เป็น antibiotics กลุ่มใหญ่ที่สุด มี basic chemical nucleus คือ Beta lactam ring คุณสมบัติทางเคมี

1. PENICILLINS • เป็น antibiotics กลุ่มใหญ่ที่สุด มี basic chemical nucleus คือBeta lactam ring คุณสมบัติทางเคมี • ยาเพนนิซิลลินมีคุณสมบัติที่ไม่คงทนและละลายน้ำได้น้อยมาก ตัวยาจะเกิดขบวนการ hydrolysis อย่างรวดเร็วเมื่อถูกกับความชื้น ดังนั้นเมื่อละลายน้ำแล้วต้องใช้ภายใน 7 วัน โดยเก็บที่อุณหภูมิ 4 องศาเซลเซียส หรือเตรียมยาโดยใช้โปรเคนเป็นบัฟเฟอร์ จะช่วยให้เก็บยาได้นาน 2 ปี

2. หน่วยของยาเพนนิซิลลินจียังนิยมใช้ “ยูนิต” โดย 1 ยูนิตของยาเพนนิซิลลินจีเทียบเท่ากับ 0.6 ไมโครกรัมของเพนนิซิลลินจีผงบริสุทธิ์ หรือ เพนนิซิลลินจีบริสุทธิ์ 1 มิลลิกรัมประกอบไปด้วยตัวยา 1,667 ยูนิต ส่วนยาเพนนิซิลลินกึ่งสังเคราะห์อื่นๆ เช่น แอมพิซิลลิน อะม็อกซีซิลลิน นิยมใช้หน่วยเป็นกรัม

3. กลุ่มยาPenicillin มีดังนี้ 1. Penicillinไม่ทนกรด เช่น Penicillin G 2. Penicillin ทนกรด เช่น Penicillin V 3. อนุพันธ์ของPenicillinออกฤทธิ์กว้าง เช่น Ampicillin, Amoxycillin 4.อนุพันธ์ของPenicillinออกฤทธิ์ต่อแบคทีเรียที่สร้าง enzyme Penicillinase (แบคทีเรียที่ดื้อยาPenicillin) เช่น Cloxacillin, Dicloxacillin 5. อนุพันธ์ของPenicillinออกฤทธิ์ต่อเชื้อPseudomonas aeruginosaเช่น Carbenicillin, Ticarcillin กลุ่มยาเซฟฟาโลสปอรินออกฤทธิ์กว้าง มักจัดเป็นอีกกลุ่มหนึ่ง แต่มี lactam ring เช่นเดียวกับPenicillin)

4. กลไกการออกฤทธิ์ • ออกฤทธิ์ห้ามการสังเคราะห์ผนังเซลในขณะที่ส่วนประกอบอื่นๆภายในเซลยังคงมีการสร้างต่อไปตามปกติ ทำให้เป็นการเพิ่มแรงดันภายในเซล ซึ่งจะมีผลต่อผนังเซลที่ผิดปกติทำให้รับแรงดันไม่ไหว เซลจะแตก ตายและสลายไป bactericidal • แต่ยาเพนนิซิลลินจะไม่มีผลต่อผนังเซลที่มีอยู่เดิม ดังนั้นยาเพนนิซิลลินจึงไม่มีฤทธิ์ต่อเซลที่อยู่ในระยะที่ไม่มีการเจริญเติบโต จึงไม่เหมาะที่จะใช้เป็นยารักษาโรคที่เป็นอย่างเรื้อรัง

5. ขอบเขตการออกฤทธิ์ • มีความแปรผันตามชนิดของอนุพันธ์ (ยาที่ผลิตออกมารุ่นใหม่ๆ จะออกฤทธิ์ต่อแบคทีเรียแกรมลบได้ดีขึ้น) แต่ส่วนใหญ่แล้วให้ผลต่อแบคทีเรียชนิดแกรมบวก ประเภทรูปร่างกลม (cocci) และรูปร่างแท่ง (bacilli) และให้ผลไม่ดีต่อ แบคทีเรียชนิดแกรมลบ เช่น E.coli

6. ในการสังเคราะห์ตัวยาใหม่ๆในกลุ่ม Penicillins ต้องออกฤทธิ์ได้ดีกว่า Penicillin ตัวแรกๆที่ค้นพบ กล่าวคือ • ควรมีความทนทานต่อเอนซัยม์เบตาแลคตาเมสเพื่อลดปัญหาการดื้อยา • ควรมีขอบเขตในการออกฤทธิ์ต่อเชื้อแบคทีเรียได้กว้างขึ้น • ต้องมีความทนทานต่อกรด • ควรจะรวมตัวกับซีรั่มโปรตีนได้น้อย ซึ่งจะทำให้ยาสามารถกระจายตัวได้ดี

