YARDIMCI ÜREME TEKNİKLERİ

1. YARDIMCI ÜREME TEKNİKLERİ

2. Her zenaatkar işini o işin yapılması gerektiği gibi yapmalıdır. Sir Anthony Fitzherbert, 1534.

3. ETİK • Etik doğrular ve yanlışların ahlaki değerlerimiz açısından belli kurallar ışığında irdelenmesi olarak tarif edilir, örneğin, -Neleri yapmalıyız ve neleri yapmamalıyız ? - İyi ve kötü huylar (erdemler ve zaaflar) etik’te en önemli sorgu “ahlak nedir ?” sorusudur.

4. Sağlık Fiziksel, Ruhsal ve Sosyal açıdan tam bir iyilik halidir. • Ve bu iyilik hali sadece hasta ve sakat olmamakla değil başka nedenlerle de bozulabilir. • WHO 1948

5. Yasalar • Dini inançlar • Toplumsal değerler • Çıkarlar • Beklentiler

8. PRIMUM NON NOCERE HİPOKRAT

9. Hastalıklar karşısında iki alışkanlık edinin, yardım et veya en azından zarar verme. Epidemiks-Hipokrat

10. Famous Professor of Physchiatry New York

11. Hekim önce bir vatandaştır. Vatandaş olarak ülkesinin : • Anayasasına • Medeni ve • Ceza yasalarına uymak zorundadır.

12. Hekim ülkesinin, yöresinin ve yakın çevresinin ; • Etik kurallarına, • Deontoloji prensiplerine, • Bağlı olduğu meslek kuruluşunun prensiplerine bağlıdır.

13. Hekim mesleği gereği özel yasalara bağlıdır. • Hekimliği düzenleyen • - Yasalar • - Tüzükler • - Tamimler • - Yönetmelikler • Hastane kuralları (Hastanede çalışıyorsa) • Memurluğu düzenleyen yasalar • (Devlet memuru ise)

14. Ayrıca hastasının ve hasta yakınlarının anlayışına bağlıdır.

16. HEKİMİN SORUMLULUKLARI • Çalıştığı Kuruma • Hastaya • Hastanın Ailesine • Hastanın masraflarını ödeyen organizasyona • Hastanın çalıştığı yere • Hekimin kendine • TÜM İNSANLIĞA

17. ART KİMLERE ETKİ EDER ? • Şahıs • Aile • Yakın çevre • Toplum ve tüm insanlık

18. 6 ANA ETİK KURAL • Bağımsızlık ve Özgürlüğe Saygı • Yararlı Olma • Sır Saklama • Doğruyu Söyleme • Beceri • Karar

19. Bir işlemden asıl amaçlanan sağlık sorununa bağlı yaşam kalitesini artırmaktır. Çoğu kez hekim ölçülebilen geçici ve bir yerde şaşırtıcı bulgularla buna karar verir. (Surrogate endpoint)

21. 1950 ‘li Yıllarda Tıp... • 5 Duyu

22. High- Tech Tıp • Robotik Cerrahi • Computerize Tanı Yöntemleri ve cerrahi Gen Tedavi Kloning.... ????

23. Ancak yeni bir teknoloji uygularken: - İnsan onuruna saygılı olmalı, - İnsan genetik materyalinin güvenliği sağlanmalı, - Kişilik haklarına saygı duyulmalı, - Kişinin arzusu dışında herhangi bir şey yapılmamlı, - Servis ve hizmet mutlaka kaliteli bir şekilde verilmelidir.

26. HEKİM HATALARI • İhmal (negligence) • Bilgisizlik (malpractice) • Beceriksizlik (malefficiency) 1794 yılında Connecticut’ta Mr. Cross, Dr. Guthrey’i, meme ameliyatı sırasında hekimin ihmali sonucu eşi öldü diye dava etmiş ve hekim 40 pound cezaya çarptırılmıştır.

27. Procedure :Yapılacak işlem Reason :Endikasyon Expectation :Beklentiler (Yarar ve Başarısızlık) Preference :Tercihler Alternatives :Diğer Alternatif Yöntemler Risks :Potansiyel Zararlar Expenses :İşlem maliyeti ve işgücü kaybı Decisions :Tam bilgilendirme ve Seçim

28. Kaliteyi Devamlı Artırma (Continuous Quality Improvement) • Ne yapıyorum ? • Niçin yapıyorum ? • Nasıl yapıyorum ? • Daha iyi nasıl yaparım ? W.Edwards Deming ve Joseph Juran

29. DOĞUM HEKİMLİĞİ ve ETİK • Anne-bebek çıkar çatışması • İnsan yaşamı ne zaman başlar ? • Yasalar,deontoloji ve etik ilişkisi • Yardımla üreme ve etik • Ultrasonografi ve etik • Reprodüktif Genetik ve etik • Gebeliğin sonlandırılması ve fetus sayısının azaltılması • 3.trimesterde fetal anomali • Anensefali ve organ bağışı • İnsan embriyosu ve araştırma • Üreme etiği

30. ART VE İNFERTİLİTEDE ETİK • İnfertil çifti kim tedavi etmeli ? • Bilgilendirme ve eğitim. • Başarı oranı ne kadar ? • İnfertil çifti nasıl yönlendirmeli ? • Hangi tanı ve tedavi yöntemleri hangi sıra ile uygulanmalı ? • IVF konusunda dinbilimciler, filozoflar, hukukçular, bilimadamları, sanatkarlar diğer bir deyişle tüm toplum katmanları ne düşünüyor ? • Yabancı gamet kullanımında ortaya çıkabilecek sorunlar. • Kiralık anne. • Kriopreservasyonun etik ve hukuksal yönleri. • Fetoredüksiyon etik midir ?

