiği v.b. konularda araştırmalar, • Bilim popüleştirme, gençliğe yayma çalışmaları,

27. Araştırma Koordinasyonu İçin Destek(---- Milyon Euro) Bütün B&T alanlarını kapsamak üzere, ancak öncelikle sağlık, çevre, enerji, sismik riskler, kentleşme gibi konularda, • Ülkenin ulusal programlarını karşılıklı olarak birbirine açmaları, • Ulusal ve bölgesel araştırma etkinliklerinin ağ ile birbirine bağlanması, • Diğer Avrupa programları (COST, EUREKA, ESF v.b.) ile koordinasyon, • Diğer Avrupa kurumları ile (CERN, EMBL, ESO, ESA v.b.) işbirliği ve ortak girişimler,

28. Araştırma ve Yenilik Politikalarının Uyum İçinde Geliştirilmesi(---- Milyon Euro) • İstatistik, B&T göstergeleri, teknoloji öngörüsü gibi çalışmalarının analizi, • Kıyaslama çalışmaları, • B&T alanında mükemmeliyet haritaları, • Düzenleyici ve yönetsel temelin geliştirilmesine yönelik çalışmalar,

29. FP6 ARAÇLARI • Bütünleştirilmiş Projeler – Integrated Projects, IP • Mükemmeliyet Ağları – Networks of Excellence,NoE • Ulusal Programların Ortak Uygulanması–Joint implementatiom of the natianal programmes (Article 169 of the EU Treaty) • Geleneksel Araçlar – Traditional instruments • Özgül Hedefli Araştırma Projeleri – Specific targetted researchprojects • Eşgüdüm Etkinlikleri – Coordination actions • Özgül Destekler – Specific Support Actions

30. BÜTÜNLEŞTİRİLMİŞ PROJELER AMAÇ • Bütünleştirilmiş Projeler temel ve uygulamalı araştırma, teknoloji geliştirme, demonstrasyon, yaygınlaştırma ve uygulama planlaması gibi etkinliklerin bütünleştiği ve hedef odaklı yeni bilgi üretmeye yönelik projeler olarak tanımlanmaktadır. • Her Bütünleştirilmiş Proje ya Avrupa’nın söz konusu alanlardaki gelişmişliğini arttırmayı ya’da toplumun temel ihtiyaçlarına cevap verebilmeyi hedeflemelidir.

31. Bu nedenle, Bütünleştirilmiş Projeler ana getirisi yeni BİLGİ olan hedeflere yönelmiş araştırmaları desteklemek için bir araçtır. Bu hedefler doğrultusunda uzun vadeli yada riskli araştırmaları kapsayabilirler. • Bütünleştirilmiş Projeler aynı zamanda, belirlenen hedeflere ulaşabilmede yararlı olabilecek durumlarda, bilimsel ve teknolojik gereksinimleri önceden belirleyen ve bilimsel politikaları destekleyen araştırma alanlarında da kullanılabilirler.

32. ENTEGRASYON • Yatay Entegrasyon : Disiplinlerarası, • Dikey Entegrasyon : Bilgi Üretme, teknoloji geliştirme, teknoloji transferi, • Etkinlikler Entegrasyonu : Bir çok araştırma (temel ve uygulamalı) ve diğer (eğitim, bilgi yayma, koruma) etkinlikler, • Sektörel Entegrasyon : Kamu ve özel sektör, araştırma ve endüstriyel (özellikle KOBİ’ler) kuruluşlar, • Mali Entegrasyon : Çeşitli fonlar

33. SÜRE • Projenin süresi, o projede öngörülen araştırma hedeflerine ulaşmak için gerekli olan süre göz önünde bulundurularak belirlenecektir. Genel olarak, tanınan süre 3-5 yıl arasında değişmekle birlikte gerekli olan durumlarda daha uzun sürelerin tanınması da mümkündür.

34. KATILIMCILAR • Katılımcı Bütünleştirilmiş Projelere katkıda bulunan ve kontrat hükümlerine bağlı olarak belirli haklara ve Birliğe karşı yükümlülükleri bulunan yasal kişilerdir. • Katılımcı sayısı en az 3’dür. • Bu3üyenin en az 2’si üye ya’da aday ülkelerden olmak üzere, 3farklı üye ülke ya da birlik üyesi ülke’de kurulmuş yasal oluşumlar olmalıdır. • Uygulama da ise katılımcı sayısının 3’den çok daha fazla olması ve ortalama olarak FP5’in RTD projelerindeki 9 katılımcıdan fazla olması beklenmektedir.

