ZASADY USTROJU RZECZYPOSPOLITEJ

1. ZASADY USTROJU RZECZYPOSPOLITEJ

2. Zasady naczelne konstytucji to normy prawne zawarte w konstytucji, których szczególna doniosłość wyraża się w tym, że: • z norm tych wynikają inne normy konstytucyjne • określają one cechy danej instytucji • wyrażają podstawowe wartości konstytucyjne i są za takie uznawane w orzecznictwie i doktrynie

3. Dla określenia ZASAD NACZELNYCH KONSTYTUCJI nauka prawa używa takich kategorii, jak: • zasady ustroju • zasady konstytucyjne • podstawowe zasady ustroju politycznego

4. Zasady naczelne Konstytucji RP • zasada suwerenności Narodu • zasada niepodległości i suwerenności państwa • zasada demokratycznego państwa prawnego • zasada podziału władz • zasada społeczeństwa obywatelskiego • zasada społecznej gospodarki rynkowej • zasada przyrodzonej godności człowieka

5. Państwo prawne wiąże się z formalnym pojmowaniem państwa prawnego gdzie państwo prawne to państwo rządzone przez prawo, w którym prawo stoi ponad państwem, a podstawową metodą władczą są „rządy prawa, a nie ludu". Demokratyczne państwo prawne akcentuje cechymaterialne(demokratyzm) ZASADA DEMOKRATYCZNEGO PAŃSTWA PRAWNEGO

6. Przesłanki formalnego państwa prawnego: • podział władzy • konstytucjonalizm • legalność • prymat ustawy • zakaz retroakcji • dopuszczenie ingerencji w sferę wolności i własności jednostki wyłącznie na podstawie upoważnienia ustawowego, sądową kontrolę władzy wykonawczej oraz odpowiedzialność odszkodowawczą państwa

7. Formalne gwarancje przestrzegania prawa przez organy państwowe • Trybunał Konstytucyjny • Rzecznik Praw Obywatelskich • Naczelny Sąd Administracyjny • niezawisłe sądy

8. Elementy materialne demokratycznego państwa prawnego • zagwarantowanie oraz poszanowanie praw i wolności człowieka i obywatela • zasada suwerenności • zasada pluralizmu politycznego • demokratyzm oparty na kreowaniu władz przez okresowo odbywane wolne wybory powszechne • zapewnienie udziału społeczeństwa w podejmowaniu decyzji państwowych • idea państwa socjalnego opartą na realizacji zasad sprawiedliwości społecznej • niezależny i niezawisły sądowy wymiar sprawiedliwości, kontrolujący zarówno władzę ustawodawczą, jak i wykonawczą • zasada samorządu

9. Zasada demokratycznego państwa prawnego • wprowadzona po raz pierwszy do polskiego porządku ustrojowego na podstawie nowelizacji (rewizji) Konstytucji PRL z 29 grudnia 1989 r. • Zasadę tę w nie zmienionym kształcie przyjęła Mała Konstytucja z 17 października 1992 r., pozostawiając w mocy cały znowelizowany Rozdział I uchylonej formalnie Konstytucji z 1952 r.

10. Demokratyczne państwo prawne to takie, w którym: • prawo odzwierciedla akceptowany społecznie system wartości, oparty na prawie naturalnym i standardach prawa międzynarodowego • wola większości, wyrażona w formie ustawy, może być przezwyciężona w wyniku zastosowania kontroli konstytucyjności prawa

11. Z pojęcia demokratycznego państwa prawnego wynikają: • zasada zaufania obywateli do państwa, co należy rozumieć jako nakaz lojalnego" postępowania wobec obywateli • zakaz działania prawa wstecz • zasada ochrony praw nabytych • zasada sprawiedliwości społecznej • zasada respektowania dobra ogółu • zasada stabilnego i bezpiecznego prawa • zasada podziału władzy • zasada niezawisłości sędziowskiej • zasada prawa do sądu • zasada nakazu określoności przepisów karnych • zasada nullum crimen sine lege • zasada zakazu nadmiernej ingerencji ustawodawcy w prawa jednostki

12. „Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej" • Art. 2 Konstytucji RP ustanawia zasadę demokratycznego państwa prawnego jako podstawową zasadę ustroju politycznego.