T ÜRKİYE ARGE MERKEZİ OLUR MU?

1. TÜRKİYE ARGE MERKEZİ OLUR MU? FORUM 2008 24 Nisan 2008 İstanbul Abdullah ATALAR Bilkent Üniversitesi Rektör Yardımcısı

2. PLAN • ARGE’nin özellikleri • Türkiye’de ARGE yapmanın avantajları • Türkiye’de ARGE’nin zorlukları • Olumlu gelişmeler • Sonuç

3. ARGE • Araştırma: Hiçbir kimse tarafından bilinmeyen şeyler üzerinde çalışma. Sonuçlanırsa bir bilimsel makale ve/veya patent haline gelebilir. • Geliştirme: Daha evvel makale ve/veya patent haline getirilmiş konuları işe yarar veya üretime hazır hale getirme yönünde çalışma. Belki bir patent haline dönüşebilir.

4. İyi ARGE Personelinin Özellikleri • Bilgili • Deneysel çalışma yapabilir • Yaratıcı • İyi derecede İngilizce bilir • Takım çalışması yapabilir • Yazı yazma becerisi var • Çalışkan. • Üstün zeka iyi birşey ama tek başına yeterli değil.

5. ARGE’nin Özellikleri • Uzun dönemli bir yatırım • Riski yüksek • Yaratıcı tek bir kişi çok fark yaratabilir. Bir kişi yüz kişinin yapamadığını yapabilir. • Örnek: Apple şirketi ve Steve Jobs • Dünya piyasalarında söz sahibi olmak için şart

6. TÜRKİYE’DE ARGE’NİN AVANTAJLARI • ARGE için uygun ortam: ARGE için vergi avantajları, yeni ARGE kanunu ve teknoparklar • TÜBİTAK’ın ARGE fonları. • Avrupa Birliği FP7 fonları • Üniversitelerde artan uluslararası endeksli makale sayısındaki artış: 25 yılda 41. sıradan 19. sıraya çıkması

7. TÜRKİYE’DE ARGE’NİN AVANTAJLARI • Türkiye’de ekonominin düzelmesi ve TL’nin değer kazanması sonucunda beyin göçünün azalması ve hatta ters beyin göçünün başlaması • Liberal politikalar sonucu ARGE için gerekli teçhizat veya sarf malzemesi gibi hemen herşeyin hızlı bir şekilde ithal edilebilmesi ve Türk piyasasında bulunması • Nisbeten gelişmiş internet ve telekom altyapısı • ÖSS sınavında en yüksek puanlı öğrencilerin çoğunlukla mühendislik alanlarını seçmeleri

8. TÜRKİYE’DE ARGE’NİN ZORLUKLARI • ARGE kültürünün gelişmiş olmaması • İlköğretim ve lisede araştırmaya dayalı bir eğitimin olmaması • ÖSS’ye yönelik bilgi yüklemeye dayalı ezberci eğitim • Deneysel çalışmaların yokluğu

9. Bir ÖSS Sorusu Bardağın açısı, sıvıların yoğunlukları ve yükseklikleri verilmiş. Bardağın dibindeki basınç sıvılar karıştırılırsa ne kadar değişir?

10. TÜRKİYE’DE ARGE’NİN ZORLUKLARI • Sanayide ARGE’nin emekleme çağında olması • ARGE fonlarını almak için gerekli proje yazma tecrübesinin eksikliği • Patent alma kültürünün olmaması. Patent sayısındaki kötü durumumuz. Hem fen, hem hukuk diploması olan patent avukatlarının olmaması. • ARGE projelerini yönetebilecek seviyedeki personelin azlığı

11. TÜRKİYE’DE ARGE’NİN ZORLUKLARI • Araştırmaya verilen paranın büyük ölçüde riskli yatırım olduğunu anlayamayan idareciler • Şirket kurma (ve özellikle kapatmanın) zorlukları • Çok değişken vergi politikaları

12. TÜRKİYE’DE ARGE’NİN ZORLUKLARI • ARGE’den mucizeler bekleyen ve genel olarak bilimsel bilgi düzeyi düşük kamuoyu ve bazı üst düzey yöneticiler • Sık sık keşfedilen kendi kendine enerji üreten devr-i daim makinaları • Bunların fiyasko oldukları ortaya çıkınca ARGE’ye olan güvenin sarsılması

13. OLUMLU GELİŞMELER • TÜBİTAK’ın bütçesinin çok daha büyük bir kısmını ARGE desteklerine ayırması (bütçesinin sadece %5’i ARGE desteği idi) • Hükümetin TÜBİTAK bütçesindeki gerçekleştirdiği büyük artış • Savunma Sanayi Müsteşarlığının öncülüğünde başlatılan uzun dönemli ARGE projeleri

14. OLUMLU GELİŞMELER • TÜBİTAK’ın araştırmacı yetiştirmek için verdiği yüksek lisans ve doktora bursları • Sanayi Bakanlığının Sanayi ile Üniversiteleri bir araya getiren SANTEZ projeleri • Bazı Amerikan firmalarının Türkiye’de ARGE (veya Tasarım) merkezleri kurmaları • ABD’de yetişmiş Türklerin Türkiye’ye dönüp ihracat amaçlı şirketler kurarak ARGE çalışmalarını burada yapmaları

15. YAPILMASI GEREKENLER • İlköğretim ve orta öğretim sisteminde yaratıcılığın önünü açmak için merkezi müfredat yerine okulların çeşitliliğine izin vermek. • Tevhidi Tedrisat Kanununu kaldırmak • Yayım Tarihi ve Sayısı : 06/03/1340 - 63 • Madde 1 - Türkiye dahilindeki bütün müessesatı ilmiye ve tedrisiye Maarif Vekaletine merbuttur.

16. YAPILMASI GEREKENLER • İlk, orta ve yüksek öğretimde bilgi yüklemek yerine • Yaratıcılığı • Deneysel çalışmaları • Yazı yazma becerisini • Takım ruhunu artıracak derslerin/projelerin verilmesi. • İyi derecede İngilizce öğretilmesi.

17. SONUÇ • Türkiye’de ARGE için eskisine kıyasla çok daha iyi bir ortam var. • Ama daha çok yolumuz var.