31. İnfertilitede kötü tanı ve tedavi sonuçları hasta çift ve diğer kişiler tarafından kolay farkedilmez. Bu nedenle İnfertil çifti tedavi eden ve yönlendiren hekimin omuzlarında ahlaki açıdan çok ciddi bir yük vardır. Ve hekimler bir üst düzey kuruma hastayı sevk etmeden önce yaptıkları ve yapmadıkları ile hastaya zarar vermemelidir. Jones Jr. H.W.

32. -No more children -Marry a non-carrier partner -Keep the first wife, and marry a non - carrier partner -Continue to have children and take chance -Pre-implantion diagnosis with in vitro fertilization (IVF)

33. Değişik Ülkelerde ART ile ilgili çok değişik kurallar ve yasalar var, hatta bu yasalar ve kurallar coğrafik ve kültürel açıdan birbirine son derece yakın İskandinav Ülkelerinde bile çok farklıdır.

34. Finlandiya’da ART ile ilgili herhangi bir yasa yok, buna karşın Danimarka, Norveç ve İsveç’te var.Donör spermi kullanmaya Danimarka ve Finlandiya’da yasalar karşı değil ama etik kurallar karşı.İsveç’te doğan bebek, spermin kimin tarafından bağışlandığını bilme hakkına sahip.Oocyt dondurmak Danimarka ve İsveç’te serbest, Norveç’te yasak.Oocyt donation Danimarka’da yasak.Jones ve Cohen/San Fransisco Kongresi

35. Yanlış yaşam • Yanlış doğum

36. Bir kadın çocuk doğurmak için sevgi, yani özellikle cinsel ilişkiyle gebe kalmalıdır. Donum Vitae

37. Katolik, Ortodoks ve Protestan’lık gibi üç ana Hırıstiyanlık öğretisinde, genetik madde hibe etmek yasaklanmıştır.

38. İv Psalti Tüpteki bebek

39. Musevi Yasaları ve ART • Adem’e Allah’ın birinci emri; “Meyveli ol ve çoğal”.

40. Musevi dini kiralık anneliği yasaklamaz.

41. Talmud’a ve Musevi yasalarına göre AID yasaklanmamıştır ve yapılabilir.

42. Musevi yasalarına göre oosit bağışlamak yasak değil. Ancak anne kim ? Oositi veren mi, yoksa bebeği taşıyan mı ? Sorunun cevabı: Doğumu yapan kadın bebeğin annesidir.

43. Doğrusu, biz insanı karışım olan bir (ovum ile) sperm’den yarattık El İnsan Suresi

44. İnfertilite araştırmaları için İslam görüşü: Eğer Yardımla Üreme Tekniklerinin doğacak çocuğa zarar vereceği inancı varsa uygulanamaz.

45. Ayrıca İnfertilite için gerekli tedavi yöntemlerinin uygulanması yasaklanmadığı gibi teşvik edilmiştir.

46. İslam Fıkıh Akademisi, Cidde • Dünya Sağlık teşkilatının resmi bölgesel ofisi, İskenderiye • İslam Eğitim, Bilim ve Kültür Organizasyonu ‘nun müşterek hazırladığı 1998 yılında Küveyt’te toplanan bilimsel heyetin aldığı kararlar. • Toplantıya katılanlar:İslam Bilim Adamları, Doktorlar Eczacılar, İslam Hukukçuları, Biologlar ve diğer insanla ilgili bilim dalları vardı.

47. Her çocuğun İslam düzeni içinde meşru olarak doğması evlilik kuralları içinde güvenceye alınmıştır ve her çocuk anne ve babasının meşru çocuğu olma hakkına sahiptir.

48. 2. Kuran’da belirtildiği üzere İslam dini bilgi ve ilim dinidir. Zumur Suresi 39/9 Öyleyse bilimsel araştırmalara destek olmalıdır. Bu iki görüş birleştirildiğinde Allah tarafından verilmiş Genetik yapıyı değiştirmediği sürece Genetik bilimi ve buna ilişkin tüm araştırmalar ve bilgiler İslam dini tarafından teşvik edilir ve desteklenir.

49. Embriyo dondurularak saklanabilir. Ancak bu embriyo başka bir kişiye verilemeyeceği gibi eğer bu arada eşler boşanır ise imha edilir ve transfer yapılamaz.

50. İslama göre genlerin karışması önlenmeli ve genlerin saflığı sağlanmalıdır. Her çocuğun bilinen bir annesi ve babası olmalıdır.