35. Bütünleştirilmiş projelerde yer alan yasal oluşumlar, araştırma alanında faal olan çeşitli boyuttaki şirketler,araştırma enstitüleri ve üniversitelergibi kuruluşlar olmalıdırlar. Bütünleştirilmiş projelerde : • Bilgi yönetimi, yayılması ve transferi konusunda uzmanlığa sahip kuruluşlar, • Elde edilecek bilgiler için potansiyel kullanıcı olabilecek kuruluşlar ve diğer menfaat sahipleri, yer alabilir.

36. AKTİVİTELER Yapıları itibariyle Bütünleştirilmiş Projelerde birbiriyle örtüşen ve sıkı bir işbirliğiyle yürütülen değişik kategoride aktiviteler gerekmektedir: • Araştırma ve teknolojik ilerleme (RTD) ve geliştirmeyle ilgili aktiviteler, • Tanıtım aktiviteleri, • Eğitim aktiviteleri, • Konsorsiyum yönetimi,

37. Her projenin bir ”Araştırma Bileşeni” olmalıdır. Ayrıca yine her projenin, teknolojik ilerleme, geliştirmeyle ilgili bileşenleri ve uygun olması durumunda eğitimle ilgili bir bileşeni de olabilir. Proje araştırmayla ilgili herhangi bir noktada olabilir. • Üçüncü ülkelerdeki kuruluşlarla uluslararası işbirliği, bütünleşik projelerindeki önemli noktalardan biridir ve uygulamada tüm proje faaliyetlerinde işbirliği mümkündür. • Aynı zamanda her proje, cinsiyet eşitliğini gözetmelidir. Buna ilave olarak, gerekli yerlerde temel etik prensiplerine de uymalı ve yerine getirmelidir.

38. EĞİTİM FAALİYETLERİ • Bütünleşik projeleri dahilinde, üretilen bilgiler hakkında araştırmacıları, öğrencileri, mühendisleri, endüstri temsilcilerini (özellikle KOBİ’ler için), ve kullanıcılarıeğitmek için özel faaliyetler düzenlenebilir. Bu şekildeki, içeriği ve amacı ortaya konulmuş eğitim faaliyetleri, ilgili kişilerin profesyonel açıdan kendilerini geliştirmelerine katkıda bulunmalıdır.

39. KONSORSİYUM YÖNETİMİ • Komisyon tarafından %100 desteklenmesi olası olan konsorsiyum yönetiminin görevleri model sözleşmede açıklanacaktır. Bununla birlikte içeriği aşağıdaki belirtilmiştir:

40. Teknik koordinasyon, • Tüm finansal ve muhasebe yönetimiyle ilgili faaliyetler, • İç ve dış yönetimsel koordinasyon faaliyetleri, • Konsorsiyumla ilgili yasal ve etik hususların yönetimi, • Geliştirmeyle ilgili faaliyetlerin yönetimi, • Konsorsiyum tarafından katılım çağrılarının yapılması ve bunu takiben tekliflerin değerlendirilmesi ve seçimi, • Proje dahilinde cinsiyet eşitliğinin gözetilmesi, • Proje kapsamında yürütülen araştırma faaliyetleriyle ilgili bilimsel ve sosyal konularda halkla diyalog kurulması (konsorsiyum tarafından organize edilecek).

41. FİNANSAL YÖNETİM • Bütünleştirilmiş Projeler için finansal yönetim aşağıdaki hususlara göre oluşturulacaktır: • Birliğin desteği için bir taban niteliğinde olan ‘‘a grant to the ceiling’’, • Desteğin hangi hallerde gerçek giderlere katkı olarak ödeneceği, • Proje kapsamında bulunan değişik nitelikteki faaliyetler için sözleşmede belirlenen maksimum destek oranlarına göre,

42. SÖZLEŞMEYE DAHİL EDİLEBİLECEK GİDERLER • Giderlerin sözleşmeye dahil edilebilmesi için aşağıda belirtilen koşulların tamamına uyması gerekmektedir. • Gerçekçi, ekonomik ve proje için gerekli olmalı, • Her katılımcının kendine ait hesaplama kriterlerine uygun olarak belirlenecektir. Bununla birlikte giderlerin klasik gider muhasebesine dair prensiplere uygun olması da gerekmektedir.

