Traceerbaarheid in de voedselketen

1. Traceerbaarheid in de voedselketen “Terug Naar De Oorsprong” Dr.ir. Mia Eeckhout Hogeschool Gent dept. BIOT 17 april

2. Lange weg van oorsprong tot bord Traceerbaarheid Hogeschool Gent dept. BIOT 17 april

3. Wat wil de consument ? • Veilig voedsel en geen voedselschandalen • Weten waar het product vandaan komt • Duurzame (verantwoorde) productie • Weten en begrijpen met welke technologie iets geproduceerd wordt • Toegankelijke informatie over product • Duidelijke communicatie Hogeschool Gent dept. BIOT 17 april

4. De productieketen:zo sterk als haar zwakste schakel • Grondstofleveranciers • Diervoederfabricanten • Landbouwbedrijven • Transport • Slachthuizen, uitsnijderijen • Vleeswarenindustrie • Distributie Hogeschool Gent dept. BIOT 17 april

5. Ketencontrole:eerste vereiste voor voedselveiligheid • Wie controleert • Overheid: FAVV • Autocontrole • Hoe wordt gecontroleerd • Welke procedures • Frekwentie van bvb. analyses • Hoe efficiënt is de controle Hogeschool Gent dept. BIOT 17 april

6. Traceer- en kwaliteitsbewakingssystemen • Sanitel: identificatie en registratiesysteem voor dieren • Sanhymilk: identificatie en registratiesysteem voor de zuivelsector • Beltrace: identificatie en registratiesysteem voor de vleessector • Belfyt: identificatie en registratiesysteem voor plantaardige productie Hogeschool Gent dept. BIOT 17 april

7. Traceerbaarheid: noodzakelijke voorwaarde voor ketenbewaking • Traceerbaarheid = oorsprongsbepaling Doel: • Verantwoordelijkheid bij de keten leggen • Problemen in de keten efficiënt opsporen • Efficiënte recalls organiseren • Economische schade beperken • Consumenten vertrouwen winnen Hogeschool Gent dept. BIOT 17 april

8. België anno 1999 • Januari 1999: probleem met kippen • Maart 1999: onderzoek wijst op probleem met vet in voeder • April 1999: kippen en broedeieren bevatten verhoogde dioxinegehaltes • Mei 1999: Volksgezondheid laat alle kippen en eieren uit de rekken nemen Hogeschool Gent dept. BIOT 17 april

9. vervolg • 28 mei officieel verwittigen van EU • Juni 1999: afgeleide producten onder bewarend beslag • Bewarend beslag op alle slachthuizen • Lijst van alle bedrijven die voeder verbruikt hebben dat rechtstreeks of onrechtstreeks afkomstig is van de verdachte vetleverancier • Alle dieren in bewarend beslag Hogeschool Gent dept. BIOT 17 april

10. vervolg • 4 juni lijst van risicoproducten • 2 juni verbod van EU op handel van verdacht Belgisch rund- en varkensvlees en afgeleiden • 10 juni op basis van analysen groot deel van sector vrij Hogeschool Gent dept. BIOT 17 april

11. Omschrijving van het probleem • In juni heeft de overheid een zicht op het verloop van de besmetting: de vetsmelter leverde vet uit de gecontamineerde partij aan 9 mengvoederbedrijven, die op hun beurt op basis hiervan voeder maakten voor 1.400 pluimvee-, varkens- en rundvee-bedrijven • 6 % van de landbouwbedrijven blijken potentieel besmet te zijn Hogeschool Gent dept. BIOT 17 april

12. Gevolgen dioxine-crisis • Economische kater • Consumenten vertrouwen geschaad • Nood aan een uitgebouwd traceerbaarheidssysteem Hogeschool Gent dept. BIOT 17 april

13. Traceerbaarheid van dierlijke producten • De grondstof leveranciers • Primaire producenten • Handelaars • Inport-export bedrijven Moeten voldoen aan de door de afnemer gestelde inkoopspecificaties en de gevraagdeinformatie ter beschikking stellen opdat de levering volledig identificeerbaar zou zijn. Hogeschool Gent dept. BIOT 17 april

14. De grondstof-transporteur • Is verantwoordelijk voor het transport van de grondstof naar het veevoerbedrijf • Werkt volgens vastgelegde procedures overeengekomen met leverancier en klant • Het veevoerbedrijf • Ontvangt en controleert de grondstoffen • Neemt monsters t.b.v. de controlerende instanties • Hanteert een goede manier voor grondstofopslag en verwerking Hogeschool Gent dept. BIOT 17 april

15. Verwerking van de grondstoffen in eindproducten • Distributie naar verschillende klanten Hogeschool Gent dept. BIOT 17 april

16. Datamanagement: uitgebreid systeem van gegevensverzameling • Recallmanagement • Binnen een kort tijdsbestek kunnen nagaan waar een probleempartij naartoe gegaan is • Binnen een kort tijdsbestek kunnen nagaan welke voeders nog gemaakt zijn op basis van de in het verdachte product aanwezige grondstoffen bvb. vet • Crisisdraaiboek: wat te doen bij “alarm” Hogeschool Gent dept. BIOT 17 april

17. Ontvangst grondstoffen Stroomafwaarts traceren ? Probleemproduct Opslag ! Doseren Probleemgrondstof …… ! Stroomopwaarts traceren Verladen en distributie Klanten Probleem in bedrijf Hogeschool Gent dept. BIOT 17 april

18. De veekweker • Herkomst van de dieren • Herkomst van het voeder • Verkoopgegevens van dieren of eindproducten Hogeschool Gent dept. BIOT 17 april

19. Middelen ter ondersteuning • Certificering van alle schakels in de keten • Grondstofleveranciers • Transporteurs • Producenten GMP-code = Good Manufacturing/ Managing Practices Certificering op basis van het bewijs dat aan de in de code vermelde richtlijnen voldaan is Hogeschool Gent dept. BIOT 17 april

20. De Belgische minimumeisen • Iedere diervoerproducent is verplicht tot het registreren van een aantal gegevens met betrekking tot : • Grondstoffen en leveranciers • Eindproducten en klanten • Iedere diervoerproducent is verplicht tot het nemen en bewaren van monsters van grondstoffen en eindproducten • ….. Hogeschool Gent dept. BIOT 17 april

21. Consumenten en traceerbaarheid • De consument moet zich veilig voelen • Op maat gesneden en toegankelijke informatie liefst via het etiket • Up-stream tracering zorgt voor transparantie in de keten Hogeschool Gent dept. BIOT 17 april

22. Eiproducten Hogeschool Gent dept. BIOT 17 april

23. Het kwaliteitslabel: eveneens gebaseerd op traceerbaarheid Hogeschool Gent dept. BIOT 17 april