Download
1 / 45
780 likes | 1.74k Views
Polska złotego wieku. Za czasów panowania Zygmunta I Starego i jego małżonki królowej Bony oraz ich syna Zygmunta II Augusta nastąpił rozkwit polskiej kultury i sztuki w dobie odrodzenia. . Zygmunt I Stary. Bona. Zygmunt II August.
E N D
Za czasów panowania Zygmunta I Starego i jego małżonki królowej Bony oraz ich syna Zygmunta II Augusta nastąpił rozkwit polskiej kultury i sztuki w dobie odrodzenia.
Na dwór królewski przybywali artyści, którzy przy pomocy miejscowych rzemieślników przebudowali królewską rezydencję na Wawelu.
Kaplica Zygmuntowska • Przy katedrze na Wawelu wzniesiono wspaniałą kaplicę. Przypomina ona budowle włoskie z tego okresu. Jej dach ma kształt kopuły, którą pokrywają złocone miedziane łuski. Znajdują się w niej nagrobki Zygmunta I Starego iZygmunta II Augusta.
Na zamku wawelskim jest wiele sal i komnat. Jedna z nich - Sala Poselska - ozdobiona jest kasetonowym stropem z zespołem rzeźbionych ludzkich głów. Z około 200 rzeźb do naszych czasów ocalało tylko 30.
„Zygmunt” • Na polecenie Zygmunta I Starego odlano i zawieszono na wieży katedry na Wawelu największy dzwon w Polsce. Bije on tylko w największe święta kościelne i narodowe.
Prace w przebudowie Wawelu trwały 40 lat. Dziedziniec otoczono pięknymi krużgankami, a komnaty zamkowe otrzymały renesansowy wystrój. Ich wnętrza ozdobiono przepięknymi arrasami, które Zygmunt II August zamówił w najlepszych niderlandzkich pracowniach. Na niektórych z nich przedstawiono wydarzenia biblijne np. dzieje Noego czy dzieje wieży Babel.
Królowa Bona wychowana we Włoszech i rozmiłowana w ideach renesansu wprowadziła na dwór polski nowe zwyczaje. Zaczęto zwracać uwagę na maniery, również zachowanie przy stole.
Bona sprowadziła z Włoch do Polski tamtejsze warzywa (jarmuż, rzodkiew, seler, por, kalafior, koper włoski, kapusta włoska), które nazywano włoszczyzną.
Moda renesansu • Włoskie wpływy widoczne były także w modzie. Szyto obcisłe suknie z dekoltami z ciężkich jedwabi, bogato zdobionych haftami i klejnotami.
Architektura • Dwór królewski stał się wzorem architektury przy budowie rezydencji magnackich np. w Baranowie Sandomierskim, Krasiczynie, Brzegu.
W miastach wznoszono w tym stylu kamienice np. w Gdańsku, Kazimierzu Dolnym, Jarosławiu,
Zamość • oraz wspaniałe ratusze np. w Poznaniu, Sandomierzu czy Zamościu. Sandomierz
„Polacy nie gęsi…” • W szesnastowiecznej Europie coraz więcej pisarzy zaczynało się tworzyć w językach narodowych, a nie po łacinie. W Polsce jednym z pierwszych był Mikołaj Rej.
Swój stosunek do języka polskiego wyraził w słynnych słowach „Niechaj to narodowie, wżdy postronni znają, iż Polacy nie gęsi, iż swój język mają”.
Jan Kochanowski • Mikołaj Rej utorował drogę językowi polskiemu w literaturze, ale na prawdziwe wyżyny artyzmu wzniósł go Jan Kochanowski.
Chociaż znał kilka języków i tworzył również po łacinie, to najwspanialsze utwory napisał po polsku.
Wybitnym przedstawicielem polskiego renesansu był członek kapeli królewskiej Mikołaj Gomółka - autor zbioru psalmów w przekładzie Jana Kochnowskiego „Melodie na psałterz polski”.
„Serce roście patrząc na te czasy!” • Pochwała życia wiejskiego, głoszona przez przedstawicieli polskiego renesansu, znalazła swoje odbicie w rzeczywistości. Szlachta zamiast wypraw wojennych wolała spokojne życie na wsi i gospodarowanie w majątku zwanym folwarkiem.
Ponieważ w Europie XVI wieku wzrosło zapotrzebowanie na zboże Polska stała się jego ważnym producentem i eksporterem. Przyczyniło się to do szybkiego rozkwitu miast , głównie położonych na szlakach handlowych.
Flota morska • Zygmunt II August dążył do budowy własnej floty w miejsce floty kaperskiej, powołał Komisję Morską.Dzięki wymianie handlowej coraz więcej Polaków poznawało nowe prądy umysłowe oraz osiągnięcia renesansowej nauki i sztuki.
„Wstrzymał słońce ruszył ziemię” • Ludzie renesansu cenili wszechstronne wykształcenie. Najbardziej podziwiano tych, którzy zajmowali się różnymi dziedzinami nauki. Należał do nich Mikołaj Kopernik.
Zajmował się różnymi dziedzinami nauki, jak medycyna, ekonomia. Znany jest jednak przede wszystkim jako astronom.
Mikołaj Kopernik sformułował teorię heliocentryczną, w której udowodnił, że centrum naszego układu planetarnego stanowi Słońce, a nie Ziemia. Dzieło Kopernika „O obrotach sfer niebieskich” zostało uznane za sprzeczne z naukami Kościoła katolickiego i do połowy XVIII wieku znajdowało się na „Indeksie ksiąg zakazanych”.
W duchu tolerancji • Reformacja zapoczątkowana w Europie zachodniej, dotarła również do Polski. Część społeczeństwa, głównie szlachty i mieszczan, przeszła na protestantyzm. W Polsce nie doszło jednak do walk na tym tle. Przyjęto bowiem zasadę tolerancji religijnej. Dzięki temu w Polsce znalazło schronienie wielu protestantów z innych krajów europejskich.
Podsumowanie • Wiek XVI w dziejach Polski nazywa się często złotym wiekiem, ponieważ był to okres pomyślnego rozwoju gospodarczego, rozkwitu kultury i nauki, a także wewnętrznego pokoju. • W architekturze i sztuce panował styl renesansowy. • Najwybitniejszymi pisarzami tego okresu byli Mikołaj Rej i Jan Kochanowski, a największym uczonym Mikołaj Kopernik. • W Polsce XVI wieku panowała tolerancja religijna czyli wolność wyznania.