43. Katılımcıların hesaplarında veya sözleşmede sağlandığı takdirde üçüncü şahısların hesaplarında kayıtlı olacak, • Dolaylı vergileri, kar paylarını, v.b. içermeyecek, • Bunlara ilave olarak, katılımcıların Komisyon tarafından yayınlanacak finansal kurallara da sadık kalmaları beklenmektedir. Yine FP5’deki RTD projelerinde olan durumun aksine giderler için önceden belirlenen herhangi bir kategori olmayacaktır.

44. KAHVE ARASI

45. GİDERLERİN HESAPLANMASI İÇİN YÖNTEMLER • Olasılıklardan biri de şu an FP 5’deki RTD projelerinde kullanılan 3çeşit gider hesaplama yönteminin tümünün FP 6’daki bütünleştirilmiş projelerinde kullanılmasıdır. Bu üç yöntem: • FC (Full Cost):Gerçek doğrudan giderler + Gerçek dolaylı giderler (overheads) • FF (Full Flat):Gerçek doğrudan giderler + Personel giderlerinin % 80’i (overheads)

46. AC (Additional Cost):Ek doğrudan giderler + Ek giderlerin –yükleniciler hariç- % 20’si (overheads) Bu modelÜniversiteler gibi muhasebe sistemleribütün doğrudan giderleri belirlemeye uygun olmayan ortaklar için öneriliyor.

47. BİRLİK DESTEĞİNİN ORANLARI • Her iki gider hesaplama yöntemi için de, Komisyon tarafından sağlanacak en yüksek desteğin oranları aşağıdaki gibi olacaktır: • Projedeki araştırma ve teknolojik ilerleme ile geliştirme faaliyetleri için (FC ve FF modellerinde)% 50, • Tanıtım aktiviteleri için % 35, • Konsorsiyum yönetimi ve eğitim gibi özel aktiviteler için (sadece doğrudan giderler) % 100, • AC katılımcıları projedeki tüm bileşenlerin ilave giderleri için % 100’e kadar desteklenebilirler.

48. TEKLİF AŞAMASI • Teklifler için çağrılar Avrupa Birliği’nin resmi yayın organlarında yayınlanacak, ve Cordis Web Sitesi ve National Contact Points ağı gibi yollarla da geniş bir şekilde duyurulacaktır. Çağrılarla ilgili takvim, spesifik programdaki çalışma programında bir ‘yol haritası’ şeklinde verilecektir. • Teklifler için yapılacak çağrıdan önce Expression of Interest (EoI) için çağrı yapılabilir.

49. PROJE TEKLİFLERİ • Projelerin İçeriği: • Projenin bilimsel ve teknolojik hedefleri ve beklenen sosyo-ekonomik etkiler, • Projenin, spesifik çalışma programının hedefleriyle ilişkisi, • Projenin bütün süresini kapsayan ve projenin çeşitli bileşenlerinin ve beklenen yararların açıkça belirtildiği bir çalışma planı taslağı, • Projenin ilk 18ayına dair detaylı bir çalışma programı,

50. Katılımcıların rolleri ve herbirinin spesifik beceri ve yeterliliği, • Projenin organizasyon, idare ve yönetim yapısı, • Bilginin kullanımı veya yayılması ve diğer geliştirmeyle ilgili faaliyetleri içeren bir plan, • Öngörülen eğitim faaliyetlerinin tanımı, • Etik ve güvenlikle ilgili hususlar ve bu hususların nasıl ele alınacağı, • Proje dahilinde cinsiyet eşitliğini sağlayacak bir plan, • Bütçeye yapılacak katkıları ve bu katkıların kaynağını açıklayan bir global finansal planı içeren ve faaliyetlere ve katılımcılara göre paylaştırılmış bir global bütçe tahmini. Buna ilave olarak, ilk 18 ay için tahmini bir bütçe. • İhtiyaç duyulacak kaynak ve bütçe için yönetim tarafından gösterilecek gerekçe.