7. ฤทธิ์ทางเภสัชจลนศาสตร์ฤทธิ์ทางเภสัชจลนศาสตร์ • ยาในกลุ่ม Penicillinsถูกดูดซึมในทางเดินอาหารได้มากหรือน้อยแตกต่างกัน (ตารางที่ 1) ยาบางขนานถูกทำลายโดยกรดในกระเพาะอาหารได้ง่าย เช่น Penicillin Gซึ่งควรให้ในรูปแบบยาฉีด ยาบางขนานทนต่อกรด สามารถให้โดยการกินได้ แต่ควรกินก่อนอาหารอย่างน้อย 0.5-1 ชั่วโมง หรือ หลังอาหาร 1-2 ชั่วโมง เพื่อหลีกเลี่ยงผลของอาหารที่อาจขัดขวางการดูดซึมของยาได้

8. ฤทธิ์ทางเภสัชจลนศาสตร์ (ต่อ) • ยาที่ให้โดยการกินจะดูดซึมถึงระดับสูงสุดในเลือดหลังจากกินยา 0.5-1 ชั่วโมง ยกเว้นยาที่เตรียมในรูปที่ต้องการให้มีการดูดซึมอย่างช้าๆและคงอยู่ในร่างกายได้นาน เช่น Procaine penicillin Gและ Benzathine penicillin Gซึ่งดูดซึมถึงระดับสูงสุดประมาณ 4-6 ชั่วโมง หลังฉีดเข้ากล้ามเนื้อ • ยาในกลุ่มPenicillins จะกระจายไปสู่ส่วนต่างๆของร่างกายได้ดี ตำแหน่งที่ยาเข้าไปได้น้อยคือ ตา สมอง และน้ำไขสันหลัง แต่ถ้ามีการอักเสบและเพิ่มขนาดยาให้สูงขึ้นก็จะสามารถรักษาได้

9. ฤทธิ์ทางเภสัชจลนศาสตร์ (ต่อ) • ยาในกลุ่มนี้ ส่วนใหญ่ถูกขับออกจากร่างกายทางไตโดย tubular secretion และมีบางส่วนถูกขับออกทาง glomerular infiltration บ้าง ยาที่ผลิตออกมาระยะหลังๆจะถูกขับออกมาทางน้ำดีร่วมด้วย ฤทธิ์ที่ไม่พึงประสงค์ • Penicillin ก่อให้เกิดอาการแพ้ในบางราย โดยเฉพาะในแมวแต่กล่าวโดยสรุปแล้วคือเป็นกลุ่มยาที่มีความปลอดภัยในระดับสูง

10. ตารางที่ 1แสดงค่าเภสัชจลนศาตร์และฤทธิ์ของยาในกลุ่มเพนนิซิลลิน ที่ใช้บ่อย หมายเหตุ G +หมายถึงเชื้อแบคทีเรียชนิดแกรมบวก G-หมายถึงเชื้อแบคทีเรียชนิดแกรมลบ

11. Penicillin G • เป็นยาขนานหนึ่งของกลุ่มPenicillinsที่ใช้มาก มีหลายรูปแบบ • เป็นยาที่ไม่ทนกรดและด่าง (ไม่ถูกทำลายที่ pH 6-7 เท่านั้น) ดังนั้นถ้าให้กินขนาดจะสูงกว่าฉีดมากเนื่องจากดูดซึมที่ลำไส้ได้เพียง 1ใน 5 ส่วนของยาที่ให้ โดยเฉพาะในสัตว์ใหญ่จะไม่นิยมการให้ทางปากเนื่องจากต้องใช้ยามาก ดังนั้นการให้ยาจะต้อง* check route ที่ให้ยาให้ดี • นิยมใช้ยาฉีดในรูป Sodium, Potassium salt ยาในรูป suspension ผสมกับ procaine ทำให้ดูดซึมช้าลง ยาอยู่ได้นาน ที่ใช้มากคือ Procaine penicillin G , Benzathinepenicillin G

12. เป็นยาที่ละลายในไขมันได้น้อยมากผ่าน membrane barrier ได้น้อย,low plasmabinding ability อยู่ในรูปแตกตัวในเลือดเป็นส่วนใหญ่ และยาถูกทำลายได้เร็ว • ยาไม่ผ่าน blood-brain barrier ไม่ขับออกกับน้ำนม ยกเว้นขนาดยาสูงมาก • Penicillin G มีขอบเขตการออกฤทธิ์แคบ ใช้ได้ดีกับ แบคทีเรียแกรมบวกรูปร่างแท่งและรูปร่างกลม และเชื้อ Leptospirainterrogans

13. Penicillin G ก็เหมือนกับปฏิชีวนะอื่น ๆ คือไม่สามารถทำลายสารพิษที่แบคทีเรียสร้างได้ • ขนาดยา 11,000 - 22,000 units/kg (Booth & McDonald, 1982) • มีความเป็นพิษน้อย แต่อาจพบรายที่แพ้ได้ โดยเฉพาะในแมว, คน • ออกฤทธิ์ synergism กับกลุ่ม Aminoglycosides เช่น Penicillin+Streptomycin(PenomycinR)